Lūn Kè-chhoā
Lūn kè-chhoā ê hong-sio̍k, chiàu kó͘-chá ê lē, lâm saⁿ-cha̍p hoè chiah chhoā, lú jı̄-cha̍p hoè chiah kè. Che sı̄ Chiu-kong só͘ tiāⁿ-tio̍h ê lē. Koh Bûn-tiong-chú ê chheh ū kóng, "Hun-in lūn châi ı̂-ló͘ chi-tō, kun-chú put jı̍p kı̂-tiong," ké-soeh chiū-sı̄ kóng, kè-chhoā nā kè-kàu phèng-kim sı̄ hoan-pang ê hoat-tō͘, kun-chú ê lâng m̄ jı̍p in ê só͘-chāi; ı̀-sù sı̄ khoàⁿ-khin kè chhoā beh siu phèng-kim loā-chē, ná-chún chò bé-bē chı̍t-iūⁿ. Khó-sioh kim put-tông kó͘, hong-sio̍k ná pı̀ ná pháiⁿ. Chı̍t hāng sı̄ chá kè-chhoā ê m̄-hó. Bat khoàⁿ-kı̀ⁿ cha-po͘-lâng tı̄ 18, 19 hoè ê sı̂ chiū chhoā, cha-bó͘-lâng tı̄ 15, 16 hoè ê sı̂ chiū kè, tı̀-kàu bô kúi-hoè chiū sí; siat-sú nā bô té-hoè-siū, chiū só͘ seⁿ ê kiáⁿ-jı̂ iā m̄-chiâⁿ mı̍h, chhin-chhiūⁿ koé-chí-châng ná iù-chíⁿ, chiū só͘ kiat ê koé-chí chin sè-lia̍p, lâng chá chhoā iā sı̄ án-ne.
Koh chı̍t hāng, kè-chhoā ê m̄-hó chiū-sı̄ tāi-seng phín phèng-kim loā-chē, jiân-āu chiah tiāⁿ-tio̍h. Bat khoàⁿ-kı̀ⁿ bó͘ só͘-chāi ê hong-sio̍k, chhoā chı̍t-ê bó͘ ū-ē tio̍h sàng 600 kho͘, ū-ê tio̍h sàng 500, siāng chió iā tio̍h sàng 300 kho͘. Bat ū bó͘-lâng kā lâng chioh chı̂ⁿ lâi chhoā; chhoā liáu bô thang hêng, tio̍h hō͘ chè-chú seⁿ lı̄-sek, kàu seⁿ-kiáⁿ iáu-boē hêng chheng-chhó ná-chún poē tāng-tàⁿ chı̍t-iūⁿ. Chit hō ê hong-sio̍k sı̍t-chāi m̄-hó. Kiám-chhái chò pē-bó ê lâng teh siūⁿ, goá seⁿ chit ê cha-bó͘ kiáⁿ chū sè-hàn âng-âng iù-iù chhı̄ kàu toā, hō͘ i chia̍h chhēng ēng sǹg bē liáu, kiám m̄-thang siu i kúi-pah gı̂n lâi chia̍h mah ? Nā-sı̄ án-ne phah-sǹg chin bô ngá-khı̀, tú-tú chhin-chhiūⁿ chò seng-lí lâng sǹg-pún bē-hoè; tio̍h siūⁿ lán chhı̄ cha-bó͘-kiáⁿ iàu-kín tio̍h kéng hó kiáⁿ-sài, put-chāi beh siu gı̂n loā-chē, hô-hóng lán nā ū cha-po͘-kiáⁿ iā tio̍h chhoā.
Kè-chhut--khı̀ kı̀-jiân bô siu gı̂n, chhoā jı̍p-lâi iā sı̄ án-ne. Sio̍k-gú kóng, "Khó͘ têng khó͘." Goá bat thiaⁿ-kı̀ⁿ ū chı̍t téng-hō lâng chin thang chò bô͘-hoān. I tùi kiáⁿ-sài hit-pêng kóng, "Sûi goá khı̀, sûi lí lâi," ı̀-sù sı̄ kóng, "Lí bô hiâm goán bô kè-chng, goán iā bô hiâm lín bô phèng-kim," án-ne nn̄g-pêng kiám bô chin chū-iû koh ngá-khı̀ mah ?
Goá siáⁿ-sū kóng án-ne, sı̄ in-ūi bat ū sı̀n-tô͘ siuⁿ-chá chhoā, tı̀-kàu só͘ siⁿ ê kiáⁿ m̄-chiâⁿ gín-ná, koh pún-sin iā-ū hān-hāi. Án-ne beh thài oē hō͘ lán ê kiáⁿ-sun ióng-chōng mah? Sio̍k-gú kóng: M̄-bat m̄-kiaⁿ, choân bat choân-kiaⁿ.” Hiān-sı̂ ta̍k-hāng teh kái-liông, chit-ê chhoā ê tāi-chı̀ ū koan-hē tı̄ āu sè-tāi ê kiáⁿ-sun, koh khah tio̍h kái-liông; siat-sú lâm nā oē thun-jún kàu jı̄-cha̍p-sı̀ hè siōng, lú siōng kín kàu jı̄-cha̍p hè, chiàu án-ni lâi kè-chhoā ún-tàng khah ha̍h oe-seng.
Koh chı̍t hāng, sio̍k Chú ê lâng teh kè-chhoā, lióng-pêng nā kah-ı̀ tio̍h thèng lióng-pêng ê lı̄-piān. Bat khoàⁿ Tang-káng ê hong-sio̍k nā kè-kiáⁿ ê sı̂ tio̍h pı̄-pān pâng-lâi ê ke-si, chhin-chhiūⁿ bı̄n-tháng-kè, bı̄n-thàng, se-thâu-toh, hong-lô͘-kūi, saⁿ-á-tû, í-thâu-á, téng-ē-toh. Sin-niû chit pêng kı̀-jiân sàng chiah-ê mı̍h, kiáⁿ-sài hit pêng tek-khak tio̍h sàng kúi-nā pah ê phèng-kim. Sio̍k-gú kóng, "Chı̍t-poah hı̀ chı̍t-poah chhò͘." Sı̀n Chú ê lâng iā jiám-tio̍h chit-hō ê hong-sio̍k. Chêng-jı̍t ū lâng sàng chiah-ê chng-liâm kiâⁿ kúi-nā phò͘-lō͘. Che kiám m̄-sı̄ chha̍k kê ka-tı̄ giâ mah ? Choè tē-it thang khó-sioh ê, chı̍t ê bó͘ hiaⁿ-tı̄ chò bó͘ chí-moē í-keng nı̂-goā kú, hoè-thâu iā sı̄ chē, chóng-sı̄ bô phèng-kim thang khı̀ chhoā. Che kiám m̄-sı̄ thang hoân-ló mah ? Hàiⁿ--ah ! Kong-kéng ná kia̍t, chı̂ⁿ ná oh-thàn, tio̍h khiām-séⁿ chiat-chè chò iàu-kín, lâu--koá hiàn hō͘ kàu-hoē lâi thiàⁿ Siōng-tè. Goá kóng chit nn̄g hāng, ǹg-bāng lia̍t-ūi hiaⁿ-ché chhim-chhim khı̀ siūⁿ, m̄-thang chip-siú kū-koàn. Lán ū-sı̂ chhut-chhùi chiū kóng in sı̄ sè-sio̍k lâng. Kóng chı̍t kù oē tio̍h sè-jı̄, kiaⁿ-liáu ē kek-tio̍h in siū-khı̀, tio̍h siūⁿ khoàⁿ lán ta̍k hāng ê só͘-chò, kó-jiân ū thoat-sio̍k á-bô.
(Tē 364 tiuⁿ, 1915 nı̂ 7 goe̍h)