Âng Sek-kim Tiúⁿ-ló, tı̄ Chú-āu 1855 nı̂ 2 ge̍h 18 jı̍t chhut-sı̀, i goân-pún toà tı̄ Koan-im-khiⁿ Lāi-giâm ê só͘-chāi, i ê ka-sè sui-jiân m̄-sı̄ hù-jū, chóng-sı̄ i tı̄ iù-liân ê sı̂ chin un-khûn khó͘-ha̍k, thâu-boé chin bián-kióng, kàu-boé tit-tio̍h sêng-kong.
Hit-sı̂ i tı̄ 18 hè ê sı̂, chiū chin hó-táⁿ, tı̄ Khe-chiu-té khai-siat o̍h-tn̂g, chiū sı̀-koè chio ha̍k-seng put-chí choē, i chiū chin jı̄n-chin kà-sı̄ ha̍k-seng, bô joā-kú, tit-tio̍h chin hó ê hong-phêng, tùi hit-sı̂ chiū chin chhut-miâ.
Kàu Chú-āu 1875 nı̂, i chiū hō͘ Kai Bo̍k-su chhiáⁿ lâi Pat-lí-hun kà gı̄-o̍h. I tı̄ hit-sı̂ sui-jiân teh kà gı̄-o̍h, chóng-sı̄ tı̄ lé-pài-jı̍t thoân-tō teh kóng tō-lí, I sui-jiân chē tı̄ toh-á chêng, bı̄n sı̄ khoàⁿ tı̄ toh-á āu. Thoân-tō chiū mn̄g i, i chiū chin kiau-ngō͘ ı̀n i kóng, Goá sı̄ niá Kai Bo̍k-su kà chheh ê sin-súi, m̄-sı̄ niá i thiaⁿ tō-lí ê sin-súi; āu-lâi tō-lí ná thiaⁿ ná ū.
Kàu 1891 nı̂ 11 ge̍h 15 jı̍t, hit jı̍t I beh niá soé-lé, Kai Bo̍k-su ū kiò i khı̀ Tâi-pak Toā-tiū-tiâⁿ ê pài-tn̂g kā i kiâⁿ soé-lé. I tùi hit-sı̂ liáu-āu, tō-lí jı̍t-jı̍t ná chhim-sı̀n, ia̍h siông-siông káⁿ ēng tō-lí kà-sı̄ i ê ha̍k-seng.
Kàu 1899 nı̂ 6 ge̍h 18 jı̍t, i chiū hō͘ kàu-hoē kéng choè chip-sū, liân-soà tng chip-sū 20 nı̂ kú.
Kàu 1919 nı̂ 6 ge̍h 15 jı̍t, chiū hō͘ kàu-hoē kàm-soán choè tiúⁿ-ló, chiap-soà 15 nı̂ kú. I tùi thiaⁿ tō-lí kàu kin-nı̂ 60 nı̂ kú, lūn i tùi jı̍p Ki-tok-kàu, thâu-boé sı̍t-hêng Ki-tok-kàu ê kàu-gı̄. I chhut-chhùi chiū kóng hô-pêng ê oē, khoán-thāi lâng-kheh chin khiam-sùn, khek-khiām hò͘ⁿ-si, thiàⁿ lâng chhin-chhiūⁿ ka-kı̄, giâm-siú hàu-tō, giân-hēng it-tı̀, tùi sı̀n tō-lí kàu i kè-óng, m̄-bat hioh lé-pài.
Lūn Âng Tiúⁿ-ló, tùi Bêng-tı̄ 28 nı̂ siū Tâi-pak koān-thiaⁿ bēng-lēng i choè Tiong-chng ê iok-siú, kàu Bêng-tı̄ 30 nı̂ 3 ge̍h 25 jı̍t, koh jı̄m-bēng choè Ē-ko͘-á ê iok-siú, soà-chiap kàu Bêng-tı̄ 31 nı̂ 8 ge̍h, kái-jı̄m choè Hái-kı̂ⁿ-chhù ê pó-kah-kio̍k-tiúⁿ. Kàu Bêng-tı̄ 32 nı̂ koh kái-jı̄m choè Hō͘-boé pān-hū-sú tē 2 khu Chng-tiúⁿ, soà-chiap kàu Bêng-tı̄ 37 nı̂ 1 ge̍h 1 jı̍t, jı̄m-bēng choè Sió-pat-lí-hun ê Khu-tiúⁿ. Soà-chiap kàu Tāi-chèng 9 nı̂ 3 ge̍h 31 jı̍t, in-ūi sin-teh2 soe-lám, chiū i-goān bián-chit choan-bū hiu-ióng.
Lūn Âng Tiúⁿ-ló, le̍k-jı̄m 27 nı̂-kú ê kong-bū, pān tāi-chı̀ sı̄ chı̀ kong bû su, un-khûn chiat-chè, 27 nı̂ kú lóng bô chhiàⁿ siáu-sú, i ka-kı̄ soà kiam bû liāu ê siáu-sú, koh chiong i ê chhù choè ia̍h-tiûⁿ ê sū-bū-só͘, lóng bô siu in ê chhù-soè. I chin gâu thiàⁿ i ê pō͘-hā, só͘-í chin thang choè lán-ê bô͘-hoān. Ū chı̍t-pái Chóng-tok-hú ê sio̍k-koaⁿ lâi tı̄ ia̍h-tiûⁿ, i chiū phàu tê chhiáⁿ i, hit-sı̂ hit-ê sio̍k-koaⁿ chiū mn̄g i kóng, Khu-tiúⁿ ū tı̄-teh á bô ? I chiū ı̀n-tap i kóng, Goá chiū-sı̄ Khu-tiúⁿ, hit-sı̂ sio̍k-koaⁿ chı̄n-chāi kám-sim--i.
Taⁿ lūn i ê só͘ choè, m̄-nā choè pún chng-bı̂n ê hó bô͘-hoān, tı̄ khu-tiúⁿ hoē-gı̄ ê sı̂, soà chiong i choè oē lâi bián-lē chèng khu-tiúⁿ, i it-seng ê só͘ choè, hō͘ téng-si-koaⁿ só͘ kám-sim ê só͘-chāi chin choē. Só͘-í chèng-hú ū siúⁿ-sù i 6 ê bo̍k-poe, nn̄g ê gûn-poe, kong-chiong, sin-chiong cha̍p-goā ê, kı̂-thaⁿ siúⁿ-chn̄g, po-chn̄g ia̍h chin-choē.
Lūn Âng Tiúⁿ-ló ê thian-sèng hò͘ⁿ ha̍k, só͘-í i chin tı̀-ı̀ tı̄ kàu-io̍k, i khoàⁿ chng-bı̂n ê chú-tē chhin-chhiūⁿ ka-kı̄ chı̍t-iūⁿ, chiū hoaⁿ-hí hi-seng chı̄n-la̍t ūn-tōng kàu-hoà ê sū. Tùi hit-sı̂ i chiū tùi kok hong-bı̄n ūn-tōng, chhéng-kiû koaⁿ-thiaⁿ tio̍h ún i kiàn-siat kong-ha̍k-hāu, i chia̍p-chia̍p chhéng-goān bô soah, āu-lâi chèng-hú siū kám-tōng, chiū koáⁿ-kín hí-khó hō͘ i kiàn-siat kong-ha̍k-hāu, hit-sı̂ chih-tio̍h hí-khó, hit-ê hoaⁿ-hí kóng boē chı̄n. Āu-lâi sûi-sı̂ chı̍t-bı̄n ı̄-pı̄ keng-hùi, chı̍t-bı̄n siat-kè, bô kú chiū heng-kang. Tùi kong-ha̍k-hāu khí hó, chiū chhut-la̍t sı̀-koè khoàn-iú seng-tô͘, tùi hit-sı̂ liáu-āu nı̂-nı̂ ke-thiⁿ, kàu kin-ná-jı̍t siū chit keng ha̍k-hāu chai-poê ê lâng, hiān-sı̂ tı̄ koaⁿ-thiaⁿ, ha̍k-hāu, siong-tiûⁿ, kok kài teh oa̍h-tāng ê lâng, che chiū-sı̄ i ê kong-chek.
Taⁿ i hióng-siū 80 hoè chiū lı̄-khui sè-kan, sı̍t-chāi chin thang hō͘ lán siong-pi ê só͘-chāi, in-ūi sit-lo̍h chı̍t ê chiah hó ê Tiúⁿ-ló, hoán tò-tńg lâi siūⁿ, lán nā o̍h i, āu-lâi lán oē kap i hióng-siū bô pı̄ⁿ, bô kan-khó͘, siān-chiong kui Chú.
(Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò tē 618 hō, 1936 nı̂ 9 goe̍h)
