Tāi-chèng 8 nı̂
Tâi-lâm Sin-lâu Chū-tin-tông ı̀n
1919
Thâu-sū
Pı̄-pān chit pún chheh iàu-kín ê ı̀-sù sı̄ ài chān tha̍k pe̍h-oē jı̄ ê ha̍k-seng ê lêng-khiáu; hō͘ in iā bat ta̍k ūi ê ha̍k-hāu só͘ kà ê sū. Khah choē sı̄ tùi hàn-bûn ê chheh hoan-e̍k.
1. Choá ê Khí-in
Choá sı̄ chin sēng ê mı̍h, ta̍k só͘-chāi lóng ū, put-chí choē khoán, iā chin choē hāng ê lō͘-ēng.
Kó͘-chá Khóng-chú ê sı̂ lóng bô. Hit sı̂ tio̍h ēng tek khun po̍h-po̍h, chiah ēng pit siá, iā ū ēng chhiū-hio̍h kap chı̍t khoán ê thô͘, cheng-siⁿ kap chhiū ê phê, chin bô lı̄-piān koh chin kùi. Tē it chá chō choá chiū-sı̄ phang, oan-iuⁿ, n̂g phang, kim-sı̍t-á lóng oē hiáu choè. In khı̀ chhē chı̍t tè hu-hu ê chhâ choè chiâⁿ iù-iù, ná chhin-chhiūⁿ soa. Tùi i ê chhùi chiah thò͘ chhut noā kap ka lâi chhiau kui-lia̍p. Āu-lâi ēng chêng kha ngoeh hit lia̍p chhâ-sut, chiong chhùi kā chiū pe khı̀ I ê siū, jiân-āu ēng i ê chı̍h, chhùi-khí, kap kha thoaⁿ hō͘ i po̍h-po̍h, kàu ta ê sı̂ chiū pı̀ⁿ chiâⁿ phú-sek iù-iù ê choá. Lâng in-ūi án-ni khoàⁿ, chiah hoat-bêng lâi choè choá, iā chai choá ê lō͘-ēng, koh chai tio̍h sím-mı̍h mı̍h lâi chō choá.
Hiah-ê phang āu kha ê kha-chhioh toé sı̄ pı̂ⁿ-pı̂ⁿ. Án-ni chiah oē chān in thoaⁿ chhâ-sut po̍h-po̍h lâi thia̍p choè kúi-nā têng choh-siū, hō͘ i chin ióng, hō͘ iā boē phoah jı̍p.
Tiong-kok chin chá chō choá sı̄ ēng tek chı̀m kàu noā lâi chō-ê. Tı̄ goā-kok khah choē sı̄ ēng kū pò͘, só͘-í lâng sı̀-koè khioh lâi boē hō͘ chè-choá hoē-siā. Koh khiā-ke ê lâng ū siu khǹg-teh, chhin-chhiūⁿ Tiong-kok ê hū-jı̂n-lâng khioh khí lâi pau oê-toé, in khah m̄ chai oē thang choè choá ê lō͘-ēng.
Kū pò͘ iû-goân chı̀m kàu noā-noā chiah chè choè choá, chin kāu, chin ióng, iā ū chin iù, ū choē-choē khoán, put-chí hó ēng. Só͘-í lâng ná-kú ná chai, kàu hiān-sı̂ iā ū ēng chháu í-kı̍p choē-choē hāng teh chè-chō choá. Só͘ chō ê choá ná choē khoán, iā choè ná choē khoán ê lō͘-ēng.
Siōng gâu siūⁿ-chhut chō choá ê hoat, chiū-sı̄ Jı̍t-pún lâng. In ê choá ke̍k iù, iā chin ióng, oē thang ká choè toā tiâu soh, ū-ê thang choè toā khı̀-khū ê lō͘-ēng. Ū sin-bûn chhut kóng chiong-lâi beh ēng choá chō chûn, chō chhia, kap chin choē hāng toā lō͘-ēng. Iáu-bē sı̍t-hêng bô tek-khak chai kó-jiân oē chiâⁿ lâng só͘ ǹg-bāng á-boē. Chiàu án-ni khoàⁿ choá hō͘ lâng chám-jiân choè toā lı̄-ek.
Chhı̀ siūⁿ kó͘-chá sı̂-tāi choá chin kùi, sòng-hiong lâng boē thang sûi-piān tit-tio̍h. Taⁿ sı̀-koè lóng ū chin sio̍k, che lóng sı̄ tùi soè-soè ê sū hoat-ta̍t. Khó-kiàn thang chai sió-sió khoá-khoá ê thâng-thoā oē tit thang hō͘ lâng kek chhut chin toā lō͘-ēng ê mı̍h.
2. Khóng-chú
Tiong-kok 2000 goā nı̂ chêng ū chı̍t ê gín-ná chhut-sı̀, chhin-chhek pêng-iú toā o-ló i ê tı̀-sek, chin soè-hàn hō͘ i khı̀ tha̍k-chheh. Ū chı̍t jı̍t i ū chē tı̄ in ê hoe-hn̂g lāi teh tha̍k-chheh ū soè chiah niau-á kap i choè phoāⁿ.
I kia̍h ba̍k khoàⁿ kā in choh-hn̂g-ê chı̍t ê gín-ná pí i khah soè-hàn kūn-oá tı̄ chı̍t ê kim-hı̂-ô͘ piⁿ teh thit-thô. Soè-hàn-á boē hiáu soè-jı̄ chiū peh khí-lâi; i ê bı̄n chiò tı̄ ô͘-té, khoàⁿ-kı̀ⁿ ū iáⁿ chiū chhun-chhiú beh khı̀ bong, soà hut-jiân-kan tò-thâu-chai poa̍h-lo̍h ô͘-lāi. Hit ê teh tha̍k-chheh-ê chiū khoàⁿ-kı̀ⁿ, kín-kín peh khí-lâi beh khı̀ kiù, i lóng bô hoat-tit i ta-oâ, in-ūi i sı̄ la̍k hè ê gín-ná nā-tiāⁿ. Chiah chhut-siaⁿ háu kiò lâng lâi kiù, m̄-kú kiò chin kú lóng bô. I chiū kia̍h ba̍k khoàⁿ jı̍t-thâu, iā ná chhin-chhiūⁿ ū kiû jı̍t-thâu thoè i siat-hoat. Jı̍t ná chhin-chhiūⁿ chún i só͘ kiû. Hut-jiân hō͘ i siūⁿ chı̍t hāng ê hó kè-chhek, sûi-sı̂ khioh chı̍t lia̍p chio̍h-thâu kòng-phoà hit ê kim-hı̂-ô͘, chúi lâu moá sı̀-koè. Tùi án-ni hit ê gín-ná ū tit-kiù, put-tı̀ hō͘ i chı̀m--sí. Hit ê la̍k hè ê gín-ná chiū chhoā tit-kiù-ê beh khı̀ kau i ê pē-bú.
Hut-jiân tú-tio̍h pún-sin ê pē chin kiaⁿ, in-ūi tùi chhut-sı̀ kàu hit-tia̍p m̄-bat hō͘ in pē hiâm, siūⁿ hit ê kim-hı̂-ô͘ sı̄ ta̍t-chı̂ⁿ ê mı̍h, m̄ chai i ê lāu-pē oē siū-khı̀ kàu sím-mı̍h khoán. I chiū chiong kò͘-hn̂g ê gín-ná thâu kàu bé só͘ tú-tio̍h kā in pē kóng; lāu-pē lóng bô siū-khı̀, hoán-tńg phō i o-ló i gâu siūⁿ hó hoat-tō͘.
I ê tı̀-sek m̄-nā soè-hàn chhut-miâ, tióng-sêng koh khah choē lâng o-ló toā-toā siàu-liām, kèng i, chheng-ho͘ choè tāi-sèng tāi-gı̄ ê sèng-jı̂n. Tiong-kok ê Khóng-chú chiū-sı̄ hit lâng; iā miâ kiò-choè Tiōng-nı̂, sı̄ Tiong-kok lâng só͘ toā chun-kèng ê sèng-jı̂n.
3. Ou Hı̂m
Tâi-oân ê hı̂m sek-tı̄ o͘, khah soè chiah, toà tı̄ soaⁿ-nı̍h kap chhiū-nâ lāi. Ou hı̂m chin gâu peh chhiū, ài chhē khang ê chhiū-sin choh i ê siū lâi khùn tı̄ khang lāi. Chhē bô, chiū tı̄ soaⁿ-khang lâi choh. Hı̂m ài chia̍h ké-chí, tē it ài chia̍h chiū-sı̄ bı̍t, chin gâu chhē iá phang ê siū, chiong in ê bı̍t chia̍h liáu-liáu, lóng bô lâu poàⁿ tè.
Soaⁿ lāi ê phang choh-siū tı̄ chhiū-khang lāi. Hı̂m oē phı̄ⁿ-tio̍h bı̍t ê bı̄ chiū khı̀ kā chhiū-ba̍k ê phê, chhut-la̍t kā kúi-nā tiám-cheng kú, lóng bô hiâm kāu kang. Nā kā-tio̍h khang kàu-gia̍h toā chiū chhun i ê kha jı̍p-khı̀. Phang chiū pe chhut lâi, tèng kè lâi tèng kè khı̀, hı̂m ê mn̂g chin cha̍t, só͘-í tèng chiū bô chhái-kang, lóng bô kàu i ê bah. I ê kha ná chhin-chhiūⁿ chhiú, ū lāi-lāi ê jiáu, tı̄ kha-toé oē, thoa chhut phang ê bı̍t-pô͘, lóng-chóng kā in chia̍h. Ou hı̂m sı̄ bı̍t-phang tē-it oàn-hūn--ê.
Hı̂m chin gâu kò͘ ka-kı̄, chō i ê bı̂n-chhn̂g chin sio chin nńg. Nā tı̄ khah koâⁿ ê só͘-chāi, chiū jı̍p i ê siū khùn tı̄ i sóng-sóng ê bı̂n-chhn̂g kúi-nā ge̍h jı̍t, kàu sio-joa̍h ê sı̂-chūn chiū chhut lâi thó-chia̍h, lêng-jio̍k iá-phang ê lūi, liân lâng, hı̂m iā ài chia̍h.
4. Bô oē-seng ê Hāi
Ta̍k ūi ê sin-bûn-pò ū kóng kau-chiàn ê sū sı̄ chin hiông, koh béng, thâi lâng chheng-bān. só͘-í ta̍k kok ū khai chin choē kun-hùi siat-hoat kéng-chhat, peng í-kı̍p chiàn-chûn lâi kò͘. Che lóng sı̄ hó hoat-tō͘ thang tı̂-hông tùi-te̍k; chóng-sı̄ lán ê tùi-te̍k m̄-nā tùi goā-ūi lâi. Koh khah siong-tiōng chiū-sı̄ pı̄ⁿ. Ū hı̀-lô, to̍k-jia̍t, koâⁿ-jia̍t, áu-thò͘, tn̂g-á-pı̄ⁿ, pe̍h-âu chèng. Ta̍k nı̂ ū kúi-nā chheng bān lâng jiám-tio̍h chit hō to̍k-pı̄ⁿ, soà sit-lo̍h sı̀ⁿ-miā pí kau-chiàn koh khah siong-tiōng. I-seng kóng hit hō pı̄ⁿ ta̍k khoán lóng ū pı̄ⁿ-thâng chiah tı̀-kàu án-ni.
Bí-kok ū chı̍t ūi koe-chhı̄ soè-soè chha-put-to 8000 lâng nā-tiāⁿ. Hit chhı̄-lāi ê lâng só͘ chia̍h ê chúi sı̄ tùi chı̍t ê chúi-khut lâu-lâi. Kūn hit ê khut ū lâng jiám-tio̍h tn̂g-á-pı̄ⁿ, i pı̄ⁿ ê sı̂, chhù ê sı̀ chiu-ûi lóng ū lo̍h seh, kò͘ ê lâng piàⁿ i ê kiaⁿ-lâng mı̍h tı̄ seh téng. Kàu sio-lō ê sı̂ seh chiū iûⁿ choè chúi, lâu jı̍p hit ê khut, tı̀-kàu bô loā-kú chhı̄-lāi ê lâng choē-choē jiám-tio̍h hit hō pı̄ⁿ. I-seng sı̀-koè chhâ chiah chai sı̄ ūi-tio̍h hit ê tn̂g-á-pı̄ⁿ ê lâng ê pı̄ⁿ-thâng tè seh lâu jı̍p tı̄ hit ê chúi-khut. Hit-ūi ê peh-sı̀ⁿ ūi-tio̍h chia̍h chit hō chúi ū 1004 lâng jiám-tio̍h pı̄ⁿ, iā 114 lâng sit-lo̍h sı̀ⁿ-miā, lóng in-ūi tùi hit chı̍t lâng ê liân-lūi kàu án-ni.
Tiong-kok lâng m̄ chai tio̍h soè-jı̄ in só͘ chia̍h ê chúi, só͘-í tı̄ chíⁿ-piⁿ soé kiaⁿ-lâng saⁿ kap lâ-sâm ê tháng, soé liáu chúi piàⁿ hiat-ka̍k tı̄ chíⁿ-piⁿ. Hit ê kiaⁿ-lâng chúi koh sia̍p jı̍p tı̄ chíⁿ-lāi, á-sı̄ chúi-khut í-kı̍p kau-á chiū siⁿ chhut to̍k-thâng.
Lâng tı̄ koe-chhı̄ teh boē chia̍h-mı̍h iā bô soè-jı̄, chhin-chhiūⁿ kam-chià á-sı̄ pa̍t-mı̍h ta̍uh-ta̍uh hò͘ chúi kā i soé tâm. Hit ê chúi nā bô chheng-khı̀ iā oē hoat siⁿ to̍k-thâng. Koh ū lâng ak chhài chiong lâng ê pùn lâi koàn-ak; iā beh taⁿ khı̀ boē chhài ê sı̂ tı̄ chúi-khut soé, hit ê chúi iā oē siⁿ-chhut to̍k-thâng. Lâng ūi-tio̍h án-ni sı̄ gûi-hiám, nā bô soè-jı̄ chú hit hō ê chhài chin kàu-gia̍h thiám, to̍k-thâng boē sí.
Ū-sı̂ lâng siuⁿ chá chú hē-the kú-kú bô chim-chiok khàm, hô͘-sı̂n sı̀-koè pe lâi hioh-teh. Hô͘-sı̂n sǹg-sı̄ chin kiaⁿ-lâng ê mı̍h, in-ūi mı̍h ná chhàu, ná noā, i ná ài khı̀ hioh, tı̀-kàu i ê kha ba̍k-tio̍h kiaⁿ-lâng. Āu-lâi pe lâi hioh tı̄ chia̍h mı̍h hō͘ i jiám-tio̍h to̍k-thâng, lâng chia̍h liáu chiū oē thoân-jiám. Ké-chí nā bô se̍k á-sı̄ siuⁿ se̍k tı̀-kàu àu-lok, chia̍h liáu iā ū hāi tı̄-teh.
Koh chı̍t hāng koh khah tio̍h kín-sı̄n tı̂-hông-ê, chiū-sı̄ oē thoân-jiám ê pı̄ⁿ, hó lâng saⁿ-kap toà iā oē thoân-jiám. Ū sı̂ chhù ke̍k-oe̍h iā lâng choē oh-tit keh lı̄. Siat-sú nā lia̍h-choè bô iàu-kín, hit ê hāi chiū ná-toā. Chhin-chhiūⁿ chhut-phia̍h, choē-choē lâng phah-sǹg bô iàu-kín, só͘-í lóng bô siat-hoat, hō͘ bô chhut--ê saⁿ-kap sio-lām, tı̀-kàu thoân-jiám ná choē. Ū-ê chhut phia̍h liâm-piⁿ hó, bô iàu-kín; m̄-kú nā tùi i jiám-tio̍h--ê, bô hiah khoài hó. Ū sı̂ chin choē hāng ê pı̄ⁿ ū tè i lâi hoat-choh, ū-ê siong-tiōng tı̄ ba̍k-chiu tı̀-kàu sit-bêng, ū-ê pa̍t khoán ê hāi liân-lūi kàu chı̍t-sı̀-lâng, á-sı̄ tı̀-kàu sí. Taⁿ ta̍k hāng thoân-jiám ê pı̄ⁿ lóng sı̄ án-ni; só͘-í eng-kai tio̍h chim-chiok thàn oē-seng ê hoat-tō͘ lâi pó-hō͘ sı̀ⁿ-miā.
5. Toā la̍t ê Mı̍h
Tı̄ toē-kiû lāi iā tı̄ lán ê tiong-kan ū kúi-nā hāng chin toā la̍t, iā choè lâng ê toā lō͘-ēng, gâu chān lâng só͘ boē-oē choè ê sū.
1. Kún-chúi ian. Hé-hun chhia chiū-sı̄ tùi kún-chúi ê ian chhèng-khí lâi, chiah ū la̍t thang kiâⁿ. Hé-hun chûn iā sı̄ án-ni. Hit nn̄g hāng choè lâng ê toā pang-chān. Ki-khı̀ choē-choē sı̄ ēng kún-chúi ian hō͘ i kiâⁿ. Nā teh choè ê sı̂ chiū bô khoàⁿ-kı̀ⁿ, nā thêng kang chiū khoàⁿ ian phū-phū chhèng.
2. Tiān-khı̀. Nā kap kún-chúi ian saⁿ-pí chiū koh khah ū la̍t; khah chá lâng bat khoàⁿ-kı̀ⁿ m̄ chai thang ēng, toā-toā phah-sńg. Ū-sı̂ khoàⁿ tı̄ hûn--nı̍h cháu chhut lâi, tı̄ chúi lāi iā ū. Tı̄ koe-lāi, koe-lō͘, hoē-siā sı̀-koè thang khoàⁿ tiān-kng chiò àm-lō͘, tiān-khı̀ iā oē thoa chin tāng ê chhia, iā oē chān pêng-iú kap pêng-iú saⁿ-lı̄ chin hn̄g oē saⁿ-kap kóng-oē pān tāi-chı̀. I-seng iā ū ēng choē-choē khoán. Chóng kóng só͘ oē choè, lâng iáu-bē ū káng-kiù kàu chı̄n.
3. Chúi. Chúi iā sı̄ toā la̍t ê mı̍h, iā oē thoa chhia, koh oē hō͘ ki-khı̀ ê lûn tńg kiâⁿ. Hái-bı̄n ū chin toā chiah chûn teh kiâⁿ, tı̄ hô--nı̍h, ô͘--nı̍h, toā khoe lóng ū chûn. Chúi nā hiông-lâu chiū oē hāi-tio̍h toā hāng ê mı̍h, hn̄g-hn̄g thiaⁿ i ê siaⁿ lâng chiū kiaⁿ sí, in-ūi chai cháu boē-lı̄.
4. Hong. Hong iā ū toā la̍t, iā ū hó lō͘-ēng; nā tı̄ joa̍h ê só͘-chāi li-li-á hong lâng ài, thang chhiu-chhı̀n. Nā ū hong-thai chin toā la̍t hāi-tio̍h chhù, chhiū-ba̍k, ngó͘-kok ta̍k hāng. Nā tı̄ hái--nı̍h koh khah tio̍h kiaⁿ, pı̂ⁿ-chúi oē pı̀ⁿ toā éng, chûn sı̀-koè ū phoà sit-lo̍h khı̀. Nā lóng bô hong iā sı̄ toā hāi, in-ūi choē-choē hāng oá-khò hong hō͘ i kiâⁿ. Chhin-chhiūⁿ phâng-chûn, iā ū chin choē só͘-chāi ū hoē-siā chioh hong ê la̍t teh hō͘ i kiâⁿ.
5. Peng. Oá tı̄ Pak-ke̍k iā ū khah koâⁿ ê só͘-chāi chiū oē khoàⁿ-tio̍h peng ê la̍t. Hái-chúi ū kiat peng : hô, khoe kiat kàu lóng boē lâu. Gû-chhia, bé-chhia chiū ū kiâⁿ kè peng ê téng-bı̄n. Peng ke̍k lāi ê mı̍h oē hāi-tio̍h chûn; chin toā tè chio̍h ná soaⁿ, nā kha̍p-tio̍h chiū oē piak-lı̍h. Lâng bô hoat-tit, chí-ū jı̍t ê la̍t ū iâⁿ i nā-tiāⁿ.
6. Hé. Hé ê la̍t boē khah su, sı̄ hó ēng iā ū toā lı̄-hāi. Lō͘-ēng sǹg boē liáu, hō͘ lâng chú chia̍h, iā hō͘ lâng sio-lō͘. Nā bô soè-jı̄ ēng chiū hāi, hé sio chhù chin thang kiaⁿ. Nā tı̄ Bí-kok, Ka-ná-tāi ū-sı̂ tùi lâng bô soè-jı̄ chiū sio chhù, cheng-siⁿ, mı̍h kàu kúi-nā phò͘-lō͘ ê khoah.
6. Tân Un-tián
Tı̄ Eng-lân ê tang pak sı̀ ê hái-kı̂ⁿ, ū choē-choē toā chio̍h. Lı̄ hoāⁿ chı̍t phò͘-lō͘ ū jı̄-cha̍p kúi ê hái-sū. Ū-ê sı̄ chio̍h-poâⁿ, hoat hái-chháu nā-tiāⁿ. Chóng-sı̄ khah choē ū hoat chháu-á kap hoe, iā ū choē-choē téng-hō ê hái chiáu. Hí jı̄-cha̍p kúi ê hái-sū ê tiong-kan ū teng-thah nn̄g-ê. Lı̄ hoāⁿ tē-it hn̄g ê kiò-choè Tn̂g-chio̍h-thah. M̄-nā ū teng-thah, iā ū toā ê seng-tâng; tàu-bū ê sı̂ oē chhut toā-siaⁿ pò lâng siám-pı̄; in-ūi tàu-bū ê sı̂, jı̍t-sı̂ boē khoàⁿ-kı̀ⁿ hái-sū, mı̂-sı̂ iā boē khoàⁿ-kı̀ⁿ teng ê kng.
Káu-cha̍p goā nı̂ chêng, tı̄ hit ê hái-sū, ū chı̍t ê kò͘ teng ê lâng sı̀ⁿ Tân miâ Ui-lı̂m. Tng hit-sı̂ kok-ka chún in ê ke khiā-khí tı̄-hia. Kūn-lâi m̄ chún, in-ūi ài gín-á lóng tio̍h khı̀ jı̍p-o̍h, kan-ta ta-po͘ lâng khı̀ hái-sū--nı̍h kò͘, la̍k lé-pài kú tiàm tı̄-hia, chiū tò-lâi hioh-khùn nn̄g lé-pài kú.
Tân Ui-lı̂m ê kiáⁿ-jı̂ tùi chhut-sı̀ lóng tiàm tı̄ hái-sū, pē-bú kà in tha̍k chheh; kàu cha̍p-sò͘ hè in chiah pa̍t tè khı̀ choè kang. Tng hit-sı̂ chí-ū soah-bé ê cha-bó͘-kiáⁿ, it-jı̄ cha̍p hè, miâ kiò Un-tián, kap in pē-bú tiàm teh.
Tı̄ 1838 nı̂ ū chı̍t mı̂ hong-éng chin thàu, koh àm bong-bong. Un-tián kap in pē-bú tiàm tı̄-hia kò͘ teng, ǹg-bāng hit mı̂ bô chûn lâi, in-ūi tı̄ in hit kak chin gûi-hiám.
Chēng-chēng teh thiaⁿ ê sı̂, hut-jiân-kan thiaⁿ-kı̀ⁿ khui-chhèng ê siaⁿ, chai sı̄ ū chûn tú-tio̍h tāi-chı̀. In chiū tùi thah téng sı̀-koè khoàⁿ, kàu thiⁿ beh kng chiū chai ū chı̍t chiah toā chûn khoà tı̄ chio̍h-poâⁿ--nı̍h. Chûn thâu kê-teh, boē tín-tāng, chûn-bé hō͘ toā-éng siak phoà. Khó-lı̂n-tāi ! chûn téng ū lâng teh khiā, bô-hoat-tit i, kiaⁿ-liáu lóng oē tı̂m-lo̍h-khı̀.
Tùi bı̄n hiuⁿ-lí ê lâng, iā ū khoàⁿ-kı̀ⁿ, chóng-sı̄ chúi-lō͘ hn̄g, hái-éng toā, thó-hı̂ chûn ê lâng sui-bóng chhut-la̍t, iáu-kú boē-tit-thang kiù kàu. Ui-lı̂m thó͘-khùi kóng, “Hāi-ah, siat-sú goá nn̄g saⁿ ê kiáⁿ nā tı̄-teh, goán chiū oē tit khı̀ kiù in”. Un-tiám kóng, “A-pa ah, goá beh kap lí khı̀”. Pē-bú kóng, “He boē choè-tit, lí sı̄ cha-bó͘ gín-á, beh thái oē kò chûn kàu hiah hn̄g ah?” Un-tián chhut-la̍t kiû, kàu lō͘-bé lāu-pē chiū ún i. Nn̄g lâng chiū khı̀, lâu i ê lāu-bú ka-kı̄ tiàm-teh khí hé-lô͘, choaⁿ-tê thèng-hāu in.
Chin-chiàⁿ sı̄ gûi-hiám ê tāi-chı̀, chóng-sı̄ in saⁿ lâng oá-khò Siōng-tè, chiū tit-tio̍h pang-chān. Ui-lı̂m kap Un-tián chhut-la̍t kò chûn-á kàu toā chûn, kiù-tio̍h chin choē lâng. Koh-chài tò-lâi, tit-tio̍h kiù, tiong-kan chı̍t lâng kap Ui-lı̂m koh kò chûn khı̀ kiù só͘ ū chhun ê lâng. Khó-sioh Un-tián in bē kàu, ū lâng í-keng tı̂m-lo̍h hái sí.
Tùi hit-sı̂ í-āu, Un-tián ê miâ-siaⁿ sı̀-koè pò-iông. Ū-ê tùi hn̄g-hn̄g ê lō͘ lâi thàm i, soà sàng i choē-choē mı̍h. Chóng-sı̄ Un-tián m̄ ài lāu-jia̍t, khah ài tiàm-tı̄ ka-kı̄ ê só͘-chāi.
I ê toā hiaⁿ iā sı̄ tı̄ pa̍t ê hái-sū kò͘ teng. Keh nn̄g saⁿ nı̂ Un-tián khı̀ thàm i; kè chúi ê sı̂ ū ak tio̍h hō͘ phoà-pı̄ⁿ, tı̀-kàu khí hı̀-lô pı̄ⁿ, ná-kú ná siong-tiōng, kàu jı̄-cha̍p poeh hè chiū sí, bâi-chòng tı̄ hái-kı̂ⁿ. Lâng nā khiā tı̄ i ê bōng-piⁿ, oē khoàⁿ kàu Tn̂g-chio̍h ê teng-thah. Bōng-téng ū khek chı̍t ê chio̍h siōng chhin-chhiūⁿ i tó-teh : chhiú--nı̍h kia̍h chı̍t ki chiúⁿ, sı̄ kı̀-liām i hit mı̂ ióng-kám khı̀ kiù lâng ê sı̀ⁿ-miā.
