Tı̄ Kàu-hoē-pò tùi 6~8 goe̍h liân-chài Pa Bo̍k-su tı̄ Jı̄-lūn ê pek-hāi-kı̀. Só͘ kóng hit ê Jı̄-lūn, m̄-sı̄ teh chí tı̄ Sai-lê hū-kı̄n ê toā chng-siā, sı̄ teh chí tı̄ Pı̂n-tong-koān sio̍k Kheh-chng ê sió hiuⁿ-siā. Pı̍t-chiá in-ūi sı̄ Jı̄-lūn hū-kı̄n ê lâng, iā-sı̄ Kheh-lâng ê chı̍t ê, tùi chit ê kı̀-sū put-chí koan-sim lâi tha̍k. Koè-thâu ê kám-kek, hō͘ goá ê sim chı̍t bı̄n chin kiàn-siàu, chı̍t bı̄n sı̄ kóng boē chhut ê kám-siā. Hiah ê chı̍t-tı̄n lâng chı̍t-sı̂-tek ê sóng-khoài chiâⁿ-chò Kheh-lâng éng-oán ê kiàn-siàu; nā-sı̄ Pa Bo̍k-su só͘ tú-tio̍h ê kiàn-siàu chiâⁿ chò Siōng-tè ê êng-kng. Tng 1948 nı̂ 5 goe̍h, Lāi-po͘ siat-kàu 50 chiu-nı̂ lé-pài-sek siōng, Ko Tok-hêng Bo̍k-su ê chiok-sû tiong ū kóng, “Chá-nı̂ tı̄ Jı̄-lūn ê chhàu-bı̄ chiâⁿ chò éng-oán ê phang-hiuⁿ, piàn-moá tı̄ choân Kheh-chng.” Iā Bān Bo̍k-su (Rev. Edsoerd Band) só͘ tù ê Pa Bo̍k-su toān-kı̀ tiong iā ū kúi-nā ia̍h Jı̄-lūn pek-hāi ê kı̀-lio̍k. Che kiám m̄-sı̄ Tâi-oân thoân-kàu le̍k-sú-tek ê iàu-sū mah?
Chin kı̂-koài 1865 nı̂ 6 goe̍h 16 jı̍t sı̄ Tâi-oân siat-kàu 86 chiu-nı̂ ê kı̀-liām-jı̍t, sı̄ Má I-seng tı̄ Tâi-lâm Khoàⁿ-sai-ke siū pek-hāi ê jı̍t. 1885 nı̂ 9 goe̍h 16 jı̍t sı̄ Pa Bo̍k-su tı̄ Kheh-chng tú-tio̍h ok-sèng ê pek-hāi. Má I-seng ê siū-hāi ū seⁿ-thoàⁿ 200 goā keng ê kàu-hoē, nā-sı̄ Pa Bo̍k-su ê siū-hāi chí-ū seⁿ chı̍t keng Lāi-po͘ kàu-hoē nā-tiāⁿ. Lia̍t-ūi, che sı̄ sím-mı̍h goân-in?
Kong-ho̍k āu Tâi-oân sı̄ thoân-kàu siat-kàu bû-siōng ê hó ki-hoē. Ū loā-nı̄-chē lâng tı̄ káng-tâi, tı̄ pò-choá ūi-tio̍h 18 bān Ko-san, 7 bān Phêⁿ-ô͘ ê peh-sèⁿ teh hoah-hiàm. Tong-kio̍k iā put-chí koan-sim tı̄ chit ê kang, iā ū siat San-tē Soan-tō-hoē, Phêⁿ-ô͘ Soan-tō-hoē teh chı̀n-hêng hiah ê kang. Nā-sı̄ choân Tâi 60 bān Kheh-lâng m̄-chai ū sím-mı̍h lâng teh koan-sim?
Bat ū bo̍k-su tùi goá kóng, “Kheh-lâng” chit kù tio̍h pàng bô khı̀ chiah-hó. Lia̍t-ūi ah! tng Jı̍t-pún sı̂-tāi sı̂-kio̍k tı̀-kàu lán Tâi-oân lâng tio̍h ēng Jı̍t-pún oē lâi lé-pài ê sı̂, lán ê sim-sı̂n án-choáⁿ? Hiah ê liû-ha̍k tı̄ Tang-kiaⁿ ê Tâi-oân lâng kiám m̄-sı̄ iā teh ēng lán ê oē teh lé-pài mah?
Chhiáⁿ lán tio̍h chai Kheh-lâng m̄-sı̄ chió-sò͘, choân kok ū 500 bān, choân Tâi ū 60 bān, nā-sı̄ chiah ê pí Ko-san, Phêⁿ-ô͘ khah chē ê Tâi-séng Kheh-lâng ū sím-mı̍h lâng teh koan-sim? Ū lâng teh thê-chhiòng, bô lâng chiap-la̍p, ū lâng teh âu-kiò, bô lâng beh thiaⁿ, kiám m̄-sı̄ chhin-chhiūⁿ chı̍t chiah káu teh pūi kip-hêng chhia mah? Su̍t-chı̍t--ê chiū koè-khı̀ bô tāi-chı̀.
Ài ah! Boē bián-tit siuⁿ koè khó-lı̂n. Koh chı̍t pái hó-táⁿ tùi tong-kio̍k, sian-poè, tho̍k-chiá lâi âu-kiò kóng, Chhiáⁿ koh lâi goán-bı̄ Jı̄-lūn ê phang-hiuⁿ. Chhiáⁿ ē kı̀-tit “Kheh-chng” chit kù oē, chhiáⁿ siat-hoat 60 bān Kheh-chng kiù-lêng ê kang.
(Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò tē 753 koàn, 1951 nı̂ 9 goe̍h)
