Chiok Bó-chhin-cheh

Pún-goe̍h 10 hō sı̄ Bó-chhin-cheh. Tı̄ 1908 nı̂, Bı̂n-kok chêng 4 nı̂, tùi Pak Bí ê tang hái-hoāⁿ ê Se Bu̍t-ní-nı̂-a chiu (West Virginia), chı̍t ê hiuⁿ-chng chò khí. Múi-nı̂ 5 goe̍h tē 2 lé-pài-jı̍t chò siàu-liām lāu-bó ê “Bó-chhin-cheh.” Tùi 40 nı̂ chêng khí, kàu hiān-sı̂, tı̄ Bó-chhin-cheh ê jı̍t, Bí-kok lâng ê ka-têng koà kok-kı̂, tùi lāu-bó piáu kèng-ı̀. Lí khoàⁿ, ū chı̍t tiâu soàⁿ, chiong jı̂n-lūi ê le̍k-sú thı̄ⁿ liâm chò-hoé, hō͘ i lóng bô tn̄g. Hit tè súi ê pò͘ siông-siông siū hong, siū chián-tn̄g, á-sı̄ thè-sek--khı̀. Kai-chài ū chit tiâu soàⁿ kā i thı̄ⁿ tiâu-teh, hō͘ i bián tn̄g--khı̀, ia̍h bián thè-sek. Chit tiâu soàⁿ chiū-sı̄ lāu-bó ê thiàⁿ. Bó-sèng-ài, sui-jiân hit ê chhut-hoat sı̄ kap pa̍t khoán tōng-bu̍t ê lāu-bó siâng-khoán. Chiū-sı̄ chhut tùi pún-lêng. M̄-kú tı̄ hit ê pún-lêng ê lāi-bı̄n ū siū jı̂n-tō ê chheng-chúi kā i sé chheng-khı̀, iā siū tı̀-sek ê jia̍t-hoé kā i khui-khé. M̄-nā oân-sêng kò-jı̂n, koh ē sêng-chiū siā-hoē ê hēng-hok. Khiok ia̍h ū thêng-tùn tı̄ tōng-bu̍t ê kai-kip ê bó-sèng. Ia̍h ū chí-ū boán-chiok kò-jı̂n-tek sêng-kong ê lāu-bó tı̄-teh. Pó-chûn tı̄ Munhen Bí-su̍t-koán, ū chı̍t tiuⁿ Lubens ê sióng-siōng-tô͘. Chiū-sı̄ Hi-lu̍t ông ūi-tio̍h Iâ-so͘ ê iân-kò͘, thâi Pek-lı̄-hêng nn̄g hoè í-hā ê eⁿ-á ê tô͘. Hō͘ lán khoàⁿ liáu ē kiaⁿ, m̄-káⁿ khoàⁿ. Ū chin chē peng, tùi lāu-bó ê chhiú chhiúⁿ eⁿ-á, kā i thâi-sí. Kông-loān ê lāu-bó thoa peng ê chhiú lâi kā. Ū ê chiong pún-sin ê seng-khu lâi jia-khàm eⁿ-á. Ia̍h ū eⁿ-á í-keng sí lah, lāu-bó iáu m̄ pàng, tùi peng ê chhiú beh chhiúⁿ tò-ńg. Ū ê toā siaⁿ thı̂-khàu, tûi-heng. Tùi chit tiuⁿ tô͘ thang khoàⁿ chhut bó-sèng-ài ê chı̍t-pō͘-hūn. Taⁿ bó-sèng-ài ē-thang chiâⁿ-chò chı̍t ê tián-hêng, sı̄ in-ūi i ū tı̍t-chiap, kàn-chiap teh kòng-hiàn jı̂n-lūi choân-thé. Lāu-bó bô kò͘ ka-kı̄ ê an-e̍k, miâ-siaⁿ, chí-ū ǹg-bāng kiáⁿ kap siā-hoē ê hēng-hok. Ū hi-seng, ū ba̍k-sái, ū jím-chiông, ū kı̂-tó, ū kek-lē, tı̄ chia lāu-bó ê thiàⁿ chiah sı̄ chun-kùi. Thang chò teng lâi chiò jı̂n-lūi. Bô lūn oân-sêng kò-jı̂n, á-sı̄ hō͘ siā-hoē tit-tio̍h hēng-hok, to sı̄ chin hó. Lāu-bó hoaⁿ-hí ūi-tio̍h kiáⁿ hi-seng i ê seng-gâi, chit khoán súi ê ho̍k-bū ê sèng-keh, hóng-hut chhin-chhiūⁿ lán ê Kiù-chú ūi-tio̍h lán lı̂m-kàu sè-kan, lâi hián-bêng Siōng-tè ê sim, chò lán ê bô͘-iūⁿ, ē-thang chhin-ba̍k khoàⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè ê thiàⁿ ê khoán-sit. Tùi chá kàu taⁿ, éng-oán, bô hun chong-cho̍k, bô pia̍t pang-kok, bô-lūn pı̂n-chiān hù-kùi, lāu-bó kàu tó-ūi to sı̄ lāu-bó. Siōng-tè ūi-tio̍h beh hō͘ lâng chai, I beh-kap ta̍k ê lâng tı̄-teh, só͘-í chiong lāu-bó chò I ê tāi-piáu hō͘ lán bat Siōng-tè ê thiàⁿ. Só͘-í tùi sè-hàn chiū bô lāu-bó ê lâng, bē thang chiap-chhiok lāu-bó ê thiàⁿ ê lâng chē-chē chin oh khoàⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè ê thiàⁿ. Taⁿ lán tı̄ chit ê Bó-chhin-cheh eng-kai sı̍t-hêng hàu-sūn lāu-bó; ia̍h tio̍h siūⁿ tio̍h cháiⁿ-iūⁿ lâi thiàⁿ Siōng-tè. Bat chı̍t ê lú-o̍h tio̍h chha̍t-thau, kiông-tō tı̄ lâu-kha chhiúⁿ mı̍h-kiāⁿ, āu-lâi ta̍h-chiūⁿ lâu-téng chhiúⁿ mı̍h. Ū chı̍t ê lú-chú tùi hiong-ok ê kiông-tō ai-kiû kóng, “Chit niá saⁿ chhian-bān m̄-thang kā goá toà khı̀, in-ūi sı̄ goá ê lāu-bó ê ûi-bu̍t. Lāu-bó iáu tı̄-teh ê sı̂ chhin-chhiú chò ê, goá piàⁿ-miā to m̄ pàng-sak i.” Chı̍t-ē kā khoàⁿ, to m̄-sı̄ sím-mı̍h hó saⁿ. Chiū bô kā i the̍h. Hoán-tńg siūⁿ-tio̍h lāu-bó ê thiàⁿ. Kiông-tō ê sim chı̍t sı̂ siū kám-kek. Chiū chhut-khı̀. Hit sı̂ chit ê lú-chú chiong chı̍t pún Sèng-chheh hō͘ i the̍h-khı̀. Kiông-tō tńg-khı̀ i ê chhù, chiū siūⁿ lāu-bó ê thiàⁿ, chı̍t-bı̄n tha̍k Sèng-keng, soà chai-bat Siōng-tè ê thiàⁿ. Kàu-boé tit-tio̍h Chú ê Sı̂n khui i ê sim, i chiū hoán-hoé jı̄n choē, lâi sı̀n Iâ-so͘ chò Kiù-chú. Āu-lâi i ū keng-êng phah-thih tiàm, ia̍h kiàn-siat chin bí-moá ê Ki-tok-hoà ka-têng. Taⁿ tı̄ Bó-chhin-cheh, lán lâi siàu-liām siⁿ lán jio̍k-thé ê lāu-bó, che sı̄ chin súi ê sū. Koh chı̍t-bı̄n ia̍h tio̍h ē kı̀-tit seⁿ lán lêng-hûn chû-ài ê Siōng-tè. Lán eng-kai tio̍h koh khah jia̍t-sim ho̍k-sāi I. (Tâi-oân Kàu-hoē-kong-pò tē 773 kı̂, 1953 nı̂ 5 ge̍h)