Nn̄g khoán ê thiàⁿ
Teng-hû hiaⁿ chiap-soà kóng, “Án-choáⁿ kóng goá ê hū-jı̂n-lâng pí goá khah-gâu nē ! Lūn chá ê só͘ chò sı̍t-chāi m̄-sı̄ lóng goá ê hū-jı̂n-lâng m̄- tio̍h, sı̍t-chāi iā sı̄ goá ka-tı̄ ū m̄-tio̍h, iáu-kú i seng kā goá jı̄n chhò. Koh tùi hit-sı̂ khí, i chin toā piàn, piàn kàu hō͘ goá kı̂ koài ê toā piàn. Bān-sū soà tian-tò hō͘ goá ka-tı̄ siūⁿ pháiⁿ-sè. Chē-chē pái hō͘ goá siūⁿ goá ê jı̂n-keh, tō͘-liōng pí i chin su, só͘-í goá chiah kám-ho̍k--i, chiah kap i sı̀n Iâ-so͘. I siat-sú nā m̄-sı̄ ēng hiah-nih hó lâi iâⁿ goá, goá ún-tàng bē kap i sı̀n Chú. Goá m̄-nā kap i hô, soà thiàⁿ--i, koh kap i saⁿ-kap sı̀n-gióng. Chin-chiàⁿ kı̂-koài ah ? Goá chit ê pêng- seng ke̍k léng-chēng, thih-khí, m̄ sı̀n sı̂n ê lâng iā kap i tâng-sim sı̀n Chú, sı̍t-chāi liân goá ka-tı̄ to siūⁿ m̄-chhut .”
Bo̍k-su-niû ı̀n kóng, “Hit tiâu lí-khı̀ goá chai, chiū-sı̄ chí-ū chı̍t tiâu lō͘.”
Teng-hû hiaⁿ khoàⁿ Bo̍k-su-niû chhiò- chhiò, ka-tı̄ ê hū-jı̂n-lâng iā bah-bún- chhiò, chiū mn̄g kóng, “Sím-mı̍h lō͘ ah ?”
Bo̍k-su-niû kóng, “Chí-ū chiū-sı̄ thiàⁿ- thàng ê lō͘. Sı̂n-sèng ê thiàⁿ, tı̄ Chú ê thiàⁿ, sı̄ kū ián-kú éng sin ê thiàⁿ.”
Teng-hû hiaⁿ mn̄g kóng, “Thiàⁿ to thiàⁿ--lah, thái tio̍h kóng sı̂n-sèng ê thiàⁿ, tı̄ Chú ê thiàⁿ--leh.”
Bo̍k-su tı̄ piⁿ-á teh chē, chēng-chēng chin kú. Hut-jiân ēng giâm-siok ê bı̄n, chhim, tı̂m-tio̍k kē-kē ê siaⁿ kóng, “Thiàⁿ ū nn̄g khoán.”
1. Sè-sio̍k-tek ê thiàⁿ. Ūi-tio̍h jio̍k- thé-bí, á-sı̄ bu̍t-chit, tē-ūi, miâ-siaⁿ, it- sı̂-tek kám-chêng ê chhiong-tōng lâi kiat-chiâⁿ lō͘-chúi in-iân ê thiàⁿ, chit- khoán ê thiàⁿ sı̄ ūi iú só͘ tham, á-sı̄ piān- gı̂-tek lâi kiat-ha̍p--ê. Tú-tú ta̍t bo̍k- tek ê sı̂ chin hoaⁿ-hí, chóng-sı̄ keh bô loā-kú hit ê táⁿ-sǹg-tek ê tham-io̍k nā í-keng tı̄ⁿ, chiū léng-tām chêng ê thiàⁿ Á-sı̄ hit ê só͘ tham nā bô tùi, á-sı̄ koè- liáu chiū hiat-ka̍k chêng ê kau-poê, chhin-chhiūⁿ phoà-ê chı̍t-iūⁿ. Só͘-í bô lūn kau-iú, á-sı̄ kiōng-êng sū-gia̍p, tek- khak m̄-thang ēng put-sûn ê sim, hô- hòng kiat-hun ê būn-tê.
Tē 2 khoán ê thiàⁿ. Sı̂n-sèng ê thiàⁿ. Chiū-sı̄ tùi siāng chı̍t khoán ê sı̀n-liām lâi chhut-hoat, ǹg tı̄ siāng chı̍t ê bo̍k- tek hi-bōng lâi chı̀n. Hit khoán ê thiàⁿ chin súi. Tâng sı̀n, tâng ǹg-bāng ê thiàⁿ, ná lāu tâng kiâⁿ thiⁿ-lō͘ khah kı̄n chó͘- ke, chiū ná gâu saⁿ an-ùi, saⁿ pang-chān. Sui-bóng tı̄ sè-kan ê jio̍k-thé-tek bí, á-sı̄ khoài-lo̍k, bu̍t-chit-tek ê hióng-hok í- keng bô, á-sı̄ chū thâu chiū bô. Chóng- sı̄ in to m̄-sı̄ ūi-tio̍h án-ni lâi kiat ê thiàⁿ. In ê thiàⁿ sı̄ tı̄ tâng sı̀n, tâng ǹg-bāng, sı̄ Sı̍p-jı̄-kè tiong-sim ê thiàⁿ. Só͘-í ná lāu, chó͘-ke ná kı̄n, thian-tông khoàⁿ ná hiān, hit ê thiàⁿ ê bı̍t-tō͘ ē ná ke-thiⁿ chiah tio̍h. Hit-sı̂ lāu tiōng-hu khoàⁿ lāu hū-jı̂n-lâng liap-liap jiâu-jiâu ê bı̄n kiám m̄-sı̄ ná súi, ná khó-ài, ná-chún sı̂n choè-ko ê gē-su̍t-phín, bı̄n jiâu-jiâu ná hián-chhut hit ê bı̄n ê khiok-soàⁿ kap kng-àm ê iáⁿ, hit ê tiau-khek ná biân- bı̍t ê khoán, kiám m̄-sı̄ ná súi mah ? Ná saⁿ chai sim-sèng, ná-chún khı̂m-sek ê hiân-soàⁿ ná ē hô, im-ūn ná hô-hâi. Ná chàu ná hó thiaⁿ. Koh ū kiáⁿ-jı̂ sim-pū, sun-á thang chò phoāⁿ-chàu. Éng-koè sı̄ to̍k-chàu, āu-lâi nn̄g lâng ha̍p-chàu, taⁿ chı̍t ke pı̀ⁿ-chò ga̍k-thoân, toā ián- chàu. Chá-àm gı̂m-si chàn-bí Chú, nn̄g ê lāu hu-hū chún chò hā-tiāu (bass), kiáⁿ chún-chò tiong-tiāu (tenor), sim- pū sı̄ hù-tiāu (alto), sun-á chò siōng- tiāu (soprano), choân-ke hô-hâi lâi o-ló Chú, kám-siā Chú, kiám m̄-sı̄ sı̄ kū iáu-kú éng sin mah ?
Nā sè-sio̍k-tek ê thiàⁿ--neh, chiū ū tông-chhông ı̄ⁿ-bōng (同床異夢) chı̍t lâng bı̂n-bāng thiàⁿ chı̍t ê, á-sı̄ chı̍t ê bı̂n-bāng khı̀ chı̍t ūi, bē thang kiâⁿ siāng lō͘ ê kan-khó͘, poàⁿ-lō͘ hun phoà-kiàⁿ ê oan-ke, ka-têng seⁿ-chhut tē-ge̍k ê pi- chhám-ke̍k. Nā tı̄ Chú chò tiong-sim ê thiàⁿ--leh, ka-têng sı̄ hó káng-oan sı̄ lí-sióng ê chhù-the̍h (sweethome), ka-têng sı̄ lo̍k-hn̂g (paradise). Ah ! hit ê cheng-chha kiám bô toā mah ?
Chóng kóng chı̍t kù, ta̍k lâng tio̍h kiám-tiám lán ê ka-têng ū thiàⁿ chò tiong-sim á bô ? Nā ū, chiū ē bí-moá ı̂ⁿ-ı̂ⁿ ê seng-oa̍h. Nā bô, ún-tàng ē oai- lâi oai-khı̀, hit ê ka-têng ún-tàng bē bí- moá, bē toan-ı̂ⁿ. Só͘-í goá chin ǹg-bāng lín hu-hū, koè-khı̀ to bô kóng, chhú-khı̀ tek-khak tio̍h ēng tı̄ Chú ê thiàⁿ lâi saⁿ- thiàⁿ, khí-chō éng-oán thiàⁿ ê tiān-tn̂g, chò teng-tâi lâi êng-kng Chú, kap chò chı̍t ê sio̍k-tek siā-hoē ê bô͘-iūⁿ.
Put-ti put-kak Bo̍k-su ê oē soà pı̀ⁿ- chò chhin-chhiūⁿ chı̍t phiⁿ soat-kàu. Iā Teng-hû hiaⁿ hu-hū thiaⁿ liáu toā kám- kek, in-ūi Bo̍k-su só͘ kóng kù-kù lóng phah-tio̍h in ê sim-mn̂g. Bē khah-su chiong in ê koè-khı̀ kap hiān-chāi lóng bô tâu phoê-hu, chhiah lō͘-lō͘ thiah hō͘ in khoàⁿ saⁿ-tâng.
Chı̍t-sı̂ kheh-thiaⁿ soà pı̀ⁿ-chò chhin- chhiūⁿ pài-tn̂g-thiaⁿ ê giâm-siok. Tāi-ke lóng chēng-chēng.
Hut-jiân Bo̍k-su-niû khiā khí-lâi koh thı̂n-tê. Nā-sı̄ Teng-hû hiaⁿ in hu-hū chin kám-kek, put-iok jı̂-tông, nn̄g lâng soà pı̂ⁿ-pı̂ⁿ khiā khí--lâi, ēng kiong-kèng ê thài-tō͘ tùi Bo̍k-su kiâⁿ-lé kóng,
“Chin léng-kàu. chin léng-kàu” “Khí-kám, khí-kám. Ǹg-bāng Chú it-hoat chiok-hok lín ê ka-têng. Bô phah-sǹg tı̄ tâm-lūn tiong soà kóng chiah chin- kiâm ê būn-tê, soà khah sit-lo̍h tâm- chhiàu ê chhù-bı̄.”
“Bē, bē. Án-ni chin hó, Bô phah- sǹg goá tùi kang-tiûⁿ tò--lâi, tùi chia koè soà tit-tio̍h chiah hó ê kà-sı̄.”
Teng-hû só iā chān-chhùi kóng, “Ū-iáⁿ nē, Bo̍k-su, goá kin-á-jı̍t bô phah- sǹg goá ê chú-lâng iā ē lâi, nn̄g lâng thang chò-hoé siū chiah hó ê kà-sı̄. Taⁿ ǹg-bāng lín siông thè goán kı̂-tó, hō͘ goán chhú-khı̀ ê ka-têng kó-jiân ē chiâⁿ- chò ēng Chú ê thiàⁿ chò tiong-sim ê ka- têng.”
Teng-hû hiaⁿ chiap-soà kóng, “Taⁿ lán kiáu-jiáu Bo̍k-su chiah kú, taⁿ tio̍h tò-lâi-khı̀ lah.”
“Ū-iáⁿ, Bo̍k-su, chin kiáu-jiáu lí ê sı̂- kan. Taⁿ goán tio̍h tò-lâi-khı̀ lah.” Kóng án-ni ê sı̂, nn̄g hu-hū kap Ài-gio̍k-á lóng khiā khí-lâi, lı̄ ūi beh tò-khı̀.
Lióng ke̍k-toan ê Kàu-io̍k
Bo̍k-su, Bo̍k-su-niû lóng chin hó-lé koh lâu in chē, chóng-sı̄ in lóng beh tò- khı̀ lah. Bo̍k-su kap Bo̍k-su-niû lóng teng-lêng sàng in kàu mn̂g-kháu, tāi-ke sū-lé pun-khui.
Bo̍k-su seng jı̍p-khı̀, Teng-hû só in hu-hū chhiò-gı̄-gı̄, khan Ài-gio̍k-á choè tiong-ng, saⁿ ê saⁿ-khan tùi hōng-hông- chhiū pèng-bo̍k (並木) bō͘-sēng ê ke-lō͘ khı̀. Bo̍k-su-niû khiā tı̄ mn̂g-kháu kā in khoàⁿ. Tı̄ khui âng-hoe, le̍k-ı̀m ê ke- lō͘, saⁿ ê ang-bó͘, bó-kiáⁿ, saⁿ khan-chhiú teh kiâⁿ, chhun-thiⁿ ê iông-kong (陽光) chiò tı̄ in ê téng-bı̄n, hu-hū ê pō͘-tiau chê-chê, Ài-gio̍k-á chhin-chhiūⁿ sè-sè ê ô͘-tia̍p thiàu-bú tı̄ tiong-ng, teh kiâⁿ ê khoán-sit (後姿) sı̍t-chāi chin súi ah ! Put-kak thè Teng-hû só in hu-hū chiok- hok, sim-lāi soà kám-siā Chú kóng,
Ah ! Chú ah, goān lí ê thiàⁿ siông- siông tı̄ in tiong-kan, hō͘ in chò éng-oán khè-ha̍p bí-moá ê ka-têng à-bēng. Tùi Chú chín-kiù Teng-hû só liáu-āu, chiàu khoàⁿ i ê ka-têng ū it toā piàn. Chóng-sı̄ iáu ū chin-chē lân-tê boē kái- koat. Kı̂-tiong jı̂-tông ê ka-têng kàu- io̍k, iā sı̄ chò in ê ka-têng chı̍t hāng ê lân-tê (難題).
Taⁿ ài chai hit ê chin-siòng, lán tio̍h lâi bat in ê ka-têng kàu khah chhim. Lūn Teng-hû só pún-sin ê āu-thâu, lāu-pē sı̄ chiân Chheng ê siù-châi. Ū nn̄g ê hiaⁿ-ko. Toā-hiaⁿ khı̀ goā-kok liû-ha̍k hiān-chāi tńg-lâi hōng-chit tı̄ bó͘ iûⁿ-hâng. Tē 2 hiaⁿ pit-gia̍p i-ha̍k, hiān-chāi tı̄ chhı̄-lāi khai-gia̍p. I pún-sin sı̄ toaⁿ-seⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ, koh sı̄ soah-boé-kiáⁿ. Só͘-í chū sè tit pē-bú thiàⁿ, ná ō͘-hio̍h phâng chin-chu, kim--ê, gı̂n--ê, thiàⁿ-miā-miā. Tùi án-ni sò͘-sèng chin kiau. Ka-hong chin siú kū koàn, bê-sı̀n chin tāng, lāu siù-châi-niû koh khah sı̄ án-ni.
Kàu toā-hàn tha̍k Ko-lú chut-gia̍p, chiū khı̀ koh káng-sı̍p chı̍t nı̂, chhut-lâi khı̀ kà chhı̄-lāi ê kong-ha̍k-hāu kúi-nā nı̂. Chin gâu kéng, kàu 22 hoè chiah phoè Teng-hû hiaⁿ.
Teh kà ha̍k-hāu ê sı̂ iā sı̄ chin kiau, chin gâu phah gín-ná, ha̍k-seng gín-ná tāi-ke chin kiaⁿ i. Chóng-sı̄ gâu, léng- lı̄, chin gâu kà. Gín-ná kap i tha̍k khiok ta̍k ê iáu tha̍k ū chheh. Khó sioh chı̍t- hāng, ūi-tio̍h i ê koè-giâm, gín-ná tı̄ i ê bı̄n-chêng lóng chhin-chhiūⁿ niáu-chhí kı̀ⁿ-tio̍h niau ê khoán-sit. Khah bô táⁿ ê gín-ná nā hō͘ i kiò tio̍h miâ khí-lâi khiā, seng-khu khū-khū-chùn, bı̄n lóng sit-sek, ū-sı̂-á ē-hiáu ı̀n, soà kiaⁿ kàu ı̀n bô-lō͘-lâi. I iā ka-tı̄ chai i siuⁿ giâm, pông-pian ê hū-heng iā tiāⁿ teh phêng- lūn. Ha̍k-seng-á khah chok-gia̍t-ê kā i hō phian-miâ, hō-chò “chhiah sian-á”, in-ūi ta̍k ê bûn-kı̂-bêng i chhiah. M̄-kú i tek-khak m̄-sı̄ bô chek-jı̄m. I sı̄ chin kut-la̍t kà, i m̄-sı̄ bô thiàⁿ ha̍k-seng, i iū chin gâu kò͘ ha̍k-seng. Só͘-í ha̍k-seng kap i tha̍k lóng tha̍k ū chheh. I gâu phah ha̍k-seng, chóng-sı̄ i m̄-kam phah toā-ē. Khó-pí lâi kóng, i nā kà ha̍k- seng chı̍t piàn, i chiū siūⁿ kóng án-ni chiū ē lah. Tē-jı̄ piàn nā tha̍k bô, chiū toā siaⁿ jiáng. Tē 3 piàn nā tha̍k bô, chiū phah lo̍h-khı̀, chhiú-nih nā bô chhoê-á, chiū liàm ba̍k-chiu-phoê, giú hı̄ⁿ-á Só͘-í ha̍k-seng chin kiaⁿ, i sı̄ siūⁿ kóng i ka-tı̄ to hiah khoài bat, iā hiah léng-lı̄, hiah chheng-khı̀, án-choáⁿ chiah ê gín- ná ē kà bē án-ni. Iā nā choân-hāu khó- cha ê sı̂, nā piàⁿ su pa̍t cho͘, i chiū gêng- sim, ū sı̂ gêng kàu khàu, bô chia̍h, keh- jı̍t tùi ha̍k-seng chiū oa̍h beh ok--sí. Só͘-í hiah ê gín-ná ta̍k ê ē piàⁿ, piàⁿ kàu bē piàⁿ Só͘-í hū-heng iū m̄-káⁿ khòng- gı̄ i ê chhiah, siūⁿ kóng i to kut-la̍t kà koh ū thiàⁿ gín-ná. Chóng-sı̄ ta̍k ê liām kóng i koè giâm, iā ū lâng siá bô miâ ê phoe lâi khó͘-khǹg i khah m̄-thang hiah giâm. Chóng-sı̄ i bô lūn kàu tó-ūi, i to chú-tiuⁿ gín-ná tio̍h ok hō͘ i lo̍h-thâu, ē kiaⁿ i, i chiah ē hó kà. Hāu-tiúⁿ iā bat tı̄ Kàu-oân-hoē phoê-phoê-á kóng- khí, kóng kı̄n-lâi ê kàu-siū-hoat í-keng tùi pán-poe koè liáu, kàu tı̄ thiàⁿ ê kám- kek sı̂-tāi lah. Hō͘ gín-ná kiaⁿ lâi hâng- ho̍k, m̄-ta̍t tio̍h hō͘ gín-ná chun-kèng lâi sūn-thàn sı̄ khah hó, sı̄ khah ha̍p hiān-tāi ê su-siúⁿ. Sian-siⁿ 10 hun lí-kái gín-ná ê sim-lí, ûn-ûn-á ēng khé-hoat ê hoat-tō͘ lâi ín-chhoā gín- ná chāi-lâi ê só͘ bat, lâi chiap sin-sin ê kà-sı̄, hō͘ nn̄g pêng hiông-ha̍p. Sı̄ tùi chhián kàu chhim, tùi kı̄n kàu hn̄g, tùi kū kàu sin. Tio̍h chat gín-ná ê la̍t, kap i ê chhù-bı̄, iā chiàu-sı̂ ēng ha̍p-gı̂ ê hoat-tō͘ lâi ín-chhoā. M̄-sı̄ bô tán-hāu gín-ná ê siau-hoà, iā bô koán gín-ná ài á bô-ài, ū pı̄-pān sim piān á bô piān, ē lí-kái á-sı̄ bē lí-kái, tı̍t-tı̍t kā i koàn lo̍h- khı̀. Ná chún khoàⁿ gín-ná chò kan-á, iā ēng lāu-táu kā i khǹg tı̄ chhùi, iā chiong só͘ ài ê tı̍t-tı̍t kā i thı̂n lo̍h-khı̀ chiū hó, che m̄-sı̄ hō chò kàu-siū-hoat.
Koh gín-ná sı̄ chin tiōng un-sı̍p, chhin- chhiūⁿ gû hoan-chháu, chı̍t piàn koh chı̍t piàn, kàu hō͘ gín-ná cha̍p-hun kı̀- tit chı̍t hāng, i chū-jiân chiū ē him-bō͘ ài koh chai tē-jı̄ hāng, iā tē-it hāng ê chai-bat ū cha̍p-hun, i chū-jiân tio̍h ē ū khah ē lí-kái tē-jı̄ hāng ê le̍k-liōng. Koh chı̍t hāng, lâng m̄-thang khoàⁿ gín-ná chò chheh-siuⁿ. Sian-siⁿ siūⁿ kóng chiong goá ū tha̍k ê chheh, chò chı̍t-ē poaⁿ koè-khı̀ thia̍p tı̄ gín-ná ê chheh-siuⁿ, chiū-sı̄ siāng chı̄n-tiong, chiū-sı̄ hō chò bô khǹg pō͘, i-poat chin thoân (衣缽真傳) lah, án-ni sı̄ toā chhò. Kàu-io̍k ê tiong-sim tek-khak m̄ sı̄ tı̄-hia. Kàu-io̍k ê tiong-sim tek-khak m̄- sı̄ tı̄ “Chú-oa̍t, chú-oa̍t” (子曰,子曰) ê thoân-siū. Iā m̄-sı̄ tı̄ xx xx ê thoân- siū. Siāng iàu-kín sı̄ jı̂n-keh ê chō-chiū, Sı̄ beh chō-chiū hó ê chhı̄-bı̂n, kok-bı̂n, kap sè-kài-jı̂n. Chóng kóng sı̄ beh chō chiū chhiong-iông iông-khı̀ (從容陽氣) toā khı̀-kū, chí khó-í kóng, thè khò í siú. Chı̀n khó-í chò tông tông chı̍t ê sè-kài-jı̂n, khiā tı̄ kok-chè bô kiàn-siàu, ē ūi-tio̍h sè-kài lâi kòng-hiàn ê kong-jı̂n (公人). Thè--lâi ūi-tio̍h lán chı̍t kok, chı̍t bı̂n-cho̍k ē-tit-thang chò chí-tō-chiá ê lâng, che sı̄ kong-bı̂n kàu-io̍k ê toā bo̍k-tek.
Lâng m̄-nā tio̍h su-choán (私轉), iā tio̍h kong-choán (公轉), ı̀-sù chhin- chhiūⁿ tē-kiû m̄-nā ka-tı̄ teh tńg lâi tēng kng, àm, koh tio̍h tàng lóng-chóng ê hêng-chheⁿ (行星), á-sı̄ iû-chheⁿ (游星) lâi se̍h tı̄ thài-iông ê chiu-ûi lâi tēng sù- sı̂. Lâng iā sı̄ án-ni, só͘-í bo̍k-tek tio̍h khoàⁿ khah hn̄g. Nā kan-ta gia̍h pán- poe phı̀-phı̀-kiò, lia̍h gín-ná ok chı̍t ē koè-lâi, ok chı̍t ē koè-khı̀. Kà kúi tiâu 2+2=4 sǹg bô chhò, chiū-sı̄ hō chò chı̄n-chit, he sı̄ toā chhò.
Sı̄ khoàⁿ tùi chò kok-bı̂n, kap sè-kài ê kong-jı̂n (世界的公人), chò kàu-oân ū sím-mı̍h bô͘-iūⁿ thang hō͘ ha̍k-seng khoàⁿ, hō͘ ha̍k-seng o̍h á bô.
Teng-hû só chò cha-bó͘-gín-ná sı̂-tāi kà kong-ha̍k-hāu ê sı̂, i khah bē-hiáu siūⁿ tùi hia khı̀. Bû-kò͘ giâm chı̍t-jı̄- bı̄n. Jı̍p kàu-sek, chiū-sı̄ thiaⁿ i teh mē gín-ná. Nā hiah ê khah gâu oa̍t-liām, jı̄ siá bô chhò--ê, chiū khah tit i thiàⁿ. Só͘-í i ê ha̍k-kip ê gín-ná, tı̀-tek (智的) hong-bı̄n khah hoat-ta̍t; nā-sı̄ sim, cheng-sı̂n-tek ê hong-bı̄n bô thang khó-chhú. Che sı̄ i pêng-seng teh kà ha̍k-seng ê khoán-sit.
Taⁿ i ka-tı̄ bô siⁿ, iā kā lâng pun chı̍t ê cha-bó͘-kiáⁿ. Chit ê gín-ná tı̄ in chhù hō-chò Bóng-chhı̄-á, in-ūi in Seⁿ- bó tau, cha-bó͘--ê siuⁿ chē, só͘-í kā i hō-chò Bóng-chhı̄-á. Nā-sı̄ Teng-hû só kā i pun--lâi, chiū kā i oāⁿ miâ kiò Ài-gio̍k-á. Hián-bêng chin thiàⁿ--i, chóng-sı̄ hit ê kàu-siū-hoat, kap i kà kong-ha̍k-hāu ê khoán bô koh-iūⁿ. Iáu khah giâm, siūⁿ kóng kong-ha̍k-hāu sı̄ pa̍t-lâng ê gín-ná, taⁿ chit ê sı̂ ka-tı̄ ê ; koh ka-tı̄ bē seⁿ, chı̄n bāng sı̄ chit-ê. Só͘-í bān-sū tio̍h tú-tú chiàu i só͘ oē ê hûn lâi kiâⁿ. I siūⁿ kóng nā ē kà chı̍t ê chhin-chhiūⁿ i, án-ni chiū chin boán- chiok, i bô teh siūⁿ gín-ná iā ū chū-iû. Ū-sı̂ tio̍h giâm, ū-sı̂ tio̍h khoan, ū-sı̂ Tio̍h hoa̍t, ū-sı̂ tio̍h siūⁿ, ū-sı̂ tio̍h kā i mē, ū-sı̂ tio̍h kap gín-ná sńg, chhiò, chò hó pêng-iú. I lóng bô teh siūⁿ, i sı̄ kóng, “Goá sı̄ lāu-bó, hō͘ lí gín-ná bat- khı̀.” I lia̍h gín-ná chò oân-choân m̄- bat, nā bô i kà in sı̄ khang khang, kı̂-sı̍t bô-iáⁿ. Gín-ná i tùi khoân-kéng, chū-jiân, tùi ka-tı̄ ê giâu-gı̂, āu-lâi i ē ka-tı̄ chhui-chhek, gián-kiù, i iā ē hoat-kiàn sin ê tı̀-sek. Teng-hû só m̄-bat hō͘ gín-ná khoàⁿ i teh chhiò ê bı̄n, i kóng án-ni sı̄ sit-lo̍h ui-giâm, gín-ná ài m̄-kiaⁿ. I kiò Teng-hû hiaⁿ iā tio̍h án-ni, i m̄-chún Ài-gio̍k-á oá in a-pa ê seng-khu, sui-jiân sı̄ pē-kiáⁿ, i chú-tiuⁿ lâm, lú tio̍h lēng- se̍k (另席) chun-siú lāu-pē lāu siù-châi ê kà-sı̄. Só͘-í i nā khoàⁿ Teng-hû hiaⁿ kóng hó-chhiò ê sū hō͘ gín-ná sim-sek, i chiū siū-khı̀, tiāⁿ mē i bô châi, put- sēng-soàn lāu-pē. I pún-sin tùi gín-ná nā ū sim-sek ê sū beh chhiò, tio̍h oa̍t piⁿ-á, gín-ná bô khoàⁿ-kı̀ⁿ ê ūi. Chhiò- liáu, bı̄n koh tiuⁿ hō͘ i ok-ok, chiah koh oa̍t tò-tńg-lâi ǹg gín-ná. I chu-chu siūⁿ goá tio̍h cháiⁿ-iūⁿ hō͘ gín-ná bat goá ê ui-giâm, che sı̄ i ê khó͘-sim. I tiāⁿ mē gín-ná kóng, “Lí m̄-kiaⁿ goá--hō͘, lín pē chiah phah kàu hō͘ lí kiò m̄-káⁿ, khoàⁿ lí beh kiaⁿ goá á m̄.” I lia̍h Ài-gio̍k-á nā ē kiaⁿ i, chiū-sı̄ i kàu-io̍k choè toā ê bo̍k-tek.
Sı̍t chāi chin hó-chhiò. Hō͘ sè-kài ê lâng lóng-chóng kiaⁿ i chiū ū sím-mı̍h lı̄-ek. Chı̂n Sí-hông, Ná-pho-lûn chı̍t-sı̂ lâng lóng kiaⁿ i ū sím-mı̍h lı̄-ek ? Hō͘ gín-ná kiaⁿ-hiâⁿ m̄-ta̍t-tio̍h hō͘ gín-ná kèng, thiàⁿ, hō͘ gín-ná tùi chun-kèng, kap thiàⁿ lâi sūn-thàn m̄-chai goā hó leh !
Pē-bó nā koè giâm, m̄-nā sit-lo̍h pē- kiáⁿ bó-kiáⁿ ê thiàⁿ-chêng, sı̄ āu-lâi tı̄ lióng pêng ē ū chhim-ian keh-tn̄g, ı̀-chı̀ bē so͘-thong. Koh gín-ná ē hoán-ge̍k, iā pe̍h-chha̍t pah chhut. Tio̍h hō͘ kiáⁿ- jı̂ kap lí ná pêng-iú, hó chham-siông, saⁿ chun-tiōng, lâi saⁿ pó͘-tah bô kàu ê ūi.
Teng-hû só bē bêng chit ê lí-khı̀, ūi chit ê sū hu-hū siông-siông ı̀-chı̀ bē hô. Chóng-sı̄ Teng-hû hiaⁿ tùi chit tiám chin ū thun-lún.
Taⁿ koh lâi kóng Teng-hû hiaⁿ ê pē- bó, Teng-hû hiaⁿ ê lāu-pē sı̄ chı̍t ê tùi sàn-hiong, siang-chhiú the̍h nn̄g phı̀ⁿ kiuⁿ lâi sêng-kong ê lâng. Hō chò Pūn-á, chı̍t-ē iù chíⁿ, nı̂-lāu ê sı̂ ta̍k ê kiò i “Toā Pūn peh”. Sin-thé bô kàu goā ióng, é- sè, é-sè. Nā-sı̄ Toā-pūn-ḿ sı̄ chı̍t ê ná thô lâng tún leh, pûi lok-lok. Bē su lāu ke-pô, ke lāi ê sū lóng sı̄ i teh hû- khí siak-tó͘, ná chún lú chóng-lí chı̍t iūⁿ. Tı̄ chhân-chng tek-ûi-á nā ū sím-mı̍h tāi-chı̀, cha-bó͘-lâng-phoāⁿ ta̍k ê to khı̀ pài-hāu Toā-pūn-ḿ.
Só͘-í chit ê Toā-pūn-ḿ iā sı̄ ka-tı̄ lia̍h chò chin gâu, seⁿ 3 ê hāu-seⁿ, bô cha- bó͘-kiáⁿ. Toā hāu-seⁿ sè-hàn chiū phah- sńg-khı̀, Teng-hû hiaⁿ sı̄ pâi tē-jı̄--ê, chū-sè gâu tha̍k-chheh. Khı̀ kàu Loē-tē tha̍k Ko-téng Kang-gia̍p, chit-tia̍p teh chò bó͘ kang-tiûⁿ ê kàm-tok, koh chhoā Siù-châi ê cha-bó͘-kiáⁿ, sı̄ lú sian- siⁿ. Só͘-í lāu Toā-pūn-ḿ khí-thâu chin boán-chiok, kı̀ⁿ lâng kı̀ⁿ tián. Iā tē 3 hāu-seⁿ ún-ku m̄-chiâⁿ lâng, 20 goā hoè lah, iáu-boē kā i chhoā. Só͘-í chı̄n ǹg chiū-sı̄ Teng-hû hiaⁿ chit ki sún. Bô phah-sǹg Teng-hû só lâi koh bē seⁿ, chı̍t nı̂ tán koè chı̍t nı̂, Siù-châi-niû kap Toā-pūn-ḿ ah khı̀ Má-chó͘-biō kūi kàu chng-á beh lap lo̍h-khı̀. Tùi chù-seⁿ niû-niû kha̍p kàu thâu-hia̍h liù-phoê.
Nn̄g nı̂ tán bô, saⁿ nı̂ tán bô, lāu Toā- pūn-ḿ tiāⁿ kiò Teng-hû ā chhoā sè-ı̂. M̄-kú Teng-hû hiaⁿ kúi hun kiaⁿ Teng- hû só ê lı̄-hāi, iā kiaⁿ in āu-thâu, só͘-í m̄-káⁿ. Tùi án-ni nn̄g ta-ke sim-pū chin bē hô. Só͘-í Teng-hû só in chiah poaⁿ chhut-lâi tiàm ke-á, beh khı̀ kang-tiûⁿ iā khah kı̄n. Hán-hán-á lāu Toā-pūn-ḿ nā lâi, Teng-hû só chin hán-tit kap i kóng-oē, chin pháiⁿ bı̄n sio-kı̀ⁿ. Chóng-sı̄ Toā-pūn-ḿ chin thiàⁿ chit ê cha-bó͘- sun-á, sui-jiân m̄ sı̄ chhin-seⁿ sun, m̄-kú lāi-bı̄n bô pa̍t ê sè-hàn gín-ná, só͘-í lâi kàu ūi, chı̂ⁿ, mı̍h chhut-chāi i ài. Só͘-í Ài-gio̍k-á nā a-má lâi, ba̍k-chiu chiū kim, iā ē thau tâu in a-má, kóng in a- bó chin giâm, ū-sı̂ thau péng in a-bó phah ê o͘ chheⁿ hō͘ i khoàⁿ. A-má sim- koaⁿ-niû thiàⁿ tiuh-tiuh chiū toā siaⁿ, sè-siaⁿ mē Teng-hû só. Oa̍h ! Nn̄g ta- ke sin-pū oan-ke lô-chè. Só͘-í lāu Toā- pūn-ḿ nā lâi tiàm chı̍t goe̍h jı̍t tı̄ ke-á, Teng-hû hiaⁿ hia, Ài-gio̍k-á ê thiⁿ-nı̂ kàu lah, i chiū m̄-kiaⁿ in a-bó, ū chı̂ⁿ thang khai, ū mı̍h thang chia̍h, m̄- bián sàu thô͘-kha, a-má chhoā chhut- khı̀ koè ke, nā ài mı̍h chiū khiâu, chiūⁿ chı̂ⁿ, chin hiⁿ, Teng-hû só khoàⁿ-tio̍h ba̍k-hoé chiū to̍h. Chit-pái a-má nā tò- khı̀, Ài-gio̍k-á chiū chai sí lah.
Ah ! chhám-ah3 ! Chit ê lióng ke̍k- toan ê kàu-io̍k. Kai-chài tùi sı̀n Chú liáu-āu, Teng-hû só chin toā piàn. Chóng-sı̄ chit ê lāu ta-ke chiū m̄-sı̄ án-ni.
(Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò tē 653~656, 658, 661~665 hō, 1939 nı̂ 8~11 ge̍h, 1940 nı̂ 1, 4~8 ge̍h)
