Í-tāi-lı̄ kok khah chá sı̄ hō choè Lô-má. Chú Iâ-so͘ chhut-sı̀ ê sı̂ Lô-má kok sǹg sı̄ thiⁿ-kha-ē tē-it toā tē-it kiông ê kok. Hit-tia̍p Lô-má kok só͘ koán ê toē chin khoah, tùi sai-pêng ê Se-pan-gâ kàu tang-pêng ê Pho-su-kok. Tē-tiong-hái hái-hoāⁿ ê toē, he̍k-sı̄ tang sai lâm pak, hit-tia̍p lóng sio̍k Lô-má kok koán. Án-ni thang chai Lô-má kok ê la̍t hit-tia̍p chin toā.
Chiàu Lô-má ê le̍k-sú-ka ū kı̀ siat Lô-má kok sı̄ tùi chin chá. Chú chêng la̍k chhit pah nı̂ í-keng ū siat kok. Khí-thâu sı̄ kun-chú kok, āu-lâi tı̄ Chú chêng gō͘ pah goā nı̂ ū kek-bēng piàn-oāⁿ lâi siat bı̂n-chú kok. Án-ni thang chai tùi chin chá Lô-má kok ū bı̂n-koân ê chèng-tı̄.
Chiàu Sù-tô͘ Hēng-toān só͘ kı̀, Pó-lô ū thoân-kàu tı̄ Lô-má ê kiaⁿ-siâⁿ. Kúi-nā pah nı̂ ê kú kàu-hoē siông-siông hō͘ Lô-má ê koaⁿ khún-tio̍k. Chiàu in kóng, Ki-tok-kàu sı̄ hāi-tio̍h kok-ka; in-ūi Ki-tok-kàu ê lâng m̄ kam-goān pài Lô-má hông-tè ê siōng.
Tı̄ Chú āu 324 nı̂ Lô-má ū hōng Ki-tok-kàu choè kok-ka ê chong-kàu. Tùi hit-tia̍p kàu-hoē chiū bô koh tú-tio̍h khún-tio̍k. Lô-má hōng Ki-tok-kàu choè kok-ka ê chong-kàu, toà tı̄ Lô-má kàu-hoē ê kàm-tok chiū khah ū koân, khah ū êng-kng,in-ūi Lô-má siâⁿ sı̄ kok-ka ê kiaⁿ-siâⁿ koh chin lāu-jia̍t. Bô loā-kú Lô-má kàu-hoē ê kàm-tok kiò pa̍t só͘-chāi ê kàm-tok tio̍h lóng hâng-ho̍k tı̄ i, kóng i sı̄ chiap Pí-tek ê chit, thoè Siōng-tè liāu-lí kàu-hoē. Ná kú i-ê koân ná toā, só͘-í hiān-kim Lô-má-kàu ê lâng (chiū-sı̄ Thian-chú-kàu ) lóng chheng-ho͘ Lô-má ê kàm-tok choè kàu-ông, kam-goān hâng-ho̍k tı̄ i.
Í-tāi-lı̄ khah chá ū hun choè kúi-nā kok, koh ū kúi-nā séng hō͘ Lô-má ê kàu-ông koán. In-ūi hit-sı̂ Lô-má kàu-ông m̄-nā koán sim-sin ê sū, i ia̍h ū koán toē. Āu-lâi, tı̄ Chú āu 19 sè-kí ū kúi-nā ê Í-tāi-lı̄ lâng, put-chí thiàⁿ thàng in ê pún-kok, ū jia̍t-sim kó͘-bú kok-ka liân-ha̍p ê sū, ǹg-bāng Í-tāi-lı̄ chiah-ê kok nā lóng liân-ha̍p choè chı̍t kok, chiū peh-sı̀ⁿ khah khoàⁿ-oa̍h, kok-ka khah oē heng-khí. Kó͘-bú chit tāi-chı̀ ū saⁿ ê lâng khah ū miâ-siaⁿ, chiū-sı̄ Ka-bú-lí (Cavo͘r ), Má-se-ní (Mazzini ), kap Ka-lí-pa-le̍k-tí (Garbaldi ). Hit-sı̂ Í-tāi-lı̄ ê pak-pêng ū hâng-ho̍k tı̄ Ò-kok koán. Ò-kok chin m̄ kam-goān Í-tāi-lı̄ ê liân-ha̍p, kiaⁿ-liáu pa̍t-jı̍t Í-tāi-lı̄ khah ū la̍t, Ò-kok chiū khah gûi-hiám. M̄-kú Í-tāi-lı̄ ê lâng chin koat-ı̀ beh liân-ha̍p, chiū Ò-kok kap i sio-thâi. Tāi-seng Í-tāi-lı̄ ū khah-su Ò-kok, āu-lâi ū khah-iâⁿ, chiū kok-ka liân-ha̍p ê sū tit-tio̍h sêng-kong, chóng-sı̄ ū kúi-nā séng liân tı̄ Ò-kok ê toē-kài iáu sio̍k tı̄ Ò-kok koán, Chit-pái Í-tāi-lı̄ kap Ò-kok sio-thâi sı̄ in-ūi ū kā Ò-kok thó chit kúi-nā séng tò-tńg. Ò-kok m̄-kam-goān hêng, só͘-í nn̄g kok ū sio-thâi.
Khah chá Í-tāi-lı̄ ê lâng teh chhut-la̍t ài hō͘ kok-ka liân-ha̍p lâi thoat-lı̄ Ò-kok ê pō͘-gio̍k, Eng-kok lâng put-chí ū chàn-sêng Í-tāi-lı̄. Tùi hit-tia̍p Í-tāi-lı̄ ê lâng put-sı̂ siàu-liām Eng-kok. Só͘-í chit pái tú-tio̍h toā chiàn-cheng Í-tāi-lı̄ put-chí chàn-sêng Eng-kok. Chiàu in kóng Ò-kok kap Tek-kok nn̄g kok ê chèng-chhek sı̄ ap-chè pa̍t kok, Eng-kok ê chèng-chhek sı̄ hō͘ pa̍t kok chū-iû, só͘-í Í-tāi-lı̄ tio̍h chàn-sêng Eng-kok.
Í-tāi-lı̄ ê peng ū nn̄g saⁿ pah bān, koh put-chí ióng-kám. I-ê chiàn-chûn ia̍h sǹg boē chió. Iáu-bē chiàn-cheng ê sı̂ Í-tāi-lı̄ kap Tek-kok Ò-kok tông-bêng. Tek-kok khí-thâu kap Eng-kok sio-thâi ê sı̂, ū kiò Í-tāi-lı̄ tio̍h lâi kap in nn̄g kok liân-ha̍p chhut-chiàn. Í-tāi-lı̄ m̄-khéng, hiâm Ò-kok Tek-kok bô chêng-lí, koh hiâm Ò-kok kap Sek-hui-a (Sek-ní-pí-a ) sio-thâi, sı̄ poē tông-bêng ê iok. Tùi án-ni ū kā Ò-kok thó sio̍k Í-kok chiah-ê séng, koh in-ūi Ò-kok m̄ hêng chiū kap i sio-thâi.
Í-kok lâng khah choē sı̄ Lô-má kàu ê lâng (chiū-sı̄ Thian-chú-kàu ), Iâ-so͘-kàu ê lâng khah chió. Lūn chèng-tı̄ Í-tāi-lı̄ sı̄ kun-chú-kok. M̄-kú peh-sı̀ⁿ ū chū-iû koân. Bô chhin-chhiūⁿ Tek-kok Ò-kok kun koân khah toā, bı̂n-koân khah chió.
Tùi kúi-nā pah nı̂ chêng Í-tāi-lı̄ ū chin choē chhut-miâ oā-kong. In-só͘ ūi ê siōng kàu kin-á-jı̍t iáu tı̄-teh, hiān-sı̂ put-chí ta̍t-chı̂ⁿ, ū-ê chı̍t-pak kúi-nā cha̍p bān gûn. Koh ū kúi-nā ê chin chhut-miâ ê si-ong. Ū chı̍t-ê miâ hō choè Tàn-tē (Dante ), sı̄ gō͘ la̍k pah nı̂ chêng ê lâng. I só͘ tù ê chheh hiān-sı̂ iáu tı̄-teh, hoan-e̍k chin choē kok ê jı̄.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 370 koàn, 1916 nı̂ 1 ge̍h)
