Goá Tı̄ Tang-kiaⁿ Thoân-tō
Goá 28 hoè ê 5 goe̍h 9 hō, chá-khí 6 tiám kàu Tang-kiaⁿ ia̍h. Hit ē-po͘ kàu Siōng-iá kong-hn̂g: lāi-bı̄n sı̄ jı̂n-san jı̂n-hái; chhut-jı̍p-kháu ū chı̍t toā-tı̄n ê lâng teh pò͘-tō; chhut-jı̍p koè-lō͘ ê lâng, chò i koè-khı̀ bô khiā teh thiaⁿ, chóng-sı̄ pò͘-tō ê lâng, lóng toā-siaⁿ chhut-la̍t gı̂m-si, kap chı̍t-ê kóng koè chı̍t-ê, kóng liáu soà pek-chhiat kı̂-tó !!!
Goá khoàⁿ liáu toā siū kám-kek !!! Siūⁿ--tio̍h lán Tâi-oân pò͘-tō ê hó ki-hoē! Bô-lūn tó-ūi, khı̀ kóng lóng ū kúi-cha̍p kúi-pah ê lâng teh thiaⁿ!! Tio̍h kín tńg-khı̀ Tâi-oân kó͘-bú pò͘-tō, m̄-thang sit-lo̍h ki-hoē !!!
In pı̀-hoē ê sı̂, goá chiū the̍h bêng-chhı̀ khı̀ hō͘ hit ê su-hoē-chiá (Lı̍p-tiân Kó͘, khı̀ Bí-kok liû-ha̍k--ê, i sı̄ Chı̀m-lé-hoē ê chū-iû thoân-tō, i ê sian-seⁿ-niû sı̄ Hù-sū-kiàn-teng Sı̍t-chhoan Bo̍k-su ê hoē-iú), kā i kóng, Goá tùi Tâi-oân lâi chong-kàu kiàn-ha̍k--ê! I kóng, Án-ne chin hó! Lí iā tio̍h lâi kóng!!! Goá kóng, Goá Jı̍t-pún oē bô kàu-gia̍h bat! I kóng, Oē bô iàu-kín!! Kò-pe̍h lí ê sı̀n-gióng chiū hó!!! Goá ı̀n i hó! I kóng, Chhiáⁿ lí ê-hng 7 tiám-poàⁿ, lâi khı̀ Put-jím-tı̂ piⁿ ê Kiàn-to͘ 50 nı̂ kı̀-liām Phok-lám-hoē chêng ê Ki-tok-kàu káng-ián hoē-tiûⁿ hia kóng !!!
Goá thiaⁿ liáu sim-koaⁿ tio̍h chı̍t-kiaⁿ! Goá Sı̂n-Ha̍k it-liân ê sı̂, mn̄g hāu-tiúⁿ Pa Phok-sū, Tō-lí khoàⁿ án-choáⁿ kóng? I kóng, Káng-tō bē kà--tit !!! Chit pang koh kā goá kóng, Goá m̄-bat Jı̍t-pún oē, khı̀ Jı̍t-pún bô lō͘-ēng !!! Taⁿ chá-khí kàu Tang-kiaⁿ, chit-tia̍p lâng beh chhiáⁿ khı̀ ê-hng thoân-tō! Pún sı̄ siūⁿ nā bē the--tit kap in toà tı̄ lō͘-piⁿ, kóng kúi-kù-á, tio̍h m̄-tio̍h khah bô iàu-kín. Taⁿ sı̄ beh khı̀ hoē-tiûⁿ kóng--ê, beh án-choáⁿ kái-koat?
Tio̍h! goá it-liân ê sı̂, tı̄ kiû-tiâⁿ chhéng-kàu Ko Kim-seng bo̍k-su hit pō͘ the̍h khí lâi iōng: Bat--ê kóng! m̄-bat--ê m̄-thang kóng!!! Tê-ba̍k tio̍h lâi kóng Tâi-oân kap Ki-tok-kàu; thèng-chiòng bô-lūn ū chóng-lí tāi-sı̂n, á-sı̄ tāi-ha̍k chóng-tiúⁿ tı̄-teh, iā bô iàu-kín, chit-hāng goá bat!
Iā oē beh án-choáⁿ pān-hoat! Tio̍h! ê-hng tio̍h koh ēng Gō͘-sûn-cheh ê sı̂n-jiah! Hō͘ Sèng Sı̂n chhiong-moá!! Lâi kóng thèng-chiòng ê sim-giân!!! Chiū khı̀ kong-hn̂g lāi phian-phiah, bô lâng kiâⁿ kàu ê só͘-chāi, choan-bū kı̂-tó.
Kàu 6 tiám-goā khı̀ chia̍h tiám-sim, chún-pı̄ hù 7 tiám-poàⁿ khui-hoē.
Hit ê su-hoē-chiá Lı̍p-tiân sian-seⁿ ê khui-hoē-sû Kóng, ê-hng ū chı̍t ê Tâi-oân só͘ thiàⁿ ê hiaⁿ-tı̄ beh lâi kóng; chóng-sı̄ i kóng lán Tang-kiaⁿ-gú, m̄ sı̄ i ê pē-bó oē: sı̄ chhin-chhiūⁿ lán o̍h eng-gú cha̍p-nı̂ peh-nı̂, bô-lūn loā chhut-la̍t ha̍k-sı̍p, kàu Bí-kok teh kóng-oē ê sı̂, to sı̄ kám-kak chin ûi-lân; só͘-í chhiáⁿ tāi-ke chù-ı̀ thiaⁿ, chiah thiaⁿ ū !!!
Hit sı̂ goá chiap-soà khiā tı̄ tâi-téng kóng: Siáu-seng chá-khí 6 tiám, thâu-pái kàu kùi chhı̄; ē-po͘ siū--tio̍h su-hoē-chiá sian-seⁿ ê hó-ı̀, bēng-lēng phí-jı̂n ê-hng tio̍h lâi chit ê Ki-tok-kàu káng-ián hoē-tiûⁿ, kò-pe̍h sı̀n-gióng. Put-châi tùi 7 nı̂ chêng í-lâi, ū chia̍p-chia̍p teh tha̍k Hô-bûn ê chong-kàu su-pò; chóng-sı̄ siá kap kóng, sı̄ khah hán--tit; chit-tia̍p chiong goá tha̍k-chheh só͘ ē kı̀--tit ê oē-kù, tı̄ chia lâi kài-siāu kúi-kù Tâi-oân kap Ki-tok-kàu!
Tâi-oân ū Sù-kok ê 2 poē toā! thó͘-sán chin hong-hù!! Chá Sai-iûⁿ lâng chheng-ho͘ Tâi-oân chò Bí-lē tó !!!
Ū ūi ê khı̀-hāu chin joa̍h; kāu pēⁿ-thiàⁿ, ū ma-la-li-á. Ū ê só͘-chāi ê khı̀-hāu chin hó! Lâng ióng-kiāⁿ tn̂g-miā !!!
Jı̂n-kháu ū 360 bān! iok ū 40 bān ê pún-tē lâng: toà oá pêⁿ-iûⁿ--ê kiò-chò Pêⁿ-po͘ lâng, ū siū-tio̍h Hàn-bûn-hoà; khiā kı̄n soaⁿ--ê hō-chò A-mí cho̍k, sı̄ chhin-chhiūⁿ goân-sí khiā-khí tı̄ Ai-tiân hn̂g ê lâng, chin liông-siān; oá 20 bān bih tı̄ chhim-soaⁿ, ē thâi-lâng ê chéng-cho̍k, lâng kā i thó͘-hō chò chheⁿ-hoan. Chóng-sı̄ tı̄ goán ê tÊ-hng, lóng bô chit khoán pún-tē lâng; khah chē kúi-tāi lâng to͘ m̄-bat khoàⁿ--tio̍h !!!
Í-goā 320 bān lâng, ū-ê sı̄ 256 nı̂ chêng (Se-le̍k 1661 nı̂), Tēⁿ Sêng-kong só͘ chhoā m̄ hâng Chheng ê 100 chiah chûn, só͘ chài ê 10 bān Bêng ê tiong-sı̂n gı̄-bı̂n, cháu lâi Tâi-oân ê hō͘-è; kap í-āu bô ài chò Chhiang-koh-loh ê lâng poaⁿ lâi Tâi-oân ê lâng ê kiáⁿ-sun: Kı̂-tiong sio̍k Kńg-tang cho̍k, kiò-chò Kheh-ka, iok ū 50 bān lâng, sio̍k Hok-kiàn cho̍k--ê chheng chò Hoh-ló lâng, ū 270 bān.
Tı̄ 50 nı̂ chêng, Eng-kok Tiúⁿ-ló-hoē phài Má I-seng lâi Tâi-oân thoân-tō ê sı̂; koaⁿ-thiaⁿ, ha̍k-kài, siā-hoē, lóng hoán-tùi pâi-thek. Hit-tia̍p beh soè-chhù bé-tē, lóng chin ûi-lân, tio̍h hit-khoán kúi-á-chhù, ko͘-khu̍t-tē kap phian-phiah bô lâng ài--ê chiah ū thang soè lâi chò thoân-tō-só͘, á sı̄ bé lâi khí lé-pài-tn̂g; chóng-sı̄ 50 nı̂ āu ê kin-á-jı̍t, tı̄ ta̍k ê po͘-thâu ê tiōng-iàu-tē, lóng ū chin chiâⁿ-mı̍h ê toā keng lé-pài-tn̂g: kap goá kin-á-jı̍t tı̄ kùi-chhı̄, só͘ ū khoàⁿ--tio̍h-ê chha-put-to.
Khí-thâu lâi jı̍p Ki-tok-kàu--ê, toā pō͘-hūn sı̄ siā-hoē ê lo̍k-ngó͘-chiá, phoà-pı̄ⁿ--ê, sàn-hiong--ê, khoeh-kiáⁿ--ê, m̄-bat-jı̄--ê, hō͘ lâng khoàⁿ-khin khi-hū--ê; chóng-sı̄ hiān-kim choân jı̂n-kháu ê chı̍t-pah-hūn-chı̍t tiong ê Ki-tok-kàu-tô͘, pêng-kin tı̄ kok-ka tng kong-chit, tı̄ siā-hoē chò léng-tō-chiá, kiān-khong tn̂g-miā, hù-jū, chhut-teng, ha̍k-būn, lóng pí siā-hoē khah hoat-ta̍t chı̀n-pō͘.
Sím-mı̍h in-toaⁿ thái ē án-ne? In-ūi lâng lâi sı̀n Ki-tok-kàu:
Bô bê-sı̀n! Sim-koaⁿ chheng!!!
Bô chò-pháiⁿ! Ū oē-seng!!!
Khı̂n-khiām ū sı̀n-iōng! Hoat-châi koh thiam-teng!!!
Bān-lêng Lô-má 18 jı̄! Beh bat kúi tiám-cheng!!!
Jı̂n-keh ho̍k-tò! Chu-keh ko-seng!!!
Thé-keh ióng-chòng! Kok-kiông ka-heng!!!
Thāi-jı̂n khek-kí! Kèng Sı̂n hi-seng!!!
Hōng-khoàn chu-kun sı̀n-tô͘! Lêng-hûn tit-tio̍h éng-seng!!!
Hiān-sè jı̍t-iā an-sim lı̍p-bēng! Lâi-seng kap Chú kiōng-chûn kiōng-êng !!!
Hit mê só͘ kóng chı̍t tiám-cheng! Kán iōng í-Siōng lâi piáu-bêng !!!
Su-hoē-chiá pı̀-hoē-sû:
Chu-kun! Lán tú-á thiaⁿ-tio̍h Ki-tok-kàu tı̄ Tâi-Oân ê lêng-le̍k! M̄-nā tı̄ Tâi-oân, tı̄ sè-kài iā sı̄ án-ne!!! Lán lóng teh kiû sè-kài ê bûn-bêng! Beh khip-siu ta̍k bı̂n-cho̍k ê cheng-chhoé!! Tān-sı̄ sè-kài bô lūn toh chı̍t khoán ê bûn-bêng, to sı̄ tùi Ki-tok-kàu ê khùi-la̍t !!!
Hiān-sı̂ ê siā-hoē lâng, jı̍t mê lóng sı̄ jia̍t-sim khı̀ Khoàⁿ oa̍h-tāng siá-chin, bô ài khı̀ lé-pài-tn̂g! Ài tha̍k siáu-soat, bô ài tha̍k Sèng-chheh. Só͘-í siā-hoē chiah ē chia̍h-chiú, sio-phah, chà-khi, ang-bó͘ oan-ke lı̄-iân.
ê-hng Tâi-oân só͘ thiàⁿ ê hiaⁿ-tı̄ kóng-khí Tâi-Oân Ki-tok-kàu ê lêng-le̍k, iā khún-chhéng lia̍t-ūi tio̍h sı̀n Ki-tok, lâi tit-tio̍h I ê lêng-le̍k chín-kiù !!!
Taⁿ lia̍t-ūi! Lín nā him-bō͘ ài sı̀n Ki-tok-kàu ê lâng, tı̄ chia ū chin-lí-toaⁿ kap Sèng-chheh, chhiáⁿ lín bé khı̀ gián-kiù, chı̍t cho͘ 5 chiam-chı̂ⁿ.
Hit mê ê thèng-chiòng, ná thiaⁿ ná chē lâng; lāi-té chē bô ūi, chē-chē lâng khiā tı̄ goā-bı̄n; kóng tio̍h chhiáⁿ in bé tō-lí chheh khı̀ gián-kiù, chē-chē lâng e-e tı̄n-tı̄n jı̍p khı̀ bé. Kám-siā Chú ê in-tián, Sèng Sı̂n ê koân-lêng, su-hoē-chiá ê jia̍t-chhiat kó͘-bú, kap sı̀-mn̂g-thâu koaiⁿ khı̀ chin oân-choân !!!
Hit mê-hng khı̀ toà tı̄ Tè-kok Tāi-ha̍k Ki-tok-kàu Chheng-liân-hoē-koán, khùn tı̄ thih-bı̂n-chhn̂g, kah chiáu-mn̂g-phoē, chhin-chhiūⁿ Hui-le̍k chē tio̍h Thài-kàm-chhia, tùi Tâi-oân kàu Tang-kiaⁿ, chûn-chhia ê ià-siān lóng bô khı̀ !!!
(khiàm 1958 nı̂ 6-7 ge̍h)
Sai Jı̍t-pún Kiàn-bûn-kı̀
7 goe̍h 6 mê, tı̄ Chóng-bū-kio̍k khui chı̍t ê kán-tan ê Tê-piáⁿ-hoē, lâi chhiáⁿ Tang-kiaⁿ kap Hoâiⁿ-pin kàu-kài, hiah ê tı̄ 59 jı̍t kú, chiau-hu goá ê 10 goā ê léng-siù; tùi in sı̂-pia̍t kap soeh-siā.
7 goe̍h 7 hō kàu Sı̂n-hō͘, khı̀ hóng-būn Sı̂n-káng kàu-hoē ê bo̍k-su, Ko͘-khó͘ phok-sū, i iā sı̄ Sı̂n-hō͘ Sı̂n-ha̍k-hāu ê kàu-siū, i siat-hoat hō͘ goá, toà tı̄ Sı̂n-ha̍k-hāu ê hāu-sià.
Keh jı̍t tı̄ hia hù Koan-sai thoân-kàu-su Siu-ióng-hoē. Kúi-nā-jı̍t kú, tit-tio̍h kap chē-chē tông-liâu kau-poê. Hō-chhoan Hong-gān sian-seⁿ, iā chhoā goá khı̀ i ê pı̂n-bı̂n-khut ê só͘-chāi; i toà ê chhù, pí hit sı̂ Mûi bo̍k-su tı̄ Chiong-hoà, khí hō͘ Mûi bo̍k-su-niû toà, hit ê chhin-chhiūⁿ hún-chiáu-tiâu-á--ê, iáu khah bái; tha-tha-mih bô kún-kı̂ⁿ, sı̄ ēng áu--ê; lāi-bı̄n bô chong-sek, iā bô chheh-tû, chí-ū toh-téng chı̍t pún “Jı̍t-iāu ha̍k-hāu kàu-siū-hoat,” sı̄ i hoan-e̍k--ê; iā chı̍t pún “Pı̂n-bı̂n sim-lí ê gián-kiù,” sı̄ i tù--ê. I ê sian-seⁿ-niû í-chêng sı̄ kang-tiûⁿ ê chit-kang, bô siáⁿ ha̍k-būn, āu-lâi hō͘ i kà kàu ē tù-chheh. I chhoā goá khı̀ i ê chhù ê sı̂, ū chı̍t-ê pı̂n-bı̂n-khut ê gín-ná lâi chhoē--i, i tùi hit ê gín-ná ê thâu-khak so-so--leh, soà the̍h chı̍t téng le̍h-á kā i lap tı̄ thâu-khak hō͘ i tı̀ tńg-khı̀.
Tang-kiaⁿ kap Sı̂n-hō nn̄g ūi ê Pı̂n-bı̂n-khut, pêⁿ-pêⁿ sı̄ ù-oè, m̄ chiâⁿ chhù, m̄ chiâⁿ lâng; lō͘-thâu lō͘-boé lâng lóng chek kui-tui teh poa̍h-kiáu.
--Kiaⁿ-to͘--
Hia sı̄ kó͘-to͘, khah bô lāu-jia̍t, hong-sio̍k khah hó; chóng-sı̄ sı̄-biō chin-chē! Kai-chài lán ū chı̍t-keng Tông-chı̀-siā tı̄-hia !!!
Hia ū lán ê liû-ha̍k-seng chin-chē! Hit sı̂ siāng chió-hoè sı̄ Ko Thian-sêng phok-sū; siāng chē hoè sı̄ Gô͘ Khó͘-bián tiúⁿ-ló; i tı̄ hia tha̍k siong-gia̍p, i kap goá khı̀ bé chı̍t niá a-sah khò͘ sı̀-kho͘-poàⁿ, chin ióng, chhēng kúi-cha̍p-nı̂ bô phoà.
--Tāi-pán--
Hia sı̄ kang-tiûⁿ tē, chí-ū Kiong-chhoan Keng-hui bo̍k-su ê cho͘-ha̍p kàu-hoē, lé-pài kúi-nā-pah lâng, siāng-chē, iā kúi-nā-cha̍p ê chip-sū, chin oa̍h-tāng, tı̄ pài-tn̂g sı̀-bı̄n lāi-goā, teh chiap-thāi kap iok-sok.
--Bêng-kó͘-ok--
Hia ê jı̂n-kháu sı̀-gō͘-cha̍p bān. Chóng-sı̄ Tiúⁿ-ló-hoē (Jı̍t-Ki) Chú-jı̍t lé-pài sı̄ chiâⁿ-pah-lâng: kap Tāi-pán, Kiaⁿ-to͘, chha-put-to.
Kai-chài kàu-hoē ū chiâⁿ-mı̍h ê Kim-siâⁿ Lú-o̍h tı̄ hia.
Hit sı̂ ê Kiat-chhoan bo̍k-su-niû, ū khı̀ Bí-kok liû-ha̍k--ê: ang-bó͘ lóng chin chhin-chhiat.
--Tang-soaⁿ-chng--
Tı̄ Hù-sū-soaⁿ kha (Gū-tiān-tiûⁿ ia̍h lo̍h chhia) ê Tang-soaⁿ-chng, Chheng-liân-hoē khí chē-chē chhù tı̄ hia, joa̍h-thiⁿ chē-chē khoán hoē tı̄ hia chū-chı̍p, goá hù 3 ê.
(1) Hia̍p-tông Thoân-tō Tāi-hoē: Hit sı̂ Ki-tok-kàu Liân-bêng, kok phài liân-ha̍p, phài bêng-sū tı̄ Jı̍t-pún choân-kok ta̍k to͘-chhı̄, pò͘-tō 3 nı̂ kú liáu; choè-āu lâi hia kiat-sok chū-hoē. Choân Jı̍t-pún kok kàu-phài ê ta̍k kàu-hoē ê lâm-lú tāi-piáu kap Soan-kàu-su kúi-nā-pah lâng chhut-se̍k, chin sēng-hóng!
Khó-sioh 3 nı̂ kú ê “lô-bı̂n siong-châi” chin chē! iā kiat-kó bô hó !!!
Kóng ū só͘-chāi pò͘-tō soah, thèng-chiòng tńg-khı̀, tı̄ lō͘-nı̍h teh o-ló kóng, “Ê-hng káng-su kóng liáu chin hó! Lóng bô kóng ‘Iâ-so͘!! Iâ-so͘!!!’ Sin-bûn kóng-kò, ke-lō͘ pun soan-thoân-toaⁿ, hoē-tiûⁿ ê pâi-pián, lóng siá “Ki-tok-kàu Toā Káng-ián-hoē”. Chóng-sı̄ káng-su ū káng-kiù ha̍k-būn kóng ha̍k-lí; bô keng-giām Iâ-so͘, bē hiáu kóng Iâ-so͘. “Soan-pin toa̍t-chú!” “Tiàu iûⁿ-thâu, bē káu-bah!!!” Bo̍k-koài kàu-hoē ná toā ūn-tōng! Lé-pài ná chió-lâng!!! Ná chhiáⁿ toā-miâ bo̍k-su ê kàu-hoē, hoē-iú ná bô ài kı̂-tó !!!
Soà pı̀ⁿ-chò chhin-chhiūⁿ Se-iûⁿ sio̍k-gú kóng--ê,“Ki-tok kàu-hoē bô Ki-tok !!!”
--Ki-tok-kàu Tāi-chiòng--
Tı̄ hoē-tiong ū chı̍t ê choân Jı̍t-pún chhut-miâ ê pò͘-tō-ka, Bo̍k-chhoan Chheng-siông, Jı̍t-pún sin-bûn chhut i ê pò͘-tō siau-sit, chheng i chò “Ki-tok-kàu Hiau-chiòng”. I tú-á tùi Lâm-iûⁿ, Jı̍t-pún úi-jı̄m thóng-tı̄-léng, ùi-būn thoân-tō, koáⁿ tńg-lâi hù-hoē--ê. Thiaⁿ i kóng hiah ê chāi-tē lâng, chē-chē chhù-bı̄ ê oē; i kap goá siāng khùn-pâng: khoàⁿ i teh tha̍k chı̍t pún “Jı̍t-pún gûi-ki” ê chheh, kóng liáu chin thiat-té.
Chit ê lâng, bat tù chı̍t-pún “Sè-kài it-chiu thoân-tō lú-hêng” ê chheh, chin sim-sek.
I chheng-liân ê sı̂, ū tha̍k Sian-tâi Tang-pak Ha̍k-ı̄ⁿ (Tiúⁿ-ló-hoē siat--ê) kúi-nā nı̂ kú, i tùi i lāu-pē thó beh khı̀ Bí-kok tha̍k-chheh; i ê lāu-pē bô kàu khùi-la̍t thang chàn-sêng--i.
I tùi i lāu-bó kóng, “Lāu-pē nā bô chı̂ⁿ, thang hō͘ goá chē-chûn khı̀ Bí-kok tha̍k-chheh, goá chiū beh siû koè Thài-pêng-iûⁿ!!!” I ê lāu-bó thiaⁿ-tio̍h i ê koat-sim, chiū ng-iap só͘-hùi hō͘--i.
I kàu Bí-kok chhun nn̄g-kak-goā gı̂n. I khı̀ chhoē chı̍t-ê Kiù-sè-kun ê sū-koaⁿ. Sū-koaⁿ mn̄g sím-mı̍h lâng kā i siāu-kài? I kóng, “Siōng-tè kā goá siāu-kài!” Sū-koaⁿ mn̄g i kóng, “I ē chò sím-mı̍h?” I kóng, “Goá beh ūi-tio̍h Ki-tok pàng-sak sèⁿ-miā! Iā chit-tia̍p piān-piān !!!”
Kiù-sè-kun ê Sū-koaⁿ chiū siat-hoat hō͘ i khı̀ tha̍k Tiong-o̍h, āu-lâi tha̍k Toā-o̍h.
(2) Chheng-liân-hoē ê Hā-lēng-hoē: Tùi choân Jı̍t-pún kap goā-kok, kúi-nā-pah ê chheng-liân, tı̄ hia chū-chı̍p cha̍p-goā jı̍t. Jı̍t-mê chia̍h khùn, káng-ián, hoē-gı̄, á-sı̄ thit-thô; lóng ná chhin-chhiūⁿ tı̄ Thian-tông !!!
(3) Jı̍t-Ki Tāi-hoē (Tiúⁿ-ló-chong): Tùi Jı̍t-pún choân-kok ê kàu-su, tiúⁿ-ló, soan-kàu-su, pah-goā lâng hù-hoē.
Khui-hoē ê lé-pài kap Sèng-chhan-sek, lóng chin chong-giâm! Ná chhin-chhiūⁿ thian-kok lı̂m-kàu !!!
Tı̄ hoē-gı̄ tiong, ū khui chı̍t-ê “Tùi pa̍t bı̂n-cho̍k thoân-tō ê Hia̍p-gı̄-hoē.”
Iā toà tı̄ Tiau-sian ê Chéⁿ-kháu bo̍k-su, kóng-khí Ko-lê lâng ê hong-sio̍k bı̂n-chêng kap kàu-hoē:
Ko-lê lâng 2 chheng goā bān, iā Ki-tok-tô͘ ū 50bān; kı̂-tiong 45 bān sı̄ tiúⁿ-ló-hoē--ê (hiān-sı̂ 75 bān)
Hia chin koâⁿ! Chin kan-kia̍t!!! Khí-thâu Pêng-jióng ū chı̍t-ê sàn-hiong hū-jı̂n-lâng, chhoā i ê kiáⁿ khı̀ Thian-tin, kā lâng sé-saⁿ chú-pn̄g thàn-chia̍h. Soà tı̄ hia tit-tio̍h tō-lí!
Sı̀n Chú liáu-āu, chiū chhoā i ê kiáⁿ tńg-khı̀ chó͘-ke pò͘-tō!! Tùi án-ni Pêng-jióng kàu-hoē chiū pı̀ⁿ-chò chhin-chhiūⁿ Ko-lê ê An-thê-o !!!
Hia ê kàu-hoē ū siat Sió-o̍h, Tiong-o̍h, Toā-o̍h, Ko͘-jı̂-ı̄ⁿ, Ióng-ló-ı̄ⁿ kap I-koán!!! Ū ê chı̍t-tiâu ke kúi-nā keng lé-pài-tn̂g! lóng chin toā keng! saⁿ-gō͘-chhit pah-pah lâng!!! Khah chē bô choan-jı̄m ê thoân-kàu-ka, lóng sı̄ hoē-iú ka-tı̄ chú-chhı̂!! Bo̍k-su sı̄ choan-bū teh sûn kàu-hoē, siat jı̄m-chit-chiá, kú-hêng Sèng-lé-tián !!!
Hoē-iú ū ê chhù-téng ê hiā, thiah khı̀ khàm pài-tn̂g! Ka-tı̄ ê chhù, oāⁿ khàm-chháu !!!
Ū-ê hiaⁿ-tı̄ ê choh-sit gû, bē khı̀ hiàn-kim! Iā kiáⁿ tı̄ chêng thoa!! Lāu-pē tı̄ āu-bı̄n sak !!!
Ū ê chí-moē, thâu-khak-sim ê thâu-mn̂g ka khı̀ bē lâi hōng-hiàn !!!
Iā chí-moē chián-pò͘, bé-chhài, chú-pn̄g! Thoân-kàu-ka ê gia̍h !! lóng chhûn-khí-lâi !!!
(khiàm 1958 nı̂ 9-10 ge̍h)
Chò Sū-gia̍p Sêng-kong Hoat
Goá 28 hoè ê sin-le̍k 5 goe̍h chhe, chhut-hoat khı̀ Jı̍t-pún Chong-kàu kiàn-ha̍k, kàu 8 goe̍h boé tńg-lâi Bān-tan; 4 goe̍h-jı̍t kú, kiōng hùi-iōng goá toà chāi-sin ê 105 kho͘: bô ke-kiám.
Taⁿ chiong goá tı̄ Bān-tan 2 goe̍h-jı̍t kú, tùi Lí Tiōng-gı̄ Tiúⁿ-ló pún-sin, kap í-goā só͘ thiaⁿ-kı̀ⁿ--ê, í-kı̍p só͘ khoàⁿ-kı̀ⁿ--ê, siá tām-po̍h tı̄ ē-bı̄n: Tı̄ Tâi-oân Lâm Pak-pō͘, chá-nı̂ ū 2 ê Lí Tiúⁿ-ló siōng hó-gia̍h: Hit ê Pak-pō͘ Lí Tiúⁿ-ló ê sêng-kong pı̀-koat, í-keng chhut tı̄ Kong-pò ê Tâi-oân Sèng Sı̂n noâ lāi, “Láu-sı̍t hó chò pún” liáu; taⁿ chhut chit ê Lâm-pō͘ Lí Tiúⁿ-ló ê sêng-kong pı̀-koat: Lí Tiúⁿ-ló siàu-liân ê sı̂ sàn-hiong, i ê lāu-bó the̍h gı̂n-chhiú-khoân khı̀ tǹg 2 kho͘-gı̂n, hō͘ i chò bē iû ê seng-lí pún.
Lí Tiúⁿ-ló tióng-sêng ê sı̂ beh kiat-hun, bô chı̂ⁿ thang chhiàⁿ chı̍t-téng o͘-kiō-á hō͘ sin-niû chē, sio̍k-gú kóng: “Bô koè tı̀ pû-hia, bô kiō chē gû-chhia”; chóng-sı̄ Lí Tiúⁿ-ló bô chı̂ⁿ thang chhiàⁿ gû-chhia! Sin-niû sı̄ toè moê-lâng kiâⁿ--khı̀ !!!
Lí Tiúⁿ-ló khí-thâu hiah-nih sàn, ē pı̀ⁿ-chò hiah hó-gia̍h, ū kúi-nā hāng ê pı̀-koat:
1. Ū thàn chiū hó
“Tâi-oân bô 3 jı̍t hó kong-kéng.” “Seng-lí lâng jiok khí, bô jiok lo̍h.” Seng-lí toā hó, chiū ē toā tó!!
Lí Tiúⁿ-ló ê seng-lí hoat: Lâng ài! i bē !!! lâng m̄ ài! i bé !!!
Seng-lí ē ēng-tit thàn! Bē ēng-tit liáu !!! Chē-chió thàn! Ū thàn chiū hó!! I m̄-bat liáu !!!
2. Hó kau-poê
Lí Tiúⁿ-ló ê hō͘-tēng chin kē! I ê chhù-the̍h pêng-siông!! Chhēng-chhah phó͘-thong !!! Thiaⁿ-thâu chhin-chhiūⁿ tiàm-thâu. I mê-jı̍t chē tı̄ thiaⁿ--nih, hoan-gêng lâng-kheh. Bô-lūn khit-chia̍h lô-hàn, lóng í-lé siong-thāi !!!
I ê pn̄g-khaⁿ toā ê! Lâng-kheh kàu, boē chia̍h!! kiò chia̍h !!! Khoàⁿ-tio̍h lâng-kheh koâⁿ, hiah-saⁿ hō͘ lâng-kheh chhēng !!! Ūi-tio̍h án-ne, i ê hâng-chêng chin thang kng! I ê chı̂ⁿ bē hō͘ lâng láu-khı̀!! I bé thó͘-tē bē hō͘ lâng phiàn-khı̀ !!! I sı̄ chhin-chhiūⁿ “Cháiⁿ-siòng bô chhut mn̂g, ē chai thiⁿ-ē sū”: Hiah ê lô-hàn-kha chiū-sı̄ i ê pò-á.
3. Ū sı̀n-gióng
Bô-lūn lâm-pak jı̄-lō͘, kok lāi-goā ê hoē-iú, á-sı̄ thoân-kàu-ka kàu i hia tê-iân; i chē-chió lóng ū hōng-hiàn.
I tùi pún-tông ê thoân-kàu-ka, bô-lūn lāu-chíⁿ, gâu ham-bān; iā lóng chun-kèng iu-thāi; pe̍h-bí chı̍t kho͘-gı̂n 2 táu (23 Tâi-kin).
Hit sı̂ in kàu-hoē ê lé-pài lâng sò͘, téng ē-po͘ kok 70,80 lâng; hoē-iú ê chóng-sò͘ oá 200: toā pō͘-hūn sàn-hiong, kàu-hoē ê keng-hùi, kap gō͘-la̍k chheng kho͘ ê ki-pún-kim; i hiàn toā-thâu; i thok goá kó͘-bú in ê sian-seⁿ, hō͘ in chhiáⁿ chò bo̍k-su; in chiū beh khı̀ Pang-liâu siat chi-hoē.
Thâu hoê ê A-kâu-thiaⁿ-ē Kàu-hoē Chū-lı̍p Chhiok-chı̀n-hoē, tı̄ Bān-tan chū-chı̍p ê sı̂; i ū thâi-ti, lâi chhiáⁿ hù-hoē ê 60 goā lâng.
4. Koè bí-jı̂n-koan
Lí Tiúⁿ-ló chāi-lâi “Pı̂n-chiān put-ı̂, hù-kùi put-ı̂m!” Put-hēng tı̄ 60 goā hoè ê sı̂, sit-lo̍h goân-phoè.
Hit sı̂ siā-hoē lâng, ū súi cha-bó͘-kiáⁿ ê, chē-chē teh him-bō͘, khoàⁿ ē tit-tio̍h chı̍t ê kim-ku-sài, lâi hō͘ in cha-bó͘-kiáⁿ chò oân-goē-niû; chhin-chhiūⁿ chá-sı̂ Ka-lâm-tē 500 bān jı̂n-kháu ê lia̍t-ông, teh chı̀n-kong in 1000 ê kong-chú hō͘ Só͘-lô-bûn ê sim-chêng.
Sè-sio̍k moê-lâng, it-tio̍h beh thàn toā-tû chı̂ⁿ, chı̍t-Jı̍t e-e tı̄n-tı̄n hō͘-tēng-thâu ta̍h kàu ui-khı̀! Lóng pò hit hō cha̍p-chhit-peh-hoè cha-bó͘ gín-ná; koai! gâu!! koh súi !!!
Sio-cheⁿ kóng beh ēng kiō, kng lâi hō͘ Lí Tiúⁿ-ló kéng !!!
Lí Tiúⁿ-ló sı̄ lāu-toā sū-gia̍p-ka, hó-chhân hó-hn̂g kúi-nā chheng-kah: ū ê tı̄ Tâi-tang, ū ê tı̄ Chiang-chiu. Jı̍t-sı̂ chhau-hoân, chē kui-jı̍t. Mê-sı̂ tó lo̍h chhn̂g, io-kut sng, kut-thâu thiàⁿ; khùn liáu sı̄ kha-bâ chhiú-pı̀; cheng-sı̂n iū bē khùn-tit, tán bē tàng thiⁿ kng! Ū su-iàu lâng thang tâm-lūn, kái sim-būn!! í-kı̍p ū sı̂ tûi io-kut kap kiù-kip!!! Che tio̍h lāu-pô chiah ē nāi-bı̂n, chai khin-tāng tông-chêng thé-thiap !!!
Nā-sı̄ cha-bó͘ gín-ná kè lāu-ang, bo̍k-tek sı̄ it-tio̍h chı̂ⁿ !!! Jı̍t-sı̂ chia̍h pá-pá! chng súi-súi, beh siu-sı̍p lāu-ang ê miā! Beh put lāu-ang ê ke-hoé, bô iàu-kín lāu-ang jı̍t-mê ê kan-khó͘, seⁿ-kāng-sí !!!
Hit sı̂ in ê Ko Thoân-tō, teh khoà-lū Lí Tiúⁿ-ló, nā hō͘ sè-sio̍k moê-lâng, ín-iú khı̀ chhoā bô sı̀n-gióng ê hū-lú lâi, chhin-chhiūⁿ hiân-kun Só͘-lô-bûn, khı̀ chhoā ı̄ⁿ-pang ê lú-chú: Lāu-ang thiàⁿ chíⁿ-bó͘! Thiàⁿ chiū thiaⁿ!!! Thiaⁿ chiū kiaⁿ !!! Án-ne ka-têng kap kàu-hoē chiū chhám !!!
Só͘-í Ko Thoân-tō, chiū koáⁿ-kín chiu-soân i ê chêng jı̄m-tē ê chı̍t ê to̍k-sin 30 goā hoè, jia̍t-sim phok-sò͘ ló-sêng ê chí-moē; sı̄ Chú-jı̍t-o̍h kàu-oân, kap Hū-o̍h ê sian-seⁿ. Lâi hû-chhı̂ Lí Tiúⁿ-ló it-seng; kap pang-chān kàu-hoē kàu chit-tia̍p 70 goā hoè, iáu teh tam-tng Tiúⁿ-ló ê kang !!!
(khiàm 1958 nı̂ 12 ge̍h)
