Sêng-gú chi̍p

Sêng-gú chi̍p

Lîm Siông-hûn chi̍p

Chiau-hô Saⁿ-nî

Tâi-lâm Sin-lâu Chheh-pâng ìn

Thâu-sū

Gián-kiù chit hāng, hoān-ûi chin khoah, ta̍k só͘-chāi ta̍k sî to ū teh ke-thiⁿ. Nā ū khah gâu ê lâng só͘ kóng ê hó ōe, chiū liû-thoân chòe Sêng-gú; koh sui-jiân sī chho͘-sio̍k ê lâng, nā só͘ kóng ê ōe ū hó ì-sù thang kà-sī lâng, iā tāi-tāi liû-thoân chòe Sio̍k-gú, bô hòe-sak--khì. Só͘-í kìⁿ-nā ū ài beh thiah-bêng ê tāi-chì, khòaⁿ kap toh-lo̍h chi̍t kù ê Sêng-gú á Sio̍k-gú sio-ha̍h, chiū the̍h hit-kù khí-lâi kóng, lâng thiaⁿ-liáu sim-lāi sûi-sî bêng-pe̍k. Só͘-í ta̍k-kok bô-m̄ ū in ê thó͘-khiuⁿ, hit-hō Sêng-gú kap Sio̍k-gú tī-teh.

Kūn-lâi sî-sè piàn-chhian, chheng-liân ê lâm-lú, choân tùi-tiōng An-bûn, Hô-bûn, só͘-í tùi kó͘-chá liû-thoân ê Sêng-gú, Sio̍k-gú, chiām-chiām hòe--khì, iā bô ēng. Sin-chìn ê siàu-liân khah-chōe m̄-bat ēng, iā bōe hiáu-tit hit-ê ì-sù.

Chit kūn-ji̍t Liâm Tek-lia̍t Bo̍k-su in-ūi beh tńg-khì Eng-kok, teh khoán hêng-lí ê sî, hut-jiân chhē-chhut jī-cha̍p nî chêng, í-keng kè-óng hit ê Lîm Siông-hûn Sian-siⁿ só͘ siá ê Sêng-gú kap Sio̍k-gú pah-gōa tiâu. Khòaⁿ-liáu m̄-kam hòe-sak, só͘-í tiām-chîⁿ lo̍h-khì ìn-chiâⁿ chi̍t ê sòe-pún chheh, ēng án-ni lâi chòe kì-liām i chá-sî ê Sian-siⁿ lah.

Chit pún chheh só͘ chi̍p chí-ū pah-gōa tiâu, chhin-chhiūⁿ bōe-bián-tit chín sió-khóa. Pún ài ke-thiⁿ tām-po̍h hō͘ i khah chiâu-pī; m̄-kú in-ūi ài pó-chûn Siông-hûn Sian-siⁿ ê ûi-kó, chiah bô kā i thiam-siah, chiong goân-kó ê gia̍h ìn-soat lâi hoat-hêng. Kî-tiong nā-sī Sêng-gú, chiū tī thâu-á ìn chi̍t ê * lâi chò hō; nā bô--ê, chiū-sī Sio̍k-gú. Góa siūⁿ khòaⁿ ê lâng, chōe-chōe tek-khak ū tit-tio̍h lī-ek.

1928 nî 1 ge̍h 12 ji̍t,

Tân Iân-lêng kì.

Sêng-gú Chi̍p

1. Phō bâ bōe kā chhú, ah ke m̄ chiâⁿ pū.

Lia̍h niau, niau bōe kā niáu-chhú, ah-chhi̍h ke, ke m̄ chiâⁿ pū ke-nn̄g.

Che sī kóng lâng tio̍h ka-kī beh chòe, nā m̄, sui-bóng pa̍t-lâng bián-kióng ah-chhi̍h--i, iā bô chhái-káng.

2. * Jîn bû hāi hó͘ sim, hó͘ iú siong jîn ì.

Lâng bô chûn hām-hāi hó͘ ê sim-koaⁿ, hó͘ ū khǹg siong-hāi lâng ê ì-sù.

Che sī kóng hó-lâng bô sim-ì beh hāi pháiⁿ-lâng, pháiⁿ-lâng éng-éng chûn-sim beh hāi hó-lâng, só͘-í tio̍h tî-hông.

3. Jîn sú liû bêng, hó͘ sú liû phî.

Lâng sí tio̍h lâu miâ-siaⁿ hō͘ lâng liû-thoân, hó͘ nā sí ū lâu i ê phê hō͘ lâng lō͘-ēng.

Che sī kóng, m̄-thang chòe lâng khah m̄-ta̍t-tio̍h cheng-siⁿ.

4. Chòe ke tio̍h chhéng, chòe lâng tio̍h péng.

Chhéng, sī chhéng thô͘-soa, khòaⁿ ū sím-mi̍h thâng-thōa thang chia̍h, chòe lâng tio̍h péng-pìⁿ, khòaⁿ ū sím-mi̍h thâu-lō͘ thang chòe.

Che sī kóng, lâng tio̍h kut-la̍t piàn-thong, chhē thâu-lō͘ khì thàn-chia̍h.

5. Chi̍t ô͘ kim-hî, bōe kham-tit chi̍t bé sam-pan nāu.

Sam-pan sī pháiⁿ hî ê miâ, nā pàng lo̍h kim-hî-ô͘, chiū ài jek kim-hî lâi chhá-nāu, tì-kàu hāi kim-hî loān-chhèng-chhèng.

Che sī kóng, chi̍t kûn hó-lâng, bōe kham-tit chi̍t ê pháiⁿ-lâng loān-cha̍p.

6. Poa̍h kiáu ham-khak khí, chòe chha̍t thau-me bí.

Lâng ài poa̍h-kiáu, sī tùi chòe gín-ná ēng ham-khak-chîⁿ poa̍h khí-thâu; chòe chhat--ê, sī tùi thau-me lâng ê bí ná koàn-sì.

Che sī kóng, lâng m̄-thang tùi sió-khóa ê tham-sim, tì-kàu chòe tōa chhò-gō͘.

7. Ah-nn̄g ba̍t-ba̍t, iā ū phāng.

Ah-nn̄g-khak sui-bóng ba̍t-ba̍t, m̄-kú chiò-kng chiū ū khòaⁿ-kìⁿ lāi-bīn ū chi̍t-thâu chi̍t-phāng khang-khang.

Che sī kóng, lâng chòe àm-chīⁿ ê sū, sui-bóng ki-bi̍t, m̄-kú ia̍h ōe chhut-phòa hō͘ lâng chai.

8. Pe̍h-lēng-si gâu thó-chia̍h, bô kha-āu-tó͘-bah.

Pe̍h-lēng-si sī chiáu-miâ, chin gâu chhē hô͘-sîn, báng-á, thóng khí chia̍h; sui-jiân hiah gâu thó-chia̍h, m̄-kú i ê kha-kut chin sán, lóng bô bah.

Che sī kóng, tham-chia̍h ê lâng chia̍h bōe pûi, tham-sim bô lī-ek.

9. * Tāi-tiōng-hu it-giân hòng-chhut, sù-má lân tui.

Tōa ê lâm-chú-hàn chi̍t kù ōe nā kóng chhut-chhùi, ēng sì-chiah bé teh thoa ê chhia ia̍h oh-tit tui tò-tńg.

Che sī kóng, kóng-ōe tio̍h kín-sīn; kì-jiân kóng-chhut, oh-tit siu-ji̍p.

10. Chhân-hn̂g nā ū siu, chiáu-chiah chia̍h tit lōa.

Siu, sī siu-sêng; chia̍h tit lōa, sī só͘ chia̍h bô lōa-chōe.

Che sī kóng, lâng nā tōa thàn-chîⁿ, m̄-thang khek-po̍k lâi khoán-thāi ke-lāi kap tiàm-lāi ê kha-chhiú; kú in chia̍h kàu pá khiok bô lōa-chōe.

11. * Put ji̍p hó͘-hia̍t, ian tek hó͘-chú?

Nā m̄-káⁿ ji̍p hó͘ ê châu-hia̍t, beh thài ōe tit-tio̍h hó͘-á-kiáⁿ?

Che sī kóng, tû chha̍t tio̍h hó-táⁿ, káⁿ kàu chha̍t-siū khì lia̍h--i, chiah ōe iú-kong. Iū-koh sī pí-phēng pān-sū káⁿ hiòng-chêng khì chhē--lâng, iā sī án-ni.

12. Iam-ke thàn hōng poe.

Iam-ke sī hā-chiān ê khîm, ia̍h beh thàn kùi-khì ê hōng lâi poe.

Che sī kóng, pîn-chiān--ê bô ka-kī sioh pún-hūn, chia̍h-chhēng kap kiâⁿ-ta̍h, ài thàn hù-kùi lâng ê khoán-sit.

13. * Hô͘ ká hó͘ ui.

Hó͘ tè hô͘-lî teh kiâⁿ, pah-siū kiaⁿ-ùi thòe-pī. Kî-si̍t sī ùi hó͘, m̄-sī ùi hô͘; chai hô͘-lî éng ài ká-chià hó͘ ê ui-giâm lâi hō͘ lâng kiaⁿ.

Che sī kóng, kan-chà ê lâng, éng ài óa-khò ū sè-thâu ê ok-lâng lâi tián ui-hong.

14. Chhian-sǹg bān-sǹg, m̄-ta̍t-tio̍h thiⁿ chi̍t oe̍h.

Chheng-pái lâi sǹg, bān-pái lâi sǹg, m̄-ta̍t-tio̍h thiⁿ chi̍t sǹg.

Che sī kóng, lâng sui-bóng gâu kek-sǹg, ia̍h sī bô lō͘-ēng, in-ūi thian-sò͘ sī it-tēng.

15. Lâng beh hāi lâng, thiⁿ m̄-khéng; thiⁿ beh hāi lâng tī ba̍k-chêng.

Che sī kóng, lâng beh hām-hāi lâng, Siōng-tè m̄-chún; nā-sī Siōng-tè beh hō͘ lâng sí-sit, khiok-sī tiap-á-kú ba̍k-chiu-chêng ê sū.

16. Thian piàn it-sî-kan, sìⁿ-miā chāi gán-chiân.

Thiⁿ beh piàn-hòa sī hut-jiân-kan, chhin-chhiūⁿ hong-thai-hō͘, lûi-kong, sih-nà, lo̍h-pha̍uh, tē-tāng hit hō chai-eh; lâng beh sí-sit sī tī ba̍k-chêng ê sū.

17. Ji̍t-chí bōe tò, m̄-sī thiⁿ-tōe bô pò.

Che sī kóng, lâng chòe pháiⁿ, bô tú-tio̍h chai-lān; khiok sī sî-ji̍t iáu-bōe kàu, m̄-sī thiⁿ-tōe bô pò-èng, lâi iông-ún lâng chòe pháiⁿ.

18. * Sek-sî-bū--chiá ûi chùn-kia̍t, ti-chìn-thòe--chiá ûi eng-hiông.

Bat hiān-sî iàu-kín--ê, sǹg-sī hô-kia̍t; chai chìn-thòe ê lâng, hō-chòe eng-hiông.

Che sī kóng, tì-sek ê lâng chòe-sū tio̍h khòaⁿ ki-hōe, bōe sái-tit kò͘-chip bián-kióng.

19. Chòe ok chòe to̍k, khiâ bé kho̍k-kho̍k; hó-sim hó-hēng, bô saⁿ thang chhēng.

Chòe ok-to̍k ê lâng ū thang khiâ bé kho̍k-kho̍k cháu, thit-thô; hó-sim ê lâng sòng-hiong kàu bô chi̍t niá saⁿ thang chhēng.

Che sī kóng, chòe hó hoan-tńg tú-tio̍h kan-khó͘; cho-gū khiok sī bô tiāⁿ-tio̍h.

20. Chn̂g-bat chn̂g-kiaⁿ, pòaⁿ-bat pòaⁿ-kiaⁿ; lóng m̄-bat, lóng m̄-kiaⁿ.

Che sī kóng, lâng nā chiâu-chn̂g bat chêng-lí, chin kiaⁿ-liáu chòe chhò; nā lóng m̄-bat chêng-lí, chiū káⁿ hó-táⁿ lām-sám chòe.

21. Kam-chia̍h kam-pun, ū thang chia̍h, ū thang chhun; thau-ni thau-liàm, chi̍t-sì-lâng kheh-khiàm.

Che sī kóng, lâng nā kam-goān pun hō͘ lâng, hoaⁿ-hí lâi siá-si, éng-éng chia̍h ū chhun; nā tham-sim thau-the̍h, siông-siông chia̍h bô kàu, só͘-í lâng tio̍h ū tō͘-liōng.

22. * Oa̍t kan, oa̍t khiáu, oa̍t pîn-kiông; kan-kan khiáu-khiáu thian put-iông.

Ná kan-khiáu chiū ná pîn-kiông, kan-khiáu ê lâng, thiⁿ m̄ iông-ún--i.

Che sī kóng, lâng tio̍h tiong-hō͘, chiah ū hok-khì.

23. Chiūⁿ tah, m̄ pê; bô chiūⁿ tah, khàng kàu lâu huih.

Chiūⁿ ê só͘-chāi m̄ pê, bô chiūⁿ ê só͘-chāi ti̍t-ti̍t pê kàu lâu huih.

Che sī kóng, lâng eng-kai chhut-la̍t--ê m̄ khì chòe, m̄ eng-kai chhut-la̍t--ê hoán-tńg chīn-la̍t khì chòe, tì-kàu ū sún-hāi bô lī-ek.

24. * Sī ngô͘ châi, ka-kī lâi; sī ngô͘ chú, taⁿ put sú.

Nā-sī lán eng-kai tit ê chîⁿ, chiū bián tô͘-bô͘, iā ka-kī kàu chhiú; nā-sī eng-kai tit ê kiáⁿ, sui-bóng phah, ia̍h bōe sí.

Che sī kóng, chîⁿ-châi m̄-bián kè-kàu, kiáⁿ-jî chóng tio̍h kà-sī.

25. Chia̍h-hiong khùn tiōng, chòe khang-khè bô lō͘-iōng.

Chia̍h mi̍h chhiⁿ-hiong, khùn ài tùi-tiōng; lūn-kàu chòe kang, pîn-tōaⁿ kòa hâm-bān, ta̍k hāng bô lō͘-ēng.

26. Mî-chioh-phē m̄-khùn, beh khì ô-khak chhia-pùn-táu.

Mî-chioh-phē sio kòa nńg, i kú m̄ khì khùn, ô-khak tiam kòa ngī, i kú ài beh khì chhia-pùn-táu.

Che sī kóng, lâng bē-hiáu kiû an-ún, tian-tò khì chiū-kūn kan-khó͘.

27. * Kūn chu--chiá chhek, kūn be̍k--chiá hek.

Kūn-óa gîn-chu ê mi̍h ōe piàn chhiah-sek, kūn-óa o͘-ba̍k ê mi̍h pìⁿ chòe o͘-sek.

Che sī kóng, chiū-kūn hó-lâng ōe pìⁿ hó, chhin-kūn pháiⁿ-lâng ōe pìⁿ pháiⁿ; chhin-chhiūⁿ óa hit hāng mi̍h, chiū bak hit hō sek.

28. Chêng-niá bōe sī kiā, āu-niá khah kiā piah.

Chêng-bīn ê soaⁿ-niá iáu bē sǹg sī kiā, āu-bīn ê soaⁿ-niá koh-khah kiā.

Che sī kóng, ba̍k-chêng ê kéng-hóng sū-sè, bô lōa gûi-hiám oh-kiâⁿ, ba̍k-āu ê sū-sè koh-khah kan-khó͘ tam-tng.

29. * Jîn put-soat put-ti, kó͘ put-táⁿ put-hiáng.

Lâng nā bô kóng, chiū bô lâng chai; kó͘ nā bô phah, chiū bōe-ōe tân.

Che sī kóng, ū sím-mi̍h tāi-chì chóng tio̍h chhut-siaⁿ kóng-bêng; nā tìⁿ-tiām-tiām beh thài ū lâng chai?

30. Sian--lâng phah-kó͘ ū-sî chhò.

Sîn-sian phah-kó͘, ia̍h ū-sî ū chhò-gō͘.

Che sī kóng, lâng sui-bóng gâu, chòe tāi-chì bōe bián-tit ū-sî sit-chhò, só͘-í tì-sek ê lâng m̄-káⁿ khoa-kháu i lóng bô kè-sit, lóng bô m̄-tio̍h.

31. * Jîn iú siān-goān, thian pit chiông--chi.

Lâng ū hó ê sim-goān, thiⁿ tek-khak thàn--i.

Che sī kóng, lâng nā ū sim-goān, chiū Siōng-tè tek-khak hō͘ i chiâⁿ.

32. * Put í ngó͘ ûi-tek, hoán í ngó͘ ûi-siú.

M̄ lia̍h góa chòe un-tek, hoán-tńg lia̍h góa chòe oan-siû.

Che sī chhin-chhiūⁿ lâng thiaⁿ tō-lí bô kám-un, hoán-tńg chòe tùi-te̍k, saⁿ khún-tio̍k.

33. Hó-chéng m̄ tn̂g, pháiⁿ-chéng m̄ tn̄g.

Hó ê chéng-chí m̄ kú-tn̂g, pháiⁿ ê chéng-cho̍k bōe choa̍t-tn̄g.

Che sī kóng, hó ê pē-bú bô tn̂g-tn̂g chhut hó kiáⁿ-sun, pháiⁿ chó͘-kong éng ài chhut pháiⁿ kiáⁿ-sun; koh kiáⁿ-sun éng m̄ o̍h pē-kong ê hó-khoán, éng ài o̍h i ê pháiⁿ-iūⁿ.

34. Chi̍t sî hong siá chi̍t sî chûn.

Hit-chi̍t-sî ê hong-bīn, tú-hó ōe ēng-tit sái hit-chi̍t-sî ê chûn-chiah.

Che sī kóng, lâng teh pān-sū, tio̍h siòng ki-hōe, tio̍h sek-sî-bū; bōe sái-tit kò͘-chip éng-siông-sî ê khoán; bōe chòe-tit, chiū tio̍h thèng-hāu.

35. Chi̍t-pah lún, chiah ū kim-tún.

Kó͘-chá lâng bat ū lâng thun-lún chi̍t-pah-kòe, chiū tit-tio̍h chi̍t ê kim-tún-á.

Che sī kóng, lâng tio̍h siông-siông thun-lún chiah ū hok-khì.

36. * Sin--ni̍h bû siâ, put phàⁿ kúi.

Seng-khu nā bô siâ-phiah ê sū, chiū m̄-kiaⁿ kúi-koài.

Che sī kóng, lâng kui chèng-tō, thàn chin-lí, sim chiū an-jiân bô kiaⁿ, chiah bōe siū Mô͘-kúi ê bê-hek.

37. Ín kúi ji̍p-the̍h, chhiáⁿ kúi i-pīⁿ.

Lâng nā phòa-pīⁿ, chiū sio-hiuⁿ khì mn̂g-kháu hē kúi-sîn.

Che sī kóng, ín-chhōa kúi ji̍p chhù-the̍h, chhiáⁿ kúi lâi i-pīⁿ, sī iú-sún bû-ek ê sū.

38. Pháiⁿ koe kāu chí, pháiⁿ lâng kāu giân-gí.

Pháiⁿ ê koe chōe-chōe koe-chí, pháiⁿ ê lâng chōe-chōe ōe.

Che sī kóng, lâng tio̍h eng-kai kóng, chiah kóng; m̄-thang to-giân, tì-kàu chòe chhò-gō͘.

39. * Chū hūn ki bû ia̍p, bo̍k oàn thài-iông phian.

Tio̍h ka-kī hūn chhiū-ki bōe hoat-hio̍h; bo̍h-tit oàn-hūn ji̍t-thâu chiò phian-piⁿ.

Che sī kóng, lâng tio̍h hūn ka-kī bōe hoat-ta̍t heng-khí; m̄-thang oàn-hūn pa̍t lâng bô chiàu-kò͘ khan-sêng.

40. Chia̍h ké-chí bô pài chhiū-thâu.

Lâng chai thang chia̍h ké-chí, chóng-sī bô khì pài-siā ké-chí ê chhiū-thâu.

Che sī kóng, lâng siū lâng ê un-hūi, iā bōe-hiáu tap-siā--i; koh m̄-bat bān-hāng mi̍h tùi Siōng-tè chhut, m̄-chai thang ho̍k-sāi Siōng-tè.

41. Môa siⁿ-lâng ba̍k, tap sí-lâng un.

Môa-phiàn oa̍h-lâng ê ba̍k-chiu, hō-chòe pò-tap sí-lâng ê un-chêng.

Tùi chit kù sio̍k-gú khó-kiàn lâng ōe-hiáu-tit chòe kong-tek sī bô iáⁿ, bô thang lī-ek sí-lâng, put-kò sī ài thàn sè-sio̍k nā-tiāⁿ.

42. Ū-sî chheⁿ kng, ū-sî ge̍h kng, ū-sî chhì-nâ-pô͘ kng.

Chhì-nâ-pô͘ sī chhì-phè nâ-tâu, in-ūi hé-kim-chhiⁿ siông-siông hioh tī hit-ni̍h, só͘-í kng.

Che sī kóng, lâng ê êng-hián bô tiāⁿ-tio̍h; ū-sî chit-ê êng-kng, ū-sî hit-ê êng-kng, m̄-thang ba̍uh-soah--i.

43. Sēng ti giâ-chàu, sēng kiáⁿ put-hàu, sēng bó͘ chhá-nāu.

Che sī kóng, lâng tio̍h gâu iok-sok ke-lāi, gâu chek-tok sī-sè, nā théng-sēng--in, chiū ōe hō͘ in chòe sit-chhò khí kiáu-jiáu. Chòe thâu-lâng--ê iā tio̍h iok-sok kha-chhiú, m̄-thang chhut-chāi in.

44. Kau koaⁿ kêng, kau kúi sí, kau ū-chîⁿ-lâng chòe bé-chí.

Kau-poe koaⁿ-hú ōe liáu-chîⁿ, kau-pôe siâ-kúi ōe sí sit, kau ū-chîⁿ-lâng tio̍h hō͘ i chhe-ēng, chhin-chhiūⁿ chòe in ê bé-chí (lô͘-châi).

Che sī kóng, lâng m̄-thang óa-khò sè-thâu, m̄-thang chhin-kūn siâ-su̍t.

45. Kín pháng, bô hó se: kín chek, bô hó tē; kín kè, bô hó ta-ke.

Se sī se-sòaⁿ; tē sī pháng-tē, môa-tē; kè, sī kè-ang.

Che sī kóng, chòe tāi-chì m̄-thang chhiⁿ-kông kín-kip, tio̍h sòe-jī chim-chiok; nā bô, só͘ chòe--ê éng khah m̄-hó.

46. Hē lí than, hē lí ô; hē kàu-sî, pòaⁿ-hāng bô.

Hē īs iok beh hō͘--lâng, chhin-chhiūⁿ hē pu̍t ê khoán. Than kap ô sī chúi--ni̍h ê mi̍h, chin hó-chia̍h.

Che sī kóng, lâng ēng hó-chhùi lâi phiàn--lâng, kàu-sî chiū ta̍k-hāng bô-iáⁿ.

47. Lâng gâu m̄-ta̍t-tio̍h thiⁿ-tē chòe tùi-thâu.

Lâng sui-bóng gâu kè-bô͘, chóng-sī Siōng-tè m̄-chún--i, chhin-chhiūⁿ kap i chòe tùi-te̍k.

Che sī kóng, lâng sui-jiân ū tì-sek, kok-sū bōe ûi-ke̍h tit Siōng-tè.

48. Tâng gê-chô, thih chhúi-khí; sí ku chìⁿ kàu chiâⁿ oa̍h-pih.

Gê-chô chhin-chhiūⁿ tâng--ê, chhúi-khí chhin-chhiūⁿ thih--ê; bêng-bêng sī sí ê ku i chiū chìⁿ kàu chiâⁿ oa̍h ê pih.

Che sī kóng, lâng ngī-chhùi beh kàu iâⁿ.

49. Siàu-liân m̄-bat siūⁿ, lāu chiū bô lāu-siùⁿ.

Siàu-liân ê sî nā m̄-bat siūⁿ, kiám-chhái khì hòng-lōng; kàu lāu hit-sî chiū lám sin-miā, siū kan-khó͘, hō-chòe 'bô lāu-siùⁿ'.

50. Chiūⁿ-soaⁿ khòaⁿ soaⁿ-sì; ji̍p-mn̂g khòaⁿ lâng-ì.

Chiūⁿ-soaⁿ tio̍h khòaⁿ soaⁿ ê sè-bīn, ji̍p lâng ê ke, tio̍h khòaⁿ lâng ê ì-sù.

Che sī kóng, lâng chhut-ji̍p lóng tio̍h ū ki-koan kiàn-sek, chiàⁿ bōe sit-chhò.

51. Chhiū-sin khiā-ti̍t chiaⁿ, m̄-kiaⁿ chhiū-bé iô-hong.

Chhiū-châng nā khiā-chāi sì-chiàⁿ, chiū m̄-kiaⁿ chhiū-bé ū hong lâi iô-tāng.

Che sī kóng, lâng nā ka-kī chèng-khì khiā-chāi, chiū m̄-kiaⁿ pa̍t-lâng húi-pòng hong-siaⁿ.

52. Chi̍t-lâng chú-tiuⁿ, m̄-ta̍t-tio̍h nn̄g-lâng su-niû.

Chi̍t-lâng chú-ì, m̄-ta̍t-tio̍h nn̄g-lâng lâi chham-siông khah-hó.

Che sī kóng, pān chhìn-chhái sū m̄-thang khò ka-kī lâi chū-choan.

53. Hāi-jîn chek hāi-kí, hāi pa̍t-lâng ka-kī sí.

Hām-hāi pa̍t-lâng chiū-sī hāi-tio̍h ka-kī.

Che sī kóng, lâng m̄-thang kè-bô͘ hāi pa̍t-lâng, kàu-bé ōe ka-kī siū hāi khì sí.

54. Ka-kī chhia, bē tian; ka-kī o, bē chhàu-hé-lo.

Chhia, sī e sak; tian, sī tian-tó; "o"--jī ū sam-koan lióng-ì, iā beh chí "o-ló," iā beh "chian-chú," chhin-chhiūⁿ hē tī tiáⁿ--ni̍h teh o.

Che sī kóng, lâng ka-kī hiâm bô sím-mi̍h pháiⁿ; ka-kī o-ló, lóng bōe kiàn-siàu kóng kàu hó-bī hó-sò͘.

55. Thó͘-sông m̄-bat pó, lia̍h sam-nāi chòe kiuⁿ-bú.

'Thó͘-sông' sī gōng; 'pó' sī pó-pòe; 'sam-nāi' sī ta̍t chîⁿ ê io̍h khoán-sit lio̍h-á chhin-chhiūⁿ kiuⁿ-bú. (Kiuⁿ-bú sī chho͘-sio̍k ê mi̍h).

Che sī kóng, lâng bōe-hiáu hun-pia̍t hó-pháiⁿ, chhin-chhiūⁿ lâng lia̍h Siōng-tè ê chin-lí khòaⁿ-chòe īⁿ-toan siā-kàu.

56. * Hù-kùi su îm-io̍k, pîn-kiông khí tō-sim.

Lâng nā hù-kùi, chiū ài siūⁿ kan-îm ê lō͘; lâng nā pîn-kiông, chiū siⁿ-khí thau-the̍h ê sim.

Che sī kóng, lâng nā bô siú tō-lí, put-lūn hù-kùi pîn-kiông, lóng ū su-io̍k lâi liân-lūi1 i ê sim-chì.

57. * Jîn siān pī jîn khi, má siān pī jîn khî.

Lâng nā hó, chiū hō͘ lâng khi-hū; bé nā koai, chiū lâng khah ài khiâ.

Che sī kóng, chòe-hó ê lâng bōe-bián-tit siū lâng chiâu-that, in-ūi i gâu thun-lún, m̄ ài kap lâng kè-kàu.

58. * Lō͘ iâu ti má-le̍k, sū kiú kiàn jîn-sim.

Lō͘-tô͘ nā hn̄g, chiah chai hit chiah bé ê khùi-la̍t; tāi-chì kàu kú, chiah chai hit-ê lâng ê sim-koaⁿ.

Che sī kóng lâng ê hó-pháiⁿ, m̄-sī chiām-sî-kú khòaⁿ ē-tit chhut.

59. Iau-ke m̄ sioh chhê, iau-lâng m̄ sioh bīn-phê.

Ke nā iau, m̄-kiaⁿ tek-chhê phah-kóaⁿ; lâng nā iau, m̄-chai thé-biān kiàn-siàu.

Che sī kóng, lâng tio̍h kut-la̍t thàn-chia̍h; nā bô, kàu iau-gō͘ hit-sî, chiū bô kò͘ lián-biān, bô sioh liâm-thí.

60. Tōa-káu pôaⁿ chhiûⁿ, sè-káu khòaⁿ-iūⁿ.

Tōa-chiah káu pôaⁿ-kè chhiûⁿ-á, káu-á chiū khòaⁿ i-ê iūⁿ tè i pôaⁿ.

Che sī kóng, chòe lâng ê sī-tōa m̄-thang pháiⁿ bô͘-iūⁿ hō͘ sī-sè khòaⁿ, kiaⁿ-liáu teh beh o̍h--i.

61. * Chin-kim put-phàⁿ hé, tiong-sîn put-phàⁿ sú.

Chin-chiàⁿ ê kim m̄-kiaⁿ hé sio; chīn-tiong ê jîn-sîn m̄-kiaⁿ sí.

Che sī kóng, lâng sêng-si̍t chīn-tiong, tú-tio̍h gûi-hiám chai-lān, chiū an-sim khiā-chāi lóng bô kiaⁿ-hiâⁿ, bōe siū bê-hek.

62. * Ōa hó͘, ōa phî, lân ōa kut; ti jîn, ti biān, put ti sim.

Ōe hó͘ kan-ta ōe phê, oh-tit ōe kut; chai lâng put-kò chai bīn, khiok m̄-chai sim.

Che sī kóng, bat lâng kan-ta bat i ê gōa-māu, kú bē bêng-bêng chai i ê sim-lāi.

63. * Lâng bô chhian ji̍t hó, hoe bô pah ji̍t âng.

Lâng bô-thang chi̍t-chheng ji̍t lóng hó-hó bô pīⁿ-thiàⁿ, hoe bô chi̍t-pah ji̍t lóng âng-âng bô sit-sek.

Che sī kóng, lâng bē bián-tit ū-sî tú-tio̍h kan-khó͘.

64. * Jîn bû kan-khó͘ kè, lân-tek sè-kan châi.

Lâng bô kan-khó͘ ê kè-bô͘, oh tit-tio̍h sè-kan ê chîⁿ-châi.

Che sī kóng, lâng tio̍h chīn pún-hūn lâi chòe-kang, m̄-thang tham chheng-êng, m̄-thang siūⁿ pîn-tōaⁿ.

65. * Khiàm-chè oàn châi-chú, put-hàu oàn hū-bú.

Khiàm chîⁿ--ê oàn-hūn chè-chú, put-hàu--ê oàn-hūn pē-bú.

Che sī chhin-chhiūⁿ lâng khiàm hó tek-hēng, pōe-ge̍k Siōng-tè, chiū oàn-hūn tō-lí, húi-pòng kàu-hōe.

66. Siông chia̍h-chiú bōe chùi, siông kìⁿ-koaⁿ m̄-ùi.

Siông-siông chia̍h-chiú, bōe chiú-chùi; siông-siông kìⁿ koaⁿ-hú, bōe kiaⁿ in.

Che sī kóng, kok-hāng sū koàn-sì chiū sêng chū-jiân; só͘-í tio̍h ha̍k-si̍p, m̄-thang hiâm hùi-khì, m̄-thang ùi kan-khó͘.

67. Ōe tèng chú-lâng ì, piān-sī hó kang-hu.

Ōe ha̍h chú-lâng ê ì-sù, chiū sī hó ê kang-hu.

Che sī kóng, lâng kā chú-lâng chòe-kang, tio̍h thàn chú-lâng ê só͘-ài.

68. Bat sǹg, m̄-bat tû; thó bí, ōaⁿ han-chû.

Ōe-hiáu sǹg-siàu, bōe-hiáu tùi-tû, chiū the̍h bí khì ōaⁿ han-chû.

Che sī kóng, gōng ê lâng tham-sim ài khah-chōe, sòa chiong ta̍t-chîⁿ khah-hó ê mi̍h khì ōaⁿ khah-bái--ê.

69. Hó-thiⁿ bô chûn hō͘ lâi niû; kàu hō͘ lâi chiū bô su-niû.

Bô hō͘ ê sî bô chhûn-pān bí-niû khí-lâi khǹg; kàu lo̍h-hō͘ hit-sî, chiū bô kè-chhek thang su-niû.

Che sī kóng, lâng tio̍h liōng-chá pī-pān; kàu khiàm-ēng hit-sî chiah ū thang ēng.

70. Chāi-siⁿ m̄ hàu nâ-âu, sí-liáu chiah hàu koaⁿ-chhâ-thâu.

Pē-bú oa̍h ê sî, m̄ bóe hó-mi̍h lâi hō͘ i chia̍h; kàu pē-bú sí, chiah ēng seng-lé hó-mi̍h khì hiàn-chè.

Che sī kóng, lâng hōng-ióng tī chāi-siⁿ ê sî, m̄-thang thèng-hāu sí-āu chiah lâi hàu.

71. Ū-sim phah chio̍h, chio̍h chiâⁿ-chhng; bô-sim lì-chóa, chóa bōe phòa.

Ū chì-khì khì phah chio̍h, chio̍h ia̍h ōe kui-khang kui-chhng; nā bô sim-ì lâi thiah chóa, chóa ia̍h bōe phòa.

Che sī kóng, lâng tio̍h koat-ì chīn-la̍t, sū chiū chòe ōe-tit-chiâⁿ.

72. Jîn-sim put-chiok, chôa thun chhiūⁿ.

Lâng ê tōa sim-koaⁿ put-ti-chiok, chhin-chhiūⁿ hit bé chôa siūⁿ beh thun-chia̍h hit chiah chhiūⁿ; chhiūⁿ sī kài tōa chiah ê siù.

Che sī kóng, lâng tio̍h koat-ì chīn-la̍t, sū chiū chòe ōe-tit-chiâⁿ.

73. Chhiú kia̍h tōa-hiaⁿ teh hiàm chha̍t.

"Tōa-hiaⁿ" sī chha̍t ê ke-si (tek-kùn).

Che sī kóng, pún-sin chòe chha̍t, ia̍h thàn lâng teh hiàm chha̍t. Chhin-chhiūⁿ ka-kī ū pháiⁿ, ia̍h thàn lâng hiâm pa̍t-lâng ê pháiⁿ.

74. Ū, chòe hó͘ chām; bô, chòe hó͘ thèⁿ-ām.

Hó͘ nā ū tit-tio̍h oa̍h-mi̍h, chiū chòe-chi̍t-ōe chia̍h-liáu-liáu; nā bô thang chia̍h, chiū siang-kha thèⁿ ām-kún teh khiā.

Che sī kóng, lâng ê tōa-chiah bô chhun āu, iá-sī án-ni.

75. Lîm Tāi-khiân, chù chhèng phah ka-kī.

Kó͘-chá ū sìⁿ Lîm, miâ Tāi-khiân, ê lâng; i chòe bú-koaⁿ chiū chù tōa-chhèng beh phah hiah ê chha̍t, chóng-sī sit-chhò khì phah-tio̍h i pún-sin.

Che sī kóng, lâng ēng kè-bô͘ beh hā pa̍t-lâng, khiok hāi-tio̍h ka-kī, iā-sī án-ni.

76. Tōa-him sái gâi-chîⁿ.

Lâng chhah pháiⁿ-chîⁿ khì bóe-mi̍h, bōe-mi̍h--ê beh kah i tio̍h ōaⁿ, i chiū tōa-siaⁿ háng-hoah, chìⁿ m̄-sī pháiⁿ-chîⁿ, tì-kàu hō͘ bōe-mi̍h ê lâng kiaⁿ-hiâⁿ, sòa m̄-káⁿ kā i ōaⁿ.

Che sī kóng, lâng ēng báng-hoah lâi hêng-ge̍k lâng.

77. Soaⁿ-téng bô hó kiò, soaⁿ-ē bô hó ìn.

Soaⁿ-téng nā bô hó siaⁿ-im lâi kiò, soaⁿ-kha chiū bô hó siaⁿ-sàu lâi ìn-tap.

Che sī kóng, pí-phēng lán nā bô hó khoán-thāi lâng, i iā bô hó khoán-thāi lán.

78. * Siōng put-chèng, chek hā oai.

Sī-tōa nā bô toan-chiàⁿ, sī-sòe chiū tè i oai-chhoa̍h.

Che sī kóng, chòe sī-tōa tio̍h chèng-khì; nā bô, sī-sòe chiū m̄ sūn-ho̍k.

79. * Chāi-siⁿ m̄-jīn hûn, sí-liáu m̄-jīn si.

"Hûn", sī sîn-hûn; "si", sī sin-si; "m̄-jīn", sī bōe-jīn--tit. Só͘-í lânng bē sí, m̄-bat lêng-hûn sī tùi-tiōng; lâng nā sí, m̄-chai he̍k-sin bô lō͘-ēng.

Che sī kóng, lán nā bô hit ê chit-jīm, chiū bô-beh tam-tng hit ê chek-sêng.

80. * Kok io̍k pāi, chhut loān sîn; ka io̍k phò, chhut gâi-jîn.

Kok nā beh pāi, chiū tāi-seng chhut hoán-poān ê jîn-sîn; ke nā beh phòa, chiū tāi-seng chhut chhi-gâi tòng-gōng ê lâng.

Che sī kóng, tāi-chì iáu-bē lâi, tāi-seng chiū ū hit ê tiāu-thâu.

81. Nńg1 thô͘ chhim ku̍t.

Thô͘ nā khah-nńg, chiū ti-thâu ku̍t--lo̍h-khì khah-chhim.

Che sī kóng, lâng nā loán-jio̍k un-jiû, chiū hō͘ lâng khi-hū khah thiám.

83. * Siâ put tàu chèng.

Siâ--ê, kàu-bé bōe-kham-tit kap chèng--ê saⁿ-tàu.

Che sī kóng, lâng chóng-tio̍h chòe chèng-khì tiong-hō͘ khah ū té-tì, kàu-bé khah-iâⁿ.

83. * Kóaⁿ put te̍k chiòng.

Chió--ê bōe tí-tng--tit chōe--ê.

Che sī kóng, chió tâng-phōaⁿ ê lâng, bōe-kham-tit kap lâng-chiòng chōe--ê tùi-te̍k.

84. * Jîn-gī bo̍k kau châi, kau châi jîn-gī choa̍t.

Jîn-gī ê pêng-iú, bo̍h-tit ēng chîⁿ-châi saⁿ kau-pê; kiaⁿ-liáu nā kau chîⁿ-châi, chiū tì-kàu hāi-tio̍h jîn-gī, hō͘ jîn-gī choa̍t-tn̄g--khì.

85. Mn̂g-hō͘ phòa-sàm, ke káu loān-chông.

Phòa-sàm, sī pāi-hoāi; loān-chông, sī lām-sám chhut-ji̍p pháu-cháu.

Che sī kóng, lâng nā pháiⁿ ke-kàu, lāi-bīn bô chèng-chong, chiū ū pháiⁿ lâng lām-sám chhut-ji̍p loān-loān-chông.

86. O͘-káu thau-chia̍h, pe̍h-káu siū-chōe.

O͘-káu thau-chia̍h lâng ê mi̍h, liân-lūi pe̍h-káu khì hō͘ lâng phah.

Che sī kóng, tâng-phōaⁿ chòe-pháiⁿ liân-lūi--tio̍h pa̍t-ê khì thòe i siū-khó͘.

87. Phah chháu kiaⁿ chôa, thâi ke kà kâu.

Tiau-kò͘-ì phah chháu, sī beh hō͘ chôa kiaⁿ; bô in-toaⁿ thâi ke, sī beh kà-sī kâu, hō͘ i chai thang kiaⁿ.

Che sī kóng, kà-sī chit-ê sī beh hō͘ hit-ê thang kiaⁿ.

88. Súi-ke thiàu-hn̄g, m̄-kú sī-m̄ kú.

Súi-ke chin gâu thiàu, m̄-kú chi̍t-ē thiàu, chiū thêng lōa-kú chiah koh-chài thiàu. "Sīm," sī khiā-sīm.

Che sī kóng, lâng sui-jiân gâu chhut-la̍t, m̄-kú ia̍h gâu iân-chhiân, bô chiâu-ûn, chiū bô lō͘-ēng.

89. Chhùi-khí kap chi̍h ia̍h ū-sî saⁿ-gāi.

"Gāi," sī siong-giā; chhin-chhiūⁿ ū-sî chia̍h-mi̍h kā-tio̍h chi̍h, á-sī kā-tio̍h chhùi-phóe.

Che sī phì-jû hó pêng-iú á-sī ke-lāi ê lâng, ū-sî bōe-bián-tit put-hô, bōe-bián-tit saⁿ-gāi.

90. Iâm kàu, kê àu.

Ū lâng beh sīⁿ hî-kê, chóng-sī thèng-hāu lâng khì bóe iâm, bóe ê lâng iân-chhiân chin-kú, tì-kàu iâm lâi, hî í-keng àu.

Che sī kóng, lâng tú-tio̍h iàu-kín ê sū, nā iân-chhiân chiū bōe-hù, sòa gō͘-tio̍h tāi-chì.

91. Ok-bé ok-lâng khiâ.

Ok ê bé, tú-tio̍h hó-táⁿ ióng-béng ê lâng chiū káⁿ khiâ.

Che sī kóng, pháiⁿ lâng iáu ū pí i kok-khah pháiⁿ--ê lâi koán-hat--i; chhin-chhiūⁿ kóng, "Tâng-lâng tú-tio̍h thih-lâng."

92. * Bo̍k sìn tit tiong-ti̍t, su-hông jîn put-jîn.

Bo̍h-tit sìn tiâu-ti̍t tiong-kan ê hó, tio̍h tî-hông jîn-ài tiong-kan ê pháiⁿ.

Che sī kóng, lâng ū-sî gōa-māu sui-bóng sī hó, kî-si̍t sim-lāi sī khǹg pháiⁿ, só͘-í tio̍h kín-sīn tî-hông.

93. Khí-thiàⁿ chiah chai khí-thiàⁿ lâng.

Pún-sin bat chhùi-khí-thiàⁿ, chiàⁿ ōe chai pa̍t-lâng ê kan-khó͘.

Che sī kóng, lâng tio̍h pún-sin keng-kè, chiah chai pa̍t-lâng ê kan-khó͘.

94. Ke-sîn thong gōa-kúi.

Ke-lāi ê sîn, khì su-thong gōa-bīn ê kúi.

Che sī phì-jû ka-kī ê chhin-chhek á-sī lāi-bīn ê kha-chhiú khì kap pa̍t-lâng su-thong kè-bô͘.

95. M̄-bián saⁿ-chhùn chúi, chiū beh pê liông-chûn.

Iáu-bē ū saⁿ-chhùn chúi ê chhim, teh siūⁿ beh pê liông-chûn.

Che sī phì-jû lâng bē ū hit-hō tōe-pō͘, chiū teh khoa-kháu.

96. Saⁿ-ji̍t sóa-chai, sì-ji̍t khiā-n̂g.

Saⁿ-ji̍t chhian-sóa hoe-chai, sì-ji̍t hoe chiū ko͘-tâ bōe chhiⁿ-chhùi.

Che sī phì-jû lâng tau̍h-tau̍h ōaⁿ i ê kan-kí thâu-lō͘, chiū ōe sún-sit.

97. Ke-lāi bô bâ, niáu-chhú khiau-kha.

"Bâ" sī niau; chhù-lāi nā bô bâ, niáu-chhú chiū hó-táⁿ khiau-kha teh chē.

Che sī kóng, sī-tōa nā bô tī-teh, sī-sòe chiū káⁿ hòng-chhiòng, in-ūi bô lâng koán-hat.

98. * Bâ, chhú, tong-biân.

Niau kap niáu-chhú chò-hóe khùn.

Che sī kóng, thâu-ba̍k siū-iū, chiū iông-ún i ê kha-chhiú khì chōe pháiⁿ; chhin-chhiūⁿ koaⁿ-hú chia̍h chîⁿ, chiū kap pháiⁿ-lâng su-thong kè-bô͘.

99. Ba̍t-sat bo̍h-tit chhiò chhiū-gūi chhàu-chhiⁿ.

Chhiū-gūi sī chhàu-chîⁿ-ku-á ê lūi, ba̍t-sat iā chhàu-chhiⁿ.

Che sī kóng, lâng ka-kī ū pháiⁿ, chiū m̄-thang chhiò pa̍t-lâng ê pháiⁿ.

100. Ku-thâu ia̍h sioh, kù-bé ia̍h sioh.

Ku ê thâu kap bé, khah-siông sī kiu--teh. m̄-káⁿ chhun--chhut-lâi.

Che sī kóng, lâng sioh sìⁿ-miā siuⁿ kè-thâu.

101. Tīⁿ, kiaⁿ-sí; pàng, kiaⁿ-pe.

Chhiú lia̍h chiáu-á beh ni̍h-ân, kú kiaⁿ-liáu i sí; nā beh pàng lēng, kú kiaⁿ i pe--khì.

Che sī pí-phēng lâng pé-pa̍k chîⁿ, ia̍h sī án-ni.

102. Chúi-chiⁿ chiò po-lê, kiàⁿ tú kiàⁿ.

Chúi-chiⁿ kap po-lê pîⁿ-pîⁿ kng, nā tùi-chiò, lóng khòaⁿ bêng-bêng.

Che sī pí-phēngtì-sek--ê kap tì-sek ê bô͘-sū, iā-sī án-ni.