9

 “Kha̍k! kha̍k!” Chı̍t-chūn kha̍k thâm-noā ê siaⁿ, chiong A-eng bán tńg--lâi hiān-sı̍t sè-kài. A-eng hı̄ⁿ-á giâ-giâ, tán chı̍t-tak-kú-á, bô koh thiaⁿ-tio̍h keh-piah thoân--koè-lâi ê sàu-siaⁿ. Goân-lâi A-eng teh chim-chiok thiaⁿ khoàⁿ ū kiò-lâng ê lı̂n-lông-á-siaⁿ--bô. Kóng-tio̍h lı̂n-lông-á-siaⁿ, tō siūⁿ khí Chhái-song. Siù-tin poa̍h-tó hit-nı̂ Chhái-song teh tha̍k hō͘-hāu, ū hō͘-lí choan-bûn tàu chiàu-kò͘, Siù-tin pēⁿ āu ho̍k-kiàn ke chin sūn-sı̄. “A-má,” A-eng tē it pái thiaⁿ Chhái-song bô kiò a-pô kiò a-má: “Lı̂n-lông-á sı̄ kiò lâng--ê neh. A-má, peh khí peh lo̍h, kiâⁿ-lō͘ lóng tio̍h-ài khah sè-jı̄--leh oh.” Chhái-song ê koan-sim, it-tı̍t ui jı̍p-khı̀ Siù-tin ê sim-koaⁿ: “Lāu-hoè-á kiaⁿ poa̍h, chhian-bān tio̍h-ài sió-sim, choa̍t-tùi boē-ēng-tit koh poa̍h-tó--neh.” Chhian kau-tài, bān hoan-hù: “Chin chē lâng poa̍h-tó, a-má, nā tó tı̄ bı̂n-chhn̂g peh boē--khí-lâi, he tō bái--lo͘h.” Chhái-song tō-sı̄ chit-ê hó-chhù, chin-chêng ê koan-hoâi, nn̄g-ē-chhiú tō ē hō͘ lâng kám-siū tah sim-koaⁿ-á--lah. I-seng kau-tài, lêng-chui-kut hâm-sau ài chhēng thih-kah-saⁿ, Siù-tin hiâm joa̍h m̄-chhēng, Chhái-song tō ū hoat-tō͘ àⁿ i chhēng. Siù-tin un tiàm bı̂n-chhn̂g m̄ peh khí-lâi ūn-tōng, Chhái-song ná teh phiàn gín-á--leh, ngē khan khí-lâi kiâⁿ: “Kin-kut bô tín-tāng ē thè-hoà--neh.” Nā kóng thian-seng chò hō͘-sū ê liāu, A-eng jı̄n-ûi chhut chū Chhái-song hit-ê ài noà lâng ê nai-sèng--lah.
 Tang-sı̂-á kā hō-chò A-nai, A-eng boē kı̀-tit--a. Chhái-gio̍k chhím lâi tàu-kha-chhiú sı̂, put-sı̂ kâⁿ Chhái-song lâi tiàm--lí. Hit-chūn i chiah tha̍k kok-hāu-á it-nı̂, lâng chı̍t-phí-á-kiáⁿ, sui-jiân bô leh lâu-phı̄ⁿ--a, m̄-koh ū chı̍t-ê pháiⁿ sı̍p-koàn, mı̍h-kiāⁿ chia̍h liáu, sı̂-kiâⁿ chhùi oá khı̀ chhiú-ńg hoê. Tāi-khài sè-hàn bô lāu-bú tı̄ sin-piⁿ ê koan-hē. Ū chı̍t-pái, khoàⁿ i khò͘ le̍k--lo̍h-khı̀, tiàm chhù chêng kau-á khû leh pàng-jiō, hō͘ A-eng chhoah chı̍t-tiô. Chéng-chéng pháiⁿ khoàⁿ-siùⁿ ê tōng-chok hō͘ lâng hó-khı̀ iā hó-chhiò. A-eng chin ū nāi-sèng kā kà, ta̍uh-ta̍uh-á kám-siū tio̍h Chhái-song ê kiau-thài kap sai-nai-khùi. Hoān-sè-á A-eng ka-tı̄ m̄ chai-iáⁿ, tı̄ Chhái-song sin siōng, lú-sèng ê bú-ài ē tit-tio̍h chin toā ê boán-chiok--lah.
 Sè-hàn sı̂, A-eng sı̂-kiâⁿ kap a-chí un tiàm a-bú ê keh-lâng-kha. Iû-kı̂ hip tı̄ mı̂-chioh-phoē-té, phı̄ⁿ a-bú seng-khu chhèng--chhut-lâi ê hiàn, hō͘ i ū kóng boē--chhut-lâi ê un-loán kap an-choân-kám. Seⁿ Éng-siông kap Chhiu-koan liáu-āu, A-eng chin chū-jiân chiong bú-sèng ê ài khǹg tı̄ nn̄g-ê gín-á ê sin siōng. M̄-koh, gín-á ta̍uh-ta̍uh-á toā-hàn, tùi A-eng ê lám-lám phō-phō jú lâi jú siám-phiah. A-eng kám-kak in boē-tàng hō͘ i kâm tı̄ chhùi--lí, lám tı̄ sin--lí. Goân-pún kut-jio̍k sio-liâm, chiong chú-lú khoàⁿ chò ka-tı̄ sin--lí ê chı̍t-pō͘-hūn, soah jú lâi jú m̄ hō͘ lia̍p khí lia̍p tó. A-eng chin àu-náu, sı̄ án-choáⁿ gín-á jú toā-hàn, ē lı̄ jú khui jú hn̄g--leh? Kiò in saⁿ ke tha̍h--chı̍t-niá, hiâm lo-so. Bé hō͘ chhēng ê saⁿ m̄-chhēng, ài ka-tı̄ bé kı̂-hêng koài-chōng, bô-phín ê saⁿ-á-khûn. Saⁿ-tǹg chia̍h m̄-chiâⁿ chia̍h, sı̀-siù-á kho̍k-kho̍k bé, o͘-pe̍h chia̍h. Ke kóng--nn̄g-kù-a, m̄--tō toā-siaⁿ ı̀n tò-tńg--lâi, bô--tō oat--leh chò in kiâⁿ. Iû-kı̂ tha̍k kok-tiong āu soah jú m̄-sı̄ khoán, put-sı̂ hō͘ A-eng cho-sim, chhau-hoân. Mn̄g A-mûi, “Gín-á leh toā, lóng ē án-ne--lah.” A-mûi chhiò i toā-kiaⁿ sió-koài: “Tiau-tı̂-kang kap lí ge̍k, nā mài khı̀ chò pháiⁿ, toā-hàn in tō ē-hiáu siūⁿ--a-lah.” Kóng sı̄ án-ne kóng, tùi gín-á ê it-kí it-tōng, iáu-sı̄ kâm--leh kiaⁿ iûⁿ, tēⁿ--leh kiaⁿ píⁿ, phō--leh kiaⁿ lak. Aih, thian-hā hū-bú-sim!
 M̄-koh, Chhái-song kò-sèng kap in a-chí bô-kâng, kap Éng-siông, A-koan koh-khah bô-kâng. Ba̍k-sek hó, chhùi tiⁿ, chin kín tō hō͘ lâng hó-kám. Toè in a-chí lâi ê sı̂, ta̍k-hāng khang-khoè to tàu khioh leh chò. Bô joā kú, chhéng-kiû kap Chhái-gio̍k lûn-liû chò, A-eng chı̍t-ē-chhiú tō ín--i. Hit-chūn i tú hō͘ in hit nn̄g-ê kim-á-kiáⁿ, gı̂n-á-kiáⁿ khı̀ kah beh sí. Goân-lâi A-eng kui-tēng ta̍k chái-khí, chı̍t-ê sàu lāi-té, chı̍t-ê sàu tiàm-kháu, sàu liáu chiah ē-tàng khı̀ tha̍k-chheh, kúi-lō nı̂ lâi lóng án-ne. Chı̍t-ē Chhái-gio̍k in lâi liáu-āu, hiaⁿ-moāi khai-sí pı̄n-toāⁿ--khí-lâi. Kai sàu--ê thô͘-kha m̄-sàu, bô, tō o͘-ló͘-bo̍k-chè, the boē-hù tha̍k-chheh. Chı̍t-ē mē nn̄g-kù--a, soah sāi-thái, tiuⁿ m̄ chia̍h-pn̄g! Khoàⁿ Chhái-gio̍k in sàu-chhiú gia̍h--leh tō sàu, A-eng chin kám-khài, koh thiaⁿ Chhái-song phak lâi piⁿ--á: “A-ı̂, mài khı̀--a-lah, lí khı̀ goán ē kiaⁿ--neh.” Hō͘ A-eng chı̍t-pak-hoé chò chı̍t-ē siau-siau--khı̀. Tāi-khài put-sı̂ thiaⁿ Chhái-song kóng-tioh oē neh lâi neh khı̀, A-eng chiâⁿ tah-sim, chin chū-jiân tō án-ne kā hō-chò A-nai--lah.
 A-nai boē chhiūⁿ in a-chí hiah tiām, ke chin ū oē kóng, ū chhiò-sı̂n, ū tang-sı̂-á mā sûn-chêng liû-lō͘. A-eng mn̄g: “Lí kám hiah ài chò khang-khoè?” “Chiah ū thang bé ō͘-á-peng chia̍h--neh, ......ū chı̂ⁿ, pa-pa mā chiah thang khı̀ chhoē ma-ma tńg--lâi, ......goán teh tán ma-ma tńg--lâi neh.” A-hiong lı̄-ka chhut-cháu hit-nı̂, A-nai chiah nn̄g-hoè, tùi in bú--á eng-kai bô ı̀n-siōng. In bú--á tô-ka, Khèng-tông tàu-té án-choáⁿ tùi in kóng, A-eng sui-jiân hò-kı̂, mā pháiⁿ-sè kā gín-á mn̄g. Chı̍t-pái bô tiuⁿ-tı̂ kóng-tio̍h A-hiong, Chhái-gio̍k chı̍t-ē-chhiú ba̍k-kho͘ tō âng--khí-lâi, A-eng í-āu tō m̄-káⁿ thê-khí. Tàu-té sı̄ khih-khiah ê bú-lú-chêng, tán-thāi thoân-ı̂ⁿ ê chı̍t-jı̍t. A-nai tō khah thian-chin, ni in pē-bú ê kiat-hun-siōng hō͘ A-eng khoàⁿ: “A-ı̂, lí khoàⁿ goán ma-ma chiok súi--ê neh.” Ū-iáⁿ A-hiong bı̄n-bô͘-á chin iù chin súi, khoàⁿ tō ná gín-á--leh. “Kám ē chió-hoè boē-hiáu siūⁿ? To keng-koè hiah chē nı̂--a, Khèng-tông khah án-choáⁿ m̄-tio̍h, khoàⁿ tı̄ gín-á ê hūn siōng, mā tio̍h-ài tńg--lâi-a.”
 A-eng ē hiah thiàⁿ-thàng chit-tùi thn̂g-sng-oân, in-sò͘ chin chē. Tû-liáu koai-khá í-goā, hoān-sè-á iáu-sı̄ tı̄ A-eng kham-khiat ê sin-sè. Sè-hàn him-siān pa̍t-lâng chia̍h pá chhēng hó, beh bé siáⁿ, chı̂ⁿ thó--leh tō ū, sı̀-siù-á tùi i lâi kóng, sı̄ liân siūⁿ to m̄-káⁿ siūⁿ ê io̍k-bōng. Khoàⁿ lâng ki-á-peng chia̍h kah chha̍p-chha̍p-tih, chin siūⁿ beh àⁿ oá khı̀ chn̄g, ...put-jı̄-kò sı̄ khang-su bāng-sióng niâ, kui-boé iáu-sı̄ ka-tı̄ ê chhùi-noā-chúi bóng thun. Chò gín-á ê sı̂ ūi-tio̍h seng-chûn phah-piàⁿ, ióng-sêng A-eng kian-kiông, chū-lı̍p ê sèng-keh. Chhim-sı̀n “ū khang-khoè chò” chiah sı̄ hok, chò tō ū tāi-kè. Chū-pi, chū-thàn, chū-liân, khit-kiû tông-chêng, sı̄ siōng hō͘ lâng khoàⁿ bô khí, bû-khó kiù-io̍h, chū-pi ê lâng! Tùi bô a-bú tı̄ sin-piⁿ ê chí-moāi-hoe, A-eng chin hoaⁿ-hí, sui-jiân chiah sè-sè-hàn gín-á, kap Ko thiaⁿ-tiúⁿ pàng thiaⁿ-thâu, chò chhiú-kang hia--ê lāu--ê, siàu-liân--ê kāng-khoán, tı̄ chò khang-khoè tiong thàn-chı̂ⁿ, lâi tit-tio̍h khoài-lo̍k kap boán-chiok.