Kı̄n-lâi goá ū ki-hoē thang kà Pe̍h-oē-jı̄, só͘-í ū tām-po̍h keng-giām, koh ū khoàⁿ-tio̍h kàu-hoē khah chē iáu chiàu kū-khoán, khah ûi-lân ê hoat-tō͘, teh kà Chú-jı̍t-o̍h ê ha̍k-seng. Chím-moá ài chiong goá pún-sin só͘ siūⁿ-chhut ê hong-hoat lâi kı̀ kúi-kù.
Chhiáⁿ tāi-ke siūⁿ Chú-jı̍t-o̍h ê bo̍k-tek sı̄ sím-mı̍h? Kiám m̄-sı̄ beh kà tō-lí, ín-chhoā ha̍k-seng lâi bat Chú Iâ-so͘ chò in ê Kiù-chú? M̄-kú tı̄ Tâi-oân ko͘-put-chiong tio̍h koh ke kà chı̍t hāng, chiū-sı̄ tio̍h kà ha̍k-seng ē-hiáu tha̍k Pe̍h-oē-jı̄ ê Sèng-keng; in-ūi chin-chē gín-ná lóng bô lō͘ thang lēng-goā o̍h. Tùi án-ni, bē-hiáu tha̍k Sèng-keng ê ha̍k-seng tio̍h sǹg sı̄ Ū-pı̄ Kho, ia̍h só͘ beh kà in chiū-sı̄ Tō-lí í-kı̍p Pe̍h-oē-jı̄. Chêng-nı̂ ê Khò-pún í-keng bat thè lán hun só͘ beh kà ê sı̂-kan, chiū-sı̄ phı̀-jū lâi kóng, nā-sı̄ khui-hoē pı̀-hoē í-goā iáu ū 45 hun kú, kà tō-lí (chiū-sı̄ kóng kò͘-sū tio̍h 10 hun á-sı̄ 15 hun); só͘-í beh kà Pe̍h-oē-jı̄ ê sı̂-kan chiū-sı̄ 35 hun á-sı̄ 30 hun kú. Taⁿ chı̍t lé-pài kà chı̍t pái nā-tiāⁿ, só͘-í tı̄ hit ê 30 goā hun kú ê sı̂ lán iàu-kín tio̍h ēng tē-it hó ê hoat-tō͘, thang hō͘ ha̍k-seng gâu chı̀n-pō͘, m̄-bián hō͘ in nı̂-koè-nı̂ iáu teh tha̍k Jı̄-bó. Khiok peh-hoè í-hā ê ha̍k-seng tio̍h chiàu Iù-tı̄ Kho oa̍h-tāng ê hoat-tō͘ lâi kà. Lūn-kàu Iù-tı̄ Kho āu-pái beh siá, chit-chūn só͘ kı̀--ê sı̄ ha̍p tı̄ káu-hoè í-siōng ê ha̍k-seng (Tâi-oân hoè).
Ta̍k keng ha̍k-hāu só͘ kà ê kàu-kho lóng ū tiāⁿ-tio̍h ê kàu-kho-su, chóng-sı̄ chiàu goá khoàⁿ lán teh ēng khah chhı̀n-chhái ê hoat-tō͘ lâi kà Pe̍h-oē-jı̄, tı̀-kàu hō͘ ha̍k-seng loé-chı̀, bô sím-mı̍h hèng-thâu ài tha̍k, soà tiāⁿ-tiāⁿ tı̄-hia teh liām "b, ch, chh." Kı̄n-lâi goá só͘ ēng ê kàu-kho ū hun 4 chām: Jı̄-bó, Pe̍h-oē-jı̄ Tho̍k-pún, soà tiah Sèng-si saⁿ-cha̍p siú si, í-kı̍p Iok-hān Hok-im-toān, Sù-tô͘ Hēng-toān. Nā í-keng tha̍k chit kúi-hāng, thang kóng sı̄ Pe̍h-oē-jı̄ chut-gia̍p, ē kham-tit jı̍p Sèng-keng Kho.
Lūn-kàu Jı̄-bó kap Tho̍k-pún tio̍h tha̍k kàu cha̍p-hun se̍k, chò hó ê tē-ki, āu-lâi só͘ tha̍k ê Si í-kı̍p Sèng-chheh ē khah-khoài tha̍k. Sèng-si m̄-bián tùi thâu-chı̍t-siú lâi kà; nā-sı̄ tiah khah tı̄ chheh ê tiong-ng khah bē phoà. Goá bat khoàⁿ ha̍k-seng si-chheh ê thâu nn̄g saⁿ ia̍h lóng phoà-noā! Koh nā-sı̄ khah sè-hàn--ê, hō͘ in tha̍k gín-ná si, sı̄ khah ha̍p. Koh iàu-kín m̄-thang chún nn̄g saⁿ ê ha̍k-seng pı̄-pān siāng chı̍t siú, in-ūi khah bē hiáu tha̍k--ê, sı̄ kan-ta toè khah gâu tha̍k--ê só͘ liām ê oē, pún-sin lóng bô chhut-la̍t jı̄n-jı̄. Phı̀-jū lâi kóng, hō͘ chı̍t ê ha̍k-seng tùi 20 siú tha̍k-khí, kàu 50 siú ûi-chí; koh chı̍t ê tùi 40 siú kàu 70 siú; ûn-ûn. Lūn tha̍k Sèng-keng mā sı̄ chiàu chit ê lí-khı̀. Nā tùi Má-thài tha̍k-khí, bô loā-kú hit pún Sèng-chheh ê thâu-chêng khah pháiⁿ-khoàⁿ, koh chı̍t hāng Má-thài pí Iok-hān khah oh-tit tha̍k. Iok-hān Hok-im-toān tiāⁿ-tiāⁿ ē tha̍k-tio̍h sio-siāng ê oē; chhin-chhiūⁿ Tō, piáⁿ, kng, iûⁿ, bo̍k-chiá, chheⁿ-mê, ûn-ûn. Chit pún tha̍k-liáu, tio̍h tha̍k khah chhim--ê khah sin ê oē, só͘-í m̄-bián tha̍k koh chit ê Hok-im-toān, chiap-soà lâi tha̍k Sù-tô͘ Hēng-toān khah ha̍h-ēng. Nā ū kàu-oân ài hō͘ ha̍k-seng lēng-goā tha̍k Chin-tō Būn-tap, á-sı̄ sím-mı̍h gín-ná chheh, lóng hó; chóng-sı̄ chiàu goá só͘ keng-giām ê lâi kı̀ kúi-kù hō͘ lia̍t-ūi chò chham-khó, ǹg-bāng ē thang ín-chhoā ha̍k-seng tha̍k khah chı̀n-pō͘.
Tı̄ chit chām beh chiap-soà téng-goe̍h só͘ kı̀--ê; chím-á beh kóng-khí kà Jı̄-bó ê hoat-tō͘.
Kàu-oân eng-kai tio̍h chı̍t ki iân-pit chò i ê phoāⁿ! I só͘ tio̍h chò kı̀-hō ê, chiū-sı̄ ha̍k-seng só͘ tha̍k kàu hia ê só͘-chāi; nā-sı̄ sím-mı̍h choā ê jı̄ iáu-boē cha̍p-hūn se̍k,m̄-thang chò kı̀-hō. Thàn chit ê hoat-tō͘ ū nn̄g hāng ê lı̄-ek. Ha̍k-seng chai i tio̍h tùi tó-ūi koh pı̄-pān, ia̍h kàu-oân nā beh koh-chài siū i ê Jı̄-bó, á-sı̄ Tho̍k-pún, Si-chheh, Sèng-keng, kan-ta tio̍h khoàⁿ i lō͘-boé pái ê kı̀-hō chiū tùi hit choā lâi thiaⁿ i tha̍k. Tē-jı̄ hāng ê hó: chit ê hoat-tō͘ sı̄ kek ha̍k-seng ài kèng-cheng ê sim; sian-siⁿ nā hān i tio̍h tha̍k loā-chē, kiaⁿ-liáu khah bô ài chhut-la̍t. Lūn kàu-oân iáu ū chı̍t hāng: khah-siông goá khoàⁿ kàu-oân teh kà Pe̍h-oē-jı̄ ê sı̂, in pún-sin teh sûn ha̍k-seng, bô kiò ha̍k-seng kı̄n-oá in. Taⁿ lán tio̍h thé-thiap gín-ná sèng; gín-ná chin ài ūn-tōng, m̄-thang kiò i tiām-tiām chē siuⁿ-kú, in-ūi ē siān, soà pı̀ⁿ-chò bô tı̀-ı̀ ê ha̍k-seng. Khah hó, kàu-oân tio̍h chē; nā ē thang siat-hoat chē tı̄ tùi-bı̄n sı̄ siāng-hó, ia̍h kiò ha̍k-seng chı̍t-ê chı̍t-ê lâi khiā tı̄ i ê sin-piⁿ hō͘ i siū. Án-ni, gín-ná ē khah oa̍h-tāng, kàu-oân khah bē siān, koh-khah ū ki-hoē thang khoàⁿ ha̍k-seng lóng ū teh chhut-la̍t á bô. Ū kúi-nā keng ê Chú-jı̍t-o̍h tio̍h ēng pài-tn̂g-thiaⁿ ê the-í lâi kà; án-ni-seⁿ khah hùi-khı̀, in-ūi kàu-oân bē-tit-thang chē tı̄ ha̍k-seng ê tùi-bı̄n. Nā-sı̄ án-ni, chhiáⁿ kàu-oân hō͘ ha̍k-seng chē chı̍t choā, ia̍h i tú-tú chē tı̄ tē-jı̄ choā, tı̄ in ê āu-bı̄n, iû-goân koán khah ē-tio̍h, ia̍h kiò in chı̍t-ê chı̍t-ê lâi khiā tı̄ i ê sin-piⁿ. Nā ha̍k-seng chı̍t-tè í-liâu chē bē-lo̍h, nn̄g saⁿ ê thang kap kàu-oân chē tı̄ hit ê tē jı̄ choā. Lūn kàu-oân kóng kò͘-sū ê sı̂, i iàu-kín tio̍h khiā, ēng oa̍h-tāng ê khoán lâi hêng-iông hit ê kò͘-sū.
Lūn kà jı̄-bó ê hong-hoat, chiàu goá bat khoàⁿ, khah-chē lâng iáu sı̄ toè kū-khoán lâi kà; án-ne-seⁿ chám-jiân khah ûi-lân, koh sı̄ khah bô chiàu kàu-siū-hoat ê lí. Hiān-sı̂ Jı̄-bó ê tē-jı̄ bı̄n sı̄ chò tē-it bı̄n ê tùi-bı̄n, nā-sı̄ hian-khui liâm-piⁿ ē tùi thâu chı̍t-bı̄n lâi jı̄n tē-jı̄ bı̄n ê jı̄. Chhiáⁿ kàu-oân m̄-thang tāi-seng chò chı̍t-ē kà tē-it bı̄n, b ch chh, a ah aⁿ, e, i, o, u, hiah-ê choā. Khah hó, kà b ch chh hit choā liáu, chiū liâm-piⁿ jı̄n tē-jı̄ bı̄n ê it chām, m, p, ch, b. Kà b ch chh ê sı̂, ha̍k-seng tio̍h ēng ka-tı̄ ê chéng-thâu-á lâi kí, chóng-sı̄ kàu-oân m̄-thang hō͘ i ēng chéng-thâu-á lâi khàm-jı̄. I nā ē-hiáu tha̍k b ch chh lo̍h--lâi, kiò i tha̍k khí--khı̀; ch th t, ûn-ûn. Nā-sı̄ siūⁿ-bē-chhut, iàu-kín m̄-thang tı̍t-chiap liām hō͘ i toè, án-ne oh chı̀n-pō͘, in-ūi i kan-ta beh toè lí ê siaⁿ lâi bóng-liām. Tio̍h kiò i pún-sin tùi b ch chh tha̍k--lo̍h-lâi, kàu i só͘ bē kı̀-tit ê jı̄; án-ne-seⁿ ka-tı̄ chhoē-tio̍h, khah ē kı̀-tit. B ch chh ê choā tha̍k lo̍h--lâi, tha̍k khí--khı̀, lóng se̍k, tio̍h ēng iân-pit chò kı̀-hō, ia̍h kiò i tha̍k tùi-bı̄n ê tē-it chām. Chit chām ū nn̄g choā, ta̍k choā tio̍h tha̍k koè khı̀ tha̍k koè-lâi. Nā bē kı̀-tit sím-mı̍h jı̄, ha̍k-seng pún-sin tio̍h chhoē tı̄ thâu-bı̄n ê it choā, tùi b ch chh tha̍k--lo̍h-lâi kàu chhoē--tio̍h. Á-sı̄ kàu-oân thang pò i khoàⁿ, kiám-chhái ha̍k-seng liâm-piⁿ ē jı̄n-tit.
Kı̂-û ê Jı̄-bó lóng tio̍h chiàu chit ê lí-khı̀ lâi kà. Tē-jı̄ choā, a ah aⁿ, kà-liáu, chiū jı̄n tē-jı̄ chām ê jı̄, ap au at; tē-saⁿ choā, e eh eⁿ, kà-liáu, tio̍h jı̄n tē-saⁿ chām, eng eh eⁿ; ûn-ûn. Ta̍k choā iû-goân tha̍k lo̍h-lâi tha̍k khí-khı̀; á-sı̄ tha̍k koè-khı̀ tha̍k koè-lâi. Tha̍k se̍k ê ūi, ta̍k pái tio̍h chò kı̀-hō.
Teh kà im ê chām, hō͘ ha̍k-seng ēng chéng-thâu-á lâi liām 1,2,3,4,5,6,7,8. Āu-lâi liām a á à ah â á ā a̍h. Ū-sı̂ goá bat siá 2,3,5,7,8 tı̄ Jı̄-bó ê téng-bı̄n, pang-chān ha̍k-seng kı̀-tit im. Mái, bān, pò, hit choā tek-khak m̄-thang kan-ta liām; ta̍k kù-oē tio̍h jı̄n-jı̄, ho͘-im, chhin-chhiūⁿ, "m ai, mai; nn̄g im, mái mái;" "b an, ban; chhit im, ban bán bàn bat bân bán bān." Chiah-ê choā ia̍h thang tha̍k koè-lâi.
Ū-sı̂ kàu-oân tú-tio̍h ha̍k-seng ē-hiáu jı̄n-jı̄, chóng-sı̄ lóng bē-hiáu tàu-im! Chhin-chhiūⁿ teh tha̍k tē-jı̄ chām ê sı̂, i ài kóng, "b a, la," á-sı̄ "b an, han" Chit hō ha̍k-seng lán tio̍h kiò i seng liām jı̄-boé, chiah khah ē-hiáu tàu-im. Chhin-chhiūⁿ, "a, b a, ba;" "an, b an, bān;" "ak, b ak, bak."
Jı̄-bó tha̍k-liáu, ha̍k-seng tio̍h tha̍k Pe̍h-oē-jı̄ Tho̍k-pún lâi chiap-soà. Chit pún put-chí ha̍h-ēng, koh nā-sı̄ chù-bûn 50 pún, kè-chı̂ⁿ kan-ta peh-kak gı̂n. Tı̄ chit pún ū Chú ê Kı̂-tó-bûn, Cha̍p-tiâu-kài, í-kı̍p pa̍t-hāng. Ha̍k-seng teh tha̍k Tho̍k-pún ê sı̂, iáu tio̍h tùi Jı̄-bó lâi jı̄n-jı̄; nā-sı̄ jı̄ ài bē kı̀-tit, khah hó koh chı̍t pái un-sı̍p Jı̄-bó ê thâu-chı̍t bı̄n. Koh chhiáⁿ lia̍t-ūi kàu-oân iû-goân ēng tú-á só͘ pâi-lia̍t ê hoat-tō͘ lâi kà Tho̍k-pún. Iàu-kín tio̍h hō͘ ha̍k-seng ka-tı̄ jı̄n-jı̄, ho͘-im; koh Tho̍k-pún tē-jı̄ bı̄n ê choā tio̍h tha̍k lo̍h--lâi, tha̍k khí--khı̀. Kán-kán lâi kóng kàu-siū-hoat chı̍t hāng iàu-kín ê lí, chiū-sı̄ tio̍h hō͘ ha̍k-seng ka-tı̄ chhut-la̍t.
Jı̄-bó, tho̍k-pún, lóng tha̍k se̍k liáu-āu, ha̍k-seng beh tha̍k Sèng-keng chiám-jiân khah khoài. Hō͘ i tha̍k saⁿ-cha̍p siú, chiū hó; chhut chāi kàu-oân thiah tó chı̍t-chām; saⁿ-cha̍p kàu la̍k-cha̍p siú; iā-sı̄ chhit-cha̍p kàu chı̍t-pah; chı̍t-pah saⁿ-cha̍p kàu chı̍t-pah la̍k-cha̍p; ûn-ûn. Saⁿ-kap chē ê ha̍k-seng m̄-thang tha̍k siong-siāng ê si. Koh chhiáⁿ kàu-oân iû-goân kan-ta tı̄ tha̍k se̍k ê ūi choè kı̀-hō. Si saⁿ-cha̍p siú liáu, hō͘ i tha̍k Iok-hān Hok-im-toān, kap Sù-tô͘ hēng-toān. Khéng chı̍t, nn̄g pún choè kàu-kho-su ê lí-khı̀, tı̄ téng-ge̍h goá í-keng kóng-liáu. Nā sı̄ ha̍k-seng chin gâu chı̀n-pō͘, teh siū i ê si iah-sı̄ Sèng-keng ê sı̂, kàu-oân tio̍h tùi i só͘ pı̄-pān ê, lâi thiah hō͘ i tha̍k hō͘ lán thiaⁿ, chiū hó; kiaⁿ-liáu nā lóng thiaⁿ, siū pa̍t-ê ha̍k-seng bē-hiáu. Ū-sı̂ goá nā khoàⁿ bó͘ ha̍k-seng put-chí gâu chı̀n-pō͘, goá bat chún i làng chı̍t, nn̄g chiuⁿ, án-ni-siⁿ hō͘ i koh-khah kín tùi ı̄-pı̄-kho chhut-gia̍p, jı̍p Sèng-keng-kho; chóng-sı̄ khah han-bān ê, bē kham-tit làng chiuⁿ.
Toā ǹg-bāng tùi só͘ kı̀ kúi-kù hō͘ lia̍t-ūi kàu-oân thang tit-tio̍h tām-po̍h-á ê kàu-siū-hoat, lâi saⁿ pang-chān tı̄ lín só͘ chò iàu-kín ê kang-tiâⁿ. Goá kap lín put-chí tông-chêng. Goān lín tāi-ke tit-tio̍h Siōng-tè ê toā si-un.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 483,485 koàn,1925 nı̂ 6 geh,8 ge̍h)
