Lūn Ngó͘-siōng 01

Lūn Ngó͘-siōng ê Siáu-ín

Su-keng ū kóng, “ Chí-ū lâng sı̄ chò bān-hāng mı̍h tē-it lêng-thong. ” Taⁿ só͘ kóng lêng-thong, m̄-hān-tiāⁿ in-ūi lán lâng ū sù-chi ngó͘-koan nā-tiāⁿ, sı̄ kóng lán lâng ū éng-oán ê lêng-hûn, ū tı̀-hūi bat chin-lí, chin-lí sı̀-soàⁿ tı̄ bān-lūi, koh ha̍p tı̄ chı̍t ê pún-goân. Lán lâng chhut-sı̀ ū só͘-chāi lâi, sí-khı̀ iú-só͘ kui; seⁿ sı̄ tùi chō-hoà ê Chú Siōng-tè lâi, sí iā sı̄ kui tı̄ chō-hoà ê Chú Siōng-tè. Lâng ê seⁿ, sí, sı̄ chit nn̄g hāng ū pau-hâm bān hāng ê tō-lí, nā-sı̄ Siōng-tè sı̄ chò bān-hāng lí ê goân-thâu. Só͘-í nā ài bat chin-lí tio̍h bat Siōng-tè sı̄ chō ú-tiū bān-mı̍h ê to̍k it Chin-sı̂n chò khí-thâu.

M̄-kú khó-sioh ı̄ⁿ-toan siâ-soat heng-khí, chiū chin-lí bia̍t-bô, chin, ké, soà hô͘-hūn. Chhin-chhiūⁿ Sek, Tō, nn̄g-kàu hūn-loān chin-lí, tı̀-kàu hō͘ lâng m̄-bat Siōng-tè chò chhòng-chō thiⁿ-tē chō-hoà to̍k-it ê Chin-sı̂n, chiū lām-sám ká-thok tè-ông ê koân-le̍k, ēng kó͘-chá sí-lâng ê miâ-sèⁿ lâi hong-kim, gı̂n, chhâ, chio̍h, thô͘, choá só͘ tiau-khek ê ngó͘-siōng chò sı̂n-pu̍t; ēng chhiàm-koân ê chun-hō lâi hong i chò sı̂n; hō͘ siū chō ê sió-khoá lâng, hōng hō͘ i kap Chin-sı̂n Siōng-tè saⁿ phit-phoè. Chha-biū ê tāng-choē kàu ke̍k-toā.

Lūn-kàu sè-chiūⁿ ê kun-ông sı̍t-chāi bē-ē hong lâng chò sı̂n. Àn-choáⁿ-iūⁿ leh? Chiah, hiān-kim thiⁿ-ē chū-chú ê kok, ū pah kok, chheng-chò toā-kok ia̍h ū cha̍p-goā kok; siat-sú ta̍k-ê kun-ông lóng-chóng hong-sı̂n, chiū sı̂n m̄-nā chı̍t ê sı̂n, sı̂n chē, kiám m̄ sı̄ hō͘ ú-tiū hūn-loān mah?

Iū-koh tè-ông thang hong jı̂n-sı̂n koán i pún kok, bô koân thang hong jı̂n-sı̂n koán goā-kok; ū koân thang hong jı̂n-sı̂n koán-hat pún-tāi, bô koân thang hong jı̂n-sı̂n koán āu-tāi; iū-koh tè-ông ê kok-tō͘ tú-tio̍h hong-thai chúi-chai, siōng-chhiáⁿ bô koân thang siat-hoat; bo̍h kóng-kiò beh hong kó͘-chá ê sí-lâng khı̀ thiⁿ-téng chò sı̂n, kiám ū chit tiâu ê chêng-lí mah? Bēng-chú ū kóng, “ Hông-tè ē kí-chiàn lâng hō͘ thiⁿ, bē thang kah thiⁿ hō͘ i thiⁿ-ē. ” Chiah-ê oē kiám bô chin bêng?

Lūn Bú-it-tè

Cha-khó Siong-tiâu Bú-it-tè khí-thâu chō ngó͘-siōng chò sı̂n; āu-lâi i hō͘ lûi phah sí in-ūi Chin-sı̂n Siōng-tè ēng lûi hêng-hoa̍t chò ngó͘-siōng ê lâng lâi kéng-kài āu sè-tāi. Khó-sioh bô hiáu-gō͘ ná kú ná siong-tiōng. Kàu tı̄ Hàn-tiâu Bêng-tè ê sı̂ hu̍t-hoat chiàⁿ jı̍p Tiong-kok, tùi án-ni ngó͘-siōng ê pháiⁿ hong-sio̍k jı̍t-jı̍t ná sēng. Bêng-tè chē ūi chiah 18 nı̂ nā-tiāⁿ, āu-lâi sí-sit saⁿ-soà kok-ūi bô kú-tn̂g. Sòng, Chê, Liông, Goân, Gūi, í-ē ta̍k tāi ná gâu kèng pu̍t, chóng-sı̄ sè-tāi ná té. Chhin-chhiūⁿ Liông Bú-tè sià sin pài pu̍t chı̍t jı̍t chia̍h chı̍t tǹg, chí-ū chia̍h koé-chí m̄-káⁿ chia̍h pa̍t mı̍h. Āu-lâi hō͘ Hâu Kéng só͘ pek gō-sí tı̄ Tâi-siâⁿ, kok iā bia̍t-bô; kèng pu̍t bāng hok-khı̀ hoán-tńg siū chai-hō lah ! Tùi Tiong-kok ū pu̍t í-āu tāi-tāi ná toā heng-tōng kan-ko, ta̍k hāng ê chai-hō ná chē bô chı̍t sı̂ pêng-an, che sı̄ tùi pài pu̍t ná chio chai-hāi. Án-ni ngó͘-siōng m̄-thang hok-sāi che sı̄ bêng. Chhin-chhiūⁿ Sèng-keng kóng, Hit hō ngó͘-siōng lâng ê chhiú só͘ tiau-khek ū chhùi bē kóng oē, ū ba̍k-chiu bē khoàⁿ, ū hı̄ⁿ-khang bē thiaⁿ, phı̄ⁿ-khang bē chhoán-khùi, ū chhiú bē the̍h, ū kha bē kiâⁿ, ū nâ-âu bē thun (Si 115: 4-7).

Khó-sioh kı̄n-lâi ê sè-tāi só͘ ho̍k-sāi sı̂n-pu̍t ngó͘-siōng, chhian kı̂ pek koài ta̍k só͘-chāi ū kèng sı̂n-pu̍t i ê miâ sǹg bē liáu, ū-ê sı̄ thong Tiong-kok só͘ kèng, ū-ê sı̄ kok, hú, chiu, koān, só͘ pài-ê. Chhin-chhiūⁿ Chheng-kok Iông-chiu siâⁿ chı̍t keng biō ū pu̍t siōng bān goā sian; Jı̍t-pún ū chı̍t keng biō ū bu̍t 3,3333 sian ê pu̍t siōng.

Chóng kóng put-kò ū hun nn̄g chióng. Chı̍t chióng sı̄ ho̍k-sāi seng-sêng mı̍h chò sı̂n; chı̍t chióng sı̄ kèng í-keng sí ê lâng chò sı̂n. Kèng seng-sêng ê mı̍h chiū-sı̄ thiⁿ, tē, jı̍t, goe̍h, chheⁿ, san-chhoan, chúi, hoé, chit hō ê lūi. Pài í-keng sí ê lâng chò sı̂n, chhin-chhiūⁿ Sek-kia, Lí Ló-kun, Gio̍k-hông, Tiuⁿ Thian-su, Thian-hui chiū-sı̄ Má-chó͘, Koan-im, Koan-tè, Thó͘-tē-kong, Sêng-hông, Bûn-chhiong, Khoe-seng, Lâu Chin-bú chiū-sı̄ Siōng-tè-iâ, Khó͘ Chin-kun, Sam-koan tāi-tè, Ngó͘-ga̍k-tè, Àn-kong, Siau-kong, Châi-sı̂n, Chàu-kun, Mn̂g-sı̂n, Ngó͘-sèng-ông, Lêng-ông, Ló͘ Pan-kong, Ngó͘-kok-sı̂n chiū-sı̄ Lâu Béng chiong-kun, Sam-chheng, Pat-sian, Cha̍p peh lô-hàn, Kheⁿ-saⁿ-ko͘, Ông-iâ chiū-sı̄ 360 chı̀n-sū, Lâu Chin-kun chiū-sı̄ Lâu Hái, Sam-mâu chin-kun, Ông Goân-soè, Tiuⁿ Ông-kong, Lûi-kong, Sat-bó tāi-ông, Giâm-lô-ông, Tē-chông-ông. Taⁿ lio̍h-á kóng chiah-ê pu̍t ê lâi-le̍k tı̄ ē-té.

Sek-kia Bô͘-nı̂

Sek-kàu ê khai-ki sı̄ tùi Thian-tiok-kok (hiān-sı̂ kiò-chò Ìn-tō͘). Thoân Sek-kàu ê lâng chiū-sı̄ Sek-kia pu̍t, i sı̄ Thian-tiok tiong-ng ê Ka-ı̂-oē kok (iā kiò-chò Mô͘-ka-tô kok) ê lâng, sı̄ Chēng-hoàn-ông ê thài-chú, i ê lāu-bó sı̄ Mô͘-iâ hū-jı̂n. Sek-kia sı̄ sèⁿ, Bô͘-nı̂ sı̄ miâ. Sek-kia Bô͘-nı̂ chhut-sı̀ tı̄ Tiong-kok Chiu Chiau-ông 24 nı̂, 4 goe̍h chhe peh jı̍t. Ū lâng kóng i chhut-sı̀ sı̄ tı̄ Chiu Chong-ông 9 nı̂, iā ū kóng sı̄ Chiu Siong-ông 24 nı̂; taⁿ m̄ chai sı̄ tiāⁿ-tio̍h sím-mı̍h nı̂, in-ūi pài pu̍t ê kok kóng pu̍t ê seⁿ-jı̍t bô saⁿ-tâng, chóng-sı̄ kàu taⁿ bô tàng khe-khó sio̍k-sı̍t, put-kò khah chē thàn Chiu Chiau ông ê nı̂-kō.

Chiàu Hu̍t-keng kóng, Sek-kia chhut-sı̀ kàu 19 hoè ê sı̂-chūn chiū khı̀ chhut-ke siu-hēng; 30 hoè chiū siu-hēng chiâⁿ, siu ha̍k-seng chē-chē lâng. Thàn i ê kàu chiū tio̍h thı̀-thâu khun chhùi-chhiu chhut-ke, tio̍h pun-chia̍h bô tùi-tiōng miâ-siaⁿ kap châi-lı̄, só͘-í hō-chò Sa-bûn. “Sa-bûn” hoan-e̍k chiū-sı̄ thiaⁿ-kı̀ⁿ, sı̄ kóng pu̍t teh soat hoat hō͘ chèng lâng thiaⁿ. Koh chı̍t soeh kóng “Sa-bûn” chiū-sı̄ soah, chû-pi; sı̄ kóng soah chiah-ê pháiⁿ-tāi lâi kiâⁿ chû-pi ê tek-hēng.

Sek-kia kàu Chiu Bo̍k ông 53 nı̂ 2 goe̍h 15 jı̍t, jiám tio̍h pēⁿ sí tı̄ siang-chhiū-ē; hióng-siū 79 hoè. I ê ha̍k-seng kóng i sı̄ jı̍p Liap-phoâⁿ, in-ūi Sek-kàu ê hoat-tō͘ kóng sí--khı̀ kiò-chò jı̍p Liap-phoân sêng hu̍t. Liap-phoân chiū-sı̄ kui tı̄ bô koh seⁿ sí ê só͘-chāi. Pu̍t sǹg chit só͘-chāi hō chò ke̍k-khoài-lo̍k. Hu̍t sí-āu i-ê ha̍k-seng miâ Kia-ia̍p O-lân chiap-soà thoân i ê tō, tù pu̍t-keng chē-chē phiⁿ, chng pu̍t-siōng lâi ho̍k-sāi, chiū pu̍t-kàu piàn thoân tı̄ Thian-tiok-kok.

Chiu tiâu Tiong-kok iáu-boē ū pu̍t, kàu tı̄ Hàn-tiâu Bêng-tè 5 nı̂, Bêng-tè mê-sı̂ bāng-kı̀ⁿ kim ê lâng poe jı̍p tı̄ kim-loân-tiān. Chiū chit chân mn̄g i chèng tiâu-sı̂n; khó-sioh ū gōng jı̂n-sı̂n Pò͘ Gē kóng sı̄ pu̍t hián-sèng, Bêng-tè sı̀n i-ê oē chiū chhe Chhoà Kim, Chı̂n Kéng khı̀ Thian-tiok-kok kiû pu̍t, tit-tio̍h pu̍t-keng 42 chiuⁿ kap Sek-kia ê pu̍t-siōng; soà chhoā pu̍t ê ha̍k-seng Liap-mô͘-thêng, Tiok-hoat-lân lâi Tiong-kok Lo̍k-iông siâⁿ thoân pu̍t hoat, soà hoan-e̍k pu̍t-keng. Che sı̄ Tiong-kok ū pu̍t ê khí-thâu. Tùi án-ni pu̍t kàu chiām-chiām thong-hêng tı̄ Tiong-kok ta̍k hú, chiu, koān, ta̍k ūi ū khí biō-ú lâi kèng pu̍t; chhiáⁿ hoê-siūⁿ lâi hoan-e̍k pu̍t-keng, kà lâng liām keng thoân-hoat. Kàu Liông Bú-tè, Tông Hiàn-chong it-hoat chhiong-sēng. Bú-tè sià sin kèng pu̍t, Hiàn-chong chhin-sin khı̀ ngiâ pu̍t-kut kàu kiaⁿ-siâⁿ. Sı̄-toā chò, sı̄-sè o̍h, koaⁿ-hú peh-sèⁿ lóng chhut-la̍t lâi kèng.

Chóng-sı̄ le̍k-tāi iā ū kng-bêng ê jı̂n-kun, chı̄n-tiong ê jı̂n-sı̂n lâi húi-hoāi pu̍t-sı̄ pu̍t-biō. Tı̄ Goân Gūi Khài-bú-tè chhut chiàu hoan-hù iú-si chiong hoê-siūⁿ oa̍h tâi, pu̍t-siōng tio̍h ēng hoé sio. Tông Bú-chong hùi pu̍t-biō 4600 goā keng, hoê-siūⁿ lı̂-ko͘ 26,5000 lâng tio̍h pı̀ⁿ chò peh-sèⁿ. Hō͘ Chiu Sè-chong húi pu̍t-biō 3 bān ūi, hoan-hù pu̍t-siōng tâng-ê, lóng tio̍h chù chò chı̂ⁿ; nā m̄ thàn sí-choē. Tiong-sı̂n chhin-chhiūⁿ Pò͘ Ek chàu hông-tè tio̍h tû hu̍t-hoat. Te̍k Jı̂n-kiat húi ı̂m-sū. Hân Bûn-kong chó͘-chí ngiâ hu̍t-kut, chàu hông-tè tio̍h chiong hu̍t-kut kau iú-si hiat tı̄ chúi hoé, éng choa̍t kin-pún. Khó-sioh Tông Hiàn-chong m̄-nā m̄ thiaⁿ, chiong Bûn-kong soà kā i pián khı̀ Tiô-chiu hú; chin-chiàⁿ thang thòng-hı̄n kàu ke̍k.

Lūn Sek-kia siat-kàu ê tāi-ı̀, sı̄ kóng kui tı̄ khang bô, chēng, bia̍t tn̄g; kàu boé ū In-kó ê pò-siúⁿ hêng-hoa̍t, khı̀ sêng hu̍t; i só͘ káng-lūn--ê sı̄ kóng thiⁿ-tē goā, iáu ū thiⁿ-tē, bô chı̄n bô ke̍k, it sêng, it pāi, kóng-kiò chı̍t kiap; í-chêng ê thiⁿ-tē ū bô hān ê kiap-sò͘. Múi kiap ū pu̍t chhut-sı̀ lâi kà-sı̄ peh-sèⁿ. Sek-kia sı̄ tē 7 pái chhut-sı̀ ê pu̍t. Kàu tı̄ chèng peh-sèⁿ ke̍k gû-chhún chiū bô pu̍t chhut-sı̀ lâi kà-sı̄, lâng ê só͘ kiâⁿ lóng choan sı̄ pháiⁿ liáu-liáu; chiū hoè-siū ke̍k té, kàu kúi pah chheng nı̂ āu, lâng chiū beh chá-khí chhut-sı̀ kàu ê-hng chiū sí-khı̀. Jiân-āu beh ū toā hong-chai, toā chúi-chai, lâi bia̍t oa̍h-mı̍h kàu lóng bô--khı̀; chiah koh seⁿ lâng-chéng, hit-sı̂ chiū beh lóng pı̀ⁿ láu-sı̍t tiong-hō͘; che kiò chò chı̍t sió kiap-sò͘.

Sek-kàu ia̍h kóng lâng sui ū seⁿ sí ê koh-iūⁿ, chóng-sı̄ cheng-sı̂n éng bē bô khı̀. Nā tı̄ seng-chêng siu-siān, kiâⁿ chû-sim, chia̍h chhài bô ı̂m-hēng, bô thau-the̍h, bô thâi oa̍h mı̍h, bô lām-sám kóng oē, bô ū chia̍h chiú, chit hō lâng sí liáu chiū khı̀ Se-thian chēng-thó͘ sêng hu̍t.

Seⁿ-chêng nā chò pháiⁿ-tāi, sí-liáu chiū jı̍p tē-ge̍k, tē-ge̍k ū 138 só͘-chāi, khoàⁿ i ê choē lâi siū hêng-hoa̍t. Chiah koh tâu-thai, ū-ê seⁿ chò lâng, ū-ê chò khı̂m-siù thâng-thoā, hêng-hoa̍t chı̄n chiah koh chò lâng. Iā kóng hoê-siūⁿ ē kā lâng chhiau-tō͘, ēng choá-chı̂ⁿ, chò chiò, lóng ē kiong-kip sí-kúi ê iau-gō. Chhin-chhiūⁿ chit hō kóng bē liáu, chē-chē pe̍h-chha̍t, bô iáⁿ-chiah, chhut-chāi i ê ı̀-sù liap-chō.

Kèng pu̍t ê lâng kóng in ê pu̍t-chó͘ Sek-kia Bô͘-nı̂ ū kóng thiⁿ-téng thiⁿ-ē sı̄ i to̍k-it chun-kùi, chò thiⁿ kap lâng ê sian-siⁿ. Chit hō oē sı̄ tē it chhiàm-koân lām-sám. Pu̍t tı̄ Chiu-tiâu chiah chhut-sı̀, ū seⁿ, ū sí, kap pêng-siông lâng saⁿ-tâng bô koh-iūⁿ, beh-thài ē hō͘ lâng hok-khı̀ chai-hō leh? Lâng khı̀ kèng pu̍t sı̄ khang-khang bô lō͘-ēng. Che sı̄ tāi-lio̍k nā-tiāⁿ. Nā ài pu̍t ê lâi-le̍k khah siông-sè tio̍h khoàⁿ Hàn, Liông, Gūi, Sûi, Tông, Sòng, Goân, Bêng chiah-ê tiâu-tē ê Sú-kı̀; kap Bûn-thong-khó, Iá he̍k-phian, Lân phûn-keng, Hoat-oán chu-lı̂m, Gio̍k-le̍k chhau-toān chiah-ê chheh chiū thang khah siông-sè.

Lí Ló-kun

Khe-khó Sú-kı̀ chiū chai Ló-kun sèⁿ Lí miâ kiò Ní, jū-miâ Pek-iông, chhut-sı̀ tı̄ Chiu-tiâu boé, oá Chhun-chhiu ê sı̂-chūn; bat chò Sú-kı̀ ê koaⁿ. In-ūi nı̂-lāu chiū kiò chò Ló-chú, Ló Tam; tāi-seng Khóng-chú ū 55 nı̂; i 90 hoè, Khóng-chú chiàⁿ 35 hoè. Tı̄ Chiu Kèng-ông ê sı̂, Khóng-chú beh chiū-kı̄n Ló-chú lâi mn̄g kó͘-lé ê sū. Ló-chú ū tù Tō-tek-keng gō͘ chheng goā kù; kı̂-tiong lóng bô kóng-khí tio̍h liān tan, hû-hoat, ap-chè iau-koài, phek-kok, [phek-kok ná-chia̍h ná-chió kàu lóng bián chia̍h, chiū sêng sian] chit hō oē. Tō-kàu ê lâng, kha̍p-chı̍t-tio̍h chiū kóng in ê kàu-chó͘ sı̄ Ló-chú. M̄-kú Ló-chú sui-jiân ū chò Tō-tek-keng, iáu-kú m̄-bat ū siat-kàu thoân-tō. Tùi Chı̂n, Hàn í-āu chiah ū hō chò Hong-sū, Sı̂n-sian, chóng-sı̄ bô Tō-kàu. Sı̄ āu-lâi hò͘ⁿ-koài ê Hong-sū [Hong-sū sı̄ Tek-tō ē kiâⁿ hoat-su̍t ê lâng] chioh Ló-chú ê miâ lâi siat Tō-kàu, ēng Ló-chú ê miâ hō͘ lâng khah beh chun-tiōng. Hiah-ê Tō-sū chiū sûi-piān chò Ló-kun ê toān, kóng Ló-chú sı̄ chhut-sı̀ tı̄ Siong-tiâu Bú-it-tè ê sı̂-chūn; hoâi-ı̄n tı̄ lāu-bó ê pak-tó͘-lāi 82 nı̂, chiah peh-khui in lāu-bó ê iū-hia̍p-ē lâi chhut-sı̀. Tú-á chhut-sı̀ thâu-mn̂g chhùi-chhiu lóng pe̍h, só͘-í chiah kiò-chò Ló-chú.

Lūn Tiong-kok ê peh-sèⁿ kèng-pài Ló-chú sı̄ tùi Hàn-tiâu khí-thâu; chiū-sı̄ Hàn Hoân-tè 9 nı̂ chhin-sin kèng-i, siat biō-ú hō͘ lâng khı̀ chè, lū kàu pak Gūi Bú-tè ê sı̂, chiū ū Tō-sū Khò͘ Khiam-chi káu-chà kóng i ū tú-tio̍h Ló-chú bēng-lēng i tio̍h soà-chiap Tiuⁿ Tō-lêng chò Thian-su; iā Ló-chú thoân-siū hō͘ i phek-ko khin-sin sêng Sian ê biāu-koat. Bú-tè hō͘ i phiàn-khı̀, chiū siat-lı̍p Ló-chú chò Tō-kàu-chó͘, chiong Tiuⁿ Thian-su chò Tō-kàu ê tāi-chong. Thoân-kàu tı̄ Tông-tiâu ê sı̂-chūn, Tō-kàu chiū chin heng-ōng tı̄ Tiong-kok ta̍k ūi lóng ū. Chhin-chhiūⁿ Tông Hiân-chong kèng Ló-chú chı̄n sêng-sim; ia̍h chhut chiàu hoan-hù chèng peh-sèⁿ ta̍k ke tio̍h ū Ló-chú Tō-tek-keng chı̍t pún thang tha̍k thang liām. Khó-kàu ê sı̂, iú-si-koaⁿ tio̍h chiong Ló-chú Tō-tek-keng soà mn̄g chı̍t nn̄g tiâu ê chhek-mn̄g. Sòng Chin-chong ke-hong Ló-chú chò Hiân-goân hông-tè Thài-siōng Ló-kun.

Tō-kàu tek-chı̀ ê sı̂, chiū khoàⁿ-khin Jû-kàu kóng, Khóng-chú sı̄ goán sian-seⁿ ê ha̍k-seng. Tiōng-nı̂ bat mn̄g lé tı̄ goán sian-seⁿ Lí Ló-kun; ka-tı̄ jı̄n-hūn sı̄ hı̂ chiáu m̄-bat kau-lêng. Iū-koh Tiōng-nı̂ boē ū thoat-lı̄ sio̍k-chêng, in-ūi i bô o̍h sêng Sian ê tō-lí.

Tō-kàu ia̍h bat khoàⁿ-khin Sek-kàu kóng, Goán sian-siⁿ Ló-chú ê hoat-le̍k bû pian, ē chhian-piàn bān-hoà, lâi pang-chān bān lūi; i ê chong-chek bô tiāⁿ-tio̍h. Ló-chú bat khı̀ sai-pêng jı̍p Liû-sa ê só͘-chāi kám-hoà Ô͘-cho̍k ê lâng sêng-hu̍t; in-ūi pu̍t-kok lâng goân-té sı̄ ke̍k hiông-ok ài thâi lâng hāi oa̍h-mı̍h; só͘-í Chiu Chiau-ông 10 nı̂, Ló-chú hoà-sin khı̀ Thian-tiok-kok Chēng-hoàn-ông ê hū-jı̂n Mô͘-iâ ê pak-tó͘ tâu-thai seⁿ chò pu̍t, chiū-sı̄ Sek-kia, lâi hō͘ in hia ê lâng hoà-chò sûn-liông tiong-hō͘.

Sek-kàu ê lâng khoàⁿ in Tō-kàu chō bô-iáⁿ oē kóng Sek-kia sı̄ Ló-chú hoà-seⁿ, Sek-kàu chiū toā m̄ kam-goān, chiū chō hi-sû tù chheh lâi kóng pu̍t sı̄ chhut-sı̀ tı̄ Chiu Chiau-ông ê í-chêng, pí Ló-chú sı̄ khah chá. Tùi án-ni Sek-kàu teh sǹg Sek-kia ê seⁿ-jı̍t chiah bô saⁿ-tâng. Sek-kàu ê lâng ia̍h ū kóng, Sek-kia Hu̍t tı̄ Chiu Chiau-ông ê sè-tāi ū chhe pu̍t ê ha̍k-seng Mô͘-o Kia-ia̍p lâi chhut-sı̀ hō-chò Lí Ló-tam, lín Tō-kàu ê Ló-kun sı̄ goán pu̍t-chó͘ ê ha̍k-seng-á lâi hoà-seⁿ.

Tō-kàu ê lâng ài hō͘ Ló-chú khah toā pu̍t chó͘, chiū koh tù-chheh kóng, Goán Lí Ló-kun sı̄ chhut-sı̀ tı̄ Siong-tiâu Bú-it-tè ê sı̂-chūn, m̄-sı̄ tı̄ Chiu-tiâu chiàⁿ chhut-sı̀.

Khoàⁿ in Tō, Sek nn̄g kàu teh sio-chèⁿ tàu-iâⁿ, chiū it-hoat hián-bêng in ê ka-tı̄ mâu-tún pe̍h-chha̍t hi-sû ê chha-biū.

Nā-sı̄ tùi hông-tè kàu tı̄ koaⁿ-hú peh-sèⁿ chin-chē lâng khı̀ sı̀n-thàn, che sı̄ àn-choáⁿ-iūⁿ? In-ūi jı̂n-chêng ta̍k lâng bô m̄-ài-tit chia̍h tn̂g hoè-siū, tn̂g oa̍h bē sí, éng-éng bē lāu, kok ūi kú-tn̂g, hok-lo̍k bû-kiông-chı̄n.

Tō-sū khúi-khiat chhúi-to̍k jı̂n-chêng só͘ ài-ê, ká-thok Ló-chú lâi siat-kàu, kà lâng liān-tan siu-hēng, sêng Sian bē sí.

Taⁿ lâi tāi-lio̍k kóng-khí Ló-chú Tō-kàu só͘ thoân ê tō-lí. (1) Tō-kàu ê chong phài m̄-nā chı̍t-iūⁿ. (2) Iàu-kín tio̍h chheng, chēng, bô chò sū-chêng. (3) Kàu boé tek-tō ē poe, ē hoà, chò sı̂n-sian. (4) Beh chò Sian, tio̍h chāi seng-chêng siu-hēng, chhái sian-chháu, liān kim-tan, ēng hû-hoat thang tiàu pah-sı̂n, ēng kang bó hiàm koáⁿ iau-siâ, bū hû-chúi i tāng-pēⁿ. Koh tio̍h liān thun-noā, ūn iông-khı̀, hō͘ seng-khu khin-khin; lóng bô chia̍h gō͘-kak, chiū im-khı̀ bô, choân-sin sı̄ iông-khı̀ liáu-liáu, piàn-oāⁿ kut-thâu, hoà-chò tn̂g-oa̍h ê Sian, poe kàu Hiân-biāu ke̍k khoài-lo̍k ê só͘-chāi.

Kó͘-chá Hàn Bú-tè, Hàn Soan-tè, to̍k sı̀n Tō-kàu, chhut-la̍t kiû sêng-sian ê hoat-tō͘, kàu-boé boē chiâⁿ, chiū chhéⁿ-gō͘ kóng, Tō-kàu ê Hong-sū phín-phóng ū hoat-su̍t thang hō͘ lâng tn̂g-oa̍h bē sí sêng-sian, lóng sı̄ khi-phiàn thiⁿ-ē lâng, beh thài ū sı̂n-sian leh? Put-kò sı̄ tō-sū ēng káu-chà pō͘ lâi kiû miâ-siaⁿ, kiû châi-lı̄ nā-tiāⁿ. Chhin-chhiūⁿ Tō-sū Tiuⁿ Tō-lêng, Lı̂m Lêng-sò͘ ha̍k-sı̍p tı̄ Ló-chú ê kàu chin chhim, nā-sı̄ kàu soah-boé in nn̄g lâng lóng sí, kap chèng lâng pêⁿ-pêⁿ chı̍t-iūⁿ. Thang chai lâng khı̀ pài Ló-chú jı̍p i ê kàu sı̄ khang-khang bô lı̄-ek.

Gio̍k-hông

Tāi-khài Tō-kàu lóng-chóng ê Hong-sū sı̄ lia̍h Gio̍k-hông chò chèng pah sı̂n-bêng ê thâu-náu. Chiàu Tō-sū in só͘ kóng lóng-chóng ê sı̂n-bêng nā beh chò sū m̄-káⁿ chū-chú, tio̍h pín Gio̍k-hông ê bēng-lēng; koh kóng Gio̍k-hông iā ū koân thang hong sı̂n-bêng khı̀ koán tē-hng. Só͘-í sè-sio̍k chheng Gio̍k-hông sı̄ Thiⁿ-kong; ēng chiaⁿ goe̍h chhe 9 jı̍t chò Thiⁿ-kong seⁿ lâi pài lâi hàu. Tiong-kok lâng tē-it toā chhò sı̄ sǹg Gio̍k-hông tē-it chı̀-chun, ē koán-hat thiⁿ-tē bān-mı̍h, ē chù-tiāⁿ seⁿ, sí, hō, hok ê koân-pèng. Hàiⁿ-ah! Án-ni tian-tò sı̄ hui, lia̍h ké chò chin, kiám m̄ tio̍h thó͘-khùi, hoân-ló mah?

Cha-khó Gio̍k-hông ê lí-le̍k, i sı̄ sèⁿ Tiuⁿ miâ Gı̂; goân-che̍k sı̄ Chin-tēng-hú Hêng-tông koān ê lâng; tı̄ Hàn-tiâū boé ê sı̂ chhut-sı̀.

Tùi siàu-liân ê sı̂, Tiuⁿ Gı̂ ha̍k-sı̍p Ló-kun tō-kàu ê tō-hoat. Un2-ba̍t khı̀ toà Bú-tong-soaⁿ lâi chhái io̍h-chháu, liān sian-tan chò i-seng táⁿ-tia̍p lâng ê pēⁿ. Tō-kàu ê keng tián kóng Gio̍k-hông m̄-sı̄ Tiong-kok lâng, sı̄ Biāu-lo̍k kok ông ê thài-chú; m̄-kú bô pı̂n-kù, kan-ta khang-khang teh kóng.

Khe-khó Sòng Chin-chong hò͘ⁿ pu̍t ê sı̂, ū tāi-sı̂n Ông Khim-jio̍k, chhui-chhut hông-siōng ı̀-sù, ài sūn i ê ı̀-kiàn lâi hō͘ hông-tè it-tio̍h. Ông Khim-jio̍k chiū chia̍p-chia̍p ké-iàⁿ kóng thiⁿ-téng ū kàng-lo̍h Thian-su, chiū khı̀ chàu hō͘ Chin-chong thiaⁿ. Sòng Chin-chong ta̍k pái thiaⁿ-liáu hoaⁿ-hí; toā sió pah-koaⁿ chiū khı̀ kā hông-tè hō-hí, thiám-mı̄ lâi o-ló hông-tè kóng i gâu chiàu-kò͘ bān bı̂n, só͘-í thiⁿ kàng che hó ê tiāu-thâu; tùi án-ni Chin-chong it-hoat tiōng chiah-ê Tō-sū. Tō-sū sūn-phāng chiū ká-thok kóng, Tiuⁿ Gı̂ ha̍k-tō sêng sı̂n-sian, taⁿ tı̄ Thian-kiong teh koán-lí bān sū-bū. Sòng Chin-chong siū in só͘ bê-he̍k. chiū hong Tiuⁿ Gı̂ chò Gio̍k-hông tāi thian-tè. Kàu Sòng Hui-chong kèng khah hò͘ⁿ sı̂n-pu̍t, tiōng tō-sū Lı̂m Lêng-sò͘, kéng-tiàu Lêng-sò͘ jı̍p kiong-lāi káng-lūn tō-kàu. Hông-tè siū Lêng-sò͘ tō-sū só͘ bê; chiū koh hong Gio̍k-hông chò Gio̍k-hông siōng-tè, bāng Gio̍k-hông thang pó-hō͘ i ê kok-ūn kú-tn̂g. Nā-sı̄ hong Gio̍k-hông liáu-āu bô loā-kú, Hui-chong kap i ê ke-koàn lóng hō͘ Kim-kok lâng lia̍h khı̀, siū chē-chē lêng-jio̍k, soà sí tı̄ Ngó͘-kok siâⁿ. Hit sı̂ i só͘ thek-hong ê Gio̍k-hông lóng bē lâi kiù i.

Jı̂-chhiáⁿ Gio̍k-hông siū thek-hong chò sı̂n, chiàⁿ chha-put-to 8,9 pah nı̂ kú nā-tiāⁿ, chheng goā nı̂ chêng bô Gio̍k-hông bô thiⁿ-kong, chiū hit-sı̂ siáⁿ lâng teh koán-lí thiⁿ-tē? Iū-koh Hui-chong seⁿ, sí, i ka-tı̄ bē chú-tiuⁿ, beh thài ū koân thang hong Gio̍k-hông chò sı̂n leh? Kèng thiⁿ-kong ê lâng ah ! Thài m̄ chhâ-khó, lâi khı̀-ké kui-chin ah?

Tiuⁿ Thian-su

Chiàu So͘-sı̂n-kı̀ ū kóng Thian-su chiū-sı̄ Tiuⁿ Tō-lêng, i sı̄ Tiuⁿ Niû tē peh-tāi ê kiáⁿ-sun. Hàn Kong-bú 10 nı̂, Tō-lêng chhut-sı̀ tı̄ Chiat-kang Hâng-chiu-hú Lı̂m-an-koān ê Thian-bo̍k soaⁿ; ha̍k-sı̍p Ló-chú ê tō-kàu, ún-ki tı̄ Hô-lâm Pak-bông san; āu-lâi piàn-piàn kiâⁿ-iû tı̄ toā chhut-miâ ê soaⁿ; kiâⁿ kàu Kang-sai Kńg-sı̀n-hú ê Hûn-gím soaⁿ-tōng; chiū tiàm chit ê sian-tōng liān-tan 3 nı̂ kú. Ū Chheⁿ-lêng Pe̍h-hó͘ ûi hit ê sian-tōng. Liān-tan chiâⁿ, Tō-lêng chiū chia̍h; hit sı̂ í-keng 60 goā hoè, chia̍h sian-tan chiū tò siàu-liân, ia̍h ū biāu-hoat ē thong sı̂n-bêng, ia̍h ē piàn-hoà, tû iau-siâ; āu-lâi tùi Sù-chhoan ê Pó-lêng-hú Hûn-tâi-san chiūⁿ thiⁿ khı̀.

Chóng-sı̄ khoàⁿ Sı̂n-sian-toān, Siōng-iú-lio̍k, Kong-bo̍k chı̍p lám, Thong-kàm kong-bo̍k, Sū-bu̍t goân hoē chiah-ê chheh lūn Tiuⁿ Thian-su ê kò͘-sū bô tâng.

Chhin-chhiūⁿ Sı̂n-sian-toān kı̀-chài Tiuⁿ Thian-su An-hui Phài kok lâng. Siu-liān sian-hoat; āu-lâi chhoā i ê ha̍k-seng khı̀ Sù-chhoan, tù Tō-kàu ê keng-chheh, kiōng 24 phiⁿ. Tiuⁿ Tō-lêng chēng-chēng teh siūⁿ ê sı̂ thiⁿ-téng lâng lo̍h-lâi, chē kúi-nā chheng tiuⁿ ê kim chhia, koà lêng hó͘ teh thoa. Chiong chē-chē hoat-su̍t kau hō͘ Tiuⁿ Thian-su, hō͘ Thian-su ē kiò hong, ē khí-hûn lo̍h-hō͘, ē kā lâng i pah pēⁿ-chèng. Tùi án-ni chèng peh-sèⁿ sı̀n Tiuⁿ Tō-lêng toā hoat-su̍t, thang liān-tan i-pēⁿ. Bô kú Tō-lêng chò hó-gia̍h lâng, chiū it-hoat liān-tan, kàu tek-tō chiū sêng sian poe chiūⁿ-thiⁿ. Khoàⁿ Siōng-iú-lio̍k kı̀ kóng Thài-siōng Ló-kun ū kàng-lı̂m tı̄ Ho̍k-bêng soaⁿ kā Tiuⁿ Tō-lêng kóng, Sio̍k-chin ū 6 ê toā kúi-ông hāi lâng put-chhián; lí tio̍h khı̀ ap-chè hiah-ê kúi. Ló-kun chiū soà hō͘ Tō-lêng ê Biāu-hoat, ē chū-chı̍p 3,6000 ê sı̂n. Tùi án-ni Tō-lêng chiū khı̀ Chhêng-sêng siu 8 pō͘ ê kúi-thâu, bia̍t 6 ê kúi-ông. Só͘-í hiān-sı̂ ê Tō-sū teh koáⁿ kúi, siu ok-soah, khí tāng-thó͘, sı̄ thok Tiuⁿ Thian-su ê koân.

Kong-bo̍k chı̍p-lám ū kı̀ kóng Tiuⁿ Tō-lêng jū-miâ Hū-hàn, i ū chō chhut chē-chē hû-hoat siâ-su̍t lâi bê peh-sèⁿ; lâng nā chhiáⁿ i kiâⁿ hû-hoat, tio̍h chhut 5 táu bí hō͘ i; só͘-í tng-sı̂ ê lâng kiò Thian-su hō-chò chhiúⁿ-bí chha̍t. I ê kiáⁿ-sun o̍h ê koat lâi thoân-siū i ê hû-hoat; le̍k-tāi ê hông-tè hō in chò Chin-jı̂n; in ka-tı̄ chū-chheng hō-chò Kun-sun. Kàu Tông-tiâu Hiân-chong 7 nı̂ chiū ū hong Tiuⁿ Tō-lêng chò Thian-su.

Thong-kàm kong-bo̍k ū kı̀ kóng, Goân Gūi Thài Bú-tè hō͘ tō-sū Khò͘ Khiam-chi só͘ bê-khı̀, chiū kā Tiuⁿ Thian-su khí tō-tiûⁿ, ēng cheng-seⁿ lâi chè hiàn.

Sū-bu̍t goân-hoē ū kóng Bêng Thài-chó͘ hoan-hù tio̍h tû-khı̀ Thian-su nn̄g jı̄ kiò Tiuⁿ Chin-jı̂n; kā chèng jı̂n-sı̂n kóng, Thian sı̄ chı̀-chun thài ū sian-seⁿ leh? Chóng-sı̄ chèng peh-sèⁿ iû-goân chheng i chò Tiuⁿ Thian-su bô kiò i chò Chin-jı̂n. Taⁿ sè-sio̍k teh kèng Tiuⁿ Thian-su ū kúi-nā hāng ê in-toaⁿ. (1) Phah-sǹg Tiuⁿ Thian-su hoat-le̍k ke̍k toā, ē lia̍h iau-koài koáⁿ siâ-kúi. (2) Chò Tō-sū-ka só͘ kóng Thian-su ê koân-lêng m̄-nā chı̍t-iūⁿ, ē chóng-koán thiⁿ-ē ê tō-sū. (3) Ia̍h koán-hat lóng-chóng siâ-mô͘ kúi-koài. (4) Ē thek-hong chèng Sı̂n-bêng hō͘ i ū koân. (5) Ē tiàu chèng thian-chiòng hō͘ i chhe-kah. (6) Tı̄ im-kan ē hō͘ chiah-ê sı̂n-kúi lut chit ko-seng. Che lóng sı̄ Tō-kàu ê lâng liap-chō-è; kı̂-sı̍t Tiuⁿ Thian-su sı̄ pêng-siông ê lâng thài-thó ū chit hō ê koân? Siáⁿ-sū m̄ khoàⁿ Chu-chú ê kong-bo̍k teh hiâm i ê ı̄ⁿ-toan, lâi kín-kín chhíⁿ-gō͘ só͘ pài ê m̄-tio̍h.