Âng Kim Sian-siⁿ ê Thian-lō͘ Le̍k-thêng

 1848 nı̂ 12 goe̍h 29 jı̍t, í-keng àm, hut-jiân tı̄ lâu-kha ū siaⁿ teh kiò “Âng Sian-siⁿ lâi chē.” “Hó ah, iáu ū tām-po̍h sı̂-kan, goá lâi khı̀ kap Thian-hô Sian-siⁿ kóng chı̍t ê oē-á lè, káⁿ iáu-boē khùn hò͘ⁿ.” “Iáu-boē, chhiáⁿ lí khí--khı̀, tı̄ lâu-téng thâu-kàu-keng.” Iok ū chı̍t hun cheng kú, chiū ū bān-bān ê kha-pō͘ siaⁿ teh lâi. “Thian-hô Sian-siⁿ!” “Ò͘! Âng Sian-siⁿ, lâi-chē.” “Hó, lí bat thiaⁿ-tio̍h goá ê lí-le̍k bô?” “Hán-tit thiaⁿ-tio̍h.” “Goá lâi kóng hō͘ lí thiaⁿ, hó bô?” “Hó, chhiáⁿ lí kóng.” 
 Goá 15 hoè kàu 21 hoè, hoān chèng-thâu, 3 jı̍t chı̍t-tó, m̄-chiâⁿ-lâng, soè-soè-hàn, toā pak-tó͘-tháng, in-ūi lāu-pē khı̀ kā goá khoàⁿ-miā, kóng sı̄ “Sí-ūn, tiāⁿ-tio̍h bē i--tit, ke i, ke liáu chı̂ⁿ,” só͘-í chiū lóng m̄ kā goá i, chí-ū pàng beh hō͘ sí, goá chiū it-tı̍t thoa-miā kàu 21 hoè. Goán sı̄ toà tı̄ Hô-bí Ka-pó-thâm. Hit-sı̂ chhù-piⁿ Thâm chek hoān ba̍k-chiu pı̄ⁿ, chio goá kóng, Lâi khı̀ Chiong-hoà hō͘ âng-mn̂g hoan-á i, m̄-bián chı̂ⁿ, goá chiū toè i khı̀ niá io̍h lâi chia̍h, io̍h-chúi ēng be̍h-á-chiú-kan té, khó͘ te̍h-te̍h, tāi-seng ta̍k-pái niá io̍h to chia̍h bô chiâu liáu, piàⁿ chı̍t-koá hiat-ka̍k; āu-lâi chiah chai-iáⁿ hoat-tō͘, chiū lóng chia̍h kàu liáu. Khı̀ teh i-pı̄ⁿ hit-sı̂, Thâm chek bat kā goá kóng, Lán lâi kap i jı̍p hoan-á-kàu, i chiū ē khah chı̄n-la̍t kā lán i; nā hó, lán chiah mài. Goá tı̄ sim-té siūⁿ kóng, Ā hó án-ni hiau-sim; chóng-sı̄ in-ūi m̄-chiâⁿ-lâng, ū án-ni teh siūⁿ, iā m̄-káⁿ kóng chhut chhùi. Hit-sı̂ lâng iáu bô siáⁿ káⁿ khı̀ niá io̍h, sui-jiân m̄-bián chı̂ⁿ, chı̍t jı̍t iā sı̄ jı̄-saⁿ-cha̍p lâng nā-tiāⁿ; in-ūi kóng âng-mn̂g hoan-á ē kā lâng ó͘ sim-koaⁿ kap ó͘ ba̍k-chiu. 
 Tı̄ I-koán thiaⁿ-tio̍h N̂g Bō͘-sēng Sian-siⁿ (hiān-sı̂ tı̄ Jı̄-chúi ê N̂g Jı̂n-siū Bo̍k-su ê lāu-pē) kóng, Thiⁿ-tē ê Chú nā m̄ pài, chiū m̄-bián pài. Chit kù oē khek-tiâu tı̄ goá ê sim, chiū koat-ı̀ sı̀n Chú. Chng-tiong bô lâng sı̀n Chú, chiū ka-kı̄ chı̍t ê ta̍k lé-pài tiām tiām thau lâi Chiong-hoà lé pài. Tio̍h kiâⁿ tiám goā cheng ê lō͘, tiong-tàu-tǹg siông-siông bô chia̍h iā bô lâng chai; m̄-bat jı̄, put-kò gōng-gōng lé-pài. 
 Āu-lâi ūi-tio̍h chin ài tha̍k Lô-má-jı̄, siūⁿ ài kap pài Siōng-tè lâng toà; m̄-bián chı̂ⁿ bô iàu-kín, nā ē-thang tha̍k Lô-má-jı̄ chiū hó. Niû Chiâm-tek, hiān-sı̂ tı̄ Tang-mn̂g ê Niû Siu-tek Bo̍k-su ê lāu-pē, chiū kā goá ín khı̀ kap in tiūⁿ-lâng, (Niû Siu-tek Bo̍k-su ê goā-kong) toà. Thâu-ke m̄-nā kà goá Lô-má-jı̄ bat tō-lí, koh kóng bô chı̂ⁿ bē ēng-tit, chiū chı̍t goe̍h hō͘ goá kho͘-goā gı̂n. Che tı̄ tng-sı̂ sı̄ chin ū chı̂ⁿ. M̄-nā án-ni, goá khı̀ toà ê sı̂, iáu chin m̄ chiâⁿ-lâng, thâu-ke ēng chin hó hō͘ goá chia̍h, siōng-chhiáⁿ chı̍t-jı̍t hō͘ goá chia̍h gō͘-tǹg; goá ê sin-thé chiū it-tı̍t toā-hàn, iā it-tı̍t pûi koh ióng khí--lâi, piàⁿ-sè chò-kang iā bē ià-lán. Lâng lóng lia̍h-chò kı̂-koài. Toà hia 5 goe̍h-jı̍t, Lô-má-jı̄ chiū lóng ē, thâu-ke bé Sèng-keng kap Sèng-si sàng goá; goá chiū kap i saⁿ-sı̂, chiū khı̀ Tâi-tiong, Tā-lí-khit, Khe-sim-po͘ sı̀-kè chò chho͘-kang thàn-chia̍h, kiâⁿ kàu-hia, thàn-chia̍h kàu-hia. Tng-sı̂ pún-hiuⁿ ê lâng hui-siông gông-ngia̍h kóng, goá chı̍t-ē jı̍p-kàu sin-thé pı̀ⁿ hiah ióng, koh soà kiâⁿ ū lō͘. Hit-sı̂ pún-hiuⁿ ê lâng chió lâng bat kàu Tâi-tiong. In-ūi lâng nā beh chhut-mn̂g tio̍h poa̍h ū poe chiah káⁿ; nā bô chiū kiaⁿ ē chhiong--tio̍h, soah--tio̍h, hoān--tio̍h, thó͘--tio̍h, koh lō͘-tiong siông-siông ū chhiúⁿ-kiap ê gûi-hiám. It-poaⁿ ê lâng sı̍t-chāi sı̄ kiâⁿ bô-lō͘, kiaⁿ-hiâⁿ koè-jı̍t, chin-chhám. Chóng-sı̄ goá chí-ū sı̀n Chú chiū bô kiaⁿ, chin chū-iû sı̀-kè khı̀; chāi tı̄ hit-sı̂ sı̄ chı̍t-kiāⁿ kı̂-sū. Iā goá kàu ta̍k só͘-chāi chiū ài kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ, bô kóng tòng bē-tiâu. 
 Āu-lâi koh tńg-lâi Chiong-hoà ê sı̂, Lı̂m Ha̍k-kiong Sian-siⁿ khoàⁿ-tio̍h goá ū Sèng-keng kap Sèng-si, iā ē tha̍k, chiū chin hoaⁿ-hí; kā goá ín kap Lân I-seng toà, hoat chhiam-á kap kò͘-mn̂g. Hit-sı̂ ū Lân I-seng ê ha̍k-seng Ko Chài-tek, Gô͘ Hi-iông, Lâu Chı̀n-chhiong kap Ka-lēng-sian, í-kı̍p I-koán ê kang-lâng tāi-ke chò-hoé, ta̍k jı̍t chin sim-sek. Àm-sı̂ goá chiū chio kang-lâng khı̀ hū-kı̄n ê chhân-chng kóng tō-lí. Koh ū chı̍t ê lāu Chı̀n peh (Khó͘ Chı̀n tiúⁿ-ló), gō͘ jı̍t bē tê-kho͘, la̍k jı̍t kóng Iâ-so͘, chhit jı̍t siú lé-pài; goá iā siông-siông kap i chhut-khı̀ kàu Chháu-tûn, Jı̄-chúi chiah ê chhân-chng kóng tō-lí. Iáu-boē ū chhia, lóng sı̄ pō͘-kiâⁿ. 
 Iā goá tı̄ I-koán ê kang ná chò ná koàn-sı̀, in-ūi chho͘-kang chí-ū goá chı̍t lâng, m̄-nā hoat chhiam-á kap kò͘-mn̂g, iā tio̍h koán-kò͘ pı̄ⁿ-sek, siat-hoat pı̄ⁿ-lâng ê jı̍p-ı̄ⁿ, chàn-io̍h-keng, io̍h-kio̍k ê só-sı̂ iā goá teh kau. I-koán ê thâu-chêng koán-kò͘ kàu āu-pêng, thiⁿ-kng chò kàu ê-hng; goá ū láu-sı̍t, ū khı̂n, hō͘ lâng chin sı̀n-iōng. Goá nn̄g pái tùi Lân I-seng thó ài jı̍p Toā-o̍h (chiū-sı̄ hiān-chāi Sı̂n-ha̍k-ı̄ⁿ). Thâu-pái Lân I-seng tùi goá ê ka-chiah-phiaⁿ tah-tah kóng, Lí toà I-koán chin ha̍h-ēng, pı̂ⁿ-pı̂ⁿ sı̄ ūi Chú chò kang. Tē-jı̄ pái koh kā i thó ê sı̂, ı̀n goá kóng, Goá chiah kā Mûi Bo̍k-su kóng khoàⁿ. Nn̄g pái lóng bô tit-tio̍h ún-chún, in-ūi goá bô ha̍k-būn, iā bô khiáu-khı̀. 
 Toà I-koán 5 nı̂ āu, Lân I-seng tńg-khı̀ Eng-kok, goá iā sı̂. Khı̀ Toā-siā, tı̄ hia kiat-hun, chhe-kū kā goá niá chı̍t ê hêng-siong-pâi hō͘ goá khı̀ bē io̍h. Hó thàn sı̄ hó thàn, m̄-kú sim kan-khó͘. In-ūi tng-sı̂ ê bē io̍h-á gâu phiàn--lâng; Lêng-sng So͘-táⁿ bē chò Eng-kok ê toā pó͘-io̍h, phàu chúi chı̍t-ē kún, kā lâng kóng, Lí khoàⁿ, Eng-kok ê pó͘-io̍h, la̍t chin toā...... Só͘-í tı̄ tng-sı̂ bē io̍h-á bô hó miâ-siaⁿ. Goá bē 3 nı̂ goā, ū chı̍t jı̍t tùi Hong-goân kiâⁿ tńg-lâi Chiong-hoà ê lō͘-tiong (tng-sı̂ bô chhia), kı̂-tó Siōng-tè kā goá oāⁿ chit-gia̍p, chin tú-hó, lâi kàu Chiong-hoà tú-tio̍h Lân I-seng, kiò goá koh kap i toà. Goá kóng, Goá í-keng ū bó͘-kiáⁿ; i ı̀n kóng, Bô iàu-kín, chiū kap i toà. Hit-sı̂ 33 hoè, ū Chhı̂ Chú-in, Ông Kim-tı̂, Gô͘ Bûn-liông, N̂g Chı̀n-bān kap Ông Khèng-liông chò Lân I-seng ê ha̍k-seng; kı̂-tiong Chhı̂ Chú-in ta̍uh-ta̍uh kap goá chhut-khı̀ kóng tō-lí. Saⁿ nı̂ āu, khoàⁿ-tio̍h Thài-pêng-kéng Ko Kim-seng Bo̍k-su chhut tı̄ Kàu-hoē-pò, beh bō͘-chı̍p Sı̀-cha̍p jı̍t o̍h ê ha̍k-seng 7 miâ; sim-té ka-kı̄ siūⁿ kóng bô bāng. Lâm-pō͘ ū pah-liân keng ê kàu-hoē, chiah beh kéng 7 miâ; goá iū bô ha̍k-būn, koh ka-cho̍k 5 lâng leh. Chêng bó͘ siⁿ chı̍t ê chiū sí, koh chhoā āu--ê. Tı̄ I-koán 3 nı̂ kú siⁿ 3 ê, ū 5 ê thâu-chhùi, thài ū hoat-tō͘ thang tha̍k sím-mı̍h o̍h! Ông Khèng-liông khoàⁿ-tio̍h goá, toā siaⁿ mn̄g, Lí sı̄ bô tha̍k-tio̍h Kàu-hoē-pò lò͘, beh koh toà chia kàu tı̄-sı̂? Goá ı̀n kóng, Ū to ū lè, taⁿ ā iáu ū hoat-tō͘.
 Hit-sı̂ Gô͘ Chhiu-bı̂ iā tı̄ hia, i sı̄ Tâi-pak chut-gia̍p--ê, thiaⁿ-tio̍h chiū kóng, “Lí kiám ū ài khı̀? Nā ài, goá bı̂n-á-chài beh khı̀ Tâi-lâm kā goán ko-á kóng.” I hit-sı̂ tú-chiah chò Siù-ı̂ⁿ tiāⁿ-tio̍h nā-tiāⁿ. Goá chiū ı̀n i hó. Lân I-seng, I-seng-niû iā hoaⁿ-hí. Gô͘ Chhiu-bı̂ lâi hoê-tap kóng hó, goá chiū khı̀ Thài-pêng-kéng káng-sı̍p 40 jı̍t, ū Ko Lò-thâu, Âng Tiâu-thiu, Khó͘ Chı̀n-hong tâng-o̍h. Āu-lâi chiū toà kàu-hoē: Sin-chhı̄, A-lí-káng, Iâm-po͘, Ka-gı̄ Koè-kau, Lı̂m-kí-po͘, Soaⁿ-pà, Lo̍k-moâ-sán, Chı̍p-chı̍p kàu Chúi-lí-kheⁿ, Tek-san. 
 Chit tiong-kan ū khí 3 keng pài-tn̂g; koh Lo̍k-moâ-sán ê pài-tn̂g, tùi chhân-chng siat-hoat ı̂-choán lâi ke-chhı̄. Kàu taⁿ chò sı̀n-chiá 16 nı̂, chò thoân-tō 35 nı̂ kú, koh 3 jı̍t chiū 72 hoè. Siōng-tè sù goá ióng-kiāⁿ, iáu ē sı̀-kè cháu, hiān-sı̂ chı̍t jı̍t kiâⁿ nn̄g-phò͘ iáu ē kham-tit. Tùi chá kàu taⁿ, put-kò ài kóng tō-lí; lō͘-tiong iā kóng, tı̄ jı̂n-ke chē iā kóng, chí-ū kóng bı̄-sı̄. Bô ha̍k-būn, n̂g-sng tah-meh ê lâng, kin-á-jı̍t ē-tit ióng-kiāⁿ chò kang, oân-choân sı̄ Siōng-tè ê siúⁿ-sù. Nā bô pài Siōng-tè, cha̍p-sin iā sí lah! Kiat-hun chêng kap Lân I-seng pı̂-tāng pah-jı̄ kin, siāng tāng bat kàu chı̍t-pah sı̀-cha̍p-peh kin, hiān-sı̂ iáu ū chı̍t pah saⁿ-cha̍p kin. 
 Goá sı̄ Ko Kim-seng Bo̍k-su ê ha̍k-seng, sı̄ sı̀-cha̍p jı̍t o̍h chhut-lâi--ê; che sı̄ goá ê ha̍k-le̍k. Chèng thoân-tō tiong goá pâi tē it, tē-it bô ha̍k-būn, tē-it gû-gōng. 
 Chheh-pâng nā ū hoat-bē Lô-má-jı̄ ê chheh, goá chiū bé, hia ū--ê, ta̍k pún goá to ū. Put-kò po̍k-kek í-lâi chiū m̄-bat koh bé. 
 Sı̀n Chú 50 nı̂ kan, m̄-bat chioh chı̍t-sián gō͘-lı̂. Bô hó-gia̍h, iā bô khiàm-kheh; Siōng-tè hō͘ goá kàu-gia̍h, iā hō͘ goá bē tham-sim. 
 “Án-ni hó, chhiáⁿ lí hioh-khùn, goá tio̍h lo̍h-khı̀, iok-sok ê sı̂-kan 7 tiám poàⁿ í-keng kàu. Bo̍k Sek-in Sian-siⁿ nā lâi, chiū beh tı̄ ē-bı̄n chò lé-pài.” “Chin to-siā, chin hó, hō͘ goá soà thang tit-tio̍h chai chá-sı̂ sı̀n-tô͘ ê sū-chêng. Se̍k-lı̂m chit choā koè-lâi ū tı̄-hia pang-chān lí ê kang á bô?” Ū ah, kóng nn̄g pái. “Jı̄-saⁿ chē hui-ki koh khı̀ lah, ū Bân-lâm ê kàu-hoē chhiáⁿ i Sèng-tàn-cheh chêng tńg-khı̀ thang kè-e̍k mê-nı̂ ê kang.” “Koh khı̀ Ē-mn̂g lah ò͘?” “Sı̄ lah, tı̄ Kó͘-lōng-sū. Lâu-thui kiā-kiā, chhiáⁿ ûn-á kiâⁿ.” “Hó.” 
 Âng Sian-siⁿ chhut-khı̀ liáu-āu, pit-chiá ná siūⁿ chit ê kò͘-sū, jú siūⁿ jú kám-kek, put-chí ū kè-ta̍t, teh siūⁿ-tio̍h siá i. Chiū ū kúi-kù oē hut-jiân tùi sim-té it-tı̍t chhèng--khí-lâi, kı̀ tı̄ ē-bı̄n lâi chò kiat-boé. 
 一、基督老精兵
始終一貫誠
至老無變心
洪金勝黃金 二、篤志高牧師
育人傳報主
開學四十天
功效有顯然 三、先代眾聖徒
六日講耶穌
道遠任又重
願咱再提唱 四、全台歸主令
上帝己頒行
先烈在天靈
望咱快完成 Kám-siā sû: Thian-hô tı̄ pēⁿ-chhn̂g-tiong thiaⁿ-kı̀ⁿ ū chē-chē sio̍k Chú ê hó pêng-iú thè goá teh kı̂-tó, koh ū Hô-bí kap Bı̂n-cho̍k-lō͘, í-kı̍p Liú-teng 3 ê Kàu-hoē kı̂-tó-thoân, ta̍k-jı̍t chiong goá ê sū pâi-lia̍t tı̄ Thiⁿ-pē bı̄n-chêng; kám-kek put-chı̄n. Taⁿ í-keng ū khah hó, tı̄ sı̂ ē oân-choân khiok iáu-boē thang chai, iā iáu m̄-bat siá phoe chhéng-an pêng-iú, chhin-lâng; só͘-í sūn chit ê hó ki-hoē, chhiàm-iōng chit ê pó-kùi ê choá-bı̄n, seng tùi lia̍t-ūi piáu kèng-ı̀, chhim-chhim seh-siā. Goān Thiⁿ-pē chiok-hok lia̍t-ūi, pò-siúⁿ lia̍t-ūi ê thiàⁿ-sim. Koh kám-siā Kong-pò phian-chiá sian-siⁿ kā goá teng-chài ê hó-ı̀. Iûⁿ Thian-hô pài. (Tâi-oân Kàu-hoē-kong-pò 728,730-732 koàn; 1949 nı̂ 8, 10-12 goe̍h)