Nā-sı̄ sèⁿ-miā ê hoé-chheⁿ po̍k-hoat sı̄ sùn-kan--ê
Án-ne lí tio̍h-ài pá-ak ki-hoē
Kā lêng-hûn sio hō͘ lı̄-lı̄-lı̄
Poàⁿ-mê, bông-bū--nih ná sió-khoá-á thàu-lām『催淚瓦斯』ê bı̄.
Tâi-pak ke-thâu, chio̍h-thâu, po-lê, khı̀-iû-kan-á sı̀-soàⁿ tı̄ thô͘-kha, n̂g-n̂g ê lō͘-teng chhiō--leh, ū chin siān chin thiám ê kám-kak. Tı̄『綺夢酒廊』oat-kak ê hāng-á lāi, hı̄ⁿ-khang piⁿ thoân lâi cha-po͘-lâng chiâⁿ kip ê chhoán-khùi-siaⁿ.
Ti-koaⁿ-sek ê hoeh ùi cha-po͘-lâng ê chhiú-kut it-tı̍t puh--chhut-lâi, sūn chhiú-kut tih lo̍h thô͘-kha, ta̍uh-ta̍uh-á chek chò chı̍t ê khut-á. Khoàⁿ ē chhut--lâi, khang-chhùi chin thiàⁿ, cha-po͘-lâng kiông-pek ka-tı̄ jím--leh, piàⁿ-sè beh hō͘ ka-tı̄ pó-chhı̂ chheng-chhéⁿ, m̄-koh tú-chiah piàⁿ-miā chông ê chhoán-khùi-siaⁿ soah bô hoat-tō͘ thêng--lo̍h-lâi, sûi-sı̂ ū khó-lêng hō͘ lâng hoat-hiān ka-tı̄ chit-má ê só͘-chāi.
Nā bô lêng-hûn, tō bē bú kàu chit-má chit khoán tē-pō͘, cha-po͘-lâng án-ne teh siūⁿ.
Hoeh ta̍uh-ta̍uh-á kian--khí-lâi, chhoán-khùi mā khai-sí chèng-siông--a. Kúi tâi kèng-pı̄-chhia siú--koè, bông-bū--nih ê『催淚瓦斯』hō͘ hàiⁿ tín-tāng.
Tāi-chı̀ sı̄ án-choáⁿ hoat-seng--ê?
Kı̂-sı̍t, i chá tō chai-iáⁿ tap-àn--a.
1985 nı̂ ê Liông-tâi siā-khu, e-po͘-sı̂ ê jı̍t-thâu un-loán kah hō͘ lâng chin chheng-sóng.
Siā-khu ê lâng tāi-pō͘-hūn lóng khı̀ keh chı̍t tiâu Ke-lâng-hô ê Chı̀n-êng kang-gia̍p-khu siōng-pan, ke-á khoàⁿ--lâi chin khòng-khoah, lâng mā toè leh lán--lo̍h-lâi, liân lō͘-piⁿ koé-chí-tàⁿ ê thâu-ke-niû mā chioh ki-hoē tı̄『陽傘』ē-kha tuh-ku.
M̄-koh ū chı̍t-koá lâng soah jia̍t-phut-phut. Tāi-khài ū 5~6 ê thau-cháu-o̍h ê kok-tiong-seng kiâⁿ chò-hoé, ná chı̍t-tı̄n bô kut-thâu ê lâng tı̄ ke-á loān hàiⁿ, put-sı̂ koh iōng khin-phû ê kháu-khùi teh khoe lō͘--nih ê siàu-liân sió-chiá.
“Oeh, án-ne loān hàiⁿ nā hō͘ hùn-tō chú-jı̄m chang--tio̍h beh án-choáⁿ?” Kı̂-tiong chı̍t ê kiò chò “Chèng-kı̂”--ê án-ne kóng, khoàⁿ--lâi ū tām-po̍h-á kín-tiuⁿ, che hoān-sè sı̄ i tē-it-pái toè ta̍k-ê thau-cháu-o̍h.
“Aih-ioh, beh chhut-lâi sńg tō mài kiaⁿ, nā bô, lán khı̀ A-sèng in chhù khui ê tiān-tōng-keng, án-ne chóng bē koh hông lia̍h--tio̍h-lah!” Chı̍t ê hàn-chháu khah é, m̄-koh chin cheng-kong ê lâng án-ne ı̀n, i kiò chò “Ông Kı̂”.
Thê-gı̄ sûi tit-tio̍h kı̂-thaⁿ lâng ê chàn-tông, in kui-tı̄n chhoā--leh kiâⁿ jı̍p-khı̀ chı̍t keng kám-á-tiàm, chit keng tiàm in-ūi『便利商店』ê kēng-cheng chiah kái chò tiān-tōng-keng. In kúi-ê kā lān-san--ê oāⁿ hó-sè, hèng-phut-phut chē tı̄ tiān-tōng-ki-á thâu-chêng sńg--khí-lâi.
Tı̄ chit chióng tiûⁿ-ha̍p, Chèng-kı̂ tiāⁿ-tiāⁿ bē toè leh phah tiān-tōng, chhù--nih m̄-bat hō͘ i『零用錢』, i kan-taⁿ khiā tı̄ piⁿ--á khoàⁿ. Hiông-hiông, i hoat-hiān kāng pan ê Sím Lêng-sı̀n mā chē tı̄ tiàm--nih teh phah tiān-tōng.
Chèng-kı̂ chin hoaⁿ-hí, cháu khı̀ i piⁿ--á: “A-tı̄-á, lí mā thau-cháu lán tō-su ê khò--o͘?” A-tı̄-á sı̄ Sím Lêng-sı̀n ê sió-miâ.
Sím Lêng-sı̀n gia̍h-thâu khoàⁿ-tio̍h Chèng-kı̂, bı̄n-á ū tām-po̍h-á pháiⁿ-sè ê chhiò-iông: “Hoâiⁿ-tı̍t tû-khı̀ sò͘-ha̍k, goá mā bô chı̍t kho ē khoàⁿ--tit, siōng a-pô-á ê khò m̄-sı̄ kāng-khoán ài hông phah, put-jû cháu chhut-lâi chhit-thô.” Soà--lo̍h koh mn̄g: “Lí sı̄ án-choáⁿ boài chò-hoé sńg?”
“Ouh, bô iàu-kín--lah, goá bô siáⁿ ài sńg tiān-tōng.”
“Phiàn--lâng, Chèng-kı̂ sı̄ bô chı̂ⁿ thang sńg, no͘h, bô iàu-kín, goá chhiáⁿ--lí, chit-koá Money sa--khı̀.” M̄-chai siáⁿ-mih sı̂-chūn, Ông Kı̂ oá-kı̄n in nn̄g lâng, chhiú--nih tēⁿ kúi-nā-ê gı̂n-kak-á.
“Kā lí kóng goá boài sńg mah......” Chèng-kı̂ oē iáu-boē kóng soah, tō ū chı̍t ê saⁿ-á phoà-phoà ê kok-tiong-seng chhiong--jı̍p-lâi, toā-siaⁿ jiáng: “Hāi--a! Keh-piah-chng Kài-siū Kok-tiong ê lâng cháu--lâi, khoàⁿ-tio̍h lâng tō phah!”
Ta̍k-ê gāng--chı̍t-ē. Siàu-liân gín-á oa̍h-tāng ê tiûⁿ-só͘ lóng ū pun tē-poâⁿ--ê, ka-tı̄ ê tē-poâⁿ kiò chò “lán chng”, kı̂-thaⁿ--ê kiò chò “in hit chng--ê”, sui-bóng ū sı̂-á ē in-ūi khoàⁿ bē-sóng, iah-sı̄ ūi-tio̍h sio-cheⁿ teh jiok cha-bó͘ gín-á lâi sio-phah, m̄-koh lóng bē chhim-mn̂g-ta̍h-hō͘ kàu tùi-hong ê tē-poâⁿ. Kài-siū Kok-tiong chit-tı̄n lâng chông--lâi, chèng-keng hō͘ in chin ı̀-goā.
“Kán! Nah ē-sái hō͘ in chiah hiau-pai! Ke-si chhoân-chhoân--leh, toè goá kiâⁿ!” Ông Kı̂ tāi-seng hoah-siaⁿ, chèng-lâng choaⁿ-á ùi tiàm--nih piah piⁿ sı̂n-bêng-toh-kha, sa chı̍t khún iōng pò-choá pau--leh ê thih-kùn-á kap iá-kiû bá-tah, chhiong chhut-khı̀ ke-á.
Chèng-kı̂ mā soà-chhiú sa chı̍t ki, m̄-koh i ê chhiú lio̍h-á ē chhoah, beh sio-phah, i iáu-sı̄ chhài-chiáu-á, m̄-koh i iû-goân jı̄n-ûi pó-hō͘ ka-tı̄ chng ê hêng-ûi sı̄ tio̍h--ê.
Chiah kiâⁿ chhut tiàm-á bô kúi pō͘, tō ū 5~6 ê lâng chhiú gia̍h ke-si, tùi in chia chhiong--koè-lâi. In sı̄ siā-khu--nih lēng-goā chı̍t phoe chhit-thô gín-á, tāi-pō͘-hūn lóng bô tha̍k kok-tiong iah-sı̄ tha̍k kàu chı̍t-poàⁿ tō bô koh tha̍k--ê, in-ūi tiāⁿ-tiāⁿ un tı̄ siā-khu--nih ê tōng-kiû-keng kap tiān-tōng-keng, kap Ông Kı̂ in chit-tı̄n--ê lóng chin se̍k.
“Lín mā thiaⁿ-tio̍h siau-sit--a-o͘? Ū khoàⁿ-tio̍h lâng--bô?” Chhoā-thâu ê Chheng--á thâu khi-khi teh mn̄g.
“Bô--lah! Sı̀-kè chhoē khoàⁿ-māi chiah koh kóng--lah!” Ông Kı̂ ı̀n--tńg-khı̀, kui-tı̄n jı̂n-má tō khai-sí tı̄ siā-khu--nih se̍h, lō͘-piⁿ tàⁿ-á kap tiàm-á ê thâu-ke khoàⁿ-tio̍h chit chióng chêng-hêng, sim-lāi ke-kiám liáu-kái hoat-seng siáⁿ-mih tāi-chı̀, lóng tòng chò bô khoàⁿ--tio̍h, iah-sı̄ kín siám--khui, ké-iáⁿ teh bô-êng. Chit-chūn, Chèng-kı̂ hiông-hiông kám-kak ka-tı̄ ná tio̍h-che, sim-koaⁿ íⁿ-á ū chı̍t chióng kı̂-koài koh kan-khó͘ ê kám-kak.
“Tı̄ hia! Ah! In tng teh bok 2 nı̂ 4 pan ê A-pin.”
Chèng-kı̂ sūn hoat-hiān ê lâng ê chhiú-sè khoàⁿ--koè-khı̀, hông phah--ê sı̄ ha̍k-hāu pàng-gû-pan ê Tân Bûn-pin, ı̀n-sióng tiong, A-pin lâng chin hó, chin tiām koh chin iú-hàu, tiāⁿ kā chhù--nih tàu chò ka-kang, bē-tàng kap in chò-hoé chhit-thô. Chit-má i hông phah tó tı̄ thô͘-kha teh liàn.
Ta̍k-ê khoàⁿ--tio̍h kín chhiong--koè-khı̀, nn̄g pêng khai-sí phah--khí-lâi. Tùi-hong jı̂n-sò͘ kap ka-tı̄ chit-pêng chha-put-to, mā lóng ū chah thih-kùn-á chit lūi ê ke-si. Ná teh sio-kiat, Chèng-kı̂ sim-lāi ná teh kiaⁿ-hiâⁿ, chin kiaⁿ ka-tı̄ hō͘ lâng phah--sí, in-ūi sit-sı̂n soah hō͘ tùi-hong ê kùn-á bok kúi-nā ē.
Pi! Pi! Pi!『不要再打了!』Hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi, hùn-tō chú-jı̄m pak-tó͘ toā-khian toā-khian, chı̍t kho͘ thûi-thûi toè tı̄ siā-khu kı̂-thaⁿ lâng kha-chhng āu, ná pûn pi-á ná cháu--koè-lâi.
Nn̄g pêng jı̂n-má thiaⁿ-tio̍h pi-á-siaⁿ, sio-phah sûi thêng--lo̍h-lâi, sûi lâng soàⁿ--khı̀, táⁿ-má-ka-lō͘ sı̄ chı̍t tah chı̍t tah ê hoeh-jiah.
Chèng-kı̂ iōng chhiú kā hông phah tio̍h-siong ê khang-chhùi om--leh, chia̍h-la̍t chia̍h-la̍t cháu tńg chhù--nih, i sim-lāi teh siūⁿ, che choa̍t-tùi bē-tàng hō͘ ma-ma chai-iáⁿ, nā bô, tō chhám--a.
(TGB Thong-sı̀n tē 50 kı̂, 2003 nı̂ 11 goe̍h)
