Pang-chān lâng ê gín-ná

Chin chá í-chêng ū chı̍t ê gín-ná miâ kiò-choè Má-lı̄, i sı̄ chı̍t ê chin koai ê gín-ná, ta̍k lé-pài lóng ū khı̀ Chú-jı̍t-o̍h. I sı̂-siông thiaⁿ sian-siⁿ kóng, “Tio̍h gâu thiàⁿ lâng, pang-chān lâng.” Só͘-í i chiū siūⁿ eng-kai tio̍h cháiⁿ-iūⁿ lâi pang-chān lâng. Hut-jiân i siūⁿ-tio̍h in ê chhù sı̄ toà tı̄ chı̍t ê chhu-chhu ê kiā-á piⁿ, sı̂-siông ū choē-choē lâng tùi in hia keng-kè. I siūⁿ ún-tàng ū lâng peh chit ê kiā oē chin chhoán, chin chhùi-ta. Só͘-í i siūⁿ, goá eng-kai tio̍h khı̀ boé chı̍t ê tê-poe, i chiū chiong i só͘ khiām ê chı̂ⁿ the̍h chhut-lâi, sǹg khoàⁿ, chí-ū chı̍t kho͘ gō͘ kak, i chiū kín-kín cháu kàu chı̍t keng ū boē tê-poe ê tiàm, mn̄g thâu-ke kóng, chit ê poe-á joā-choē chı̂ⁿ? Thâu-ke kóng, “Chı̍t ê sı̄ nn̄g kho͘.” Má-lı̄ khoàⁿ i ê chı̂ⁿ chí-ū chı̍t kho͘ gō͘ kak, chiū chin sit-bāng, thâu-khak lê-lê. Thâu-ke khoàⁿ-tio̍h chiū mn̄g i kóng, “Sió pêng-iú! Lí sı̄ cháiⁿ-iūⁿ?” Má-lı̄ chiū kóng, “Goá só͘ ū ê chı̂ⁿ chí-ū chı̍t kho͘ gō͘ kak nā-tiāⁿ.” Thâu-ke koh mn̄g i kóng, “Lí boé chit ê poe-á sı̄ beh choè sím-mı̍h?” Má-lı̄ ı̀n kóng, “Goá boé chit ê poe-á sı̄ beh hō͘ tùi goán tau kè-khı̀ ê chhùi-ta ê lâng lim ê.” Thâu-ke thiaⁿ liáu chiū kóng, “Lí chin koai, hó, goá boē lí chı̍t ê chı̍t kho͘ gō͘ kak chiū hó.” Má-lı̄ thiaⁿ liáu chin hoaⁿ-hí, chiū kā thâu-ke seh to-siā, chiū the̍h hit tè poe-á hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí tńg-khı̀. Ū chı̍t jı̍t, i tı̄ chhù ê goā-bı̄n thit-thô ê sı̂, khoàⁿ-tio̍h chı̍t ê a-pô-á taⁿ chin tāng ê mı̍h tùi in hia lâi, mı̍h chin tāng, a-pô chin chhoán koh chin chhùi-ta, iā lâu kui seng-khu koāⁿ, Má-lı̄ khoàⁿ liáu, chiū kín-kín cháu jı̍p-khı̀ in tau phâng i ê poe-á, thı̂n chı̍t poe tê chhut-lâi, phâng hō͘ a-pô lim. A-pô lim-liáu chin sóng-khoài, chiū kā Má-lı̄ seh to-siā, koh the̍h i só͘ taⁿ ê phōng-kó tiong choè toā ê nn̄g lia̍p hō͘ Má-lı̄. Má-lı̄ chin hoaⁿ-hí, iā kā a-pô seh to-siā, chiū the̍h tńg-khı̀. Tú-tú kiâⁿ kàu in chhù-piⁿ ê sı̂, i khoàⁿ-tio̍h i ê pêng-iú Pí-tek tı̄ hia chiū siūⁿ, Pí-tek chin khó-lı̂n, in-ūi in chin sàn, goá tio̍h chiong chit nn̄g lia̍p ê phōng-kó sàng i, só͘-í chiū the̍h hit nn̄g lia̍p phōng-kó hō͘ Pí-tek. Pí-tek chin hoaⁿ-hí, kā Má-lı̄ seh to-siā. Pí-tek m̄-kam chia̍h chiū the̍h hō͘ i ê lāu-pē. I ê lāu-pē sı̄ chı̍t ê ài lim chiú ê lâng, lóng bô chiàu-kò͘ i ê kiáⁿ Pí-tek. Ū chı̍t jı̍t, Pí-tek tùi ha̍k-hāu tńg-lâi, i ê lāu-pē kiò i khı̀ tah chiú, Pí-tek chin thiaⁿ oē chiū the̍h chiú-kan khı̀ tah, i ê lāu-pē chı̍t sı̂-á chiū lim liáu. Chhin-chhiūⁿ án-ni nn̄g pái, saⁿ pái kàu bô chı̂ⁿ, iā kiò Pí-tek khı̀ kā lâng khiàm, Pí-tek chin kiaⁿ, in-ūi chiú-tiàm ê thâu-ke í-keng chin bô hoaⁿ-hí, m̄-káⁿ koh khı̀, chiū kā pa-pa kóng, “Pa-pa, lí í-keng lim chin-choē lah, chhiáⁿ lí m̄-thang koh lim.” Pa-pa thiaⁿ liáu chin siū-khı̀, kóng, “Lí kóng sím-mı̍h, m̄-bián koh kóng, kín khı̀ tah.” Chóng-sı̄ Pí-tek m̄-káⁿ khı̀. Pa-pa chiū khí toā siū-khı̀, chiong Pí-tek lia̍h khí-lâi siak lo̍h-khı̀, chin khó-lı̂n, in-ūi i ê lāu-pē í-keng chia̍h chiú-chùi, ēng la̍t ēng siuⁿ choē, chiong Pí-tek siak chhut-khı̀ goā-kháu. Tú-tú siak lo̍k-khı̀ in mn̂g-kháu hit tiâu toā tiâu kau nih, kha í-keng tn̄g-khı̀, chóng-sı̄ i ê lāu-pē lóng m̄-chai, in-ūi i í-keng chiú-chùi khùn-khı̀ lah. Pí-tek ê kha chin thiàⁿ, chiū bān-bān peh khí-lâi, chin khó-lı̂n, i ê lāu-pē bô chı̂ⁿ thang hō͘ i khı̀ hō͘ i-seng khoàⁿ. Tùi hit-sı̂ khai-sí, i boē thang koh khı̀ ha̍k-hāu tha̍k-chheh, chí-ū tı̄ chhù-nih, ta̍k jı̍t chiū giâ chı̍t liâu soè liâu í-á tı̄ in chhù ê mn̂g-kháu chē. Jı̍t-chí tı̍t-tı̍t kè-khı̀, kàu ū chı̍t jı̍t i chiàu-siông tı̄ mn̂g-kháu chē. Hut-jiân ū khoàⁿ-tio̍h chı̍t chiah ki-khı̀-chhia sái chin kín, kàu in mn̂g-kháu ê sı̂, hut-jiân ū chı̍t hāng mı̍h lak lo̍h-lâi, Pí-tek khoàⁿ-tio̍h chiū toā siaⁿ hoah, chóng-sı̄ in-ūi ki-khı̀-chhia ê siaⁿ chin toā siaⁿ, lóng bô thiaⁿ-kı̀ⁿ. Pí-tek chiū koáⁿ-kín pái chı̍t-ē, pái chı̍t-ē kiâⁿ kàu lō͘-tiong, chiong hit lâng só͘ lak ê mı̍h khioh khí-lâi, i chai ēng hoah ê bô lō͘-ēng, chiū chiong hit hāng mı̍h the̍h koân-koân it-tı̍t ia̍t. Hit ê khiâ ki-khı̀-chhia ê lâng í-keng khı̀ chin hn̄g, hut-jiân i khoàⁿ-tio̍h chhia thâu-chêng ê kiàⁿ ná chhin-chhiūⁿ ū chı̍t ki chhiú teh tín-tāng, koh khoàⁿ khah chheng-chhó, chiū khoàⁿ-tio̍h chı̍t ê gín-ná chhin-chhiūⁿ the̍h chı̍t hāng mı̍h teh iô ê khoán, iā hit hāng mı̍h chin chhin-chhiūⁿ sı̄ i ê. I chiū oa̍t-thâu khoàⁿ, hoat-kiàn i āu-bı̄n só͘ chài ê phê-siuⁿ phah-m̄-kı̀ⁿ, chiah chai sı̄ hit ê gín-ná khioh-tio̍h, chiū koáⁿ-kín oa̍t tò-tńg-khı̀ the̍h. Goân-lâi chit ê khiâ ki-khı̀-chhia ê lâng sı̄ hit ê i-seng, i sı̄ beh koáⁿ-kín khı̀ tùi-bı̄n ê chı̍t ê hiuⁿ-siā kā lâng khoàⁿ-pı̄ⁿ, in-ūi hit ê hiuⁿ-siā ū tio̍h chı̍t chióng chin lı̄-hāi ê thoân-jiám-pı̄ⁿ, nā bô kín khı̀ oē thoân-jiám chin-choē lâng, só͘-í i-seng chiū chin hoaⁿ-hí kā Pí-tek seh to-siā. I-seng ū hoat-kiàn tio̍h Pí-tek ê kha pái-pái, chiū mn̄g sı̄ bat hoat-seng sím-mı̍h tāi-chı̀? Pí-tek chiū kóng hō͘ i thiaⁿ. I-seng thiaⁿ liáu chiū kóng, “Bô iàu-kín, goá chit chūn beh khı̀ kā lâng i-pı̄ⁿ, tńg-lâi ê sı̂ chiah kā lí khoàⁿ.” Kóng liáu chiū koáⁿ-kín koh khiâ ki-khı̀-chhia khı̀ lah! I-seng khı̀ kàu hit ê tio̍h thoân-jiám-pı̄ⁿ ê hiuⁿ-siā kā hiah ê pı̄ⁿ-lâng chù-siā, choân-chhoan ê pı̄ⁿ-lâng lóng tit-tio̍h i-hó. Tāi-ke lóng kā i-seng seh to-siā. I-seng kóng, “Lín m̄-bián kā goá seh to-siā, eng-kai kā chı̍t ê kiò-choè Pí-tek ê gín-ná seh to-siā, in-ūi i ū chiong goá só͘ lak ê chit ê i-pau khioh hêng goá, m̄-kú i chin khó-lı̂n, i sı̄ chı̍t ê pái-kha ê gín-ná, in-ūi i bô chı̂ⁿ thang i, só͘-í pái-kha liáu chin siong-tiōng.” Hit ê hiuⁿ-siā ê lâng thiaⁿ-kı̀ⁿ chit ê sū, tāi-ke chin siū kám-tōng, ū ê lâng hiàn 10 kho͘, 50 kho͘, 100 kho͘ beh hō͘ Pí-tek. I-seng lóng-chóng chı̍p khí-lâi ū chin-choē chı̂ⁿ, chiū hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí khiâ ki-khı̀-chhia tńg-lâi kàu Pí-tek hia, chiong só͘ ū ê tāi-chı̀ kóng hō͘ Pí-tek thiaⁿ, koh chài Pí-tek kàu i só͘ khui ê i-koán chhiú-su̍t, bô joā-kú Pí-tek ê kha chiū hó lah! Í-keng oē kiâⁿ oē cháu, Pí-tek chin hoaⁿ-hí, kā i-seng seh to-siā, chiū tńg-khı̀ i ê chhù, i ê pa-pa khoàⁿ-tio̍h i ê kha í-keng hó, chiū chin kı̂-koài, chiū mn̄g i sı̄ cháiⁿ-iūⁿ? Pí-tek chiū chiong só͘ keng-kè ê sū kóng hō͘ pa-pa thiaⁿ, koh the̍h só͘ ū lâng sàng i ê chı̂ⁿ hō͘ pa-pa, i ê pa-pa chin siū kám-tōng. Tùi taⁿ í-āu, pa-pa lóng chin phah-piàⁿ choè kang, thàn chı̂ⁿ, koh tùi Pí-tek chin hó, chin thiàⁿ-sioh i. (Lú-soan Ge̍h-khan Tē 66 kı̂, 1965 nı̂ 6 ge̍h)