Cha̍p-hāng Koán-kiàn/Tē 5 hāng

Cha̍p-hāng Koán-kiàn (1925 nî)
Tē-gō͘ hāng Bûn-bêng kap iá-bân ê hun-piat
Chok-chiá: Chhoà Poê-hoé

Bûn-bêng lâng kap iá-bân lâng

Pêⁿ-pêⁿ to sī lâng , chóng-sī lâng ê tiong-kan si̍t-chāi ū bûn-bêng lâng, koh ū iá-bān lâng, nā-sī kóng khah chin, ē-thang kóng iáu ū chi̍t-chéng piàⁿ bûn-bêng pòaⁿ iá-bān ê lâng tī-teh. Ū-lâng teh kóng , Bûn-bêng lâng kap iá-bân lâng ê hun-piat, ē thang iōng lâng ê bah-sek chò phiàu-chún. Bah-sek jú pe̍h--ê sī jú bîn-bêng, jú o͘--ê sī jú iá-bân . Só͘-í kóng Eng-kok lâng, Bí-kok lâng, á-sī Hoat-kok lâng, Tek-kok lâng ( chiah ê phó͘-thong kiò-chò Âng-mn̂g-lâng ), bah-sek sī chin pe̍h, chiū-sī bûn-bêng lâng. Ia̍h tiàm tī A-hui-lī -ka ê o͘-lâng (phó͘-thong kiò-chò O͘-kúi-á-hoan), á-sī Lâm-iûⁿ ê chang-sek lâng kap tiàm tī Bí-kok ê soaⁿ-lāi hit hō chhiah-sek ê lâng chiah-ê chiū-sī iá-bân-lâng

Nā chiáu án-ni khòaⁿ, lán tāi-ke sī sio̍k bûn-bêng ê á-sī sio̍k iá-bân ê neh ? Lán ê bah-sek kóng o͘ khiok m̄-sī o͘, kóng pe̍h iā m̄-sī pe̍h (lán sī n̂g-sek lâng). Án-ni lán chiū-sī m̄-chiâⁿ bûn-bêng, koh iā m̄-chiâⁿ iá-bân ê lâng mah? Chit khóan ê hun-piat ná chhin-chhiūⁿ bô thò-tòng ê khóan-sit. Kiàn nā pe̍h-sek ê lâng káim chiū tek-khak ta̍k-ê sī chin gâu, chin bûn-bêng mah? Ia̍h kiàn nā o͘ ê lâng kiám ū tek-khak lâng-lâng lóng sī gōng sī iá-bân mah? Lán n̂g-sek ê lâng kiám kò-kò lóng sī m̄-chiâⁿ gâu koh m̄-chiâⁿ gōng--ê mah? Pe̍h-sek lâng ê tiong-kan mā ū hit hō chia̍h-lâng chia̍h-hoeh tio̍h khì koaiⁿ kaⁿ ê lâng chin-chē . O͘-sek lâng ê lāi-bīn mā ū tōa phok-sū tōa gâu-lâng . Chiū-sī lán n̂g-sek lâng ê tiong-kan mā ū chhut sèng-jîn , Khóng-chú siáⁿ-lâng káⁿ khòaⁿ i chò m̄-chiâⁿ gâu koh m̄-chiâⁿ gōng?

Lūn-chin kóng iōng phôe-bah ê sek-tī sī bē-thang hun-piat lâng ê gâu á-sī gōng, bûn-bêng á-sī iá-bân. Chóng-sī nā tùi tāi-thé khòaⁿ khiok tām-po̍h ū-iáⁿ; chāi hiān-sî ê sè-kài , phôe-bah pe̍h ê chéng-cho̍k sī khah bûn-bêng , phôe-bah khah o͘ ê lâng sī sio̍k iá-bân ê khah chē. Lí khòaⁿ , pe̍h-sek lâng chāi hiān-kim ê sè-kài , bān-sū to lóng sī in teh the̍h-thâu . In giám-jiân chhin-chhiūⁿ thong sè-kài ê thâu-hiaⁿ , put-lūn bu̍t-chit hong-biān á-sī cheng-sîn hong-biān ê bûn-bêng to lóng sī tùi in chhòng-siat chhut-lâi--ê khah chē.

Iōng phôe-bah ê sek lâi hun-piat lâng ê bún-iá si̍t-chāi sī bô thò-tòng. Ū lâng kóng, iōng thâu-khak kut ê hêng-chōng iā ē thang hun-piat, chóng-sī che iā m̄-sī ū chiok-gia̍h khak-si̍t ê hoat-tō͘. Chiàu góa ê gû-kiàn , nā iōng ē-bīn só͘ beh kóng chit saⁿ-tiám chò phiau-chún lâi hun-piat, phah-sǹg chiū tek-khak bē cheng-chha.