Tı̄ Chú-chêng pah saⁿ, sı̀ nı̂ ê sı̂, Lô-má-kok put-chí heng, m̄-kú hit-sı̂ ê siā-hoē sı̄ siāng hú-pāi, ū hun nn̄g kai-kip, chiū-sı̄ Kùi-cho̍k kap Sù-bı̂n. Hiah-ê kùi-cho̍k in hō-miâ kiò Hoa̍t-cho̍k (Oligarchy). Chiah-ê iú-lı̄ ê sū-gia̍p á-sı̄ Goân-ló-ı̄ⁿ ê gı̄-oân kap ko-téng-koaⁿ lóng sı̄ Hoa̍t-cho̍k ê lâng chiàm-teh. Tùi án-ni ná-kú siōng-hā pı̂n-hù ná hun ná-lı̄, soà pı̀ⁿ-chò nn̄g ê kai-kip, tiong-téng kai-kip soà bô--khı̀.
Tı̄ hit-sı̂ hiah-ê Hoa̍t-cho̍k chin pù-ū, hiah-ê kùi hū-jı̂n soà ū hit-hō hong-sio̍k, chiū-sı̄ siông-siông tāi-ke chò-hoé teh tián só͘-ū chng-thāⁿ ê chong-sek-phín; khoàⁿ siáⁿ-lâng ū kim-chhiú-chí, siáⁿ-lâng ū siuⁿ kim-kong-chio̍h ê hı̄-kau, siáⁿ-lâng ū siāng ta̍t-chı̂ⁿ koh súi ê mı̍h, tāi-ke khoàⁿ-lâi khoàⁿ-khı̀; án-ni chò khoài-lo̍k, chò kau-chè chı̍t hāng ê kı̂-koan.
Ū chı̍t pái ū chı̍t ê kùi hū-jı̂n miâ Ko-nı̂-lı̄-a (Cornelia). Ū chı̍t-jı̍t i pêng-sı̂ só͘ teh kau-poê ê kùi hū-jı̂n lóng chhoā lâi in tau, iû-goân koh teh tām-lūn ta̍k-lâng só͘-ū ê chong-sek-phín. Tı̄ hit-sı̂ hiah-ê kùi hū-jı̂n chiū tùi Ko-nı̂-lı̄-a kóng, “Taⁿ, lí só͘-ū ê pó-poè sı̄ sím-mı̍h? Chhiáⁿ the̍h hō͘ goán khoàⁿ.” Nā-sı̄ i chài-saⁿ kā in the-sı̂, kóng, “Goá bô ū chhin-chhiūⁿ lia̍t-ūi só͘-ū hiah-nı̍h súi ê pó-poè thang hō͘ lín khoàⁿ.” Chóng-sı̄ hiah-ê kùi hū-jı̂n pek i. Ko-nı̂-lı̄-a chiū kóng, “Nā-sı̄ án-ni, hó! Chóng-sı̄ goá ê pó-poè kap lín khah bô sio-siāng. Chhiáⁿ thèng-hāu, goá beh lâi khı̀ the̍h hō͘ lín khoàⁿ.” Hiah-ê kùi hū-jı̂n tāi-ke chi-bú chı̄-chū, kóng, “Taⁿ, chit ê Ko-nı̂-lı̄-a m̄-chai ū siáⁿ pó-poè thang hō͘ lán khoàⁿ.” Tāi-ke teh tán-hāu. Tú teh tán-hāu ê sı̂, hut-jiân mn̂g khui, chiū khoàⁿ-kı̀ⁿ i chhiú khan nn̄g ê sim-sek khó-ài ê ta-po͘-gín-ná chò-hoé jı̍p--lâi, hō͘ in khoàⁿ, kóng, “Che chiū-sı̄ goá ê pó-poè.”
Chit ê Ko-nı̂-lı̄-a chit nn̄g ê kiáⁿ, toā--ê miâ Tiberius Gracchus; sè-hàn--ê miâ Caius Gracchus. Toā-kiáⁿ tı̄ Chú-chêng 133 nı̂ ū chò Lô-má ê Hō͘-bı̂n-koaⁿ (Tribune of the People), chhut-la̍t kái-liông siā-hoē cha̍p nı̂ kú, put-chí siū hiah-ê kùi-cho̍k oàn, soà hō͘ lâng hāi-sí. Kàu 123 nı̂, sió-tı̄ koh chiap in hiaⁿ ê ūi, āu-lâi siū hoán-tùi-tóng gio̍k-sat lâi sí.
Chit ê hū-jı̂n ê tiōng-hu chá sí, chin-chē lâng khǹg i tio̍h kái-kè, i toàn-toàn m̄-khéng. Tı̄ hit-sı̂ ū chı̍t ê ông beh tiàu i chò ông-hō͘, i iā toàn-jiân siā-choa̍t, khoàⁿ bô sè-kan ê khoài-lo̍k hù-kùi, kam-goān hiàn choân-sin, choân-le̍k lâi kàu-io̍k i nn̄g ê kiáⁿ kàu sêng-kong chò kok-ka ê toā tòng-liông.
Taⁿ chit ê hū-jı̂n-lâng sı̍t-chāi chin thang chò lán chèng sı̀n-tô͘ ê bô͘-iūⁿ: I lia̍h kiáⁿ chò pó-poè, ēng choân-sim lâi ióng-io̍k kap kàu-io̍k. Pàng-sak sè-kan ê bêng-lı̄, lı̄-khui iú-he̍k, lâi siú cheng-chiat. Che chin-chiàⁿ sı̄ lí-sióng ê hiân hū-jı̂n lah! Hoān choè sı̀n-tô͘ ê hó-pêng-iú ah! Lán iā tio̍h lia̍h lán ê kiáⁿ choè pó-poè, put-sı̂ tio̍h chù-ı̀ koan-sim, ēng tú-hó ê kà-hoat lâi kà, ēng thong-lí lâi ín-chhoā kà-sı̄ i, chiū iû-goân beh sêng-kong, chiâⁿ-choè kàu-hoē ê tòng-liông, bián-tit lán ê kiáⁿ ū lı̄-khui Siōng-tè, hān-lo̍h tē-ga̍k ê iu-būn.
Iū-koh lán chò sı̀n-tô͘ ê iā thang o̍h, bo̍h-tit koè-thâu tùi-tiōng sè-kan ê bêng-lı̄, ē-hiáu lı̄-khui Mô͘-kúi ê bê-he̍k, lâi siú Chú ê kà-sı̄, chiū lán chiah bē ko͘-hū Chú ê thiàⁿ, chiū thang tit-tio̍h I ê siúⁿ.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 470 koàn, 1924 nı̂ 5 ge̍h)
