Chı̍t Ê Bí-su̍t-ka Kap Chı̍t Ê Sı̀-koè Phiau-liû Ê Lú-chú
Kúi-nā nı̂-chêng, tı̄ Tek-sū-to-hu siâⁿ, ū chı̍t ê bí-su̍t-ka miâ kiò Sū-tan-pó. Ū lâng chhiáⁿ i ūi chı̍t-pak Chú tèng sı̍p-jı̄-kè ê tô͘ ūi, i ê oē hit ê tô͘-ūi, pèng m̄-sı̄ in-ūi sı̀n Chú, thiàⁿ Chú, chiū-sı̄ siūⁿ beh tit-tio̍h kim-chı̂ⁿ kap bêng-ū.
Tı̄ chı̍t ê bí-lē chhun-thiⁿ ê chheng-chá, Sū-tan-pó sàn-pō͘ tı̄ chhiū-nâ tiong, i khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê sı̀-kè phiau-liû ê lú-chú tı̄ hia teh phian-chit chháu-nâ, i ê bı̄n-māu chin súi, hit ê bí-su̍t-ka tiāⁿ-tio̍h ı̀-sù beh ēng i ê bı̄n-māu lâi ūi chı̍t-pak Se-pan-gâ bú-lú ê siōng. Tùi án-ni iok-tēng chit ê lú-chú Phê-pí-tāi, chhiáⁿ i tı̄ múi lé-pài ê pài-saⁿ khı̀ i ê ūi-tô͘-sek, hō͘ i khoàⁿ iūⁿ thang oē.
Hit ê lú-chú chiàu-sı̂ kàu ūi-tô͘-sek. I khoàⁿ-kı̀ⁿ sek-lāi chin choē tô͘-ūi, i te̍k-pia̍t chù-sı̂n khoàⁿ Chú tèng sı̍p-jı̄-kè hit-pak toā ê tô͘-ūi. Tùi án-ni ēng chhiú-kí, kiong-kèng mn̄g kóng: “I sı̄ sím-mı̍h lâng.”
Sū-tan-pó chin sûi-piān ı̀n kóng: “Sı̄ Ki-tok.”I koh-chài mn̄g: “Lâng cháiⁿ-iūⁿ tùi-thāi I án-ni? ” I kóng: “In chiong I tèng tı̄ Sı̍p-jı̄-kè.” “Hiah-ê bı̄n-māu hiong-ok ê lâng sı̄ sím-mı̍h lâng?” I mn̄g.
“Goá m̄ ài kap lí koh kóng, lí m̄-bián koán kı̂-thaⁿ ê sū, lí chí-ū chiàu goá ê hoan-hù khiā teh chiū hó.”
Hit ê sı̀-kè phiau-liû ê lú-chú m̄-káⁿ koh-chài chhut-siaⁿ. Chóng-sı̄ i iû-goân chù-ba̍k khoàⁿ hit-pak tô͘-ūi teh kı̂-koài. I múi-pái kàu hit ê ūi-tô͘-sek, sim-lāi siông-siông hō͘ hit-pak tô͘ khip-ín. I chin siūⁿ ài chai-iáⁿ hit-pak tô͘ ê ı̀-sù, tùi án-ni i koh-chài mn̄g: “In, ūi sím-mı̍h tèng I tı̄ sı̍p-jı̄-kè? I sı̄ chı̍t ê chin pháiⁿ ê lâng á m̄-sı̄?”
“M̄-sı̄, I sı̄ hui-siông hó ê lâng.” Hit ê bí-su̍t-ka hoê-tap. Chit-kù oē ke-thiⁿ i tùi hit-pak tô͘ ê hòⁿ-kı̂-sim.
Āu-lâi bí-su̍t-ka in-ūi chai-iáⁿ i chin ài bêng-pe̍k chit-pak tô͘ ê ı̀-sù, chiū tùi i kóng: “Lí thiaⁿ! Goá hiān-chāi beh chiong chit tiuⁿ tô͘ ê ı̀-sù lóng kā lí kóng, í-āu lí m̄-thang koh-chài mn̄g lah.” Tùi án-ni i chiong Iâ-so͘ tèng sı̍p-jı̄-kè ê kò͘-sū kóng hō͘ i thiaⁿ, bí-su̍t-ka lia̍h chit ê kò͘-sū choè pêng-siông, kóng ê sı̂ ka-kı̄ choân-jiân bô só͘ kám-tōng, sui-jiân i oē thang oē chhut Chú siū sí ê chhám-chōng, sim lóng bô só͘ kám-kak, chóng-sı̄ Chú ê hi-seng siū-khó͘ Phê-pí-tāi kám-kak chin sı̂n-kı̂, i toā siū kám-tōng, chêng put-chū-kı̀m lâu chhut ba̍k-sái.
I choè-āu chı̍t-pái lâi kàu ūi-tô͘-sek ê sı̂, i khiā tı̄ hit-pak tô͘ ê thâu-chêng chù-sı̂n teh khoàⁿ, teh siūⁿ. Hit ê bí-su̍t-ka kóng: “Lâi ah! goá chiong chı̂ⁿ hō͘ lí, goá ke sàng lí chı̍t-kho͘-gûn.”
“Sian-siⁿ ah! To-siā.”I koh oa̍t-tńg-sin bı̄n ǹg hit-pak tô͘-oā. I kóng: “I kı̀-jiân ūi-tio̍h lí chò-chiâⁿ che it-chhè, lí tek-khak chin kèng-thiàⁿ I, sı̄ m̄-sı̄?”
Sū-tan-pó chēng-chēng bô ı̀n-tap, Phê-pí-tāi sim-lāi iu-chhiû chiū tò-khı̀, chóng-sı̄ i só͘ kóng ê oē chhin-chhiūⁿ chı̀ⁿ chha̍k thàu Sū-tan-pó ê sim. Siōng-tè ēng chit ê sı̀-kè piau-liû ê lú-chú só͘ kóng ê oē, chhim-jı̍p i ê sim-lāi, “I kı̀-jiân ūi-tio̍h lí chò-chiâⁿ che it-chhè!” Chit-kù oē sı̂-siông tı̄ i ê hı̄-khang piⁿ teh chhut-siaⁿ, tı̀-kàu hō͘ i ê sim boē thang an-tiāⁿ, I chai-iáⁿ ka-kı̄ tùi tı̄ siū-khó͘ ê Chú lóng bô kèng-thiàⁿ ê sim. Sim-lāi iā boē-bat ū Siōng-tè ê pêng-an.
Koè bô loā-kú, Sū-tan-pó kap chı̍t-koá sòng-hiong lâng kàu chı̍t ê an-chēng ê só͘-chāi thiaⁿ Hok-im. I sı̄ thâu chı̍t-pái kap hiah-ê ū sı̍t-chāi sı̀n-sim ê lâng siong-hoē, i í-keng bêng-pe̍k Chú tı̄ sı̍p-jı̄-kè thè i taⁿ choē. Siōng-tè ín-chhoā hit ê bí-su̍t-ka bêng-pe̍k kiù-un, i chai-iáⁿ Ki-tok ê thiàⁿ, chiū kóng: “I sı̄ thiàⁿ goá, ūi-tio̍h goá pàng-sak ka-kı̄.”
I chhiat-chhiat ǹg-bāng oē thang chiong chit ê kı̂-biāu ê thiàⁿ thoân-iông, chóng-sı̄ beh cháiⁿ-iūⁿ thoân leh? Hut-jiân siūⁿ kàu i oē ūi-tô͘, thang ēng i só͘ ūi ê tô͘ lâi kóng-khí Chú ê thiàⁿ. Oá-khò Siōng-tè ê pang-chān, i koh-chài ūi Chú tèng Sı̍p-jı̄-kè ê tô͘. Chit tiuⁿ tô͘ āu-lâi tı̂n-lia̍t tı̄ Tek-sū-to-hu siâⁿ ū miâ ê Bí-su̍t tián-lám-sek, tô͘ ê ē-bı̄n siá kóng: “Goá ūi-tio̍h lí choè che it-chhè, lí beh ūi-tio̍h goá choè sím-mı̍h?”
Ū chı̍t-jı̍t, Sū-tan-pó khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê chhēng-chhah sòng-hiong ê lú-chú khiā tı̄ hit-pak tô͘ ê piⁿ-à chhi-chhi chhngh-chhngh teh háu. Chit ê lú-chú chiū-sı̄ Phê-pí-tāi.
“Sian-siⁿ ah! hı̄n bē-tit I iā án-ni thiàⁿ goá. ”I ná háu ná kóng.
Hit ê bí-su̍t-ka tùi i kóng: “Chú iā-sı̄ ūi lí sí, sui-jiân lí sı̄ chı̍t ê pı̂n-khó͘ sı̀-kè phiau-liû ê lâng, Chú hó khoán-thāi lí kap khoán-thāi hiah-ê hù-kùi ê toā jı̂n-bu̍t lóng bô koh-iūⁿ.” Sū-tan-pó bô chhin-chhiūⁿ í-chêng ê khoán-sit ı̀n-tap i ê būn-toê, sı̄ chin sêng-khún jia̍t-chhiat tùi i kóng-khí Ki-tok ê thiàⁿ. I chin siū kám-tōng lâi chiap-siū, i chhut-khı̀ ê sı̂ í-keng chiâⁿ choè tit-kiù ê lâng lah. I him-sióng Chú kı̂-biāu ê thiàⁿ khoài-lo̍k kàu-kek. Chú ēng Phê-pí-tāi ê giân-gú khip-ín hit-ūi bí-su̍t-ka kàu I ê bı̄n-chêng, koh ēng bí-su̍t-ka ê giân-gú ín-chhoā Phê-pí-tāi jı̄n-bat i.
Bô Ha̍k-būn Ê Sı̀n-gióng Kap Toā Kho-ha̍k-ka
Chin choē nı̂-chêng ū chı̍t ê Hoat-kok ê toā kho-ha̍k-ka, beh keng-koè A-la̍h-pek ê soa-bô͘, i ū chhiàⁿ chı̍t ê A-la̍h-pek lâng kā i chhoā-lō͘. Nn̄g-lâng saⁿ-kap beh keng-koè A-la̍h-pek ê soa-bô͘, ū chı̍t-pái tú-tú jı̍t chhiâ sai-soaⁿ ê sı̂, chit ê A-la̍h-pek lâng, the̍h chı̍t-tè tiām-á chhu tı̄ thô͘-kha, kūi tı̄ hit téng-bı̄n teh kı̂-tó.
Chit ê kho-ha̍k-ka khoàⁿ-kı̀ⁿ i teh kı̂-tó, Chiū ēng chı̍t-chióng kheng-sı̄ ê ba̍k-chiu lâi kā i khoàⁿ. Tng-tán i kı̂-tó liáu, chiah kā i mn̄g kóng: “Lí teh chò sím-mı̍h?” I kóng “Goá teh kı̂-tó” “Kı̂-tó? Lí sı̄ tùi sím-mı̍h lâng teh kı̂-tó?” I ı̀n kóng “Tùi Siōng-tè.”
Chit ê kho-ha̍k-ka thiaⁿ-kı̀ⁿ i án-ni kóng, sim-lāi chin kheng-sı̄ chit ê A-la̍h-pek lâng. I chiū koh mn̄g i kóng “Lí bat khoàⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè sı̄ bô?” I kóng “Bô.” “Á-sı̄ lí bat thiaⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè ê siaⁿ sı̄ bô?” I kóng “Bô.” “Á sı̄ lí bat bong-tio̍h Siōng-tè sı̄ bô?” I koh kóng “Bô.” Chit ê kho-ha̍k-ka thiaⁿ-kı̀ⁿ i lóng kóng bô, soà chhiò chhut--lâi. Chiū tùi chit ê A-la̍h-pek lâng kóng: “Gōng-lâng ah! Lí sı̀n hit khoán m̄-bat khoàⁿ-tio̍h, iā m̄-bat thiaⁿ-tio̍h, koh m̄-bat bong-tio̍h ê Siōng-tè, sı̍t-chāi lí sı̄ sè-kan tē-it gōng ê lâng.” Chóng-sı̄ chit ê A-la̍h-pek lâng sui-jiân siū chit khoán ê thí-chhiò, i lóng chēng-chēng bô ı̀n chit kù oē.
Āu-lâi in nn̄g lâng chiū saⁿ-kap tı̄ soa-bô͘ keng-kè o͘-àm-mı̂, kàu thiⁿ phú-kng in chiū beh koh chhut-hoat. Beh chhut-hoat ê sı̂ chit ê kho-ha̍k-ka kóng “Cha-mı̂ tāi-khài ū lo̍k-tô tùi chia koè ê khoán,” chit ê A-la̍h-pek lâng thiaⁿ liáu chiū mn̄g chit ê kho-ha̍k-ka kóng “Lí cha-mı̂ sı̄ ū khí-lâi khoàⁿ-tio̍h sı̄ bô?” Kho-ha̍k-ka kóng “Bô.” “Á-sı̄ lí ū thiaⁿ-kı̀ⁿ lo̍k-tô ê siaⁿ sı̄--bô?” I kóng “Bô”. I chiū koh mn̄g i kóng “Á-sı̄ lí ū bong-tio̍h sı̄ bô?” I iā-sı̄ kóng “Bô”. Chit ê A-la̍h-pek lâng tùi chit ê kho-ha̍k-ka kóng “Lí chit ê gōng-lâng, lí iā bô khoàⁿ-kı̀ⁿ lo̍k-tô, iā bô thiaⁿ-tio̍h, koh iā bô bong-tio̍h lo̍k-tô, lí cháiⁿ-iūⁿ sı̀n ū lo̍k-tô tùi chia koè?” Chit ê kho-ha̍k-ka tùi i kóng “Chóng-sı̄ tı̄ chia ū lo̍k-tô ê kha-jiah thang hō͘ lán sı̀n.”
Chit ê sı̂, tú-tú thài-iông tùi tang-pêng khí lâi, siā chhut kı̂-biāu ê kong-hui chiàu-iāu tı̄ hn̄g-hn̄g ê tē-pêng soaⁿ-téng, A-la̍h-pek lâng chhiò-chhiò, chhiú kí thài-iông tùi kho-ha̍k-ka kóng, “Pêng-iú ah! Lí khoàⁿ chō-bu̍t Chú ê kha-jiah, I só͘ chhòng-chō ê thài-iông”. I koh kóng “In-ūi chiah-ê kha-jiah só͘-í goá bē thang bô sı̀n Siōng-tè oa̍h-oa̍h ê chûn-chāi.”
Ióng-kám Ê Iâ-bí-tô-kek-su
Tı̄ iáu-bē kóng Iâ-bí-tô-kek-su ê kò͘-sū í-chêng, goá beh seng kóng tām-po̍h koan-hē So͘-kek-lân tng-sı̂ ê chong-kàu chêng-hêng. Tng Cha-lí tē-it choè ông ê sı̂, sin-kàu-tô͘ ūi-tio̍h beh chó͘-chí pài ngó͘-siōng ê sū (chiū-sı̄ Thian-chú-kàu ê sı̂n-hū kiông-pek lâng khı̀ kèng-pài choè mı̂-sat ê sı̂ só͘ ēng ê piáⁿ, in-ūi in kóng hiah-ê piáⁿ tı̄ hōng-hiàn hō͘ Sı̂n ê sı̂, í-keng piàn chiâⁿ Ki-tok ê sin-thé, só͘-í in ēng hit ê piáⁿ choè ngó͘-siōng lâi kèng-pài), kap ūi-tio̍h ko-kú Sèng-keng, chiong Sèng-keng choè it-chhè sı̀n-gióng ê kun-kù, So͘-kek-lân ê peh-sı̀ⁿ chiong chit nn̄g hāng lı̍p choè giâm-siok ê khè-iok, chham-ka tı̄ chit khoán lı̍p-iok ê lâng kiò choè “Lı̍p-iok chiá.”
Chiah-ê Lı̍p-iok-chiá kap tı̄ in tiong-kan ūi Chú choè kang ê lâng, lóng tı̄ kok-ông ê chhiú-lāi, tú-tio̍h chân-jím ê ap-pek kap khó͘-hāi. In chū-hoē ê sı̂, tio̍h bih tı̄ chin pı̀-bı̍t ê só͘-chāi, ta̍k ê ūi Chú choè kang ê thoân-tō-chiá lóng tio̍h ūi ka-kı̄ chhē chı̍t ê pı̀-bı̍t ê só͘-chāi choè tô-siám ê lō͘-ēng. In-ūi in lóng siū koáⁿ chhut hoē-tn̂g, koh tò-chhù siū kàm-sı̄ kap siū-lia̍h.
Ū lâng bih tı̄ soaⁿ-tōng nı̍h, iā ū lâng bih tı̄ pı̀-bı̍t ê chhù-lāi, ū ê bih tı̄ khòng-iá, á-sı̄ chhiū-nâ lāi, ta̍k ê Lı̍p-iok-chiá tio̍h siông chún-pı̄ pang-chān pó-hō͘ chiah-ê tô-cháu ê thoân-tō-chiá. Che sı̄ ke̍k-kı̂ mō͘-hiám ê tāi-chı̀, in-ūi nā hō͘ chèng-hú chai ū teh pang-chān thoân-tō-chiá, in ka-kı̄ iā oē siū lia̍h, siū hāi sí. Chóng-sı̄ in khiok iû-goân chı̄n só͘ oē teh pang-chān Chú ê lô͘-po̍k. Tı̄ 45 nı̂ kú ê tiong-kan (1643－1688), ū chin choē chheng-liân lâm-lú kap gín-ná ióng-kám choè chit khoán pang-chān ê kang.
Chiah-ê Lı̍p-iok-chiá ê seng-oa̍h chin giâm-siok, iā sı̄ chin khó-lı̂n. Pē-bú kap hiaⁿ-tı̄ chí-bē siông-siông siū hun-soàⁿ, phiau-liû tı̄ ta̍k só͘-chāi. Ū sı̂ siū-tio̍h iau, koâⁿ, á-sı̄ siū hāi-sí. Ta̍k-jı̍t in lóng m̄-chai beh tú-tio̍h sím-mı̍h gûi-hiám.
Taⁿ hiān-chāi lâi kóng soè-hàn Iâ-bí ê kò͘-sū, lí chiū oē chin khoài bêng-pe̍k.
Chin choē nı̂ chêng, ū chı̍t ê So͘-kek-lân ê ta-po͘ gín-ná miâ choè Iâ-bí-tô-kek-su, i sı̄ tiàm tı̄ chin súi ê khòng-iá nı̍h, ū chı̍t-jı̍t i chin sió-sim teh kiâⁿ chı̍t tiâu soè-tiâu lō͘. Cháiⁿ-iūⁿ tio̍h chiah-nı̍h sió-sim? Ū nn̄g ê goân-in. Chı̍t-hāng sı̄ in-ūi i tio̍h kiâⁿ kàu chı̍t ūi pı̀-bı̍t ê só͘-chāi, boē-ēng-tit hō͘ lâng hoat-kak tio̍h. Koh chı̍t hāng goân-in sı̄ in-ūi tı̄ i ê saⁿ-á-lāi ū khǹg chı̍t pau chia̍h mı̍h. I chin sió-sim ǹg thâu-chêng kiâⁿ, keng-kè chı̍t ê toā chhiū-nâ, koh oan kàu chı̍t tè toā chio̍h ê āu-bı̄n, tiap-á-kú bô khoàⁿ-kı̀ⁿ, tiap-á-kú chiū koh khoàⁿ-kı̀ⁿ, kiâⁿ chı̍t toāⁿ chin oan-khiau koh chin tn̂g ê soaⁿ-lō͘.
Tı̄ bô joā hn̄g ê soaⁿ, chêng-bı̄n ū chı̍t-ê tōng lāi-bı̄n ū chı̍t-ūi So͘-kek-lân bo̍k-su, miâ kiò Thong-bú-lô-ai, i teh thèng-hāu Iâ-bí lâi chhē i.
Kek-lâi-hô-su sı̄ chı̍t ê ū toā koân-sè koh chân-jím ê lâng, i tı̄ soaⁿ-iá bâi-ho̍k chin choē peng-teng, bo̍k-tek sı̄ beh lia̍h hiah-ê Lı̍p-iok-chiá.
Án-ni, lí chiū oē bêng-pe̍k Iâ-bí cháiⁿ-iūⁿ tio̍h hiah-nı̍h sió-sim teh siám-pı̄ lâng khoàⁿ-kı̀ⁿ. I tek-khak tio̍h chiong hit pau chia̍h-mı̍h sàng hō͘ Thong-bú-lô-ai, koh boē-ēng-tit lāu-siat chit ê lāu-lâng teh bih ê só͘-chāi. I chai, kiám-chhái ū chin choē peng-teng bâi-ho̍k tı̄ i ê chiu-ûi, chóng-sı̄ i iû-goân chı̄n i só͘ oē beh choè kàu chiâⁿ.
I kè-sio̍k ǹg thâu-chêng kiâⁿ, hiān-chāi í-keng chhun chin té ê lō͘-chām. I pê chiūⁿ chı̍t tè toā chio̍h-thâu ê téng-bı̄n, sı̀-koè koan khoàⁿ, i ka-kı̄ kóng: “Bô iàu-kín, lóng bô lâng.” I ka-kı̄ siūⁿ kóng chin kai-chài, chóng-sı̄ tng i kiâⁿ kàu chio̍h-thâu ê ē-bı̄n, teh oan ê sı̂, Ah! Ū peng-teng teh thèng-hāu i lah!
Liam-piⁿ ū kúi-nā ki chho͘-toā ê chhiú chiong i lia̍h khí--lâi, i só͘ toà lâi ê chı̍t-pau chia̍h-mı̍h hiám-hiám tùi siū thiah-phoà ê saⁿ lak chhut--lâi. “Hà! Sió-kúi! Lí beh sàng chia̍h mı̍h hō͘ Thong-bú-lô-ai chia̍h á m̄ sı̄?” Iâ-bí ê bı̄n chek-sı̂ piàn chin chhiⁿ-pe̍h, i lóng bô chhut-siaⁿ, chóng-sı̄ choân sin-khu tı̍t-tı̍t chhoah. “Lâi khı̀ kı̀ⁿ goán ê thâu-lâng!”Hiah-ê lia̍h i ê lâng ná kóng ná chhia i kàu chı̍t ê chin hiông-ok ê lâng ê bı̄n-chêng.
Hit ê thâu-lâng chē tı̄ chı̍t tè chio̍h-thâu, i khoàⁿ-kı̀ⁿ Iâ-bí chiū kóng: “Kā goá kóng hit-ê lāu Thong-bú bih tı̄ sím-mı̍h só͘-chāi?” Ìn kóng: “Goá m̄ kā lí kóng.”
“Nā goá khéng pàng lí chū-iû, lí iā m̄-khéng kóng mah?” “M̄”! Hit ê lâng toā siū-khı̀, i khı̂ⁿ Iâ-bí ê keng thâu, tùi i toā siaⁿ hoah kóng: “Lí káⁿ m̄ kā goá kóng mah? Lí nā kū-choa̍t goá ê oē, tio̍h seng thí-khui ba̍k-chiu khoàⁿ lí ka-kı̄ ê kiat-kio̍k!”
Án-ni kóng, i chiū chiong Iâ-bí thoa kàu soaⁿ-phiâⁿ ê piⁿ-á, ē-bı̄n chin chhim koh chin àm, chin-choē chio̍h-thâu chhiū-ba̍k, khoàⁿ liáu chhin-chhiūⁿ sè châng chháu-á ê khoán.
“Lí nā m̄ kā goá kóng, goá beh chiong lí hiat lo̍h khı̀, hia ū oē chia̍h lâng ê eng-chiáu kap chhâi-lông, in teh thèng-hāu beh chia̍h lí ê bah.” I chiong Iâ-bí thoa khí-lâi khong-tiong, thêng tiap-á-kú chiong i toā la̍t pàng tı̄ thô͘-kha.
I koh chı̍t pái háng-hoah Iâ-bí kóng: “Hia chiū-sı̄ lí beh khı̀ ê só͘-chāi!” Iâ-bí ê sin-khu ná chhoah ná háu kóng: “Ē-bı̄n chin chhim, lí beh hiah chân-jím chiong goá hiat lo̍h khı̀ á m̄ sı̄?” Sui-jiân sı̄ án-ni, Iâ-bí iû-goân m̄-khéng kóng chhut lāu bo̍k-su bih tı̄ sím-mı̍h só͘-chāi.
Tùi án-ni hit ê thâu-lâng toā siū-khı̀ kóng: “Kín kā goá kóng, nā bô, goá beh liâm-piⁿ chiong lí hiat lo̍h--khı̀.”Chóng-sı̄ Iâ-bí kia̍h-thâu ǹg thiⁿ, i kı̀-tit Chú Iâ-so͘ bat khiā khí lâi hoan-gêng Sū-thê-hoán, i chai Chú iā beh siāng-khoán hoan-gêng Iâ-bí.
Choè-āu, i ióng-kám kóng: “Chiong goá hiat lo̍h-khı̀, in-ūi goá boē-oē kā lí kóng lí só͘ ài chai ê.” Hit lâng toā siū-khı̀, chiū chiong Iâ-bí ê sin-thé toā la̍t hiat kàu kúi-nā chheng chhioh chhim ê ē-bı̄n. Chóng-sı̄ kiám-chhái i ê sin-thé iáu bē kàu poàⁿ-lō͘, i ióng-kám ê lêng-hûn í-keng pe kàu thiⁿ-téng lah! Lāu bo̍k-su tı̄ i ê soaⁿ-tōng-kháu teh thèng-hāu Iâ-bí lâi. Iâ-bí chhin-ài ê lāu-bú iā tı̄ mn̂g-kháu teh thèng-hāu soè-kiáⁿ tò-tńg lâi. Chóng-sı̄ thèng-hāu kàu thiⁿ chhiⁿ tı̄ khong-tiong teh chiò ê sı̂, iû-goân bô khoàⁿ-kı̀ⁿ Iâ-bí ê iáⁿ. Lāu-bú chai, chí ū tı̄ thiⁿ-téng chiah oē thang kap Iâ-bí saⁿ-kı̀ⁿ－－Tı̄ hit ê êng-kng ê só͘-chāi, bô koh ū pun-lı̄ kap kan-khó͘, tı̄ hia ū an-ùi kap chû-ài!
Tı̄ hia, tı̄ tit-kiù ê lâng ê tiong-kan－Chiū-sı̄ éng-oán hok-khı̀ kap khoài-lo̍k ê só͘-chāi－Chhin-ài ê ma-ma kap lāu Thong-bú bo̍k-su teh beh kı̀ⁿ-tio̍h soè-hàn ê Iâ-bí.
Í-sa-pek Kap Má-lı̄-an
Ū chı̍t ê sı̂-kı̂, So͘-kek-lân ê Ki-tok-tô͘ siū chin toā ê khún-tio̍k, sı̄m-chı̀ gín-ná iā siū khó͘-lān.
Chân-jím koh ū koân ê Kek-lâi-hô-su kap i ê pō͘-hā, ta̍k-sı̂ lóng chún-pı̄ beh thâi sí Ki-tok-tô͘. Chit ê thâu-lâng siông-siông tiàu-chı̍p chı̍t-koá soè-hàn ta-po͘ gín-ná kap cha-bó͘ gín-ná, hoan-hù peng-teng tı̄ in ê thâu-khak téng pàng chhèng háng in, kā in kóng: “Lín nā kóng lín ê pē-bú bih tı̄ sím-mı̍h só͘-chāi, chiū beh tháu-pàng lín.” chóng-sı̄ hiah-ê gín-ná ū ê m̄-chai in ê pē-bú bih tı̄ tá-lo̍h, ū ê sui-jiân chai, iā m̄-khéng kóng chhut-lâi. Chiah-ê gín-ná chiū-sı̄ tı̄ chit khoán gûi-hiám ê khoân-kéng tiong toā-hàn －Siū ap-pek kap sí-bô só͘ pau-ûi, thiaⁿ-kı̀ⁿ khòng-iá ê chhèng-siaⁿ－Tng in hoat-hiān lāu-pē lāu-bú kap a-hiaⁿ éng-oán bô tò-lâi ê sı̂, in chiū chū-jiân jı̂-jiân piàn-chiâⁿ giâm-siok chhim-tı̂m ê gín-ná. In m̄-bat gín-ná sı̂-tāi ê khoài-lo̍k sı̄ sím-mı̍h khoán chu-bı̄, chóng-sı̄ in tùi sı̀n, ū khoàⁿ-kı̀ⁿ thàu kàu thian-ka hit tiâu lō͘.
Í-sa-pek kap Má-lı̄-an lóng sı̄ 17 hoè ê cha-bó͘ gín-ná. Nn̄g-lâng lóng sı̄ sio̍k tı̄ Ka-má-bûn-hoē－Chiū-sı̄ ta̍k só͘-chāi siū lâng ap-pek ê “Lı̍p-iok-chiá.” (In lı̍p-iok bô beh sūn-thàn sı̂n-hū khı̀ pài ngó͘-siōng). In siū lia̍h, siū khún-tio̍k, bô lâng káⁿ pang-chān, á sı̄ chiap-thāi in. Chit-nn̄g ê cha-bó͘ gín-ná ū siū lia̍h khı̀ koaiⁿ tı̄ Ài-teng-pó ê kaⁿ-ga̍k. Sím-phoàⁿ-koaⁿ chhe chı̍t ê sı̂n-hū miâ choè A-kı̂-pó khı̀ hóng-būn in. Chit ūi sı̂n-hū chiông-chêng bat choè Ka-má-bûn ê hoē-oân, in-ūi kiaⁿ khún-tio̍k chiū kái-chong, hiān-chāi hoán-tńg teh khún-tio̍k pa̍t-lâng. Sı̂n-hū lâi kı̀ⁿ in, kā in kóng i sı̄ cháiⁿ-iūⁿ tò-tńg lâi Thian-chú-kàu, khó͘-khǹg in nn̄g-lâng tio̍h chhin-chhiūⁿ i. Í-sa-pek kap Má-lı̄-an kiat-koat kā i kū-choa̍t. A-kı̂-pó chēng-chēng khiā teh khoàⁿ tiap-á-kú, sim-lāi m̄-chai teh siūⁿ sím-mı̍h. M̄-chai sı̄ teh hō͘-hoé? Á-sı̄ chiong ka-kı̄ ê loán-jio̍k kap chit nn̄g ê cha-bó͘ gín-ná ê kong-kiông saⁿ pí-kàu? Choè-āu i kóng, goá beh kap lín saⁿ-kap kı̂-tó. Chóng-sı̄ in iā kā i kū-choa̍t. Má-lı̄-an kóng: “Lí ê kı̂-tó tek-khak kap lí ê kóng oē saⁿ-tâng, goán boē thang kap lí tâng-sim kı̂-tó.” I ı̀n kóng: “Goá m̄ kóng lín ê chong-chí, chí-ū kiû Chú hō͘ lín bêng-pe̍k lín ê só͘ choè sı̄ m̄-tio̍h.” I-sa-pek kap Má-lı̄-an tâng-siaⁿ ı̀n kóng: “Goán m̄ sı̄ choè phái ê lâng, iā m̄ sı̄ ài koán êng-sū ê lâng. Goán sı̄ chhı̂-siú Sèng-keng kap Chú Iâ-so͘ ê chin-lí, goán bô m̄-tio̍h!”
A-kı̂-pó khoàⁿ-kı̀ⁿ in boē khó͘-khǹg tit, chiū lı̄-khui in. Tng i beh kiâⁿ chhut mn̂g-kháu ê sı̂, koh oa̍t-tńg-sin khoàⁿ in, i bêng-bêng khoàⁿ chhut i ka-kı̄ kap in ū toā bô siāng-khoán. In sı̄ ūi-tio̍h liông-sim ê iân-kò͘ bı̄n ǹg sí-bô, chóng-sı̄ i ka-kı̄ ūi-tio̍h kiaⁿ sí lâi ûi-poē liông-sim. Án-ni, i kiám ū pí chit nn̄g ê siū ap-pek ê cha-bó͘ gín-ná khah khoài-lo̍k? Bô, i ka-kı̄ chai i bô khoài-lo̍k. I ūi-tio̍h sió-táⁿ ê iân-kò͘ koh khı̀ pài ngó͘-siōng －Chit khoán kèng-pài sı̄ kok-ông, Kek-lâi-hô-su kap i ê peng-teng ēng bú-le̍k teh chi-chhı̂ ê－I án-ni choán-piàn lóng boē pí-tit hiah-ê hoaⁿ-hí hi-seng sı̀ⁿ-miā ê bo̍k-su.
A-kı̂-pó khoàⁿ-kı̀ⁿ chit nn̄g ê cha-bó͘ gín-ná hoat kng ê bı̄n, sim-lāi chhı̀-chha̍k, i oàn-hūn ka-kı̄, i éng bô boē-kı̀-tit in nn̄g ê ūi-tio̍h Chú só͘ hián-chhut ê ióng-kám. Āu-lâi i ū hoán-hoé lı̄-khui Thian-chú-kàu, tı̀-kàu siū chin toā ê khún-tio̍k.
Tē-jı̄-jı̍t, Í-sa-pek kap Má-lı̄-an siū toà kàu Ài-teng-pó ê hoat-têng siū sím-phoàⁿ. In kū-choa̍t kap A-kı̂-pó sı̂n-hū kı̂-tó ê sū, hoat-ı̄ⁿ ê lâng lóng chai-iáⁿ. Ngı̄-sim ê Pho-tê-seng chú-kàu ki-chhı̀ in kóng: “Má-lı̄-an, lí phah-sǹg éng-oán m̄ thiaⁿ sı̂n-hū ê kı̂-tó mah? Chóng-sı̄ goá chı̀-chió beh kiông-pek lí thiaⁿ chit-pái.” Tùi án-ni, i hoan-hù i ê chō͘-lí sı̂n-hū kı̂-tó. Hiah-ê chō͘-lí sı̂n-hū lóng sı̄ tùi pêng-siông lâng sûi-piān kiò lâi, in lóng chin chho͘-ló͘, koh chin gâu hióng-siū in ê koân-lı̄. Lí thang sióng-siōng chit khoán lâng ê kı̂-tó tek-khak sı̄ kóng chho͘-ló͘ kà-sı̄ ê oē, pèng m̄ sı̄ hōng Chú ê miâ ǹg Thiⁿ Pē kı̂-tó. Má-lı̄-an chai-iáⁿ chheng-chhó, só͘-í toā-siaⁿ kiò kóng: “Chhin-ài ê Í-sa-pek, lán lâi gı̂m Si-phian 23 phiⁿ.” In nn̄g-lâng liam-piⁿ saⁿ-kap gı̂m:－－
Iâ-hô-hoa sı̄ goá ê bo̍k-chiá, Goá bô khiàm-khoeh, I hō͘ goá tó tı̄ chhiⁿ-chhùi ê chháu-po͘, Chhoā goá tı̄ an-chēng ê chúi-piⁿ…In ná gı̂m ná khoài-lo̍k, tng in gı̂m kàu “Goá sui-jiân keng-koè sí-ı̀m ê soaⁿ-kok” hit chat, siaⁿ-im te̍k-pia̍t chheng-liāng, in-ūi in bô kú beh keng-koè chit ê soaⁿ-kok, chóng-sı̄ I ê thûi, I ê koáiⁿ lóng an-ùi in. In iā chai koh bô kú, in beh éng-oán khiā-khí tı̄ Siōng-tè ê ke-lāi. Chō͘-lí sı̂n-hū ê kı̂-tó, in lóng bô thiaⁿ-kı̀ⁿ.
1681 nı̂ 1 goe̍h 26 jı̍t, in siū toà kàu chı̍t ê chháu-po͘, tı̄ hia siū thâi. Chı̍t toā kûn ê lâng ûi teh ki-chhiò in, chóng-sı̄ in lóng bô lia̍h choè iàu-kín. Í-sa-pek kóng: “Goá ǹg-bāng goá oē thang choè chit ê sûn-tō-chiá, chóng-sı̄ bô siūⁿ kàu ū kin-á-jı̍t ê sēng-hóng.”Má-lı̄-an toā-siaⁿ tùi Chú kóng: “Ò! Goá êng-kng ê Chú ah, goá lâi lah!”
Tng in ê thâu teh beh siū thâi ê sı̂, in gı̂m Si-phian tē 84 phiⁿ. Lí nā khı̀ tha̍k, chiū oē chai in tng-sı̂ sı̄ loā-á-nı̍h khoài-lo̍k! Chhin-chhiūⁿ khoàⁿ-oē-kı̀ⁿ in só͘ beh khı̀ ê só͘-chāi!
Kok-ūi tho̍k-chiá, lí tha̍k chit phiⁿ ê kiàn-chèng, ū sím-mı̍h kám-sióng? Siat-sú lí tı̄ in chit khoán ê tē-ūi, lí beh cháiⁿ-iūⁿ choè?
