Lūn un-e̍k ê sū

Un-e̍k sı̄ Siōng-tè só͘ kàng ê chai-hō, ài kiò chhéⁿ lâng ê sim. Chhin-chhiūⁿ chāi-chá Í-sek-lia̍t peh-sèⁿ tı̄ khòng-iá bat tú-tio̍h un-e̍k ( Bı̂n 25 : 9 ) , Tāi-pı̍t-ông ê sı̂ Iâ-hô-hoa iā bat kàng un-e̍k ( II Sat 24 : 15 ). Che lóng-sı̄ hián-bêng lâng tek-choē Siōng-tè, Siōng-tè chiū siū-khı̀ , kàng chai-ē tı̄ in tiong-kan .

Nā-sı̄ án-ni, sı̀n Chú ê lâng, Siōng-tè kiám ū siū-khı̀ in mah ? Chit hāng goá m̄-káⁿ koat-toàn kóng. Chóng-sı̄ goá chai sı̀n Chú ê lâng nā chin-chiàⁿ kèng-khiân ho̍k-sāi Chú, Siōng-tè tek-khak bô siū-khı̀ in . Taⁿ nā sı̄ lâng kèng-khiân ho̍k-sāi Chú, in iû-goân ē tú-tio̍h un-e̍k mah ? Ē . Chú sı̄ kiù lán lı̄-khui choē-ok, iáu-boē hō͘ lán lı̄-khui sè-kan ( Iok-hān 17 : 15 ). Ū chı̍t-jı̍t i ē hō͘ lán lı̄-khui sè-kan, kap I éng-éng saⁿ-kap tiàm , lóng bô ū pēⁿ-thiàⁿ sí-sit ê tāi-chı̀ . Chóng-sı̄ hit ê sı̂ iáu-boē kàu, lán iáu tı̄ sè-kan ê sı̂, iû-goân tio̍h kap sè-kan ê lâng pêⁿ-pêⁿ saⁿ-kap tú-tio̍h kan-khó͘. Goá chit-pái lâi Tn̂g-soaⁿ , thàm-thiaⁿ chit-pêng ê siau-sit, chai chit ê Ou-sí-chèng, Chiang Choân ta̍k só͘-chāi chha-put-to lóng ū. Ē-mn̂g put-chí chē, Tâng-oaⁿ iā chin chē; Chio̍h-bé chin siong-tiōng. Chiang-chiu tú-á teh heng. Kı̂-û chhin-chhiūⁿ Choân-chiu Oaⁿ-hái , í-kı̍p koè-chúi ê hiuⁿ-siā, lóng soàⁿ-soàⁿ ū. Tı̄ chit ê un-e̍k ê tiong-kan, lán sı̀n Chú ê lâng sit-lo̍h bô chió. Che hō͘ goá ê sim thàng-thiàⁿ, put-tek-í tio̍h siá kúi-jı̄ , thong-ti lán Tâi-oân ê hiaⁿ-tı̄ chí-moē .

Goá chai Tâi-oân hiān-sı̂ ū un-e̍k, iā chin hoaⁿ-hí boē ū thiaⁿ-kı̀ⁿ sı̀n Chú ê lâng sí tı̄ chit ê un-e̍k. Chóng-sı̄ goá siūⁿ tio̍h chin sè-jı̄ , nā bô chı̄n lán ê pún-hūn, chiū kiaⁿ-liáu lán iā ē jiám-tio̍h. Chiàu lâng só͘ káng-kiù ê hoat-tō͘, ū kúi-nā-hāng sı̄ lâng ê pún-hūn só͘ tio̍h chò .

Tē-it-hāng , Tio̍h chheng-khı̀-siùⁿ . Goá chin kı̂-koài chit-hāng ta̍k-lâng chai, chóng-sı̄ Tn̂g-lâng chı̍t-pah-lâng bô chı̍t lâng kam-goān chò. Sui-bóng khui io̍h-tiàm ê lâng, tē-it bêng-pe̍k chit ê lí-khı̀ , koh ta̍k jı̍t teh khǹg pa̍t-lâng chheng-khı̀-siùⁿ, iáu-kú ka-tı̄ iā sı̄ bô chheng-khı̀-siùⁿ . Goá ka-tı̄ iā-sı̄ un-thun ê lâng, put-kò ài o̍h chheng-khı̀-siùⁿ nā-tiāⁿ. Goá chai chheng-khı̀-siùⁿ sı̄ hó , só͘-í goá ài o̍h . Goá teh o̍h chheng-khı̀-siùⁿ ê sı̂, chai beh chheng-khı̀-siùⁿ tio̍h kut-la̍t, koh tio̍h liáu tām-po̍h chı̂ⁿ. Kut-la̍t chiū-sı̄ tio̍h ta̍k-jı̍t in-khı̂n piàⁿ-sàu, khah m̄-bat ēng ê mı̍h tio̍h siông-siông the̍h chhut-lâi pha̍k-jı̍t . Mn̂g-khiā, pı̂n-tó͘ , bı̂n-chhn̂g, í-toh , tio̍h siông-siông jiû-sé . Chàu-kha tio̍h siông-siông piàⁿ, m̄-thang chhâ á-sı̄ chià-phoh tiāⁿ-tiāⁿ hē chı̍t-ūi, lóng-bô poaⁿ-soá . Thô͘-kha tio̍h siông-siông sé. Chhù-téng chı̍t-nı̂ tio̍h chhéng-thûn nn̄g-pái; chhin-chhiūⁿ chit-hō un-e̍k ê sı̂, chı̍t-nn̄g goe̍h-jı̍t chiū tio̍h chhéng-thûn chı̍t-pái. Sàu-tè tio̍h sàu-kàu ta̍k-ūi chheng-khı̀, m̄-thang chek-chū lâ-sâm tı̄ chhù-lāi . Seng-khu tio̍h siông-siông sé, m̄-thang cha̍p-goā-jı̍t chiah sé chı̍t-pái. I-chiûⁿ iā tio̍h siông-siông sé, m̄-thang cha̍p-goā-jı̍t chiah sé chı̍t-pái saⁿ. Chú-chia̍h ê lâng tio̍h chek-tok, m̄-thang chhài sé bô-chheng-khı̀ chiū lo̍h-khı̀ chú. Toh-pò͘-chiap m̄-thang tih lo̍h-khı̀ oe-á. Chhit-oáⁿ ê toh-pò͘ tio̍h put-chí chheng-khı̀ . Lāi-bı̄n siau-tháu ê khı̀-khū lóng tio̍h chin téng-chin , tio̍h sé chin chheng-khı̀, koh tio̍h khàm chin bā. Nā ē bián-tit, chiū tio̍h lēng-goā hē chı̍t-ūi, pâng-lāi m̄-thang khǹg chit-hō mı̍h. Chhù-lāi ê kau-âm tio̍h siông ēng chúi chhiâng. M̄-nā chhù-lāi tio̍h chheng-khı̀, chhù-goā iā tio̍h án-ni. Mn̂g-kháu m̄-thang chek-chū pùn-sò, m̄-thang hō͘ lâng un-thun . Nā ū kau-á, á-sı̄ chhàu-chúi-khut , tio̍h siat-hoat m̄-thang hō͘ i-ê to̍k jı̍p lán ê chhù-lāi. Chiah-ê sū put-kò tio̍h kut-la̍t nā-tiāⁿ, lóng m̄-bián liáu-chı̂ⁿ. Nā lâng phah-sǹg kut-la̍t kan-khó͘, bô kut-la̍t bô tek-khak ē sí,hit-hō lâng sı̄ bô chı̄n pún-hūn , goá put-chí thè i kiaⁿ .

Lūn tio̍h liáu-chı̂ⁿ, chiū-sı̄ chhin-chhiūⁿ téng-bı̄n só͘-kóng chiah-ê, nā ka-tı̄ bô kàu-gia̍h kang thang-chò, chiū tio̍h chhiàⁿ lâng lâi pang-chān. Chúi tio̍h ēng khah-chē , nā-bô kàu tio̍h ke tām-po̍h chı̂ⁿ chhiàⁿ lâng taⁿ . Seng-khu tio̍h ēng iû-kho͘ á-sı̄ sat-bûn sé , chiah khah ē chheng-khı̀ . Saⁿ iā-tio̍h sé sat-bûn á-sı̄ iû-kho͘. Bı̄n-pò͘ toh-pò͘ tio̍h khah siông oāⁿ. Siau-tháu ê khı̀-khū , nā ēng siuⁿ-kú , tio̍h hiat-ka̍k, koh bé sin--ê. Chhù-lāi nā bô thang-hong, tio̍h chhiàⁿ thô͘-chúi sai-hū lâi ke-khui kúi-nā ê thang-á, chiah ē thong-khı̀ . Nā chhù siuⁿ-sip, lâ-sâm ū to̍k-khı̀ , tio̍h soè pa̍t-keng , sui-bóng khah ke chı̂ⁿ iā tio̍h hō͘-i . Che lóng-sı̄ tio̍h liáu tām-po̍h chı̂ⁿ ê tāi-chı̀ . Chóng-sı̄ sı̀ⁿ-miā sı̄ pí chı̂ⁿ khah kùi-khı̀ , ài pó-hō͘ sı̀ⁿ-miā ê lâng, tek-khak tio̍h kam-goān liáu tām-po̍h chı̂ⁿ . Téng-bı̄n só͘-kóng, lóng-sı̄ lūn chheng-khı̀-siùⁿ ê tāi-chı̀ .

Tē-jı̄-hāng , Tio̍h ēng kái to̍k ê io̍h . Chit-hō un-e̍k ê to̍k-khı̀ , chiàu lâng káng-kiù sı̄ ū chı̍t-chéng ê to̍k-thâng, ba̍k-chiu khoàⁿ bē-tio̍h, tio̍h ēng hián-bı̂-kiàⁿ chiah ū khoàⁿ-kı̀ⁿ. Chit-hō to̍k-thâng nā jı̍p lâng ê seng-khu, chiū hit-ê lâng sǹg sı̄ jiám-tio̍h hit-hō chèng , liâm-piⁿ hoat-jia̍t hoat lia̍p-á , bô loā-kú chiū-sí. Chin lı̄-hāi ! Taⁿ ū io̍h thang thāu chit-hō thâng hō͘ i sí , chiū-sı̄ Ka-pò͘-le̍k-sng kap kúi-nā hāng pa̍t-hāng ê io̍h . Nā ēng chit-hō io̍h hiù tı̄ thô͘-kha , chiū chhù-lāi khah bô to̍k ; nā ēng chit-hō io̍h sé seng-khu, chiū seng-khu bô to̍k; nā ēng chit-hō io̍h sé saⁿ, chiū bô to̍k; nā ēng chit-hō io̍h piàⁿ tı̄ tháng-á-lāi chiū tháng-á-lāi bô to̍k. Siat-sú lâng nā ū chı̂ⁿ, chiū tio̍h bé chit-hō io̍h khı̀ ēng, chin-chiàⁿ sı̄ ū lı̄-ek, m̄-sı̄ khang-khang . Che sı̄ siám-pı̄ un-e̍k ê tē-jı̄ hāng .

Tē-saⁿ-hāng , Tio̍h chia̍h-pá , chhēng-sio, chò-kang m̄-thang koè-thâu , khùn m̄-thang bô chiok-bı̂n . Lâng nā iau khah ài jiám-tio̍h, lâng nā koâⁿ iā khah ài jiám-tio̍h; lâng nā chhut-la̍t koè-thâu, á-sı̄ khùn bô kàu-bı̂n, tı̀-kàu seng-khu siān , iā khah ài jiám-tio̍h . Chiah-ê iā put-chí iàu-kín .

Tē-sı̀-hāng, Nā un-e̍k siong-tiōng, chiū-tio̍h cháu. Cháu, tē-it ún-tàng, bô pa̍t-mı̍h pí chit-hāng khah hó . Tio̍h cháu-khı̀ bô un-e̍k ê só͘-chāi, chiū ún pêng-an .

Tē-gō͘-hāng , Tio̍h kı̂-tó . Nā lâng chin-chiàⁿ chiàu goá téng-bı̄n só͘ kóng lâi kiâⁿ, chı̄n pún-hūn í-keng chı̄n, goá ún-tàng káⁿ kóng hit ê lâng khah bē jiám-tio̍h. Chóng-sı̄ goá m̄-káⁿ kóng i koat-toàn bē jiám-tio̍h , in-ūi sèⁿ-miā sı̄ tı̄ Siōng-tè ê chhiú-thâu, seⁿ-sí lóng sı̄ I teh chiáng-koán. Só͘-í tio̍h kı̂-tó . Lán ū choē, tio̍h jı̄n. Siōng-tè sı̄ lı̂n-bín ê Siōng-tè, lán nā hoán-hoé choē, ēng sêng-sı̍t khiam-pi ê sim lâi kiû I,ǹg-bāng I ē soah I ê siū-khı̀,lâi thiaⁿ lán ê kı̂-tó . Chhin-chhiūⁿ chāi-chá lı̂n-bín hiah-ê kı̂-û ê peh-sèⁿ, hoan-hù Châu-bia̍t ê Thiⁿ-sài “ thêng i ê chhiú ” , ǹg-bāng I chit-tia̍p iā lı̂n-bín lán, hō͘ chit-ê un-e̍k kín-kín soah , bô kàu tı̄ sı̀n Chú ê lâng ê tiong-kan. Che sı̄ goá só͘ toā ǹg-bāng .

(Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hoē-pò, 147 koàn, 1897 nı̂ 6 ge̍h)