Jī-kiat chhek-chhng
Chhek-chhng, tāi-khài hun saⁿ ê pō͘-hūn, lán chím-má chē ê chit-ê só͘-chāi to̍h-sī lán kóng ê kiò-chò sū-bū-só͘ ê gōa-kháu āu-piah tiâⁿ, chit-ê sī sū-bū-só͘, lán kóng sū-bū-só͘ to̍h-sī chá-ji̍t lông-hōe ū chi̍t ê kak-sek to̍h-sī mā e-thang kià-chîⁿ, e-thang chioh-chîⁿ, pau-koat la̍p-cho͘ .
Chhek-chhng
siu-káiLán chím-á lāi-té to̍h khǹg chhek-á chhek-á kî-si̍t sī tī téng-thâu tò lo̍h-lâi, lán kang-lâng, kang-lâng siu-koah liáu-āu, chia ū chi̍t-ê mn̂g, i che chím-á pōng-pōng-pōng pōng hó á, kiò kang-lâng tī chit-ê iōng kng ê chhek pau??, chi̍t pau, chi̍t pau, tùi chit-ê lâu-thui, sòa--lo̍h-lâi pê khì téng-thâu, tī téng-thâu sòa--lo̍h án-ne chi̍t pau, chi̍t pau tò--lo̍h-lâi, to̍h-sī chhiūⁿ án-ne tò--lo̍h-lâi, tò--lo̍h-lâi. Hit-kang tō͘-ū lâng tē mn̄g kóng ta che-sī sáⁿ, chia ū chi̍t kóa chhioh, chit-ê, chhioh ê chit-ê phiau-sī, ū-bô? i che i it-tit tò, tò-tò-tò lí m̄ chai lí lāi-té ū lōa chē, lí to̍h iōng chit-ê phiau-chhioh, phiau-chhioh khì kè-sǹg i ê thé-chek, liáu-āu kah i pí-tāng khì téng to̍h chai iáⁿ i ê tāng-liōng, tāi-khài sī chit-ê ì-sù.
sū-bū-só͘
siu-káiÍ-chêng gîn-hâng khah bô hiah phó͘-phiàn, só͘-í lán nā lông-bîn nā beh kau chhek-á liáu-āu, to̍h ē-tàng bē chîⁿ, chîⁿ to̍h ē-tàng kià tī lông-hōe, pí-kàu khah an-sim, chia to̍h-ū kiò-chò sū-bū-só͘ choan-bûn tī pān-lí chit chióng ê gia̍p-bū.
chhng-khò͘
siu-káiĀu-piah chit tòng, kiò-chò chhng-khò͘ , chhng-khò͘ , chhng-khò͘ , to̍h-sī tī khǹg chhek-á só͘-chāi, lāi-té lóng-chóng ū cha̍p ê, cha̍p ê khang, lâi khǹg chhek-á, sī-án-ná khǹg cha̍p ê khang? tio̍h-sī kóng ē-tàng poaⁿ chhng, poaⁿ chhng, chit chhng seng ji̍p-lâi tio̍h-sī seng chhut-ji̍p, chit chhng khah bân ji̍p-lâi tio̍h khah bân chhut-ji̍p, khah bē kóng it-ti̍t tha̍h, tha̍h kah ē-kha lóng seⁿ-ko͘ khì-à.
ka-kang ê só͘-chāi
siu-káiTo̍h-sī lán kóng kiò-chò thoat lia̍p keng thoat lia̍p keng to̍h-sī kah siu-koah chit-ê chhek-á kah hit ê khng, chho͘-khng kah khì tû , chi̍t thò ke-khì lâi chò chit chióng tāi-chì, pau-koat chéng-lí, khng, chho͘-khng thoah lia̍p liáu-āu to̍h-sī cheng bí, cheng bí to̍h-sī kah bí khng thoah tiāu, pìⁿ pe̍h bí, thóng bóe-a tòng, tio̍h-sī kiò-chò kang-tiûⁿ, tī Ji̍t-pún sî-tāi kiò-chò kang-tiûⁿ, che kiò-chò chhng-khò͘, che kiò-chò sū-bū-só͘.
hhek-chhng le̍k-sú
siu-káiJī-kiat chhek-chhng kî-si̍t góa tiāⁿ-tiāⁿ khì kah lâng kài-siāu ê Jī-kiat chhek-chhng, góa lóng kóng Jī-kiat chhek-chhng sī Jī-kiat Ông-kong biō seⁿ chhut--lâi. Jî-kó nā bô Ông-kong biō ê pó-chûn ê chi̍t-ê kòe-thêng kah keng-giām, to̍h bô Jī-kiat chhek-chhng chi̍t-ê pó-chûn ê ki-hōe.
lông-hōe só͘-chāi ê le̍k-sú
siu-káiKoh-lâi to̍h sī kóng, chit-ê Jī-kiat lông-hōe sī án-ne khí tī chit-ê só͘-chāi, kî-si̍t kah chá-ji̍t Ji̍t-pún chèng-hú chiàm-léng Tâi-oân i sī ū koan-hē, góa tú-á kóng ê i sī tī 1928 nî, 1928 nî, chèng-sek lo̍h-khì khí, 1935 nî kah chèng-sek khí-iōng, 1928 nî to̍h-sī Bîn-kok 17 nî. Bîn-kok 7 nî Bîn-kok 17 nî.
koan-liām
siu-káiTī chit-ê kòe-thêng tong-tiong ū chi̍t-ê kî-ting ê bîn-chiòng tī Gō͘-kiat lông-hōe siōng-pan, tī 87 nî(1997nî) hit-tang-chūn, bó͘ chi̍t kang, i khà tiān-ōe lâi chhōe góa kah góa kóng, “lí-sū-tiúⁿ, lí-sū-tiúⁿ, lán ê chhek-chhng, lán ê kū lông-hōe lâng beh thiah leh. ” Góa kóng, “lí ná-ē chai?” “cha-hng kah khui-hoe nī-niā, goán khui-hoe kóng beh kah kū lông-hōe thiah-tiāu.”I chin kín-tiuⁿ lâi chhōe góa kóng, tàⁿ, beh án-ne chhoân, lâng beh thiah lông-hōe ah leh. I sī án-ne lâi kah góa kóng chit-ê tāi-chì? to̍h-sī, in-ūi i ū chham-ka hit-ê Chheng jîn sóa biō. I tī chit-ê sóa ê kòe-thêng tong-tiong, i siū-tio̍h kám-tōng, i kám-kak che-sī tùi chit-ê chng-thâu hui-siông tio̍ng-iàu chi̍t-ê pó-kùi pó-pòe, só͘-í, i mā-sī hi-bōng kóng lán ki-kim-hōe chit pêng khòaⁿ ū pān-hoat kah chit-ê chhek-chhng, chit-ê kū lông-hōe ē-tàng tâng chē kah pó-chûn khì lâi, góa kám-kak chit-ê mi̍h-kiāⁿ to̍h-sī góa tú á kóng ê, to̍h-sī kóng Jī-kiat chhek-chhng sī Jī-kiat Ông-kong biō seⁿ chhut--lâi hí-ê koan-liām ê kái-soeh, to̍h-sī, jî-kó hí-ê lâng nā bô khì chham-ka chit-ê Chheng jîn sóa biō i kin-á-ji̍t tī lông-hōe khui-hoe kòe-thêng tong-tiong, thiaⁿ-tio̍h beh khí sin-ê, pún-lâi tio̍h ài kah kū-ê thiah-tiāu, ta-ke mā-bô kám-kak che sī chi̍t-ê ài koan-sim ê tāi-chì, tān-sī, in-ūi i ū hí-ê kòe-thêng, hí-ê kám-tōng ê kòe-thêng, só͘-í, i jīn-ûi kóng chit-ê tāi-chì ài lâi kah lâng kóng, che hui-siông tio̍ng-iàu, che sī siā-khu ê pó-pòe, lán èng-kai siūⁿ pān-hoat beh lâi kah pó-chûn.
chhek-chhng pó-chûn
siu-káiGóa chiap-tio̍h chit ê siau-sit liáu-āu, góa kám-kak kóng che hui-siông hiáⁿ-tiûⁿ, lán mā-sī khòaⁿ siūⁿ beh án-nóa lâi pó-chûn? tān-sī, goán to̍h su-khó chi̍t-ê būn-tê to̍h-sī m̄-sī chhiūⁿ Ông-kong biō án-ne pó-chûn, chi̍t-ê Ông-kong biō, goán sī put-tn̄g thàu-kòe oa̍h-tōng, thàu-kòe sòe-ho̍k ê hong-sek, lâi sòe-ho̍k bîn-chiòng lâi chi-chhî goán ê siūⁿ-hoat. tān-sī i, chhek-chhng che sī lông-hōe ê, he-sī in ê, chu-sán, lâng tong-jiân thiah-tiāu ū sin-ê lī-iōng, só͘-í, i koh siūⁿ beh kah thiah-tiāu, jî-kó lán nā beh kah pó-chûn lâi kóng, sī-m̄-sī éng-hióng tio̍h i beh lī-iōng ê chit chióng ê kè-ta̍t, lán tio̍h chin kín-tiuⁿ, án-ne, sui-jián beh pó-chûn, tān-sī lán nā bē-sái kóng kah chit-ê siau-sit téng-î sia̍p-lāu lán èng-kai chhái-chhú bô kāng khoán ê hong-sek, lâi kah pó-chûn, só͘-í, goán tī lāi-pō͘ khui-hoe liáu-āu, chit-ê siau-sit bē-sái lāu chhut--khì, bē-sái hō͘ lâng chai lán siūⁿ beh pó-chûn chit keng chhek-chhng, jî-kó nā hō͘ lông-hōe chai beh pó-chûn lâi kóng, i pòaⁿ mê saⁿ-kiⁿ koài-chhiú tio̍h lâi pê-pê tiāu-á, só͘-í, tian-tò sit-khì lán pó-chûn ê ki-hōe, só͘-í, goán hit-tang-chūn-á tio̍h khai-sí chhōe nn̄g saⁿ ê kàn-pō͘ , to̍h-sī chin tio̍ng-iàu ê kàn-pō͘, liân kî-tha ê lâng, góa lóng bô hō͘ i chai iáⁿ, hōe-oân, góa mā lóng bô hō͘ i chai iáⁿ. in-ūi, goán kiaⁿ kóng ta̍k-ke chhùi iā bô to͘ hó, sòa--lo̍h-lâi kah chit-ê siau-sit sia̍p-lāu chhut--khì, liâm-piⁿ lông-hōe to̍h kah chit-ê chhek-chhng thiah-tiāu.
pì-bi̍t thê-pò
siu-káilán mā tī chin chē bûn-hòa pó-chûn keng-giām lāi-té lóng khòaⁿ-tio̍h tú beh chí-tēng, tú beh kah pó-chûn, tē-jī kang m̄-sī hóe sio-khì, bô to̍h-sī tē-jī kang to̍h khì hō͘ koài-chhiú kah thiah liáu-liáu-á, goá mā-sī kóng kiaⁿ kóng, jî-kó chit-ê tāi-chì chhú-lí bô hó-sè to̍h bô pān-hoat thang pó-chûn. só͘-í, goán to̍h-sī, kan-tan kóng to̍h-sī án-ne hui-siông pì-bi̍t lâi chìn-hêng chit-ê khang-khòe, tong-jiân, lán lóng chai beh kah i chí-tēng chò i-ê bûn-hòa pó-chûn, tong-jiân ài ū chi̍t kóa thian-sî ê tiâu-kiāⁿ, tong-jiân goán to̍h khì liáu-kái lán nā jî-kó beh kah chí-tēng chò kó͘-chek lâi kóng, i ê thian-sî tiâu-kiāⁿ tàu-té sī sáⁿ, lán to̍h kóng ê lán lâi chi̍t kóa thê-pò, thê-pò chit-ê kòe-thêng, só͘-í, goán to̍h khai-sí chiam-tùi chit-ê Jī-kiat lông-hōe, i-ê kiàn-tiok te̍k-sek, i-ê le̍k-sú, pau-koat Jī-kiat lông-hōe kah lán Jī-kiat siā-khu ki-bîn ê koan-hē tàu-té sī sáⁿ? lán to̍h khai-sí lâi chìn chi̍t ê hit-chióng ê chi̍t kóa le̍k-sú ê tiau-cha là, chi̍t kóa bûn-hiàn chi̍t ê siu-chi̍p là, to̍h-sī chóng kóng chi̍t kù, to̍h-sī lán ē-tàng chhiong-chiok chéng-ha̍p tioh chit-ê, chit-ê kok-chhng, Jī-kiat lông-hōe, che beh pó-chûn siong-koan, ê chu-liāu, jî-kó, jú oân-chéng, jú chê-choân, tong-jiân lán beh kah thê-pò, beh ting-lo̍k ê ki-hōe, to̍k jú tōa.
Bûn-hòa-kio̍k li̍p-tiûⁿ
siu-káiTong-jiân chit-ê tāi-chì góa mā ài kám-siā Bûn-hòa-kio̍k, tong-chho͘ goán thê-chhut chit chióng ê sò͘-kiû, Bûn-hòa-kio̍k hui-siông ê phòe-ha̍p, i mā-bô kah chit-ê siau-sit sia̍p-lāu chhut--khì, sia̍p-lāu hō͘ kì-chiá, kî-tha ê lâng, i mā-sī sǹg kóng tī tiàu-khai chit-ê sím-cha hōe-gī ê kòe-thêng tong-tiong mā bô hō͘ chit-ê siau-sit sia̍p-lāu chhut--khì, chòe-āu, tong-jiân chèng-sek tiàu-khai sím-cha hōe-gī hit-kang kah chèng-sek thong-ti Gō͘-kiat lông-hōe lâi, li̍p-sè, lâi kóng i tùi chit-ê chí-tēng chò kó͘-chek ê piáu-ta̍t i ê ì-kiàn, tān-sī, i lông-hōe tong-jiân khiā tī i ê koan-hē, i tong-jiân sī hoán-tùi, só͘-í, hit-kang, in-ūi sím-cha úi-oân-hōe só͘-ū ê úi-oân it-tì thong-kòe chí-tēng kó͘-chek chit-ê koat-gī, só͘-í, chit-ê Jī-kiat lông-hōe sī tī chit chióng ê tiâu-kiāⁿ pó-chûn khí--lâi.
kì-chiá-hōe
siu-káiTong-jiân, pó-chûn liáu-āu tong-jiân chìn chi̍t pō͘ to̍h-sī ài siu-ho̍k, kî-si̍t góa mā kè-sio̍k cháu-chông khì cheng-chhú, hit-tang-chūn kiò-chò Bûn-kiàn-hōe, sī m̄-sī ū ki-hōe chiam-tùi lán chit-ê Jī-kiat lông-hōe siu-ho̍k chit-ê pō͘-hūn téng-î kah lán chi-chhî, tong-jiâ lán mā-sī kah téng-kái kāng khoán, pān oa̍t-tōng, goán tī pān oa̍h-tōng ê kòe-têng tong-tiong, mā-sī chi̍t-ê chin chhù-bī ê tāi-chì, goán kah lông-hōe ê lâng lóng kiò-kiò--lâi, kah lông-hōe lí-sū-tiúⁿ, lông-hōe chóng-kàn-sū, lông-hōe siang-būkàm-cha, to̍h-sī lông-hōe ū chi̍t-ê, kiò chò saⁿ ê tio̍ng-iàu ê lâng, lóng hō͘ in chò chú-kak, tī chia tiàu-khai kì-chiá-hōe kóng Jī-kiat lông-hōe pó-chûn sī in-ūi lông-hōe lāi-bīn chi-chhî, lán kah ū ki-hōe kah lông-hōe pó-chûn khí-lâi, to̍h-sī kong-lô lóng chò hō͘ in, in pún-lâi sī tī hoán-tùi chêng-hêng chi-hā, bóe-a tī kì-chiá-hōe lāi-té i-mā piáu-sī kóng tùi chit chióng pó-chûn ê tāi-chì in hui-siông chi-chhî, góa sī kám-kak kóng chit ê mi̍h-kiāⁿ, tio̍h-sī kóng chhòng-chō 雙贏, tio̍h-sī kóng nn̄g hong-bīn, nn̄g hong-bīn, lóng ē-tàng tī chit-ê kòe-têng tong-tiong lóng tit--tio̍h khéng-tēng.
chhek-chhng pó-chûn
siu-káiChit-ê chhek-chhng chin te̍k-sû, tio̍h-sī, góa beh kài-siāu kóng lán chá-kî lán ê chó͘-sian bô léng-tòng kah léng-chông ê chit-ê siat-pī ê tiâu-kiāⁿ chi-hā, lán beh an-nā pó-chûn lán ê niû-si̍t. Che tio̍h-sī ài ū hui-siông ê tì-hūi, só͘-í, lí ē-tàng khòaⁿ tio̍h chit-ê kiàn-tiok ê siat-kè, tē it ê, tio̍h-sī kah i ê thô͘-kha tha̍h hō͘ koân, tha̍h hō͘ koân ê bo̍k-te̍k tio̍h-sī kóng hō͘ ē-kha ē-tàng thang-hong, mài kóng hō͘ chhek-á ti̍t-chiap chiap-siū tio̍h, thô͘-kha, lí á thô͘-kha ē sip, lí á sip lâi kóng chhek-á to̍h khah-kín pháiⁿ, lí á tha̍h hō͘ koân, i ē-kha ē thang-hong lâi kóng, pó-chhî ta-sang, chhek-á beh pó-chûn to̍h kah kah hong-piān, tē jī ê, tî-liáu tha̍h hō͘ koân í tī, tī ē-kha chit-ê tī ē-kha lóng ū khui khang, i tī ē-kha khui khang bo̍k-te̍k, tio̍h-sī hō͘ gōa-kháu ê léng khong-khì cháu ji̍p-lâi, léng khong-khì cháu ji̍p-lâi liáu-āu, kah khì lāi-té bān-bān-á, lán nā chia khong-khì kah sio ē cháu khì téng-thâu, cháu khì téng-thâu i to̍h ē hêng-seng chi̍t-ê tùi-liû, khong-khì tùi-liû chit-ê hāu-kó(hāu-kó), to̍k ē-tàng sek-lāi chit-ê sip-khì ē-tàng thàng-kòe khong-khì tùi-liû chit-ê hāu-kó, pâi chhut--khì, jî-chhiáⁿ , i beh hō͘ chit-ê tùi-liû chit-ê sok-tō͘ ka-kiông, só͘-í i ê chhù-téng iōng thài-chú lâu siat-kè kài-liām.
cháu-lông bo̍k-te̍k
siu-káiLēng-gōa, to̍h-sī kóng, in-ūi, Gî-lân kāu hō͘-chúi, só͘-í, i nā tī lióng-pêng, tio̍h-sī léng khong-khì beh ji̍p-lâi chìn-chêng, koh ke nn̄g ê cháu-lông, cháu-lông ê siat-kè ê bo̍k-te̍k to̍h-sī kóng, jî-kó, kin-á-ji̍t nā lo̍h-hō͘ thiⁿ, i ê khong-khì kah tâm-sip, tâm-sip, tâm-sip ê khong-khì kah tāng, i ē tī hia chūn án-ne kàng lo̍h-lâi, kàng lo̍h-lâi ì-sù to̍h sī mài hō͘ tâm-sip ê khong-khì ji̍p--khì lán ê chhek-chhng lāi-té, che kah hiān-tāi lâi kóng, lán kiò-chò 除濕機, to̍h-sī ū hit-ê chit-ê pâi sip chit-ê hāu-kó.
tùi-liû siat-si
siu-káitû-liáu … góa tú-á kóng ê, tio̍h-sī kóng kui-ê chit-ê tē-pán kah tha̍h koân, hō͘ ē-kha ē-tàng lâi tùi-liû,í-tû-gōa, in-ūi chi̍t-ê chhek-chhng ê biān-chek put lí tōa, só͘-í, ūi-tio̍h i ê chhek-á tiong-ng mā ē-tàng tháu-khùi, tháu-khùi, só͘-í, i tiong-ng an-pâi sì ki iōng tek bín-á, khí--lâi chhiat khùi, chhek-á tháu-khùi hit-ê siat-kè kiò-chò chhiat khùi, kî-si̍t tī chit-ê piah, piah bīn, chit-ê piah, lán kóng ê kiò-chò, ū tang-sî ê joa̍h-thiⁿ, lán kóng ê khí chhìn-kōaⁿ, i tī chit-ê piah téng-thâu, lí lâi khòaⁿ chia ū chi̍t-ê thih-kau kau tio̍h che, koh chi̍t-ê tek bín-á, kah keh-khui, to̍h-sī keh-khui to̍h-sī kóng hō͘ mài ti̍t-chiap chiap-chhiok lán ê piah, piah ē sip, piah sip chhek-á to̍h-ē khah-kín pháiⁿ, lēng-gōa, lí khòaⁿ chi̍t-ê piah ē só͘-chāi koh lóng khui khang, ē-kha, téng-thâu lóng khui khang, khui khang ê bo̍k-te̍k to̍h-sī hō͘ i khong-khì ē-tàng lâi tùi-liû, tùi-liû lâi kóng, i chhek-á to̍h-sī pìⁿ kóng tī lāi-té bē hip tiâu to̍h, lí nā hip tiâu to̍h i to̍h khah-kín pháiⁿ khì, só͘-í, i chit chiòng ê kiàn-tiok ê siat-kè lâi kóng, to̍h-sī hû-ha̍p lán chím-má kóng ê le̍k-sek ê kiàn-tiok, mā hû-ha̍p lán chím-má khoân-pó ê chit ê kài-liām lóng m̄-bián iōng tio̍h tiān, ē-tàng pó-chhî lán ê chit-ê chhek-chhng lāi-té chit-ê ta-sò án-ne.
só͘-iú-koân
siu-káiTú-á kóng ê tng-chhoe-sî, kî-si̍t chit-ê Jī-kiat lông-hōe i thó͘-tē sī thih-lō͘-kio̍k ê, kiàn-tiok-bu̍t sī lông-hōe ê, bóe-a Koān Chèng-hú kah chí-tēng chò kó͘-chek liáu-āu, Koān Chèng-hú khai chi̍t pit chîⁿ kah thih-lō͘-kio̍k thó͘-tē bé khí--lâi, bóe-a mā khì kah lông-hōe ha̍p-tiau, kóng lông-hōe sī-m̄-sī lông-hōe kiàn-tiok-bu̍t í-keng lóng phòa kô͘ kô͘, tùi kiàn-tiok-bu̍t, tùi lông-hōe lâi kóng sī bô kè-ta̍t, só͘-í, bóe-a lông-hōe mā tông-ì pó-ióng, kiàn-tiok-bu̍t mā tian-tó koah hō͘ Koān Chèng-hú, liáu-āu(之後) Koān Chèng-hú chiah khì cheng-chhú Bûn-kiàn-hōe ê keng-hùi lâi chò siu-ho̍k(, thó͘-tē lóng sī Koān Chèng-hú ê, téng-î kah Ông-kong biō lóng bô koan-hē kah lông-hōe lóng bô koan-hē.