Kúi-hāng thóng-kè
1946 nı̂, Sun Sian-siⁿ tńg-lâi kàu-ūi ê sı̂, chiah chai-iáⁿ chāi ko-san-cho̍k ê tiong-kan chha-put-to ū 4,000 miâ ê sı̀n-chiá tı̄-teh. In í-keng kiàn-tiok cha̍p-jı̄ keng ê kàu-hoē, í-goā ū-ê iáu chāi kiàn-tiok tiong. Chāi tang hái-hoāⁿ ê só͘-chāi ia̍h ū kúi ūi hàn-jı̂n ê kàu-hoē, ūi-tio̍h hiah-ê chū-chı̍p oá-lâi beh thiaⁿ hok-im ê ko-san-cho̍k kú-hêng chú-jı̍t lé-pài. Ín chı̍t ê sı̍t-lē lâi kóng, tı̄ Hoe-liân-káng kàu-hoē bat chı̍t nı̂ kú í-lāi kiâⁿ sé-lé hō͘ 500 miâ í-siōng ê ko-san-cho̍k. Chiah-ê kàu-hoē ê Sió-hoē ū toā ê kang-chok thang chò, chiū-sı̄ teh chún-pı̄ beh hō͘ hiah-ê kiû-tō-chiá lóng thang-niá sé-lé. Tı̄ 1946 nı̂ 6 ge̍h só͘ tit-tio̍h choè-sin ê thóng-kè, pò lâng chai hok-im toā-poàⁿ ū thoân khui tı̄ Thài-iâ-cho̍k kap A-mi-cho̍k ê tiong-kan.
Siū sé-lé liáu ê sı̀n-tô͘ (tāi-iok)......7,000 miâ.
Sı̀n-tô͘ chóng-sò͘ (siū sé-lé liáu ê chāi-lāi) (tāi-iok)...30,000 miâ.
In ka-kı̄ kiàn-tiok ê kàu-hoē......30 keng.
Kàu-hoē í-goā ê chı̍p-hoē só͘...120 ūi.
Bo̍k-su kap sûn-kàu-chiá
Chiàu téng-bı̄n só͘ kóng, chāi Hoe-liân-káng ê só͘-chāi hàn-jı̂n kàu-hoē tùi choē-choē ko-san-cho̍k ê kiû-tō-chiá ū piáu-sı̄ jia̍t-lia̍t ê hoan-gêng. Tı̄ chit tiám, in ū tui-sûi in só͘ thiàⁿ ê bo̍k-chiá kò͘ Ko Toan-chong Bo̍k-su ê bô͘-iūⁿ; i tı̄ put-eng-kai sí ê sı̂-chūn sí--khı̀, chit ê sū ū hō͘ in tāi-ke chin siong-sim. Ko Sian-siⁿ chiū-sı̄ hit ūi tı̄ 1886 nı̂, chāi Tâi-oân tē-it chhù niá sé-lé ê hàn-jı̂n (Ko Tióng) ê sun. I ūi-tio̍h tùi ko-san-cho̍k kà Sèng-keng ê sū, bat siū Jı̍t-pún kéng-chhat ê khó͘-chhó͘. Koan-hē i ê sí thang siong-sim ê kò͘-sū, tı̄-chia lâi kı̀ chı̍t pit kiám-chhái ia̍h sı̄ ha̍p-gı̂.
Tı̄ poàⁿ-mı̂ āu iok-lio̍k nn̄g tiám ê sı̂, ū lâng teh phah bo̍k-su-koán ê mn̂g. Hit ê khoán-sit sui-sı̄ chin tiām-chēng, iáu-kú sı̄ chin un-khûn. Bo̍k-su mn̄g kóng, “Sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀ ?” Ìn ê lâng kóng, “Sian-siⁿ ah, chhiáⁿ kà goán chı̍t chām Sèng-keng. Goán ê sı̂-kan chí-ū poàⁿ tiám-cheng kú nā-tiāⁿ; in-ūi goán tı̄ thiⁿ boē kng ê tāi-seng tio̍h tńg-khı̀ kàu chhù.” Ū chı̍t tı̄n ko-san-cho̍k ê lâng khiā tı̄ mn̂g-goā. Kéng-chhat sui-jiân giâm-giâm kı̀m-chí in, m̄-chún i lı̄-khui in ê tē-kài, iáu-kú chiah-ê lâng tı̄ toā àm í-āu ū liu chhut-lâi, poâⁿ soaⁿ kè niá piàⁿ chin kín, kiâⁿ lō͘ gō͘ tiám-cheng kú, bo̍k-tek sı̄ ài beh chiong Kiù-chú kı̂-biāu ê siau-sit lâi ha̍k-sı̍p khah siông-sè ê in-toaⁿ. Bo̍k-su kui jı̍t chin bô êng, bô the-sı̂, chiū peh--khí-lâi, chiong Siōng-tè ê oē pun hō͘ chiah-ê jia̍t-sim tui-kiû chin-lí ê lâng. I ū chiong chū-iû ê hé tiám-to̍h tı̄ in ê sim-lêng, iā hō͘ in ba̍k-chiu ū tı̀-hūi sin ê kng-bêng, chiah chhe in tńg-khı̀ (tio̍h koh chı̍t pái ê gō͘ tiám-cheng kú bô hioh-khùn kiâⁿ soaⁿ-lō͘). In tio̍h tı̄ thiⁿ boē kng ê sı̂ kàu chhù, nā bô, kiaⁿ-liáu kéng-chhat oē chai-iáⁿ in bô tı̄-teh.
Chit ê tāi-chı̀ m̄-sı̄ chı̍t pái á nn̄g pái, ū kúi-nā tı̄n bô kāng lâng ê ko-san-cho̍k pı̀-bı̍t lâi siū i ê kà-sı̄. Bo̍k-su sim chûn lı̂n-bín, boē thang bô kà-sı̄ in lâi pàng in tńg-khı̀; chóng-sı̄ i chai-iáⁿ tāi-chı̀ nā siū hoat-kak ê sı̂, kéng-chhat ún-tàng chin siū-khı̀. Ūi-tio̍h ko-san ê iûⁿ-kûn boē tô-thoat-tit ê ūn-miā, hoân-ló chāi sim, choē-choē mı̂ bô khùn. In-ūi Jı̍t-pún ê tong-kio̍k-chiá koat-ı̀ beh bia̍t-choa̍t chit ê goā-kok chong-kàu, chiū-sı̄ tú-á-chiah tı̄ soaⁿ-tē tit-tio̍h tē-ki ê.
Kàu-bé kéng-chhat chai-iáⁿ chit chân sū. In ū khoàⁿ-tio̍h kúi pún Sèng-keng, chiū-sı̄ bo̍k-su só͘ pun hō͘ ko-san-cho̍k--ê. Kéng-chhat siū-khı̀, pàng hé sio Sèng-keng, ia̍h phah hiah-ê ū Sèng-keng ê lâng. Nā-sı̄ lūn-kàu bo̍k-su nè, i ū tú-tio̍h bô kiông-chı̄n ê sím-mn̄g, í-kı̍p chân-jím ê khó͘-chhó͘. Put-tàn án-ni, tı̄ chō-lō͘ ê sı̂, ū siū bián-kióng lâi sêng-siū chin tāng ê “kong-kang.” In-ūi siū-tio̍h hiah chân-jím ê khoán-thāi, khó-lı̂n ê bo̍k-su cheng-sı̂n sàn-loān, chiū koè-sin khı̀.
Hi-seng-chiá m̄-sı̄ kan-ta i chı̍t lâng nā-tiāⁿ. Ū chı̍t ūi ko-san ê lâng, chiū-sı̄ lâi chhē bo̍k-su kiû kà-sı̄ ê, ia̍h hō͘ kéng-chhat phah chin thiám, ūi-tio̍h án-ni ia̍h koè-sin khı̀. Chóng-sı̄ tng i iáu-boē koè-khùi ê sı̂, ū ûi-giân hō͘ i ê hū-jı̂n-lâng, kóng i chin hoaⁿ-hí, ūi-tio̍h Ki-tok ê iân-kò͘ lâi siū sí, iā i soè-kiáⁿ tio̍h hiàn hō͘ Siōng-tè, tio̍h chai-poê i, hō͘ i chiâⁿ-chò chı̍t miâ ê Ki-tok-tô͘.
Khèng-chiok hô-pêng
1945 nı̂ 8 ge̍h, Sa-kha-láng ê Jı̍t-pún kéng-chhat, ū kià chı̍t tiuⁿ kong-bûn-su hō͘ hia ê thâu-lâng, iau-kiû i kóng, Hoān-nā ū Sèng-keng kap Si-chheh ê Ki-tok-tô͘, lóng tio̍h chiong in ê chheh the̍h khı̀ kau kéng-chhat-só͘, thang thiah phoà soà pàng hé sio. Chit ê bēng-lēng sı̄ tı̄ beh pàng hé sio ê chı̀n-chêng saⁿ jı̍t lâi thong-ti ê. Tı̄ hit ê kı̂-kan-tiong, sı̀n-tô͘ pek-chhiat kı̂-tó, ǹg-bāng chit ê bēng-lēng, kiám-chhái ū siáⁿ hoat-tō͘ thang kái-siau. Tē saⁿ jı̍t, tng in teh-beh pàng-hé sio chheh ê sı̂, ū chiap-tio̍h siau-sit kóng, Jı̍t-pún í-keng tâu-hâng, ia̍h soan-pò͘ hô-pêng lah. Tāi-ke toā hoaⁿ-hí. In ū khí hé-tui, put-tàn kong-jiân sio-húi kéng-chhat-só͘ só͘ kià-lâi hit tiuⁿ thong-ti-su, liân kéng-chhat chêng só͘ phoè hō͘ in hiah-ê sı̂n-kham ia̍h lóng poaⁿ chhut-lâi sio.
Āu-lâi chai Sa-kha-láng ê sı̀n-tô͘, in-ūi m̄-bián koh tı̄ pı̀-bı̍t tiong lâi chū-hoē, chiū koat-sim beh kiàn-tiok in ka-kı̄ ê pài-tn̂g. In tiong-kan ū lâng lo̍h-khı̀ Hoe-liân-káng, khı̀ kı̀ⁿ hia ê hàn-jı̂n ê bo̍k-su, mn̄g i kóng, “Pài-tn̂g tio̍h án-choáⁿ kiàn-tiok?” Hit-ūi bo̍k-su chiū the̍h chı̍t tiuⁿ choá, tāi-lí-khài oē chı̍t ê tô͘-àn, hiān-tiûⁿ chí-sı̄ i kúi-nā tiám, kóng, “Kúi lé-pài lāi, goá beh khı̀ lín hia lâi kap lín táⁿ-ha̍p khah siông-sè.” Nā-sı̄ in boē-tit-thang tán-hāu kàu hiah kú. Ū chı̍t jı̍t, i kàu in hia ê sı̂, pài-tn̂g í-keng khí hó!
Hong-khı̂m ê siaⁿ-im
Sa-kha-láng ê Ki-tok-tô͘ chin ı̀-ài in ê kàu-hoē oē thang tit-tio̍h tú-hó ê chō-chok, iā hit ê chō-chok ǹg-bāng oē thang lóng bô khah sū tı̄ pı̂ⁿ-toē, put-lūn tó-lo̍h chı̍t keng hàn-jı̂n kàu-hoē. Sin pài-tn̂g lo̍k-sêng āu, in ngó͘-gū-jiân kám-kak-tio̍h khiàm chı̍t ê hong-khı̂m thang chò lé-pài im-ga̍k ê lō͘-ēng. Nā bô thèng-hāu kàu tāi-ke chū-chı̍p chı̍t tiâu kong-khoáⁿ lâi boé chı̍t ê sió-hêng ê hong-khı̂m in ê sim to boē boán-chiok. (Chit hō ê hong-khı̂m hàn-jı̂n ê kàu-hoē chha-put-to ta̍k keng lóng ū). In tiong-kan ū chı̍t lâng chiū toà chı̂ⁿ lo̍h-khı̀ Hoe-liân-káng lâi boé só͘ tio̍h boé--ê. Í-keng boé liáu, chiū chiong hit tâi phāiⁿ tı̄ ka-chiah-nih, toā-hoa̍h kiâⁿ, chin hoaⁿ-hí peh hit ê kiā-kiā ê soaⁿ-lō͘, chiong hit tâi khı̂m phāiⁿ tńg-lâi. Hit tâi khı̂m chiū tı̄ kám-thàn ê hoē-chiòng ê bı̄n-chêng siū an-tı̀ tı̄ pài-tn̂g lāi tú-hó ê tē-tiám-nih. Chóng-sı̄ hit-chūn in koh kám-kak-tio̍h chı̍t hāng, chiū-sı̄ khiàm chı̍t ūi oē toâⁿ-khı̂m ê lâng. Hit ê khùn-lân ū liâm-pı̄ⁿ tit-tio̍h kái-koat. In chiū soán-chhut hit ūi siāng ū im-ga̍k châi ê lú-chú, hō͘ i khı̀ Hoe-liân-káng ha̍k-sı̍p toâⁿ-khı̂m, ia̍h hoan-hù i kóng, Choè chió tio̍h o̍h kàu oē toâⁿ cha̍p-jı̄ siú si chiah thang tńg-lâi. Hit ê khò-thêng ū liâm-piⁿ oân-sêng, hit ūi hong-khı̂m-chhiú ū tit-tio̍h tú-hó ê thoân-siū. Sui-bóng án-ni, i tio̍h liōng chı̀n-chêng ta̍uh-ta̍uh pó͘-sı̍p, chiah ē thang tı̄ kûn-chiòng ê bı̄n-chêng lâi toâⁿ-khı̂m.
Kiàn-tiok kàu-hoē
Hoē-chiòng tùi tek-chō, chhâ-chō, ēng chháu lâi khàm ê pài-tn̂g nā ū boán-chiok lâi kóng, chiàn-āu ê kiàn-siat pí-kàu-tek bô siáⁿ būn-tê tı̄-teh. Chāi Thài-iâ-cho̍k ê tiong-kan ū chı̍t koá hoē-oân hiàn chhâi-liāu, ia̍h soà the̍h lâi kàu ūi. Lāu-lāu chíⁿ-chíⁿ, ta̍k ê chham-ka kang-chok. Hū-jı̂n-lâng chiong in ê soè-kiáⁿ hē tı̄ ńg-nih, in pún-sin ia̍h oá-lâi chham-ka kiàn-tio̍k ê kang-chok. Iok chı̍t lé-pài kú í-lāi kiàn-tiok ê kang chiū oân-sêng. In tāi-ke put-tàn oá-lâi pang-bâng hō͘ pài-tn̂g tit-tio̍h sı̍t-hiān nā-tiāⁿ, soà-chiap tùi chit khoán ê kàu-hoē ia̍h ū hèng-bı̄ kap phah-boē-lı̄ ê thiàⁿ-sim tı̄-teh; chit hō hèng-bı̄ kap thiàⁿ-sim sı̄ in tùi pa̍t hāng sū só͘ boē thang kám-kak-tio̍h ê.
Tı̄ kiàn-tiok Sèng-keng ha̍k-hāu kap ha̍k-seng siok-sià khiàm kang ê sı̂, in iā ū piáu-sı̄ sio-siāng khoán kam-goān ê cheng-sı̂n lâi tàu hia̍p-le̍k. Kúi-nā ê hiuⁿ-lí ū koah-tong múi hiuⁿ-lí 30 miâ á-sı̄ 40 miâ ê kang lâng, kui lé-pài kú tı̄ it-tēng ê sı̂-kan lâi hōng-hiàn in ê kang kàu kiàn-tiok ê kang oân-kiat.
Chiah-ê kiám sı̄ hiah-ê chhú lâng-thâu-khak ê mah?
Téng-bı̄n í-keng kóng-khí liáu, Sun Sian-siⁿ tı̄ 1946 nı̂ ê chhun-thiⁿ tńg-lâi Tâi-oân liáu-āu, ū khı̀ tang-hái-hoāⁿ khoàⁿ ko-san tông-pau tı̄-chiàn-sı̂ án-choáⁿ koè-jı̍t ê sū. I kóng i tı̄ Hoe-liân-káng koè chı̍t ê lé-pài-jı̍t, iā hit jı̍t ū tı̄ hàn-jı̂n ê kàu-hoē chham-ka gō͘ pái ê lé-pài-sek. Jı̂-tông lé-pài kap téng-po͘ sêng-jı̂n lé-pài í-āu, pài-tn̂g lāi ū kúi-nā pah miâ ê Thài-iâ tông-pau chē kàu boán-boán, in sı̄ liōng chı̀n-chêng lâi tı̄ pài-tn̂g goā teh tán-hāu in ê ûn ê. In chē moá thong-lō͘ í-kı̍p pài-tn̂g-thiaⁿ boé-bı̄n ê khang-ūi. In sı̄ iau, chhùi-ta, him-bō͘ gı̄, hō͘ lâng ı̀n-siōng chin chhim ê hoē-chiòng; sin-khu ióng-chòng, hō͘ jı̍t pha̍k kàu o͘-mā-mā, bı̄n-nih ū chhiah hoe-jı̄, ba̍k-chiu o͘-lúi-lúi, oē chha̍k thàu mı̍h-kiāⁿ. In tiong-kan choē-choē lâng chhiú-nih ū toà phoà-noā, siⁿ-ko͘ ê Sèng-keng kap Si-chheh. Hiah-ê chheh chiàu khoàⁿ sı̄ bat hē tı̄ goā-bı̄n kù-chāi hō͘ ak koè ê khoán. Hiah-ê chheh ūi-tio̍h sím-mı̍h in-toaⁿ thài oē hiah au-chau leh? In-ūi hiah-ê chheh bat siū ún-khǹg tı̄ goā-bı̄n nih, tı̄ chio̍h-tōng nih, á-sı̄ tı̄ kui-tui ê chhiū-hio̍h nih; ū sı̂ iā bat siū tâi tı̄ thô͘-nih; che sı̄ beh siám-pı̄ Jı̍t-pún kéng-chhat, ǹg-bāng in lâi Ki-tok-tô͘ ê ka-têng chhiau mı̍h ê sı̂ m̄-bián hō͘ in chhiau-tio̍h. Múi pún ê Sèng-keng nā hō͘ kéng-chhat hoat-kiàn-tio̍h, chiū bu̍t-siu pàng hoé sio. Hiān-sı̂ chiah-ê Thài-iâ-cho̍k só͘ ū ê Jı̍t-bûn Sèng-keng pí-kàu-tek chin chió, iā Sèng-keng oa̍t-jú chió, oa̍t-jú pó-poè. Chit ê sū-sı̍t te̍k-pia̍t ū ha̍h chit kù oē ê ı̀-sù: “Chú ê oē tı̄ hiah-ê jı̍t-chí sı̄ pó-kùi ê.”
Sun Sian-siⁿ khoàⁿ-tio̍h in bô khoàⁿ chheh teh gı̂m-si, put-chí gông-ngia̍h. In teh gı̂m-si, ū-ê ū khoàⁿ chheh, ū-ê ēng oa̍t-liām. Nā-sı̄ kò-kò ê siaⁿ-im hiáng-liāng koh khoài-lo̍k, lóng sı̄ tùi kám-siā ê liām-thâu hoat-chhut ê. Hit ê siaⁿ-liōng ū toā-toā poâⁿ-koè chı̀n-chêng tı̄-hia lé-pài ê hàn-jı̂n hoē-chiòng ê siaⁿ-liōng. In-ūi chiah-ê lâng sı̄ sin ê sı̀n-tô͘, chin hoaⁿ-hí, chin hia̍p-tiau, saⁿ-kap teh gı̂m kàu-hoē ê kū Si. Lán beh tùi lâng kóng, in chò-hoé o̍h gı̂m-si iáu bē kúi ge̍h-jı̍t, á-sı̄ kóng, in tiong-kan ū lâng choè Ki-tok-tô͘ iáu bē loā kú; che sı̄ hō͘ lâng chin oh-tit lí-kái ê sū. Sun Sian-siⁿ ū chı̍t kù oē-bú ta̍uh-ta̍uh khioh khí-lâi teh liū kóng, “Chiah-ê kiám chin-chiàⁿ sı̄ chhú lâng-thâu-khak--ê mah? Chiah-ê kiám sı̄ hiah-ê hō͘ lâng chheng-chò chhiⁿ-hoan--ê mah? ” Chāi in ê seng-oa̍h-chiūⁿ só͘ hián-chhut ê kái-piàn, chiū-sı̄ Sun Sian-siⁿ só͘ bat khoàⁿ-tio̍h ê choè-toā chèng-kù ê chı̍t-ê, thang chèng-bêng hok-im ū lêng-le̍k thang kái-chō jı̂n-sim.
Káng-tō ê sı̂-kan kàu ê sı̂, Thài-iâ tông-pau ê tiong-kan ū lâng the̍h pit-kı̀-phō͘ kap gia̍h iân-pit chhut-lâi teh-beh pit-kı̀. Thêng chı̍t tia̍p-á-kú, ū chı̍t ê siàu-liân ê hū-lú kā Sun Sian-siⁿ kóng, i nā tńg-khı̀ hiuⁿ-lí ê sı̂ tio̍h chiong só͘ thiaⁿ ê kóng hō͘ hiah-ê in-ūi lō͘ hn̄g boē tit lâi ê lâng thiaⁿ. Ū chı̍t ê sı̀-miâ á-sı̄ gō͘-miâ ê sió thoân-thé, ūi-tio̍h beh khı̀ hia lé-pài, tio̍h kiâⁿ saⁿ-cha̍p-gō͘ eng-lí ê soaⁿ-lō͘. In tı̄ pài-gō͘ ē-tàu khí-sin, pài-la̍k kiâⁿ kui jı̍t lō͘, kàu lé-pài-jı̍t chá-khí, tı̄ tú-hó ê sı̂-kan kàu ūi. In lâi, bô tú-tú sı̄ ūi-tio̍h beh thiaⁿ hit jı̄-cha̍p hun-cheng kú ê káng-tō, ia̍h m̄-sı̄ beh koáⁿ-kín tńg-khı̀ hù lé-pài-jı̍t ê tiong-tàu pn̄g. Lé-pài soah, in koh lâu toà hia gián-kiù Sèng-keng, liān-sı̍p si-tiāu. In nā bô kui-jı̍t tiàm tı̄ Siōng-tè ê chhù, sim chiū boē boán-chiok.
Siang-têng ê chap-jı̄ sù-tô͘
Sek-jı̄m ê soan-kàu-su bu̍t-sek piān ê sı̂, chiū chek-sı̂ tı̄ Hoe-liân-káng pak-hng ê tang hái-hoāⁿ khai-siat chı̍t keng Sèng-keng ha̍k-hāu, siat-pı̄ nn̄g-nı̂ chè ê khò-thêng lâi hùn-liān thoân-kàu-chiá. Ka-ná-tāi Tiúⁿ-ló-hoē ê Soan-tō-hoē ū tit-tio̍h Má Sian-siⁿ kap Sian-siⁿ-niû (Mr. and Mrs. Macllwaine) jı̄-ūi lâi hōng-hiàn chit ê kang. In sı̄ tùi Jı̍t-pún lâi ê soan-kàu-su; ū chiau-bō͘ jı̄-cha̍p-sı̀ miâ chiân-tô͘ iú-ûi ê chheng-liân, lâi khai-sí chit ê kang-chok. Chit cho͘ tı̄ 1948 nı̂ 6 ge̍h pit-gia̍p, sı̄ tùi jı̄-cha̍p-it miâ Thài-iâ-cho̍k, nn̄g miâ A-mi-cho̍k, í-kı̍p chı̍t miâ Sài-siat-cho̍k lâi cho͘-sêng ê. In tiong-kan cha̍p-la̍k miâ í-keng siū chí-phài tı̄ to̍k-lı̍p kàu-hoē, iā poeh miâ khı̀ boē siat kàu-hoē ê só͘-chāi. Iáu ū lēng-goā chı̍t cho͘ jı̄-cha̍p-chhit miâ ê chheng-liân, sı̄ tùi sı̀ cho̍k ê tiong-kan khioh chhut--lâi ê, hiān-kim í-keng jı̍p-o̍h liáu. Hiān-sı̂ kà chheh sı̄ ēng Jı̍t-gú chò tiong-sim, nā-sı̄ chiong-lâi oē koh siūⁿ lēng-goā ê pān-hoat. Chit chhit cho̍k ê hong-giân oē liâm-piⁿ siat-hoat ēng bûn-jı̄ lâi piáu-hiān, iā ǹg-bāng pō͘-hūn-tek ê Sèng-keng oē tit chhut-pán. Tùi Bú-lún-cho̍k thoân-siū sin-sek ê Lô-má-jı̄ ê khò-pún í-keng ı̀n hó. Che chiū-sı̄ tùi Bú-lún-cho̍k ê hong-giân só͘ chhut-hiān thâu chı̍t pún ê keng-tián.
Tú-chiah khai-sí siu-sêng nā-tiāⁿ
Ko-soaⁿ ê kàu-hoē chū khí-chho͘ chiū-sı̄ choè kiàn-chèng ê kàu-hoē. Hiah-ê sı̀n Hok-im ê lâng liâm-piⁿ tui-kiû beh tit-tio̍h pa̍t-lâng. Thoân Hok-im ê kang-chok, sı̄ tùi hiah-ê peh-sı̀ⁿ sı̀n-tô͘ lâi chı̀n-hêng--ê. In ūi-tio̍h beh tùi pa̍t-lâng kóng tō-lí, ū hiàn in ê sı̂-kan, bō͘-hiám in ê sı̀ⁿ-miā. Ū ê tı̄ hn̂g--nih teh choè-kang ê sı̂ tit-tio̍h in ê pêng-iú lâi sı̀n Chú. Iah ū choè sin-niû ê lâng tit-tio̍h in ê ang-sài lâi jı̍p-sı̀n. Ū chı̍t-ê choan-bûn teh saⁿ-ián ê lâng, tùi i ê chí-bē ê ín-chhoā lâi sı̀n Chú. Chū hit-tia̍p í-āu, bô-lūn khı̀ sím-mı̍h só͘-chāi saⁿ-ián pí-sài, i ū ēng toā-khùi-la̍t thoân Hok-im, chiū-sı̄ kap kun-ông í-kı̍p chiáng-koân--ê teh saⁿ-ián. In in-ūi ū chit-khoán oa̍h-kiàn-chèng tı̄--teh, só͘-í bô-kú ê tiong-kan tō-lí chiū thoân-jı̍p pa̍t-cho̍k. Thoat-lı̄ kéng-chhat it-chhè ê hān-chè, Chú ê oē ū tit-tio̍h pêng-thán ê lō͘ kap êng-kng.
Chiàn-cheng chêng, chāi tang-hái-hoāⁿ ê A-mi-cho̍k ū khah lím chı̍t táⁿ ê Ki-tok-tô͘. Hit ūi chò in ê léng-siù ê chheng-liân siū kéng-chhat pháiⁿ khoán-thāi, lō͘-boé siū tiàu ka-jı̍p Jı̍t-pún kun. Chū-chāi tı̄ Hiong-káng ê sı̂, i ū kap chı̍t ê Sài-siat-cho̍k ê chheng-liân chiap-chhiok; chit ūi chheng-liân sı̄ tùi san-tē (hoan-kài) ê sai pak pêng hia siū tiàu khı̀ ê. Chit ê siong-hoē ê ki-hoē, kiat-kó ū tit-tio̍h hit ūi Sài-siat chheng-liân lâi sı̀n Chú. I tı̄-chiàn-āu tńg-lâi ê sı̂, tı̄ in ê tâng-cho̍k tiong khai-sí kang-chok. Chit nn̄g ūi chheng-liân pı̂ⁿ-pı̂ⁿ ū jı̍p Sèng-keng ha̍k-hāu, hiān-sı̂ choan-kang teh thoân-tō.
Bú-lún-cho̍k tùi lán ê thoân hok-im ū piáu-sı̄ jia̍t-lia̍t ê hoan-gêng. Tiàm tı̄ Lí-lāng ê thâu-lâng kā Sun Sian-siⁿ kóng i ê kiáⁿ bat siū phian-jı̍p Jı̍t-pún ê kun-tūi, siū phài lo̍h-khı̀ lâm Thài-pêng-iûⁿ. Jı̍t-pún lâng kā in kóng in nā thâi-su hō͘ lâng lia̍h-khı̀ ê sı̂ liân-ha̍p-kun oē thâi-sí in, soà chia̍h in ê bah. Āu-lâi i ê kiáⁿ hō͘ lâng lia̍h-khı̀ ê sı̂, i put-chí gông-ngia̍h, in-ūi bô siū lâng khó͘-chhó͘, tian-tò siū-tio̍h chhin-chhiat ê thāi-gū. Ū chı̍t ūi Ki-tok-tô͘ ê i-seng tı̄-liâu i ê siong-jiah, tùi i hián-chhut ı̀-goā ê gâu khoàⁿ-kò͘. I tńg-lâi ū tùi san-tē lóng-chóng ê Bú-lún tông-pau kóng-khí chit ê tāi-chı̀. Tùi chit ūi Ki-tok-tô͘ ê i-su só͘ hián-chhut ê chhin-chhiat ū chō-chiâⁿ chı̍t ê chin toā ê ı̀n-siōng, chiū-sı̄ pí liân-ha̍p-kun só͘ ū ê chiàn-lām kap eng-chà-ki koh khah toā ê ı̀n-siōng. Hit ūi thâu-lâng kóng, “Goá taⁿ chai-iáⁿ pe̍h-bı̄n lâng m̄-sı̄ goán ê te̍k-jı̂n lah, goá chin ài goá ê tông-pau lóng-chóng chiâⁿ-chò Ki-tok-tô͘.”
Toà tı̄ lâm-pō͘ hiah-ê ū khùi-la̍t ê Pâi-oan-cho̍k kàu taⁿ iáu sı̄ chin oh-tit-thang chiap-chhiok ê. Chóng-sı̄ kāng-khoán ê ki-hoē teh tán-hāu lán tı̄-chia thoân hok-im. Tı̄ choè-kūn choē-choē pái ê chı̍p-hoē tiong, ū chı̍t pái, hoē beh kiat-sok ê sı̂, ū chı̍t ê chin ū sè-le̍k ê thâu-lâng khiā khí-lâi kóng, “Kin-á-jı̍t lán thâu chı̍t-pái thiaⁿ-tio̍h chit ê hó siau-sit. Goá sı̄ lāu-lâng, chóng-sı̄ chū goá chò gín-ná kàu chit-tia̍p ûi-chí, goá boē bat thiaⁿ-tio̍h chhin-chhiūⁿ chit khoán ê siau-sit. Lán kin-á-jı̍t só͘ thiaⁿ ê kı̀-jiân sı̄ Ki-tok-kàu ê sū, goá ū táⁿ-sǹg beh chiap-la̍p i, goá chin ài khoàⁿ goá ê tông-pau ia̍h lóng chiap-la̍p i.”
Sin-tek ê hàn-jı̂n bo̍k-su kap i ê kiáⁿ tı̄ san-tē ê sai-pêng Kap-pán-san ê toē-hng khai-sí kang-chok. Tı̄ chit ê toē-hng siāng tē-it ū sè-le̍k ê ko-san-cho̍k, chiū-sı̄ chı̍t-ūi sı̀ⁿ Lı̂m ê i-seng í-kı̍p chı̍t-ūi hū-lú kiò-chò Lí Goa̍t-kiau. Tı̄ liân-sio̍k kúi-nā pái ê chū-hoē--nih, in nn̄g lâng in-ūi tam-tng thong-e̍k ê koan-hē, só͘-í tùi hok-im chiū siⁿ-khí hèng-chhù. Chóng-sı̄ in nn̄g lâng bat kúi-nā nı̂ kú kám-chêng bô tú-hó. Tı̄ lō͘-bé hoê ê chū-hoē, ū chı̍t pái in nn̄g lâng lóng chhut-se̍k, thiaⁿ-tio̍h Nı̂-ko-tí-bó ê kò͘-sū kap Chú ê bēng-lēng “Lín tio̍h têng-thâu-siⁿ” hit kù oē. Keh tńg-jı̍t thàu-chá, Lí Goa̍t-kiau khı̀ hit ūi i-seng hia, kā i kóng, “Lán tio̍h lâi têng-thâu-siⁿ, tāi-ke koh lâi têng phah-khí, kè-khı̀ ê sū lóng pàng hō͘ boē kı̀-tit, taⁿ lâi saⁿ-kap oa̍h tı̄ Ki-tok-kàu ê tō-lí.” Tı̄ hit jı̍t ê thiⁿ-kng-chá, in nn̄g lâng chiū hô-kái. Í-āu kè boē loā kú, hit ūi i-seng ı̂-choán khı̀ Tâi-pak, tı̄ san-tē oē-seng-khò ho̍k-bū. Lí Goa̍t-kiau ia̍h khı̀ Tâi-pak, siū hùn-liān teh beh chò choan-jı̄m ê thoân-kàu-chiá. Hit ê i-seng choè-kūn ū lâi chhē i, kā i kóng, “Goá boē tit lí-kái tı̄ lí ê sin-chiūⁿ só͘ hián-chhut ê piàn-chhian, in-ūi lí goân-lâi koàn-sı̀ lim chiú, chia̍h hun, mē pháiⁿ chhùi, siōng-chhiáⁿ sèng-tē ia̍h chin oē kiaⁿ lâng; m̄-kú lí hiān-sı̂ oân-choân piàn-khoán lah.” I oē tit tùi i kóng-khí chit ê piàn-chhian ê lí-iû; in-ūi i hiān-sı̂ “tı̄ Ki-tok sı̄ sin chhòng-chō ê lâng,” phāu sin ê jı̂n-seng-koan. Tāi-ke teh ǹg-bāng chit ūi ū lêng-le̍k ê hū-lú oē thang chiâⁿ-choè tē-jı̄ ê Chi-oáng, hō͘ Siōng-tè ēng, thang tı̄ sai-hái-hoāⁿ lâi choè úi-tāi ê kang-chok, chhin-chhiūⁿ Chi-oáng tı̄ tang-hái-hoāⁿ só͘ choè ê chı̍t-iūⁿ; in-ūi i ū bêng-hián ê kiàn-chèng tı̄-teh, iā hit ê kiàn-chèng chiū-sı̄ ēng i ê sı̍t-tē keng-giām choè tē-ki ê.
Chāi Bū-siā ê só͘-chāi, ia̍h ū Thài-iâ-cho̍k tiōng-iàu ê tiong-sim tı̄-hia. Bū-siā ê ūi-tı̀ sı̄ tı̄ in ê hun-pò͘ tē-tài ê sai-lâm kak. Tùi Bū-siā khoàⁿ lo̍h kē ê só͘-chāi chiū-sı̄ Po͘-lí ko-goân, hia ū hàn-jı̂n ê ı̂-bı̂n-thoân hoân-êng ê lông-hn̂g. Hia ê hàn-jı̂n kàu-hoē ê Bo̍k-su Lô Bûn-hok, hiān-sı̂ hiàn i ê sı̂-kan, tı̄ chit ê toē-hng teh chò soan-tō ê kang-chok. Chá-sı̂ toà tı̄ Bū-siā hiah-ê chhú lâng-thâu-khak--ê, ta̍uh-ta̍uh cháu lo̍h-lâi pı̂ⁿ-iûⁿ, chǹg-jı̍p hàn-jı̂n ê toē-kài, ia̍h koāⁿ chı̍t-koāⁿ lâng-thâu-khak tńg-khı̀. Chóng-sı̄ chiah-ê chá-sı̂ sı̄ iá-bân lâng ê kiáⁿ-sun Bū-siā tông-paum chit-tia̍p lo̍h-lâi pı̂ⁿ-iûⁿ, khiok m̄-sı̄ ūi-tio̍h kau-chiàn, sı̄ ūi-tio̍h beh choè lé-pài, chiū-sı̄ beh kap hàn-jı̂n saⁿ-kap o-ló Siōng-tè, lâi hoaⁿ-hí “Sı̀n chı̍t-ê, Chú chı̍t-ê” ê kau-poê.
Ta̍k só͘-chāi thoân tō-lí ê sin ki-hoē teh phû-thâu khí-lâi lah. Ko-san-cho̍k ê choân tē-kài teh chiâⁿ-chò chı̍t khu ê hn̂g, “piān-piān thang thèng-hāu siu-sêng” lah.
I-liâu ê sū-gia̍p ia̍h sı̄ chin toā khiàm. Jı̍t-pún kéng-chhat teh koán ko-san-cho̍k ê sı̂, in ū pó-chhı̂ chı̍t keng, á-sı̄ nn̄g keng ê si-liâu-ı̄ⁿ. Chóng-sı̄ chāi chit ê sin sı̂-tāi khiok bô ūi-tio̍h chiah-ê khó-lı̂n, hō͘ lâng khoàⁿ bô tio̍h ê peh-sı̀ⁿ siat-pı̄ poàⁿ hāng ha̍h-ēng ê i-liâu sū-gia̍p. Chhin-chhiūⁿ êng-ióng put-liông, hı̀-pı̄ⁿ, koâⁿ-jia̍t chèng, thâng-lūi, chit kúi chióng ê pı̄ⁿ-thiàⁿ chin sēng-hêng, iā choē-choē gín-ná ūi-tio̍h chiah-ê pı̄ⁿ-thiàⁿ chin siū-khó͘. Só͘-í ı̂-tōng-sèng ê chín-liâu ki-koan sı̄ choa̍t-tùi pit-iàu--ê, ǹg-bāng chit kúi hāng ê bān-sèng pı̄ⁿ oē-thang hiān-tē tit-tio̍h tı̄-liâu, iā khah siong-tiōng ê hoān-chiá thang sàng khı̀ kàu-hoē pı̄ⁿ-ı̄ⁿ chiū-i.
Thài-iâ tông-pau teh sı̍t-hêng cha̍p-hūn-chı̍t ê hōng-hiàn
Tı̄ choè-kūn ê chı̍t tiuⁿ phoe nih, Sun Sian-siⁿ siá kóng: “Chāi Tâi-oân ê tang-hái-hoāⁿ-nih só͘ ū lóng-chóng ê kàu-hoē, tû-khı̀ chı̍t keng í-goā, hiān-kim lóng sı̄ to̍k-lı̍p ê kàu-hoē. Hia ê peh-sı̀ⁿ chāi tó-lāi kiám-chhái sı̄ siāng sàn--ê, m̄-kú bo̍k-su kap tiúⁿ-ló ū ke̍k-le̍k soan-thoân cha̍p-hūn-chı̍t ê hōng-hiàn, che chiū-sı̄ chı̍t ê hián-tù ê sêng-kó ta̍t-sêng ê pı̀-koat. Chāi tang-hái-hoāⁿ ê só͘-chāi hàn-jı̂n ê kàu-hoē ū cha̍p-it keng, iā ko-san-cho̍k ê to̍k-lı̍p kàu-hoē ū cha̍p-la̍k keng. In ia̍h ū ha̍k-sı̍p cha̍p-hūn-chı̍t ê hōng-hiàn. Chêng lé-pài goá ū tùi chiah-ê kàu-hoē ê chı̍t keng, chiap-tio̍h chı̍t tiuⁿ hoē-phiò kap phoe, teh kóng-khí in ū tùi hoē-chiòng toê cha̍p-hūn-chı̍t ê hiàn-kim, iā hoē-chiòng ū koat-gı̄ ài beh chiong hit phit ê chı̂ⁿ chóng-gia̍h cha̍p-hūn-chı̍t choè soan-thoân hok-im tı̄ in ê hoē-goā ê lō͘-ēng. In iā sàng goá chı̍t tiâu siā-lé, in-ūi goá ū choè San-tē Soan-tō-hoē ê hoē-tiúⁿ. Chit-tiâu siā-lé chiū-sı̄ teh tāi-piáu chiah-ê lâng ê cheng-sı̂n. In tùi Sèng-chheh Kong-hoē ia̍h ū hiàn-kim, iū-koh kū-nı̂ bó͘ só͘-chāi chò chúi-chai ê sı̂, in ia̍h kam-sim lo̍k-ı̀ tê chı̍t pit chı̂ⁿ khı̀ kiù-chè hia ê Tâi-oân lâng.”
Goán ê chó͘-chong ê sı̀n-gióng
“Saⁿ-pah nı̂ chêng Hô-lân lâng chiàm Tâi-oân ê sı̂, goán ê lâng chiū í-keng chiâⁿ-chò Ki-tok-tô͘ lah, chóng-sı̄ put-hēng, in thiat-thè í-āu, goán chiū sit-lo̍h kap Ki-tok-kàu saⁿ chiap-chhiok ê ki-hoē. Hiān-sı̂ goán ài ho̍k-tò goán ê chó͘-chong ê sı̀n-gióng, chhiáⁿ lí lâi chí-tō goán, hó m̄ hó?”
Chit kù oē chiū-sı̄ Chu-ò-cho̍k ê thâu-lâng tùi Lâm-pō͘ Tāi-hoē ê Gı̄-tiúⁿ N̂g Bú-tong Bo̍k-su só͘ kóng--ê. N̂g Bo̍k-su chiū-sı̄ tē-it chhù khı̀ hóng-būn chit thoân ê ko-san-cho̍k--ê; in chit thoân ū saⁿ-chheng lâng, sı̄ khiā-khí tı̄ koân 4000 chhioh ê A-lí-san ê soaⁿ-phiâⁿ-nih. Khı̀ hóng-būn ê jı̍t-chí, chiū-sı̄ 1948 nı̂ 12 goe̍h chhe-káu, chū thâu-lâng chhe lâng lâi kiû phài sian-siⁿ ê jı̍t khí, kàu hit-jı̍t ûi-chí, oá ū chı̍t nı̂ khah ke kú. Chu-ò-cho̍k ū thiah-húi sı̂n-siā, ēng án-ni lâi khèng-chiok tit-tio̍h kái-hòng, ia̍h ū chún-pı̄ teh-beh thiaⁿ Ki-tok-kàu ê tō-lí. Chóng-sı̄ gı̄-tiúⁿ chin bô êng, in-ūi chiàn-āu pı̂ⁿ-iûⁿ hàn-jı̂n ê kok kàu-hoē tio̍h têng kiàn-siat, só͘-í chiū boē-tit-thang èng in ê iau-kiû phài lâng jı̍p-khı̀ hia thoân tō-lí hō͘ chit-cho̍k ê lâng. Sui-sı̄ án-ni, āu-lâi i ū bián-kióng jı̍p-khı̀; chē chı̍t chām soaⁿ-lō͘ ê hé-chhia, chiū-sı̄ Jı̍t-pún lâng só͘ kiàn-siat thàu-kàu lı̂m-tiûⁿ ê thih-lō͘ ê. Tùi hia sūn e̍h-e̍h ê soaⁿ-lō͘, kiâⁿ nn̄g tiám cheng kú chiah kàu hit ê thâu-lâng ê chhù. Ūi-tio̍h m̄-bat Chu-ò-cho̍k ê giân-gú, chiū ēng Jı̍t-gú kap thâu-lâng kóng-oē. Í-keng tùi thâu-lâng piáu kèng-ı̀, gı̄-tiúⁿ kap i ê kiáⁿ-jı̂ kiat-chiâⁿ pêng-iú, kóng Sèng-keng ê kò͘-sū hō͘ in thiaⁿ, kà in o̍h gı̂m-si. Iā-kan ēng ‘Chin-oa̍h Siōng-tè’ chò tê-ba̍k tùi in káng-lūn, hō͘ in tı̄ sim-té-nih tit-tio̍h chhim-khek ê ı̀n-siōng. Chu-ò-cho̍k ū ho̍k-sāi chı̍t ūi chō-bu̍t chú ê sı̂n kiò-chò Akemamyo. In sı̀n i chiū-sı̄ bān-hāng ngó͘-kok ê chō-bu̍t chú. Só͘-í in chı̍t nı̂ chı̍t pái, tı̄ siu-sêng soé-á ê sı̂, kú-hêng chè-tián, chiong thâu-chúi ê ké-chí hiàn hō͘ chit ūi hong-sēng ê sı̂n-bêng. Án-ni thang kóng, in tùi Ki-tok-kàu só͘ thoân “Chō-bu̍t Chú Siōng-tè” chit tiâu tō-lí m̄-sı̄ bô sò͘-ióng; só͘-í in chiū hoaⁿ-hí sı̀n, kóng, “Chit ūi Siōng-tè pí Jı̍t-pún lâng ê thài-iông-sı̂n ke iâⁿ chin choē.”
Gı̄-tiúⁿ ū chò kúi-nā chhut Ki-tok-toān ê hoàn-teng lâi hoàn-khí in ê hèng-chhù. In tùi sı̍p-jı̄-kè kı̂-biāu ê kò͘-sū, ū thiaⁿ kàu jı̍p-sı̂n--khı̀, tı̀-kàu hoē-tiûⁿ-nih ū hián-chhut chin hán-tit ū ê sok-chēng; che chiū-sı̄ in thâu chı̍t pái só͘ thiaⁿ-tio̍h--ê. In-ūi hok-im ê tō-lí ū khı̍p-tio̍h in ê lêng-hûn, só͘-í in ê hòⁿ-kı̂-sim soà pı̀ⁿ-chiâⁿ kiaⁿ-ùi ê sim. In ē kı̀-tit iok nn̄g-pah nı̂ chêng hàn-jı̂n ê thong-sū Gô͘ Hōng, ūi-tio̍h beh kiù in thoat-lı̄ chhú lâng-thâu-khak ê pháiⁿ sı̍p-koàn, lâi hi-seng i ê sı̀ⁿ-miā, iā chit-chūn in ū thiaⁿ-tio̍h chı̍t ūi koh-khah toā ê Kiù-chú, ūi-tio̍h choân sè-kài ê choē lâi siū sí ê siau-sit.
Koat-sim ê sı̂-kan í-keng kàu. Chu-ò-cho̍k lóng-chóng ê lâng chū-chı̍p gı̄-lūn, kàu-bé soà koat-gı̄ beh hoan-gêng lâng lâi in tiong-kan thoân hok-im, iā chhiáⁿ gı̄-tiúⁿ tio̍h pang-chān in kiàn-tiok chı̍t ūi tú-hó ê só͘-chāi thang choè lé-pài ê lō͘-ēng. Keh-tńg-jı̍t, thâu-lâng ū chhoā gı̄-tiúⁿ khı̀ khoàⁿ i só͘ teh àn-sǹg ê toē; hit ê toē-tiûⁿ siⁿ-choè chin súi, chiông-chiân chiū-sı̄ sı̂n-siā ê só͘-chāi, sı̀-bı̄n ū moê-chhiū kap eng-chhiū, ia̍h ū kap chı̍t-tiâu chhêng-chhiū ê tō-lō͘ sio-thàu. Thâu-lâng ū kóng-khí i ê tông-pau chin sàn, bô hoat-tō͘ thang tùi in tê-chı̂ⁿ khí pài-tn̂g, iā siat-sú gı̄-tiúⁿ nā oē thang oān-chō͘ in boé bo̍k-chhâi kap chúi-nı̂, in hoaⁿ-hí hiàn chho͘-kang lâi ūn-poaⁿ chhâi-liāu. Gı̄-tiúⁿ iok in, beh chiong chit ê sū pò-kò Tāi-hoē. Chóng-sı̄ tı̄ chit tiong-kan chit cho̍k ê lâng iáu teh tán-hāu hok-im. Pò-kò chit ê siau-sit lâi hō͘ goán ê soan-kàu-su ū án-ni phoe-bêng kóng: “Goán tùi chit-ê iau-kiû boē-tit-thang chek-sı̂ tah-èng in, sı̄ chin toā kiàn-siàu ê keng-giām. Goán bô chu-kim thang pang-chān in khí kàu-hoē.”
Tāi-chı̀ chiū-sı̄ siⁿ chò án-ni, mn̂g-hō͘ í-keng khai-hòng, m̄-kú put-lūn sı̄ Tâi-oân ê kàu-hoē, á-sı̄ hū-chek ê lióng Kàu-sū-hoē, tı̄ hiān-chāi ê châi-goân chōng-thāi lâi kóng, sı̄ bô pān-hoat thang èng-hù in ê thiau-chiàn. Ū nn̄g hāng tāi-chı̀ chin chhiat-pek, chiū-sı̄ ūi-tio̍h chit hāng kang-chok tio̍h toā-toā cheng-ka kang-lâng kap kim-chı̂ⁿ, í-kı̍p chiong Sèng-keng e̍k chò ko-san-oē ê sū; m̄-kú tng lán hē kha-chhiú teh beh lâi èng-hù chiah-ê chhiat-pek ê iau-kiû ê sı̂, lán boē thang bô siūⁿ kàu tı̄ bı̄-lâi ê put-an. Tâi-oân hiān-chāi chiū-sı̄ Tiong-kok kok-kun ê tāi-pún-iâⁿ, chāi tāi-lio̍k-nih kiōng-sán ê sè-le̍k tı̍t-tı̍t teh chı̀n-tián. Tâi-oân kap se-iûⁿ kan ê kau-thong kiám-chhái oē koh chı̍t pái ūi-tio̍h chiàn-cheng lâi siū chhiat-tn̄g iā kú káⁿ, iā hiah-ê iù-tı̄ ê san-tē kàu-hoē tio̍h koh chı̍t pái lâi tú-tio̍h èng-kai ū it-chhè ê chai-hāi. Án-ni beh cháiⁿ-iūⁿ? Chiah-ê lâng put-lūn ta-po͘ cha-bó͘ lóng kap lán kāng khoán, pı̂ⁿ-pı̂ⁿ sı̄ Siōng-tè sèng-hoē ê hoā-oân, chiū-sı̄ sin-chı̀n ê peng-teng. Lán oē-thang tı̄ kı̂-tó ê tiong-kan lâi siàu-liām in, koh tio̍h siông-siông chiong chit hāng sū-sı̍t kı̀ tiâu tı̄ sim-nih, chiū-sı̄ chiông-chiân mn̂g-hō͘ siū that-ba̍t ê sı̂, Siōng-tè ū choè kang; chiong-lâi nā koh siū that-ba̍t ê sı̂, Siōng-tè iáu oē koh choè kang. Lán lóng bô giâu-gı̂, lán chai-iáⁿ Siōng-tè oē choè-chhut thiⁿ-toā toē-toā ê sū, chiū-sı̄ lán só͘ kiû boē kàu, siūⁿ boē kàu ê sū. “I chhoā in chhut-lâi” lán oē-thang pang-chān in kiâⁿ tı̄ kng-bêng ê lō͘.
