Ô͘ Tiāu-ki ê Sió-toān

Thoân-tō Sian-seⁿ Ô͘ Kó͘, jū-miâ Tiāu-ki, pún sı̄ Tâi-lâm thiaⁿ Chan-bûn Ô͘-chhù-liâu chng ê lâng; iā sı̄ lán Lâm-pō͘ Thoân-tō ê lāu Sian-seⁿ lah! Chhut-sı̀ tı̄ 1849 nı̂, tùi sè-hàn ê sı̂ chiū sit-lo̍h pē-bó; kàu cha̍p-goā hoè ê sı̂-chūn chiū hō͘ i ê hiaⁿ chhoā i lo̍h A-lí-káng kā lâng chò tn̂g-kang; koè bô kúi-nı̂ kap Lí Bo̍k-su toà, Bo̍k-su séng-chhat i sı̀n Chú hó phín-hēng, chiū khan-sêng i tng thoân-tō ê chit.

Kàu 25 hoè chiū chhoā Thoân-tō N̂g Chhim-hô ê tē-jı̄ cha-bó͘-kiáⁿ miâ Hâm lâi sio pang-chān; Siōng-tè iā kau-tài i poê-iúⁿ 8 ê cha-bó͘-kiáⁿ kap soah-boé 2 ê hāu-seⁿ kàu chiâⁿ lâng, boē bat chı̍t-ê bô jı̍p ha̍k-hāu tha̍k chheh. I ê toā kiáⁿ hiān-sı̂ tı̄ Hok-im-chu-ı̄ⁿ tha̍k chheh, sè-kiáⁿ tı̄ I-koán o̍h i-seng. Tng i chò thoân-tō thâu-boé oá 40 goā nı̂, le̍k-koè chin chē jı̄m-só͘, boē bat thiaⁿ tio̍h i kap hoē-lāi hoē-goā ê put-hô, lâi hō͘ chiáng kàu-bū ê Sian-seⁿ hoân-ló. Bô phah-sǹg tı̄ 1908 nı̂ Sian-seⁿ-niû tı̄ Hōng-soaⁿ koè-sin. Hit-sı̂ khiàm pang-chān ê lâng, chū-jiân ke-thiⁿ ka-sū ê hun-sim, iū kiam i it-seng ūi Chú ê tio̍h-boâ, chai-poê kiáⁿ-jı̂ ê khek-kí. Ūi chiah-ê in-toaⁿ seng-khu chiām lám.

Hit sı̂-chūn i hiah-ê cha-bó͘-kiáⁿ chhiáⁿ i khı̀ pín thêng kang, beh pı̄-pān hō͘ i ū thang khai-ēng, sı̀-kè thit-thô ióng-ló ê ki-hoē; só͘-í chiū siá phoe pín Kàu-sū-hoē. Kàu-sū-hoē chiū hoê phoe kóng kam-goān i thêng kang, put-kò i tùi siàu-liân chı̄n-tiong kàu lāu, gı̄-lūn hoaⁿ-hí múi-goe̍h peh-kho͘ hō͘ i khai-ēng, chhut-chāi i ài tó-ūi kiâⁿ-soá, m̄-ài koh phài kang pé-pa̍k i. Tùi hit-tia̍p bô chāi-jı̄m, kiâⁿ tang khı̀ sai. Sui-jiân án-ne, i iáu-kú siông-siông toà tām-po̍h chheh khı̀ kàu ta̍k-ūi bē soà pò͘-tō, ū-sı̂ hioh tı̄ pài-tn̂g, ū-sı̂ tı̄ hoē-iú ê ke, ū-sı̂ tı̄ cha-bó͘-kiáⁿ ê só͘-chāi. Bô kóng khang-chhiú khı̀ sı̀-kè thit-thô hioh-khùn, i-ê kiáⁿ chı̍t-ē mn̄g i, “Lí thài beh án-ne? pún ǹg-bāng lí thêng-khùn hō͘ sin-thé khah khin-sang.” I chiū ı̀n kóng, “Sı̍t kun lo̍k, tiong kun sū.” Tùi án-ne ū-sı̂ le̍k-lō͘ siū hong-song; chhùi-ta khiàm kún-chúi, iau-gō khiàm mı̍h-chia̍h.

Kàu chhin-iú ê só͘-chāi, nā m̄-sı̄ sūn-piān, m̄-káⁿ kā lâng thó, tı̀-kàu sin-thé jú-lám; kàu tı̄ 1914 nı̂ 10 goe̍h kan chiū tāng-pēⁿ tı̄ i ê tē sı̀ kiáⁿ-sài Lâu Liông ê só͘-chāi; bē koh chhut-mn̂g. I kúi-nā ê cha-bó͘-kiáⁿ khı̀ khoàⁿ-i, khoàⁿ-tio̍h i siau-sán bô la̍t kàu án-ni, chiū siong-sim lâu ba̍k-sái kiû i tio̍h ēng chheh hêng Chheh-pâng; hit-tia̍p chiah ín-hó. Koè cha̍p-sò͘-jı̍t sin-thé ū sió-khoá khah khin-sang, chiū chham-siông chı̄n-jı̂n-sū,khí-lâi Tâi-lâm chiū kı̄n I-seng, khoàⁿ ē tit-tio̍h i ê chèng-kiáⁿ ê ǹg-bāng.

Āu-lâi kàu I-koán bô tú-hó só͘-chāi; chiū khı̀ tiàm I-koán-āu i ê hiaⁿ-só Chài-goân-ḿ ê chhù, iā soà siū i lı̄-piān chiàu-kò͘ i ; tı̄ kan-khó͘ ê sı̂, iáu-kú the̍h kúi-pún chheh nāi chhut-khı̀ Mı̂-tô-sı̄-kháu kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ, tı̄ boē koè-óng ê sı̀-jı̍t chêng iā nāi khı̀ tı̄ Tiong-hoē-nı̍h chhut-la̍t lâi kóng-khí kàu-hoē ê iàu-bū; tı̄ chı̍t jı̍t-chêng iáu-kú the̍h-chheh chhut-khı̀ Mı̂-tô-sı̄-kháu chē beh kóng tō-lí, bô sím-mı̍h ki-hoē, chiū tńg-lâi, kàu hit-mê chiū liân-liân kiò i-ê hiaⁿ-só nn̄g saⁿ-pái thó chhùi-ta; thiⁿ tú-tú kng, chiū pêng-an hō͘ Chú kiò I tńg-khı̀, hióng-siū 66 hoè,chiàⁿ chiàⁿ chhin-chhiūⁿ Ngá-kok kóng, Nā thâu-boé chı̍t-iūⁿ-sim chiū tit-tio̍h Ki-tok só͘ siúⁿ-sù lah!

Kàu keh-jı̍t ē-po͘ sı̀-tiám cheng chiū bâi-chòng tı̄ kong-thióng; sàng-chòng ê lâng se-kok kàu-sū, Toā, Tiong, nn̄g keng o̍h ê sian-siⁿ kap ha̍k-seng í-kı̍p Tâi-lâm hoē-iú, kap i-ê chhin-chhek kiáⁿ-jı̂-sun oá 200 goā lâng. Siūⁿ chit-ê lāu sian-siⁿ tı̄ chhut-goā ê só͘-chāi, ū hiah chē lâng khoàⁿ-kò͘-tio̍h i; chin-chiàⁿ sı̄ tùi i pêng-seng chı̄n-tiong, hō͘ lâng khim-gióng ê iân-kò͘ lah!

Phí-jı̂n tı̄ cha̍p goā nı̂ kan kap i lâi-óng, iā chiâⁿ nı̂ kú kap i tiàm, khoàⁿ i-ê hêng-tōng kí-chí, ū kúi-nā hāng put-chí kı̂-koài; in-ūi sè-hàn kàu lāu bô jı̍p ha̍k-hāu siū sian-seⁿ ê chai-poê, iáu-kú le̍k-nı̂ thoân-tō-khó bô lo̍k-tē. Sı̄m-chı̀ kàu 50 goā hoè ê sı̂, iā khı̀ hō͘ Tāi-hoē khó chı̀n-miâ; tı̄ hit chiong-thêng-lāi ū Hàn-bûn-lūn kap Sin Kū-iok ê jı̄-im ké-soeh, i iā ē thang kı̍p-tē. I ke-lāi ê lâng chiū kóng lí hiah lāu lah, kiám iáu ū lâng ài chhiáⁿ lí ; i chiū kóng goá m̄-sı̄ him-bō͘ lâng chhiáⁿ, put-kò sı̄ khoàⁿ khiàm chı̀n-miâ ê, thang hō͘ kàu-hoē chhiáⁿ，chiah-ê siàu-liân koh phok-ha̍k ê iū lún-neh m̄ khı̀ khó, goá tiâu-kang khı̀ khó hō͘ in siūⁿ khoàⁿ goá chit pān lâng to khı̀ khó--lah; khiám-chhái thang kek tōng in ê sim-chı̀ lâi chhut-thâu, chiū kàu-hoē bián khiàm chı̀n-miâ--ê. Che sı̄ po̍k só͘ kı̂-koài.

Iū i sui-jiân tng thoân-tō ê chit, iáu-kú tı̄ i toà ê kàu-hoē í-kı̍p Toā-o̍h ê pó͘-chō͘, Chû-siān-hoē, pa̍t só͘-chāi khí pài-tn̂g ta̍k khoán ê hó-sū, sui-jiân m̄-sı̄ chē iáu-kú siông khoàⁿ-tio̍h i-ê iân-hāng, iā bē hiáu siūⁿ lán to sı̄ thoân-tō--ê khah hó the. Koh i sı̄ tng thoân-tō bô niá bē chheh ê chek-sêng, mih-sái tio̍h tiāⁿ-tiāⁿ phāiⁿ chheh chhut-goā ke-khai chı̂ⁿ, iū sı̄m-chí lāu soe-lám to eng-kai hioh-khùn, iā m̄-sı̄ ū lah, iáu-kú kan-khó͘ pháu-cháu kàu la̍t chı̄n chiah soah.

Iū i it-seng tng-chit siū Kàu-sū phài-khián, bô ài kap Kàu-sū kè-kàu; tng i ló-mō͘ ê sı̂, chı̍t-pái phài i khı̀ Po͘-lí-siā tio̍h poâⁿ-soaⁿ koè-niá, iū kiáⁿ-jı̂ chı̍t-tı̄n; ke-lāi ê lâng mn̄g kóng, “Lí sui-jiân m̄-ài ûi ke̍h in, mā thang kap in chham-siâng, chhiáⁿ in kā lí oāⁿ che khah kı̄n pêⁿ-iûⁿ ê só͘-chāi.” I kóng, “M̄-thang , in sı̄ thè Siōng-tè pān-lí kàu-bū, lán thàn in só͘ bēng-lēng, chiū ná-chún thàn Siōng-tè ê bēng-lēng neh.” Pí-jı̂n soài-tı̍t kia̍h-pit lâi siá chiah-ê, put-kò sı̄ hō͘ pêng-seng, chhin-ài chı̍t-ê lāu-sian-siⁿ ê pêng-iú, í-kı̍p lia̍t-ūi sian-siⁿ, koh chı̍t-pái thiaⁿ-tio̍h i tām-po̍h ê sū-iû nā-tiāⁿ; kı̂-tiong ū put-jı̍p-hı̄ⁿ-kháng--ê, chóng ǹg-bāng goân-liōng.

(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 358 koàn,1915 nı̂ 1 ge̍h)