Po͘-siā Thoân-tō Ông Chiám-khoe Sian-siⁿ ū kap goán nn̄g lâng khı̀ Bū-siā. Lō͘ tùi Po͘-siā ke, sı̄ sı̀ phò͘ ê hn̄g. Ū kheng-piān-chhia saⁿ phò͘, tı̍t-tı̍t chiūⁿ kiā jı̍p tang, kı̂-û chı̍t phò͘ tio̍h pō͘-lián. Hit-chām ê lō͘ sı̄ ná kiā, lō͘-boé chām tio̍h tı̍t-tı̍t peh, hui-siông kiā. Goán teh chē hit tiuⁿ chhia, ū nn̄g ê Tâi-oân ku-lí teh sak, m̄-kú tı̄ lō͘-nı̍h ū chin chē chhiⁿ-hoan teh tò-tńg khı̀ soaⁿ-nı̍h. I khoàⁿ kui tı̄n kheng-piān-chhia lâi, chin hoaⁿ-hí. In lia̍h-chò sak-chhia pí khang-khang kiâⁿ lō͘ khah sim-sek, tńg-khı̀ iā ē khah kín, só͘-í in kúi-nā lâng tàu chhut-la̍t sak. In chin gâu cháu, seng-khu iā liú-lia̍h chin hó-khoàⁿ. Chin khó-sioh ū nn̄g lâng chiú-chùi, in-ūi tı̄ Po͘-siā kè-mı̂, bô tú-hó ê só͘-chāi thang khùn, tı̀-kàu tı̄ tiàm-nı̍h tı̍t-tı̍t lim chiú kàu poàⁿ-mı̂, jiân-āu tó tı̄ chhı̀n-chhái thô͘-kha khùn.
Sak goán hit tiuⁿ chhia ū chı̍t ê 16,17 hoè ê cha-bó͘ gín-ná, chin súi. I tha̍k Bū-siā ê Chhiⁿ-hoan Ha̍k-hāu,chiah ē hiáu kóng Jı̍t-pún oē. Ông Sian-siⁿ chiū kap i saⁿ chioh-mn̄g, soà ū sūn ki-hoē hō͘ cha-bó͘ gín-ná chai ū thiàⁿ sè-kan lâng ê Siōng-tè.
Goán hit chái-khí peh-tiám-poàⁿ khí-sin, e-po͘ saⁿ-tiám kàu Bū-siā, goán tē-á lāi ê hong-chiam khoàⁿ-liáu, chiū chai sı̄ 3400 chhioh koân, lūn lō͘-nı̍h ê kong-kéng sı̄ put-chí hó-khoàⁿ, khó-sioh hit-jı̍t ū hûn-bū chin kāu, tı̀-kàu goán khoàⁿ bē bêng.
Tı̄ bū-siā ū hioh tı̄ Jı̍t-pún lí-koán,ta̍k hāng lóng lı̄-piān. Hit ē-po͘ chin kàu-gia̍h koâⁿ, iā sı̀-ûi lóng bū-bū, lō͘ tùi-bı̄n ê chhù iā khoàⁿ bē hiān. Só͘-í goán bô chhut-khı̀, kan-ta chē thô͘-kha hang hoé, saⁿ kau-poê. Ông Sian-siⁿ āu-lâi chhut-khı̀ siat-hoat beh hō͘ goán khı̀ chhiⁿ-hoan chng-siā.
Kè mı̂, goán chiū chá-chá khí-lâi, chia̍h pn̄g pá ū kéng-chhat lâi chhoā goán khı̀ chı̍t chng, miâ kiò Pa-lan, lı̄ Bū-siā nn̄g, saⁿ lí nā-tiāⁿ. Peh kàu hia,goán koh khoàⁿ hong-chiam, chiū chai sı̄ lím 4 chheng chhioh koân. Hó kai-chài hit chá-khí khah bô bū, sı̀-ûi ū khoàⁿ-tio̍h koân-koân ê soaⁿ,soaⁿ-téng ū seh khàm-teh, pe̍h-pe̍h, súi-súi, sı̍t-chāi chin hó kéng-tı̀. Khı̀ hit chng-siā ê lō͘-piⁿ ū chin chē chhiū, siāng hó khoàⁿ sı̄ Jı̍t-pún só͘ tùi-tiōng ê eng-hoe-chhiū. Tú hit-chūn ū lóng khui hoe, sı̄ chúi-âng-sek chin súi.
Kàu Pa-lan ū sı̀-kè kiâⁿ, khoàⁿ chin chē hāng chin sim-sek ê tāi-chı̀. In ê chhù sı̄ khí chhâ-ê, chı̍t-ki chı̍t-ki thán-khiā, sió-khoá làng phāng hō͘ hong thang chhoe. Chhù sı̄ chı̍t keng chı̍t keng. Thiaⁿ, pâng-keng, chàu-kha chò-hoé chı̍t keng. Thô͘-kha ū khí hoé, bô chàu, iā bô ian-tâng. Ta̍k keng ū chho͘-chho͘ pho͘ pang ê bı̂n-chhn̂g nn̄g ūi,kē-kē, tú-tú tı̄ hoé ê lióng-pêng, hō͘ lâng thang hang sio. Chin kı̂-koài,sui-bóng hui-siông ê koâⁿ, chhiⁿ-hoan lóng bô kah phoē. In só͘ chhēng--ê iā chin chió, kha bô chhēng khò͘, saⁿ iā khui-khui, bô liú. Mı̂-sı̂ nā koâⁿ, tio̍h thiⁿ hoé ná iām. Goán ū jı̍p kúi-nā keng. Ông Sian-siⁿ tı̍t-tı̍t mn̄g kéng-chhat, iā ū hoan-e̍k hō͘ goán chai chhiⁿ-hoan ê hong-sio̍k.
Tı̄ chı̍t keng ū teh chia̍h chá-khí tǹg.In bô pn̄g thang chia̍h, khah chē sı̄ chia̍h han-chû, chhài, kap sek-á-bí. Chhiⁿ-hoan ū chhı̄-ti kap chúi-gû, m̄-kú khah chió. Nā ū thâi, chiah ū bah. Ū-sı̂ tı̄ soaⁿ-nı̍h ū phah lo̍k, á-sı̄ soaⁿ-ti. Nā phah-tio̍h, chiū tāi-ke pun-pun lâi chia̍h, chiàu thiaⁿ bô bē. Hit chá-khí-tǹg teh chia̍h, goán khoàⁿ chin sim-sek. Ū han-chû kap chhiⁿ-chhài chham chò-hoé tı̄ tiáⁿ-nı̍h. Chú se̍k, tiáⁿ chiū hē tı̄ thô͘-kha, chhiⁿ-hoan sı̄ khû teh chia̍h. In lóng bô kia̍h tı̄ á-sı̄ sı̂, kan-ta ēng chhiú lâi chia̍h. Han-chû bô siah phoê, chia̍h ê sı̂ chiū peh. Han-chû kap chhài sui-bóng sio kún-kún, i iā bē hō͘ in thǹg-tio̍h chhiú, káⁿ sı̄ ūi-tio̍h koàn-sı̀. In chú-chhài ê sı̂ bô chham iâm, chia̍h pá chiū chia̍h iâm, chin kı̂-koài.
Chhiⁿ-hoan lóng hoaⁿ-hí goán jı̍p in ê chhù, iā ū kap goán kiâⁿ-lé.
Cha-bó͘-lâng ê bı̄n lóng ū chhiah-jı̄. Iáu-boē chhut-kè ū chhiah tı̄ thâu-hia̍h nā-tiāⁿ, kè-liáu liân siang pêng chhùi-phoé iā chhiah. Só͘ chhiah-ê jı̄ sı̄ lâm-sek. Hiān-sı̂ Jı̍t-pún lâng m̄ chún koh chhiah, chóng-sı̄ chhiⁿ-hoan khoàⁿ chin súi, só͘-í ū-sı̂ thau-chhiah. Ta-po͘-lâng kan-ta chhiah chı̍t-tè-á tı̄ thâu-hia̍h.
Goán iáu-boē khı̀ saⁿ goe̍h-jı̍t chêng, khah lāi-soaⁿ ê chng ū hoán, iā ū thâi Jı̍t-pún kéng-chhat kap ke-lāi kiōng 8lâng. Tùi án-ni koaⁿ-hú ū bián-kióng Pa-lan ê chhiⁿ-hoan khı̀ phah hit lāi-soaⁿ ê chng. Pa-lan chhiⁿ-hoan chin hoaⁿ-hí, in-ūi nā thâi-tio̍h thâu-lâng-ê, koaⁿ-hú beh siúⁿ 5 pah kho͘.
Chı̍t goe̍h-jı̍t chêng, Bûn Ko͘-niû kap Âng Ko͘-niû ū khı̀ Bū-siā, Tú hit-chūn koaⁿ-hú m̄ chún in khı̀ Pa-lan, in-ūi hit 25 lâng ê thâu-khak ū pa̍k tı̄ tek-ko, m̄ káⁿ hō͘ lâng-kheh khoàⁿ. Goán chit pang khı̀, thâu-khak í-keng tâi liáu, m̄-kú tek-ko iáu tı̄-hia. Chiàu kéng-chhat hit-chūn kā goán kóng chhiⁿ-hoan ū sı̀n sı̂n-bêng. Pa̍k thâu-khak ê só͘-chāi ū chı̍t ê tâi-á, tâi-á-téng ū pâi sek-á, han-chû, bah, hō͘ sı̂n thang chia̍h. Tek-ko iā ū pa̍k chháu chı̍t-in, chı̍t-ín, ı̀-sù sı̄ chò lâu-thui hō͘ hiah-ê í-keng sí ê lâng thang peh-chiūⁿ chò chiâⁿ sı̂n. Chhiⁿ-hoan nā sı̄ thâi lâng, chiū ū the̍h thâu-khak-lāi ê náu-chhoé chhut-lâi chia̍h, ı̀-sù sı̄ ǹg-bāng ē khah ióng-béng, khah ū khùi-la̍t. Koh ū chia̍h chı̍t-tè-á chhùi-phoé á-sı̄ ām-kún ê bah, hián-bêng in ē koh-chài thâi pa̍t lâng. Hiān-sı̂ chit khoán ê pháiⁿ, koaⁿ-hú m̄ chún, m̄-kú ū-sı̂ ū thau-thâi.
Lūn kı̂-û ê hong-sio̍k chin hó. Chhiⁿ-hoan it-khài bô thau-the̍h pa̍t lâng ê mı̍h. Tē chhit tiâu-kài iā hán-tit hoān-tio̍h. Nā tú-tio̍h, hit lâng ê chhin-lâng chin siū-khı̀, m̄ jı̄n i, koáⁿ i chhut, phah siong-tiōng, thâi i iā káⁿ. Ta-po͘-lâng iā m̄-bat chhoā nn̄g ê bó͘. Chhoā ê lé-sò͘ kap Tâi-oân-ê lio̍h-á sio siāng, put-kò nā chhoā liáu, ang-bó͘ chiū lı̄-khui in pē-bó chhù, lēng-goā khí chı̍t keng thang toà.
Goán tùi Pa-lan tńg-lâi Bū-siā ū thêng tı̄ ha̍k-hāu. Chit keng ha̍k-hāu ū siat í-keng 14 nı̂ ê kú. Sian-siⁿ iā ū-ê tùi siat kà kàu-taⁿ. In chhiⁿ-hoan ê oē chin gâu kóng, liân hia ê kéng-chhat iā tio̍h ē hiáu, chiah ē thang tam-tng in ê chek-sêng. Hiān-sı̂ o̍h-nı̍h ê ha̍k-seng ū pah chhut-ê, ta-po͘ cha-bó͘ lóng ū. Hit chá-khí iáu-boē kàu tiám, só͘-í gín-ná tı̄ goā-bı̄n teh thit-thô. Sian-siⁿ ēng hó-lé khoán-thāi goán, goán chiū chhiáⁿ i kiò ha̍k-seng jı̍p o̍h hō͘ goán khoàⁿ. Gín-ná tāi-seng ū chhiùⁿ Jı̍t-pún-koa kúi-nā tiâu, āu-lâi sian-siⁿ chiū-siá kúi-nā khoán ê soàn-su̍t tı̄ o͘-pâi, kiò ha̍k-seng chı̍t-lâng chı̍t-lâng lâi sǹg. Gín-ná oa̍h-tāng, chin hoaⁿ-hí, iā sı̄ gâu sǹg, lóng bô chhò, bé-chí iā súi. Koh-chài āu-lâi sian-siⁿ ū mn̄g Kok-gú kúi-ná hāng ê tāi-chı̀, chit khoán sı̀-liân-seng chin gâu ı̀n, Kok-gú gâu kóng. Goán chē tı̄ gín-ná ê tùi-bı̄n, khoàⁿ in ê bı̄n âng-âng súi-súi, in iā chin tı̀-ı̀ chin oa̍h-tāng, chin ài tha̍k-chheh.
Kàu káu-tiám, goán ū khí-sin tńg-khı̀ Po͘-siā. Hit jı̍t 4 phò͘ ê lō͘ ū pō͘-lián, kàu ē-po͘ 4, 5 tiám ū kàu ūi. Hit-jı̍t tı̄ lō͘-nı̍h, Ông Sian-siⁿ kap goán ê sim bē bián-tit iu-būn, toā hoân-ló, in-ūi goán khoàⁿ hia ê chhiⁿ-hoan bô lō͘ thang bat Siōng-tè. Chiàu goán hit-jı̍t gı̄-lūn-ê, lán kàu-hoē kiám bô thang pun lán ê tō-lí hō͘ in thiaⁿ ? Lán í-keng tit-tio̍h chin-sı̍t ê tō-lí, lán kiám m̄ tio̍h hō͘ chiah-ê soaⁿ-nı̍h ê chhiⁿ-hoan ū ki-hoē thang thiaⁿ ? Kiám-chhái ū khoàⁿ Pò ê lâng ài kóng, M̄-kú lán bô kàu-gia̍h thoân-tō, lán ê Tâi-oân iáu-boē ū chiâu-pı̄ thiaⁿ-tio̍h tō-lí, lán thài ē hō͘ lāi-soaⁿ ê chhiⁿ-hoan thiaⁿ ?
Hiaⁿ-ché ah ! Lán Tâi-oân lâng kı̂-sı̍t iáu-boē ū chiâu-pı̄ thiaⁿ, m̄-kú lán hái-sū thiaⁿ tō-lí ê Tâi-oân lâng iok-lio̍k ū 3 bān lâng, kiám bô thang ka-tı̄ tı̍t-tı̍t thoân, tı̍t-tı̍t ín-chhoā kàu sè-sio̍k lâng ē lóng thiaⁿ-tio̍h ?
Taⁿ lán ê kiù-chú Iâ-so͘ ū kóng,“ Lín khı̀ phó͘ thiⁿ-ē thoân hok-im hō͘ bān peh-sı̀ⁿ.” Lán ū thàn I ê bēng-lēng á boē ? Chiàu siūⁿ iáu-boē, in-ūi chhiⁿ-hoan m̄-bat thiaⁿ Iâ-so͘ ê miâ. Koh Má-thài 24 chiuⁿ 14 chat ū kóng, “ Chit ê Thian-kok ê hok-im beh thoân kàu thong thiⁿ ē, chò kan-chèng tı̄ bān pang; hit-sı̂ boa̍t-kı̂ chiū kàu.” Só͘-í lán nā bô thàn Iâ-so͘ ê bēng-lēng hō͘ chhiⁿ-hoan thang thiaⁿ, Iâ-so͘ tio̍h iân-chhiân. Iâ-so͘ ê oē bêng-bêng, kiaⁿ-liáu lán nā m̄ kam-goān thoân hō͘ chhiⁿ-hoan thiaⁿ, sı̄ ná chhin-chhiūⁿ chó͘-tòng Iâ-so͘ koh lâi. Á-sı̄ lâi kóng, Iâ-so͘ nā liâm-piⁿ koh lâi, lán án-cháiⁿ-iūⁿ ū bı̄n thang chiap-la̍p I, in-ūi lán ê tō-lí khǹg teh êng, bô pun hō͘ chhiⁿ-hoan thang tit-tio̍h kiù. Lán ê bo̍k-su, thoân-tō í-kı̍p tâng tio̍h-boâ ê hoē-iú, nā pún-sin khı̀ khoàⁿ Bū-siā ê chhiⁿ-hoan, goá káⁿ kóng liâm-piⁿ ū toā him-bō͘ beh hō͘ in ū hūn tı̄ lán tit-tio̍h tō-lí ê hok-khı̀. Tı̀-ı̀ chhiáⁿ lán kàu-hoē kiû Siōng-tè khui lō͘, ǹg-bāng ū hó-táⁿ jia̍t-sim ê lâng hoaⁿ-hí hiàn sin khı̀ thoân-pò.
“ Goá sı̄ sè-kan ê Kng,”
“ Lín sı̄ sè-kan ê Kng”.
(Tâi-lâm-kàu-hoē-pò tē 433 koàn, 1921 nı̂ 4 goe̍h)
