Sı̍p-jı̄-kè Ê Kau-chiàn 04

13. Lêng Jio̍k Ê Kau-chiàn “Hit sı̂ Iâ-so͘ hō͘ Sèng Sı̂n chhoā kàu khòng-iá, beh siū Mô͘-kúi chhı̀.” (Má-thài 4:1) Iâ-so͘ siū soé-lé, Sèng Sı̂n chhin-chhiūⁿ chíⁿ-á chhiong-moá I, chek-sı̂ khı̀ khòng-iá kı̀m-chia̍h 40 mı̂-jı̍t, siū Mô͘-kúi chhı̀, oân-choân tek-sèng. Taⁿ goá bô koh ēng kı̀m-chia̍h ê kı̂-tó, sı̄ chiàu-siông chia̍h lâi thoân-tō, tùi chia khí ū kiâⁿ sı̂n-jiah, lāu-bú hó khı̀ lah, chóng-sı̄ bē thang tí-khòng Mô͘-kúi thong-kè jio̍k-thé ê iú-he̍k. “Nā m̄ sı̄ ēng kı̂-tó, chit lūi chiū boē tit i chhut.” (Má-khó 9:29) Sı̂-siông hō͘ jio̍k-thé só͘ choè ù-oè, io̍k-bōng ê iú-he̍k khah iâⁿ, tı̄ Chú ê bı̄n-chêng kiû chín-kiù. Hoê-kò͘ pún-sin ê loán-jio̍k kap ù-oè, chin chiàⁿ bô pān-hoat, chiū koat-ı̀ sûn-hoê thoân-tō. Chı̍t-niá thán-á, chı̍t-pún Sèng-keng, khai-sí kı̂-tó thoân-tō, tāi-seng tı̄ Sı̂n-hō͘ ê hū-kı̄n, āu-lâi sûn-hoê Kiú-chiu ê kok-toē, tı̄ siâⁿ-chhı̄ tı̄ lông-chhoan, poâⁿ-soaⁿ kè-niá chhēng thap-bı̍h thoân hok-im. Ū sı̂ kap cheng-sı̂n-pēⁿ lâng ná kóng ná kiâⁿ Tiông-kiā koān Kàn-chó hái-kı̂ⁿ. Ū sı̂ khiā tı̄ Tiok-hō khe-hoāⁿ hoê-sióng kè-khı̀, iā kap hoé-chhia pı̂ⁿ-pı̂ⁿ kiâⁿ A-so soaⁿ-phiáⁿ. Án-ni siū Chú ín-chhoā lâi kàu Tâi-oân. Goá ê chú-gı̄ sı̄ bô ài kā lâng kiû-khit chı̂ⁿ, bô ài kiû chia̍h-mı̍h, bô toà chı̂ⁿ, bô toà piān-tong, to̍k-to̍k kiû Siōng-tè, lia̍h I só͘ kā goá pı̄-pān--ê, choè kàu-gia̍h. Ēng Kiong-kiā ê sı̀n-tô͘ ê hiàn-kim boé kàu Tâi-oân ê chûn-phiò, chı̍t choā 23 kho͘. Chûn sı̄ Ko-chhian-hūi-oân 8,000 tùn chin súi ê chûn, lâng-kheh lóng sı̄ teh lâi-óng Tâi-oân ê lâng, lóng chin chhai-hoa, siūⁿ tio̍h pún-sin chiah sòng-hiong sı̍t-chāi khó͘-siong, mı̂--sı̂ chiū chhu thán-á tı̄ kah-pán-téng, chiàu sim só͘ ài kı̂-kiû Siōng-tè. Chûn kàu Ke-lâng bé-thâu ba̍k-chiu só͘ khoàⁿ jia̍t-tài ê kéng-tı̀ sı̍t-chāi chin kám-kek. Gêng-chiap ê lâng jı̂n-san jı̂n-hái, goá chhēng thap-bı̍h peh-chiūⁿ Ke-lâng soaⁿ, kı̂-kiû Siōng Chú pó-siú thâu-chêng ê lō͘-chām. Jia̍t-tài ê soaⁿ-hong ná chhe só͘ chhēng ê pe̍h-saⁿ, ná chàn-bí Chú lâi kàu Tâi-pak. Tùi lō͘-piⁿ thoân-tō khui kàu-hoē ê mn̂g-hō͘, tı̄ ta̍k só͘-chāi thoân-tō. Te̍k-pia̍t siū ín-chhoā kàu Tâi-oân tāi-ha̍k ê koaⁿ-sià, tùi hiah ê sian-siⁿ thoân hok-im, ū loā-choē lâng lâi sı̀n, āu-lâi keng-kè tiong-pō͘ kàu lâm-pō͘, chē tı̄ keng-chio-kha tha̍k Sèng-keng, tı̄ ông-lâi-hn̂g ê kı̂-tó kàu kin-á-jı̍t iáu ū ı̀n-siōng. Tâi-oân thoân-tō chêng-āu ū 2 pái, kiōng 6 goe̍h-jı̍t, chiàⁿ sı̄ piàⁿ-miā koat-sí ê thoân-tō. 14. Tiàu-bēng Tē 2 hoê Tâi-oân thoân-tō ê sı̂ Chú ū hián-chhut I ê koân-lêng, tāi-ha̍k ê koaⁿ-sià choè tiong-sim hoat-khí sió-hêng ê ho̍k-heng. Goá khah siông kàu ē-po͘-sı̂ chiū kàu Chúi-goân-toē chhêng-chhiū kha kı̂-tó. Ū sı̂ ka-kı̄ chı̍t lâng, ū sı̂ kap tông-chı̀ saⁿ-kap kūi-lo̍h jia̍t-sim kı̂-tó, chhin-chhiūⁿ Í-lı̄-a tı̄ Hô-lia̍t soaⁿ-tōng thiaⁿ Siōng-tè khin koh soè ê siaⁿ, Sèng Sı̂n iā lı̂m-chāi tı̄ chong-giâm kı̂-tó ê tiûⁿ-bı̄n, goá tı̄ Chú ê bı̄n-chêng gı̄-gı̄-chhoah. Ū chı̍t ē-po͘ goá thiaⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè tiàu-bēng ê siaⁿ. “Kiáⁿ ah! Goá hō͘ lí tı̀-hūi ê un-sù, koh hō͘ lí i-pı̄ⁿ ê un-sù, in-ūi lí ê sı̀n toā, Goá hoaⁿ-hí lí ê sı̀n-gióng, lí ūi-tio̍h phoà-siùⁿ ê lâng, lân-pı̄ⁿ ê lâng kı̂-tó, goá beh i-hó i, choē-jı̂n nā bô sı̂n-jiah m̄-sı̀n Goá, khoàⁿ ah, Goá chiong Goá ê koân-lêng hō͘ lí, lí khı̀ toē-chiūⁿ, Goá chhòng-chō toē, nā-sı̄ sè-kan m̄ bat Goá, ah! Goá khoà-lū!” Goá thiaⁿ-kı̀ⁿ chú ê siaⁿ, choân sim gı̄-gı̄ chhoah, kiám ū chit hō sū. Phoà-siùⁿ ê lâng, lân-pı̄ⁿ ê lâng, ū chhiⁿ-mı̂ ê, pái-kha ê, ū gâm ū chhàu-bı̄ ê, ū siáu ê, iā ū thái-ko ê, hiān-chāi kiám chin-chiàⁿ ū chit hō sı̂n-jiah? Nā ū kiâⁿ sı̂n-jiah kiám m̄ sı̄ Chú Iâ-so͘ chāi sè tong-sı̂? Kap Sù-tô͘ Hêng-toān sio-siâng, chhin-chhiūⁿ goá chit ê bô lêng-le̍k ê lâng, Chú cháiⁿ-iūⁿ chiong chit hō thiⁿ ê tāi-bēng hō͘ goá? Goá hoán-hok án-ni chū-būn chū-tap. Bô-lūn oē chiâⁿ boē chiâⁿ, kı̀-jiân sêng-siū chit hō tiàu-bēng, goá siū tio̍h kiâⁿ sı̀n-gióng ê lō͘, lı̄-khui hit só͘-chāi, chek-sı̂ tı̄ chū-hoē lâi kiàn-chèng chit ê sū. Tùi án-ni ū lâng iau-kiû kı̂-tó, chiū tı̄ sı̀n, tı̄ Chú ê miâ lâi kı̂-tó. Hit ê kiat-kó; chı̍t ê hiaⁿ-tı̄ tı̄ thó͘ 5 kong-lı̂, hui-siông thòng-khó͘, keh-jı̍t beh jı̍p-ı̄ⁿ, chiap-siū kı̂-tó tńg-khı̀ chhù-nı̍h, tı̄ bô khı̀ oân-choân hó khı̀, chı̍t ê chí-bē hoān tio̍h kú-nı̂ e̍k-hiù (sı̄ chı̍t khoán ê chhàu-koāⁿ-sng, hō͘ lâng chin thó-iàm) i-io̍h lóng bô kong-hāu chiap-siū kı̂-tó, kúi tiám-cheng āu hit ê lân-pı̄ⁿ hó khı̀, chèng-lâng chin tio̍h-kiaⁿ, tāi-ha̍k ê sian-siⁿ tùi in ê ha̍k-būn thâu-khak tēng sı̀n boē lo̍h, sı̀n sı̍t-chāi ê Siōng-tè, m̄ sı̀n Kiáⁿ Siōng-tè Ki-tok, chóng-sı̄ khoàⁿ chiah ê sı̂n-jiah chiū sı̀n siōng-tè ê Kiáⁿ Iâ-so͘ Ki-tok, bô tiâu-kiāⁿ sı̀n I ê sı̍p-jı̄-kè kap I ê koh-oa̍h. “Chèng lâng thiaⁿ-kı̀ⁿ koh khoàⁿ-kı̀ⁿ só͘ kiâⁿ ê sı̂n-jiah, chiū tâng-sim ı̀-hiòng Hui-le̍k ê oē, in-ūi choē-choē lâng ū hoān-tio̍h siâ-sı̂n, hiah ê siâ-sı̂n toā-siaⁿ âu-kiò chhut-khı̀; piàn-sūi ê, pái-kha ê, iā choē-choē tit-tio̍h i-hó.” (Sù-tô͘ Hêng-toān 8:6-7) 15. Sòng-hiong Sin-niû Hit sı̂ goá toà tı̄ tāi-ha̍k ê koaⁿ-sià, chiàu-siông thàu-chá khí-lâi chhut-khı̀ chē-teh chēng-chēng kı̂-tó, hit sı̂ thiaⁿ-kı̀ⁿ Chú ê siaⁿ. “Lí sı̄ goá ê sòng-hiong sin-niû.” Chit kù oē kú-kú khó͘-chhó͘ goá, goá chiong só͘ ū ê châi-sán lóng hō͘ goá ê sió-tı̄, tı̄ chit sè-kan bô chı̍t hun-bûn, sı̄ bô toà chı̂ⁿ-tē sòng-hiong ê thoân-tō-chiá, kàu kin-á-jı̍t iáu m̄ bat niá tio̍h ge̍h-hōng, chiong hó-gia̍h ê chhim-ian, pún-sin kap chit sè-kan bô koan-hē, chóng-sı̄ goá iā chhim-chai sòng-hiong ê kan-khó͘. Ha̍k-seng sı̂-tāi nā khiàm-ēng chı̂ⁿ, phoe siá khı̀, lāu-pē liâm-piⁿ kià lâi, chóng-sı̄ Thiⁿ-pē kéng-kài I só͘ thiàⁿ ê, piⁿ-phah I só͘ hoaⁿ-hí--ê, só͘-í koat-toàn bô hō͘ i ū chhun, iā bô chek-sı̂ hō͘ i, hō͘ i kı̂-tó kàu kha thâu-u thiàⁿ, cha-chhat liáu chiah hō͘ i. Bô chı̂ⁿ ko͘-put-chiong tio̍h kı̀m-chia̍h, kı̂-tó, án-ni ù-oè ê jio̍k-thé chiah tit-tio̍h chheng-khı̀, Thiⁿ-pē iā chhim-chai chiah ê sū, só͘-í beh kéng Iâ-so͘ Ki-tok ê cheng-chiat chhim-sı̀n ê sin-niû, iā chiàu án-ni teh kàu-io̍k. Chheng-pı̂n khak-sı̍t sı̄ choè sin-niû thâu chı̍t hāng ê tiâu-kiāⁿ, tham-loân n̂g-kim bí-sı̍t ê sı̂, Siōng-tè bô thiaⁿ hit lâng ê kı̂-tó, iā boē thang sêng-siū sèng-kiat ê un-hūi. In-ūi án-ni Chú ài goá choè sòng-hong ê sin-niû, chóng-sı̄ nā siūⁿ tio̍h kàu sûn-kàu ê jı̍t kúi-cha̍p-nı̂ kú, tio̍h kūi teh kı̂-tó chiah thang tit-tio̍h só͘ khiàm-ēng ê, chiū bô ài oa̍h, chài-saⁿ loân-bō͘ lo̍k-hn̂g, hūn boē kín sûn-kàu, kín kui Pē tau. Í-lı̄-a tı̄ lô-thêng chhiū-kha tùi Siōng-tè kiû “Iâ-hô-hoa ah, kiû Lí chhú goá ê sı̀ⁿ-miā” goá iā án-ni tùi Siōng-tè kı̂-tó. Tio̍h chhēng chhin-chhiūⁿ thiⁿ-sài bí-lē ê jı̂n-ài kap sèng-kiat ê gı̄-phàu. Sı̀n ê cheng-chiàn ke̍k chhim-khek, oē tit piàⁿ-miā kau-chiàn kàu bé á boē? Goá soà m̄ káⁿ khak-sı̀n. “Taⁿ liáu-āu ū gı̄ ê bián-liû kā goá pı̄-pān hē teh.” (II Thê-mô͘-thài 4:8) 16. Tūi-lo̍h Ê Lō͘ Goá lâi Tâi-oân hit sı̂ 26 hè, siū tiàu ê jı̍t khí chiū kā choē-choē pı̄ⁿ-lâng kı̂-tó, kā 10 lâng kı̂-tó, ū 5 lâng hó. Ta̍k-jı̍t chiūⁿ soaⁿ-téng, 2-3 tiám cheng-kú lâu koāⁿ kı̂-tó, tı̄ ke-nı̍h bô hun mı̂-jı̍t ke-thâu pò͘-tō, ín-chhoā lêng-hûn kàu lé-pài-tn̂g. Ū chı̍t-jı̍t chiap tio̍h tiān-pò. “Lāu-pē gûi-tok tńg-lâi.” Toā-chúi ê pò-èng tiòng-hong (tn̄g náu-kin), beh sí ê kan-khó͘, kiò goá tńg khı̀, kūi-tı̄ lāu-pē ê chhn̂g-piⁿ kı̂-tó kúi-nā jı̍t, lāu-pē hó khí-lâi, ū chı̍t jı̍t i-seng lâi chín-chhat, goá gō͘-kái tùi Siōng-tè ê tiong-sı̀n, soà tùi i-seng sit-giân. “Chit khoán tiòng-hong chù-siā chia̍h-io̍h lóng bô kong-hāu, chhiáⁿ lí m̄-bián lâi, kiû Siōng-tè i-tı̄ goā bô ǹg-bāng, goá beh tùi Ki-tok kı̂-tó, só͘-í m̄-bián i-seng.” I-seng toā siū-khı̀, toā-toā tùi-hù ka-cho̍k chhin-chhek, ke-lāi ê lâng tòng boē-tiâu lâu ba̍k-sái, chit khoán ê cheng-chiàn kè-sio̍k nı̂-goā kú. Kàu-bé goá chiū kā i-seng poê-choē, siu-khí Sı̂n-jú ê kı̂. Koat-sim m̄ ūi pı̄ⁿ-lâng kı̂-tó, chí-ū thoân hok-im chiū hó, chóng-sı̄ án-ni sı̄ poē-ge̍k Siōng-tè. “In-ūi Siōng-tè ê un-sù kap tiàu lâng lóng bô thé-hoé.” (Lô-má 11:29) Sui ū hô-téng ê khùn-lân, ûi-poē Siōng-tè ê tiàu-bêng bô lâng siū chiok-hok, lóng pı̂ⁿ-pı̂ⁿ kiâⁿ tūi-lo̍h ê lō͘, sit-lo̍h sı̀n-gióng, kı̂-tó bô le̍k-liōng, Siōng-tè ê oē pau-khı̀ khǹg, chin chiàⁿ sı̄ khó-lı̂n tūi-lo̍h ê thoân-tō-chiá, choè jio̍k-io̍k ê lô͘-châi, lêng-hûn bô chū-chú. Siōng-tè pı̄-pān i-seng io̍h-hng lâi i-tı̄ it-poaⁿ phó͘-thong ê lâng, koh ūi-tio̍h kan-chèng Ki-tok ê koh-oa̍h, lâi kiâⁿ Sı̂n-jú ê sı̂n-jiah, nn̄g-hāng lóng sı̄ tùi Siōng-tè chhut, tú chhin-chhiūⁿ chiàⁿ-chhiú kap tò-chhiú. Sı̂n-jú thoân-tō-chiá tio̍h chun-tiōng i-seng, i-seng iā tio̍h sêng-jı̄n Sı̂n-jú ê sı̂n-jiah. Goá sui-jiân piàⁿ-miā kun-tè Ki-tok, tùi chin-lí ê kng iáu chin so͘-oán, khiàm-kheh tı̀-hūi, sit-pāi liáu koh sit-pāi. Siūⁿ-khí kè-khı̀ pi-siong ê só͘ choè, kám-kak bô chu-keh koh choè thoân-tō-chiá. To̍k-to̍k tı̄ Chú Iâ-so͘ Sı̍p-jı̄-kè ê pó-huih, choè chı̍t ê choè khiam-pi ê kiàn-chèng-jı̂n, lâi hō͘ Chú ēng. “Kè-sit tit-tio̍h sià-bián, choē-koà tit-tio̍h jia-khàm--ê, che lâng ū hok-khı̀.” (Si-phian 32:1) 17. Beh Hoa Ê Teng-sim Goá chin khoài jia̍t khoài léng, ta̍uh-ta̍uh sit-pāi poa̍h-tó, chin-chiàⁿ sı̄ beh hoa ê teng-sim, beh chı̍h ê lô͘-úi, chiàu khoàⁿ sui-jiân loā jia̍t-sim thoân-tō, nā poē-ge̍k Siōng-tè, put-kò sı̄ teh khí Pa-piat ê thah. Só͘-í sui-jiân iā loā choē chéng-chí, iā bô ū lêng-hûn ê siu-sêng, chèng-bêng bô ū Siōng-tè chiok-hok ê chhiú. Boán-chiu sū-piàn í-lâi, khong-khı̀ chiām-chiām hiám-ok, lō͘-piⁿ pò͘-tō hō͘ lâng phah kàu chhùi boē tín-tāng, in-ūi kóng hui chiàn-lūn hō͘ lâng tùi ke-nı̍h koáⁿ chhut-khı̀, siūⁿ kóng he m̄-sı̄ pān-hoat, chiū chio tâng-sı̀n ê pêng-iú chiūⁿ soaⁿ-téng khui pêng-hô te̍k-pia̍t kı̂-tó-hoē. Ná kı̂-tó ná ta̍h-jı̍p choē-ok ê chōng-thāi, kàu-bé chiâⁿ-choè Tāi Tang-a chiàn-chêng. Tı̄ hit-khoán hoân-ló ê tiong-kan, Sèng-keng ê chin-lí hō͘ chhim-khek ê lêng-tek o͘-àm jia-pè soà khoàⁿ boē bêng. Chı̍t bı̄n chū-jiân-tek lí-kái Sèng-keng ê bûn-jı̄, sı̍t-hêng tı̄ seng-oa̍h, chı̍t bı̄n thòng-kám su-iàu khah ò-biāu oh lí-kái Siōng-tè ê oē. Chiū khai-sí tha̍k Bí-kok Sin kàu-hoē Sı̂n-ha̍k-hāu (New churlh college) ê thong-sı̀n káng-chō (函授課程). Gō͘-sûn-cheh tek sı̀n-gióng ê lâng, hoat-kiàn chı̍t khoán chēng-chēng ha̍k-sı̍p chin-lí ū úi-tāi ê pang-chān. Chóng-sı̄ che iā bô kúi nı̂ chiū in-ūi tāi-chiàn put-tek-put thêng-chí. Teng-iōng-lēng lâi lah, kı̂-tó Siōng-tè koat-sim khı̀ Jiáu-a. 10 goā chiah ê ūn-sàng chûn, koh ū chiâⁿ 10 chiah ê hō͘-oē chûn, kiâⁿ oan-lâi oan-khı̀ ê soàⁿ-lō͘, ǹg Sin-ka-pho chhut hoat. Bûn-si chhut-hoat ê sı̂ chiū siū-tio̍h B29 ê po̍k-kek, hiám chı̍t-hiám, thêng tı̄ Ko-hiông káng ê sı̂, koh siū tio̍h B29 ê kong-kek, chòng-lia̍t ê khong, lio̍k iā chiàn, kiaⁿ kàu phoà-táⁿ. Ta̍k ê-hng ê chiâm-chúi lām kéng-pò iā chin thang kiaⁿ, chûn chı̍t chiah chı̍t chiah teh tı̂m lo̍h khı̀, jı̍t--sı̂ tı̄ kah-pán téng hui-ki ê sı̍t-ē tha̍k Sèng-keng, mı̂--sı̂ 2 tiám khí-lâi ǹg hái-bı̄n kı̂-tó kàu thiⁿ-kng, bêng-chai nā m̄ sı̄ Chú ê pó-siú koat-toàn bē tit an-jiân kàu ūi. “Chú ah, Lí kéng-tiàu goá sı̄ beh ho̍k-heng goá, chit ê tāi-jı̄m iáu boē oân, Chú ah! Kiû Lí pó-siú goá kàu oân-sêng chit ê thian-bēng.” Ta̍k-mı̂ ǹg thiⁿ án-ni kı̂-tó. Só͘ chhun bô kúi chiah chûn jı̍p Sin-ka-pho káng ê sı̂ oán-jiân ná bı̂n-bāng, bē-kı̀m-tit kám-siā o-ló Siōng-tè. Chek-sı̂ khı̀ Pit-sū-tāi kàu-hoē siú lé-pài, hiàn kám-siā ê hiàn-kim. Tı̄ Jiáu-a tio̍h siū lông-gia̍p chí-tō-oân kap toé-kı̂ kun-sū kàu-liān, in-ūi kè-thâu jia̍t-sim phah-piàⁿ, soà siong-tio̍h hia̍p-kut, tio̍h jı̍p-ı̄ⁿ, koh-khah khó-siong sı̄ chiap-tio̍h pāi-chiàn ê siau-sit, tı̄ pı̄ⁿ-sek ê chı̍t-kak chhám-chheh kı̂-kiû Siōng-tè, chit sı̂ Chú ê oē; “Kiáⁿ ah! Bo̍k-tit ūi-tio̍h pāi-chiàn lâi pi-siong, tio̍h siūⁿ chin-sı̍t sı̄ sèng-lı̄, tio̍h chai bô Ki-tok ê kun kok chú-gı̄ soah lah, sin ê chó͘-kok khai-sí lah, lí tio̍h ūi án-ni kı̂-tó.” Bô joā-kú goán lóng choè pāi-chiàn kok-bı̂n, siu-iông tı̄ soaⁿ-téng ê chı̍p-tiong-iâⁿ, cha-jı̍t hiah ióng-khí, kin-á-jı̍t chiah bô téng-bı̄n, goá jı̍t--sı̂ tı̄ ko-phi chhiū-kha tha̍k Sèng-keng, mı̂--sı̂ kia̍h thâu khoàⁿ lâm sı̍p-jı̄ ê chhiⁿ, pek-chhiat kı̂-tó, kiû Chú ín-chhoā thâu-chêng ê lō͘-chām. Chı̍t mı̂ bāng-kı̀ⁿ pe̍h-thâu-mn̂g ê lāu-lâng the̍h chı̍t kńg chheh hō͘ goá kóng “Lí choè toā ê khoat-tiám sı̄ kip-sèng, lí nā kín-sı̄n chit ê chiū beh choè chheng-liân ê chí-tō-chiá.” Goá bô ài phah-pâi (Mahjong) ài hián-chhut kı̂-tó, tha̍k Sèng-keng Ki-tok-tô͘ ê hó bô͘-iūⁿ, chiū lâu-koāⁿ phah-piàⁿ chò kang bô-thêng. In-ūi beh chō chúi-lō, chiū chiūⁿ soaⁿ khı̀ chhò tek, kng jia̍t-tài ê tek (Jı̍t-pún-tek ê 10 goā ki toā) kng kàu tó-lo̍h-khı̀, soà khak huih, khai-sí léng-ho̍k ê liâu-ióng seng-oa̍h. Bô kú chiūⁿ chûn lēng kàu, tùi tang-pō͘ Jiáu-a chē chûn se̍h kàu Sin-ka-pho, tùi hia ǹg chó͘-kok chhut-phâng, kā Bí-kok chiah ê chûn bô thang-á àm bong-bong ná toē-hā-sek, lo̍h chûn-chhng ū chhu tiū-chháu ná gû-tiâu, hia chiū-sı̄ goán ê chhn̂g-pho͘, Sin-ka-pho ê joa̍h sı̄ 100 tō͘ khah kē, só͘-í toà hit khoán chûn chhn̂g bô su chē tı̄ tē-ge̍k ê hé-nih, kàu Tāi-tek káng ê tiong-kan só͘ khoàⁿ chó͘-kok ê hong-hoè, put-kı̀m sim-sng. Tùi hé-chhia-lāi khoàⁿ-tio̍h Kóng-tó khó-lı̂n ê chêng-hêng, put-tek-put pi-thàn ngó͘-siōng kok, kun-kok ê boa̍t-lō͘. Chú Iâ-so͘ tùi Ka-ná-soaⁿ téng ūi-tio̍h Iâ-lô͘-sat-léng lâu ba̍k-sái thó͘-khùi, nā sı̄ Iû-thài lâng m̄ bat Chú ê chí-ı̀ chiong I tèng sı̍p-jı̄-kè, in ê boa̍t-lō͘, iā sı̄ án-ni. Ta̍k ê chhia-chām moá-moá to sı̄ boé-boē ê lâng, chhēng oê tùi hé-chhia ê thang-á chhut-jı̍p, tı̄ chó͘-kok tō-gı̄ oân-choân siau-bô, chí-ū san-hô chiàu kū tı̄-teh, m̄-sı̀n Sèng-keng ê kok-bı̂n sı̍t-chāi khó-lı̂n. “Kong-gı̄ hō͘ pang-kok seng-koân, kı̀ⁿ ū choē-ok ê peh-sı̀ⁿ siū lêng-jio̍k.” (Chim-giân 14:34) Goá keng-kè beh hoa ê teng-sim ê sı̀n-gióng seng-oa̍h, sı̄ Siōng-tè só͘ hō͘ goá thiⁿ lâi ê kàu-hùn, kap hêng-hoa̍t. Sı̍t-chāi sı̄ khang-hi khó-lı̂n ê thoân-tō-chiá, put-phoè siū Siōng-tè ê lô͘-po̍k Lûn-tun Sèng-keng ha̍k-ı̄ⁿ-tiúⁿ Khá-tah (Kater) Bo̍k-su ê àn-chhiú lé. 18. Chài Khí Tng-sı̂ ê Jı̍t-pún kok-bı̂n, ūi-tio̍h chı̍t-tǹg-chia̍h cheng-thâu kha̍p-hia̍h ê chêng-hêng, sı̍t-chāi chin khó-lı̂n. Ū chı̍t-jı̍t khoàⁿ-kı̀ⁿ kui-kûn ê Jı̍t-pún hū-jı̂n tı̄ pùn-sò-tui teh chhiau teh chhē sím-mı̍h, tē 3 kok-bı̂n phoè-kip ka-la̍uh chham tı̄ pùn-sò ê phû-tô-koaⁿ, in tı̄ hia teh chhiau-chhē, bē-su teh chhē pó-chio̍h. “Pháiⁿ lâng bô ū pêng-an.” “Hoān-choē ê lêng-hûn tio̍h sí.” “Kia̍h to--ê beh in-ūi to lâi bia̍t-bô.” Sèng-keng ê oē hô-téng ê hiān-sı̍t, thòng-kám hiān-kim chiàⁿ sı̄ ūi-tio̍h hok-im phoe-miā kau-chiàn ê sı̂. Goá ūi-tio̍h seng-oa̍h, choè ı̀n-soat ê goā-kau, khai-sí lō͘-piⁿ pò͘-tō, soà pang-chān chhı̄-lāi ê bó͘ kàu-hoē, siūⁿ ài hō͘ khah choē lâng ū hūn Ki-tok ê hok-im. Chiū hóng-būn kang-chhiúⁿ, ha̍k-hāu, pı̄ⁿ-ı̄ⁿ, khu-liû-só͘ téng lâi thoân hok-im. Tùi Sam-lêng tiān-ki ê chit-gia̍p ha̍k-hāu 300 ê ha̍k-seng jia̍t-jia̍t thoân-tō, chóng-sı̄ it-khài bô siu siā-lé. Tng sı̂ goá toà tı̄ peng-sià ê hông-khong-tōng, mı̂--sı̂ ū chin-choē giâ-kang, iû-iân (kap giâ-kang siāng-lūi) ê khó͘-chhó͘, nā lo̍h hō͘ chúi oē lâu-jı̍p lâi, mı̂-sı̂ bē khùn-tit, tio̍h ēng poa̍h-tháng hò͘ chúi chhut khı̀, chóng-sı̄ Siōng-tè só͘ pı̄-pān chı̍t-keng siok-sià ū kám-siā put-chı̄n ê un-sù. Goá ê sı̍p-koàn sı̄ poàⁿ-mı̂ khí-lâi kı̂-tó, ū chı̍t-mı̂ 2 tiám-cheng kı̂-tó ê sı̂, Chú kā goá kóng “Lí tio̍h khai-pān Sèng-keng ha̍k-hāu, ióng-sêng thoân-tō-chiá, thang siu-sêng ê choē, kang lâng chió, Goá kiám bô bēng-lēng lí, tio̍h ióng-kám, tio̍h chòng-táⁿ.” Keh chá-khí goá chiong chit ê sū tùi hū-jı̂n-lâng kóng iau-kiû i kı̂-tó. Bô chı̂ⁿ, bô kiàn-tio̍k-bu̍t, koat-sim tùi bô poàⁿ-hāng lâi ióng-sêng thoân-tō-chiá, chhin-chhiūⁿ Chú Iâ-so͘ kà-sı̄ 12 ê ha̍k-seng ê khoán. Siōng-tè í-goā bô só͘ oá-khò, it-khài bo̍h-tit khoà-lū, to̍k-to̍k bān-sū tio̍h ēng kı̂-tó khún-kiû kap kám-siā, chiong lín só͘ kiû--ê pâi-lia̍t tı̄ Siōng-tè. (Hui-lı̍p-pí 4:6) Chóng-sı̄ tı̄ 4 thiap-poàⁿ ê hông-khong-tōng beh khui Sèng-keng ha̍k-hāu, sı̍t-chāi sı̄ gōng-siūⁿ, kóng-bêng sū-chêng sı̀-koè pài-thok chioh chı̍t-keng sio bô liáu ê chhù, tng-sı̂ siāng khiàm chhù, só͘-í chı̍t ê bô miâ ê thoân-tō-chiá lóng bô lâng beh chhap goá. Tùi thó͘-khùi ê tiong-kan khiā khí-lâi, koh ha̍k-sı̍p khiam-pi ê lō͘, tùi Siōng-tè ê pang-chān, tùi Gu-lé (Gray) sian-siⁿ tit-tio̍h chı̍t chō thian-bō͘ chiū tı̄ Ki-tok-kàu sin-bûn kóng-kò bō͘-chı̍p ha̍k-seng. Chı̀-goān chiá ū 70 lâng, ēng kı̂-tó lâi soán 6 lâng. Chiah ê lâng ū tùi Chheng-sim ū ê tùi Lo̍k-jı̂-tó tùi choân-kok ta̍k só͘-chāi lâi--ê, lóng hia̍p-le̍k choè í-á, choè-bı̂n-chhn̂g, tah thian-bō͘, āu-poàⁿ khǹg 4 toè bı̂n-chhn̂g choè siu-ióng seng ê khùn-pâng, chêng-poàⁿ choè kàu-sek kiam chı̍p-hoē-só͘, kā chı̍t ê kiat-hu̍t hoān-chiá kı̂-tó, chiâⁿ-choè kı̂-iân chı̍t ê sòng-hiong lâng chiong sin-khí 8 thiap ê peng-pang (Barrack) bô tiâu-kiāⁿ chioh goán. Tùi che it-chhè ê un-hūi goán tâng-sim jia̍t-jia̍t hiàn kám-siā ê kı̂-tó. Téng-po͘ tha̍k Sı̂n-ha̍k, ē-po͘ tio̍k-ka hóng-būn, phó͘-kı̍p Sèng-keng, àm-sı̂ ta̍k-àm kè-sio̍k thian-bō͘ pò͘-tō. Chia̍h-mı̍h put-kò sı̄ thang chí-ki ê thêng-tō͘, chóng-sı̄ tāi-ke saⁿ pun-pheⁿ chia̍h lóng bô lâng kóng put-chiok, tı̄ sòng chiong ê tiong-kan chiong só͘ ū ê chı̂ⁿ saⁿ-pun choè só͘-hùi, lóng bô siū chia̍h-hùi á-sı̄ ha̍k-hùi. Chú kóng lí khoàⁿ khong-tiong ê pe-chiáu, khòng-iá ê pek-ha̍p-hoe, goán oân-choân sı̀n-khò chit ê Chú Ki-tok. “Kı̂-tiong bô khiàm-kheh ê lâng.” (Sù-tô͘ Hēng-toān 4:34) Gu-lé (Gray) sian-siⁿ sı̄ kı̂-tó ê sèng-tô͘, siông-siông siá-phoe bián-lē goán “tio̍h sèng-kiat, tio̍h siū Sı̂n chhiong-moá, tio̍h tui-kiû ho̍k-heng,” koh kià choē-choē i-ho̍k hō͘ goán, chiàu ta̍k lâng só͘ su-iàu hun-phoè, koh boē lâi choè hé-sı̍t. In-ūi chám-jiân khó-khoan ê thoân-tō, só͘-í sin-bûn kı̀-chiá lâi hóng-būn goá khan tı̄ sin-bûn. Chóng-sı̄ goá iáu-kú toā-toā su-iàu sèng-kiat, choē ê kun iáu tèng-tiâu tı̄ goá lāi-bı̄n, ù-oè ê io̍k-chêng iáu ū toā sè-le̍k teh koán-hat goá, sui-jiân lâu-koāⁿ chı̄n-la̍t chí-ū Siōng-tè chai, Chú chhun I Sèng Sı̂n ê kiàm kat-lé goá lāi-bı̄n ê lâng, hō͘ goá ha̍p I ê lō͘-ēng. Ū chı̍t-jı̍t tı̄ thian-bō͘ siū sèng-chhan, chhin-chhiūⁿ Sat-léng ê chè-si Be̍k-ki-sé-tek hō͘ A-pek-la̍h-hán ê sèng-chhan, chhù-lāi kı̂-tó kóng “Goá sı̄ bı̂-soè, chhin-chhiūⁿ piáⁿ-chhùi, chhiáⁿ tē-it soè ê un-hūi hō͘ goá” chiū the̍h tē-it soè-tè ê piáⁿ, nā-sı̄ êng-kng chhàn-lān ê Chú hián-hiān I ê téng poàⁿ sin, i lâu ba̍k-sái án-ni kiàn-chèng. Nā-sı̄ tı̄ goá ê sim-té ū thiaⁿ-kı̀ⁿ Chú ê siaⁿ. “Kiáⁿ ah! Goá sı̍p-jı̄-kè ê poe lí oē siū mah?” Goá chin toā khiam-pi kóng “Chú ah! Hit ê khó͘-lān ê poe hō͘ goá, goá hoaⁿ-hí sêng-siū.” Teh siūⁿ sı̄ sím-mı̍h sū? Chú beh hō͘ goá ê khó͘-poe sı̄ sím-mı̍h? Chiū-sı̄ kàu-taⁿ m̄-bat keng-giām tio̍h, hui-siông thòng-khó͘ sèng-giân (Siōng-tè ê oē) ê chhı̀-liān, kiat-chēng lêng-hûn ê hé-iām. Tng-sı̂ ū chı̍t ê chheng-liân khoàⁿ Ki-tok-kàu sin-bûn lâi beh jı̍p-ha̍k, chit ê chheng-liân ê sin-hūn sı̄ chiân kho 2 hoān, iā bē thang tńg-khı̀ kı̀ⁿ pē-bú ê. Chóng-sı̄ kā i kóng ū chiân-kho ê lâng m̄-chún jı̍p-o̍h, bô-lūn án-choáⁿ kā i kóng to m̄ lı̄-khui, tùi án-ni goá chiū kā choè pó-chèng-jı̂n hō͘ i khı̀ iû-chhat-tiàm chia̍h thâu-lō͘, chóng-sı̄ m̄-khı̀ iû-chhat-tiàm, chài saⁿ ài kiû hō͘ i jı̍p-o̍h, boē kham-tit i ko͘-chiâⁿ chiū chún i jı̍p-o̍h. Án-ni siu-ióng-seng pı̀ⁿ choè 7 ê lâng, hun-choè 2 ūi toà, khai-sí siū-gia̍p. Bô loā-kú chit ê chheng-liân siū iú-he̍k koh choè pháiⁿ-sū, sim bê loān soà phah chı̍t ê siu-ióng-seng. Tùi án-ni ha̍k-ı̄ⁿ koat-tēng thêng-pān, hō͘ ha̍k-seng lóng tńg-khı̀. Chiông-chêng Kó͘-kok hiaⁿ i-seng khoàⁿ i choè choa̍t-chèng teh thèng-hāu sí, tit-tio̍h i-hó, chit pái ū hiàn toā pit ê chı̂ⁿ, só͘-í hō͘ chiah ê hiaⁿ-tı̄ lóng ū kàu-gia̍h ê lō͘-hùi. Goán chin thòng-sim, kiû Siōng-tè lı̂n-bín; teh thèng-hāu chài khai-pān ê jı̍t. Nā-sı̄ chit ê chheng-liân ná pháiⁿ, soà kia̍h to chiong goán só͘ ū ê chı̂ⁿ kap mı̍h lóng chhiúⁿ khı̀, choè-āu ê koan-thâu kéng-chhat chhut-chhiú, chheng-liân koaiⁿ lo̍h kaⁿ. Sui-jiân taⁿ bô poàⁿ-hāng, iáu-kú jia̍t-sim kı̂-tó ǹg-bāng chit ê chheng-liân oē hoé-kái, ah! Sı̍p-jı̄-kè sı̍t-chāi chin tāng. “Goá bat kap Ki-tok tâng tèng Sı̍p-jı̄-kè, goá iáu kú teh oa̍h, m̄ sı̄ iû-goân goá, chiū-sı̄ Ki-tok tiàn-tı̄ goá teh oa̍h.” (Ka-lia̍p-thài 2:20) Pó-lô chit-khoán ê sı̀n-gióng kò-pe̍k, chiâⁿ-choè goá hiān-sı̂ ê kò-pe̍k, chı̍t-jı̍t kúi 10 pái ná liām chiah ê oē ná kı̂-kiû Siōng-tè, kap chhù-lāi saⁿ-kap kı̀m-chia̍h kı̂-tó. Tāi-pı̍t siám-pı̄ Ap-sa-liông lo̍h-lān, goán chit-sı̂ hiahN phoē lâi pı̄-pān. Mı̂--sı̂ kúi-nā pái in-ūi kè-thâu ê kan-khó͘ sim-loān kàu beh choa̍t-khùi thong-mı̂ bē khùn-tit. Loā choē sin-bûn kı̀-chiá ūi-tio̍h beh the̍h chu-liāu, sı̀-koè chhē goán, sin-bûn teng-chhut m̄ hó ê kı̀-sū, goán chha-put-to bô bı̄n thang koh kı̀ⁿ lâng. Ū lâng kóng “Chó-tı̂n poè-āu iû-goân ū o͘-àm, chiah ū chit hoê sū.” Chin chiàⁿ sı̄ án-ni, goá sı̄ hui-siông am-cham ê iá-sim-ka, hi-êng-sim tāng, khó͘-ò͘ⁿ tē-ge̍k ê lô͘-châi, só͘-í tio̍h sêng-siū Siōng-tè ê hêng-hoa̍t ê kiàm, sím-phoàⁿ ê kiàm, kiat-chēng ê sı̍p-jı̄-kè. “Chú ah, Lí sı̄ hó, só͘ kiâⁿ iā sı̄ hó.” (Si 119:68) 19. Iâ-hô-hoa Í-le̍k Thian-bō͘ tı̄ chı̍t só͘-chāi tah poàⁿ-nı̂, tang-thiⁿ kàu chiū siu khí-lâi. Tùi Siōng-tè ê un-hūi chhun-thiⁿ ha̍k-ı̄ⁿ chiū koh khai-sí, tı̄ 4 thiap ê pâng-keng tha̍k-chheh, siú lé-pài, tı̄ ke-lō͘ lō͘-piⁿ pò͘-tō, lóng bô lâng kóng put-pêng, chı̍t keng lé-pài-tn̂g sı̄ ná bōng-tōng (calacombs, chho͘-tāi ê kàu-hoē tng Lô-má tè-kok toā khún-tio̍k ê sı̂, sı̀n-tô͘ chiū bih tı̄ bōng-tōng lāi lé-pài) ê hông-khong-hô, 10 goā lâng chiū tı̄ⁿ khí-lâi, kan-ta hoē-chiòng ê chhoán-khùi, chhù-lāi to oē hō͘ hip-joa̍h. Bû-ı̀ tiong tùi Siōng-tè ai-kiû “Siúⁿ-sù chhù-the̍h” chit sı̂ khí tāi-ke kı̂-kiû lâng teh chiok-hok, loā choē lâng kı̀m-chia̍h thang jı̍t tı̄ Mô͘-iâ-soaⁿ kı̂-tó, á-sı̄ thong-mı̂ tı̄ soaⁿ-lāi kı̂-kiû Siōng-tè, chiah ê hiaⁿ-tı̄ kı̂-tó kàu sau-siaⁿ, iáu-kú piàⁿ-miā teh kı̂-tó, tı̀-kàu kè-lō͘-lâng thêng-kha lâi thiaⁿ, kéng-koaⁿ lia̍h hún sı̄ sat-jı̂n sū-kiāⁿ chù-sı̂n teh thiaⁿ. Tui-kiû hoé-kái kap sèng-kiat, tāi-ke lóng bē kı̀-tit chit sè-kan, it-tı̍t chı̀n-chêng ǹg thian-tn̂g. Ū chı̍t jı̍t chı̍t ê pêng-iú chhiáⁿ goá khı̀ biān-hoē, sı̄ chı̍t ūi bı̄-sı̀n-chiá sı̍t-gia̍p-ka siū Siōng-tè kám-tōng. “Lín jia̍t-sim teh chong-kàu ūn-tōng, bô chhù chin khó͘-sim hò͘ⁿ! Lông-tı̂ lō͘ tı̄ iûⁿ-chhâi ha̍k-ı̄ⁿ ê hāu-sià, khı̀ khoàⁿ-māi, nā hó chiū poaⁿ jı̍p-khı̀.” “Goá bô chı̂ⁿ bô hoat-tō͘.” “Bô chı̂ⁿ bô iàu-kín, nā ū chı̂ⁿ chiah choē chió hêng.” Chin-chiàⁿ tı̄ Siōng-tè ê soaⁿ ū pı̄-pān Iâ-lō͘-sat-léng ê tiān. Toā kám-siā o-ló Siōng-tè, chheng-khı̀ sèng-tiān, iûⁿ-chhâi ha̍k-ı̄ⁿ thêng-pān, choè thiàu-bú-tiâⁿ, sı̀-kè chin lah-sap, ná kı̂-tó ná chheng-sàu, soà keh-keng hun choè ha̍k-ı̄ⁿ kap lé-pài-tn̂g. Í-toh, mn̂g-thang kı̂-thaⁿ ta̍k-hāng lóng goán ka-kı̄ choè. Sı̍t-chāi sı̄ khoài-lo̍k ê thian-kok chok-gia̍p. Chóng-sı̄ goán sı̄ Ki-tok-tô͘, ū kám-kak tio̍h hêng-chè ê tāng-tàⁿ. Khai-sí “Kiû Chú siúⁿ-sù” iô-tāng thian-pâng ê kı̂-tó. Ūi-tio̍h chit keng chhù, ūi-tio̍h thó͘-toē, kap boé keh-piah ê tē, tián-khui kı̀m-chia̍h kı̂-tó, toā un-hūi ê Chú ēng thun-lún thiaⁿ goán ê kı̂-tó, jia̍t-jia̍t ê hiàn-kim saⁿ soà lâi, āi sı̄ tùi kok-goā lâi hiàn--ê, tùi bí-àng kàu tāu-iû, iâm lóng khang-khang sı̄ siông-sū, sòng-hiong ê seng-oa̍h iā koàn-sı̀, chia̍h-mı̍h chí ū chhin-chhiūⁿ Í-lı̄-a sı̀n-khò siōng-tè chhe o͘-a lâi kiong-kip, che sı̄ goán ê jı̍t-siông seng-oa̍h. Jia̍t-jia̍t ê lō͘-piⁿ thoân-tō, Chú-jı̍t-o̍h ha̍k-seng ū 300 lâng í-siōng, sı̄ chin khó͘-koan ê thoân-tō hong-kéng. “Siōng-tè beh ka-kı̄ pı̄-pān sio-chè ê iûⁿ-ko.” (Chhòng-sè-kı̀ 22:8) 20. Sèng-chiàn Hit sı̂ Siōng-tè ū sàng 2 ê soè-kiáⁿ lâi goán ê só͘-chāi. Chı̍t ê sı̄ ín-iông-chiá chiân-kho hoān ê kiáⁿ, êng-ióng bô kàu, chin hi-jio̍k, iáu chı̍t ê sı̄ cheng-sı̂n-pı̄ⁿ hoān-chiá ê kiáⁿ, sèng-keh bē su cheng-seⁿ ê. Hit ê sin-thé soe-jio̍k ê cha-bó͘ gín-ná sim ù-jû thang khó-lı̂n. Tiám-sim ê sı̂, goá kā the̍h piáⁿ khí lâi, chiū ba̍k-chiu gı̂n ò͘ⁿ-ò͘ⁿ pí kûn-thâu-bú beh cheng goá. 5 ge̍h thiⁿ ê jı̍t-thâu-ē chhēng 4-5 niá saⁿ, hū-jı̂n-lâng kā i thǹg chı̍t niá khí-lâi, chek-sı̂ tio̍h kám-mō͘ khí hê-ku. Hō͘ hit 2 ê gín-ná toà tiâⁿ nı̍h thit-thô, hit ê hi-jio̍k ê cha-bó͘ gín-ná chok-koài, iáu hit ê chiū kā i kā chhiú, 2 ê khiú teh khàu, bē bián-tit sim-koaⁿ niû thiàⁿ. Hū-jı̂n-lâng choè tiong-sim hiah ê lú-chú hiàn-sin tùi chò chō͘-chhiú, chı̄n-sim cheng-sı̂n kàu-io̍k kap kiān-khong chí-tō, Chú Iâ-so͘ ê kà-sı̄ choè tiong-sim, kóng Sèng-keng ê kà-sı̄ hō͘ in thiaⁿ, ēng un-loán ê thiàⁿ lâi ióng-io̍k. Hit ê êng-ióng sit-tiāu ê gín-ná, keng-kè 6 kò-ge̍h chiū ióng khí-lâi, bı̄n iā ná eng-hoe ê hún-âng sek, sèng-chit iā chiām-chiām bêng-lóng, oē gı̂m-si kı̂-tó. Chóng-sı̄ hit ê hê-ku gín-ná lóng bē ióng khí-lâi chin khoà-lū, kiat-hu̍t-sèng, nā pha̍k tio̍h jı̍t chiū hoat-jia̍t, sàu tó-chhn̂g 2, 3 lé-pài, hū-jı̂n-lâng chiū āiⁿ khı̀ hō͘ i-seng khoàⁿ, i-seng hoan-hù “Chit ê gín-ná chin jio̍k, káⁿ sı̄ kiat-hu̍t-sèng, khah hó tio̍h khı̀ chiò kng-soaⁿ (Ronlgen ray)” mı̂-sı̂ lâu chhı̀n-koāⁿ chhù-lāi tio̍h kā i chhit 2, 3 piàn kā i oāⁿ-saⁿ. Lóng bô siu siā-lé, sı̄ pe̍h-pe̍h ê hōng-sū, chí-ū ǹg thiⁿ kı̂-kiû “Iâ-hô-hoa ah, sı̄ Lí ê soè-kiáⁿ, kiû Lí pó͘ khiàm-kheh” ū chı̍t-mı̂ goá bāng-kı̀ⁿ, chit-bé soè-bé to̍k-choâ kiáⁿ tı̄ lō͘-piⁿ, goá ēng oê kā i that-khı̀, nā-sı̄ i it-tı̍t thiàu khí-lâi, thò͘-chhut to̍k-khı̀ kap goá tí-khòng, sui sı̄ sè-boé to̍k-choâ, put-lūn án-choáⁿ kā that kā kòng to lóng bô siū siong, hoán-tńg khui-chhùi kap goá tí-khòng. Siūⁿ kóng 5 chhioh ê lâm-chú-hàn khah su chı̍t bé to̍k-choâ hiah bô ióng-khı̀, “kı̀ⁿ-nā oá-khò jio̍k-thé, sim lı̄-khui Iâ-hô-hoa ê lâng tio̍h siū chiù-chó͘” m̄-sı̄ to̍k-choâ, sı̄ mô͘-kúi. Tio̍h tı̄ Chú Iâ-so͘ ê sèng-miâ kap i kau-chiàn. “Tı̄ Iâ-so͘ Ki-tok ê sèng-miâ bēng-lēng lí thè khı̀” kia̍h khí chhiú án-ni hoah ê sı̂, to̍k-choâ chiū cháu-jı̍p chio̍h-chhiûⁿ lāi. Ah, kai-chài, thó͘ chı̍t ê toā-khùi, chhíⁿ khí-lâi chı̍t khoàⁿ, cha-bó͘ gín-ná teh khōng-khōng sàu, ah hāi lah, koh lâi lah! Tı̄ Sı̂n-ha̍k-hāu sı̂-tāi, hòng-ká ê jı̍t goá chiū khı̀ hóng-būn kiat-hu̍t liâu-ióng só͘, á-sı̄ chhiah-lı̄, tn̂g-á piⁿ ê pı̄ⁿ-ı̄ⁿ ūi-tio̍h pı̄ⁿ-khó͘ ê pêng-iú hoāⁿ-chhiú kı̂-tó, put-lūn sím-mı̍h pı̄ⁿ lóng m̄ kiaⁿ. Chóng-sı̄ khoàⁿ-kı̀ⁿ chit ê sè-kiáⁿ jı̍t-jı̍t tı̍t-tı̍t siau-sán, sim chin iu-ut. Chhù-lāi tı̄ gín-ná ê chím-thâu piⁿ kı̂-tó “Siōng-tè oē i-tı̄ ta̍k hāng ê pı̄ⁿ, chóng-sı̄ kóng pe̍h-chha̍t ê, oan-ke ê, pháiⁿ-sim ê, I bô beh pang-chān, só͘-í lí tio̍h hoé-kái, goá iā tio̍h hoé-kái” kóng án-ni 2 lâng lâu ba̍k-sái kı̂-tó ê sı̂, Chú chhun sèng chhiú, hián-chhut i-tı̄ ê sı̂n-jiah. Chin sı̄ pó-poè thiⁿ ê kà-sı̄, 5 nı̂-kú cháiⁿ-iūⁿ khó͘-sim teh ho̍k-sāi chit ê soè-kiáⁿ? Siōng-tè chai, ū chı̍t pái goá beh chhut khı̀ sûn-hoê thoân-tō chin chai ū Sat-tàn bih tı̄ mn̂g-piⁿ beh hō͘ goán toā chai-ē, kó-jiân chhin-chhiūⁿ Iok-pek ê ka-cho̍k hō͘ Sat-tàn phah kàu hiám-hiám sí, chhin-siⁿ ê lāu-bú lâi saⁿ-thàm, hiâm kóng “chhiàⁿ lâng io bē ēng-tit, khah kóng iā tio̍h ka-kı̄ io” chhù-lāi àm-àm khàu koh ū chı̍t pái chı̍t ê sı̀n-tô͘ lâi saⁿ an-ùi, tńg-khı̀ tùi pa̍t lâng kóng “bô ǹg-bāng lah!” tùi chit kù oē, chin thang kiaⁿ mô͘-kúi ê hé-chı̀ⁿ siā tùi goán lâi. Chí-ū ēng ba̍k-sái té-moá goán ê phe-lông, kı̂-kiû Siōng-tè ê lı̂n-bín. Chóng-sı̄ chiah pó-poè ê kàu-hùn, sı̄ sím-mı̍h to bē thang thè-oāⁿ siōng-tè ê un-sù, án-ni khoàⁿ-phoà sè-kan, chhin-chhiūⁿ n̂g-kim keng-kè hé ê gô-liān, chiah ē ha̍p Chú ê lō͘-ēng, soè-kiáⁿ ióng khí-lâi lah, ê-hng chá-khí kám-siā kı̂-tó. 2 lâng lóng hêng in ê pē-bú. “Só͘-í lâng nā chheng-khı̀ ka-kı̄ thoat-lı̄ chiah ê, chiū beh choè kùi-khı̀ ê khı̀-kū, chiâⁿ sèng, ha̍p tı̄ Chú-lâng ê lō͘-ēng, piān-piān thang choè ta̍k hāng ê hó-sū.” (II Thê-mô͘-thài 2:21) 21. Siōng-tè Ê Sè-Kiáⁿ Hit-taı̍p liáu-āu chhoā chı̍t ê cha-bó͘ gín-ná lâi, lāu-pē ūi-tio̍h su-iâⁿ phò-sán, chit ê cha-bó͘ gín-ná tı̄ hit khoán pi-ke̍k ê tiong-kan chhut-sı̀, chı̍t-tō͘ ê kià-seng-thâng hoān tio̍h tn̂g-iām, pàng-huih, chò-lı̄, chin siong-tiong, chhim-sı̀n Sı̂n-jú, sı̀n Siōng-tè oē i-hó chiū kā i ín-siū, ta̍k-jı̍t piàⁿ-miā kı̂-tó kap khàn-hō͘. Chú Iâ-so͘ ê Sèng-chhiú kiat-chēng chit ê gín-ná ê sin-thé, hián-chhut i-tı̄ ê un-hūi. Goá tit-kiù ê tong-chho͘ chiū kian-koat beh it-seng to̍k-sin ho̍k-sāi Siōng-tè, iā kàu 38 hè án-ni kiâⁿ sı̍p-jı̄-kè ê lō͘, tı̄ khó-phàⁿ Tāi Tang-a chiàn-cheng ê tiong-chām Chú chí-sı̄ goá chı̍t-ūi chí-bē, chit-pái tı̄ bı̂n-bāng, koh chı̍t-pái tı̄ ı̄ⁿ-siōng kā goá kóng “Chit ê sı̄ lí ê loē-chō͘, the̍h lâi chia̍h” hit sı̂ goá tı̄ liān-sêng-só͘ chhéng-ká 2 tiám-cheng, kú-hêng kiat-hun-sek, chū án-ni khı̀ Jiáu-a. Nā-sı̄ Chú ê oē “Siōng-tè tı̄ hit tiong-kan, siâⁿ tek-khak boē iô-tāng.” (Si-phian 46:5) Lâng oē chiàn-sí, siâⁿ oē sio-khı̀, chóng-sı̄ chit ê kiat-hun sı̄ Siōng-tè só͘ tēng--ê, bô-lūn ū sím-mı̍h chai-hō to bē phò-hoāi. 40 hè ê sı̂, goá choè ín-iông-chiá kui kok kap chí-bē saⁿ-kap toà, chı̍t-sim chı̍t-ı̀ ho̍k-sāi Siōng-tè. Goá sêng-sim sûn-sûn tùi chí-bē kóng-bêng goá ê sim-chêng, “Kok-ka teh beh bia̍t-bô, chí-ū Chú Iâ-so͘ koh-oa̍h ê koân-lêng chiah oē chín-kùi chit ê kok-ka, goá siū Chú ho̍k-heng ê tiàu-bēng, lı̍p-sè chò Ná-sè-jíⁿ lâng, chiong-sin to̍k-sin ho̍k-sāi Siōng-tè, só͘-í lán ê kiat-hun m̄ sı̄ jio̍k-thé ê kiat-hun, sı̄ lêng-tek kiat-hun. Chú Iâ-so͘ pún-sin choè mûi-lâng sèng ê kiat-hun, ēng oân-choân sèng-kiat Sèng Sı̂n ê ha̍p-it toā-toā choè Siōng-tè ê kang.” Ū sı̂-kan chiū kā i ké-bêng Siōng-tè ê oē, pı̄-pān choè kau-chiàn ê lō͘-ēng, Sèng Chú hō͘ goán chı̍t ê sè-kiáⁿ, sı̄ thiⁿ ê siúⁿ-sù, ūi-tio̍h án-ni chiū ín-chhoā sè-kiáⁿ jı̍p tı̄ Sèng-keng ê seng-oa̍h. Khí-chho͘ tı̄ chí-bē ê kha-thâu-u téng chı̍t-kù chı̍t-kù kà i kı̂-tó, nā bô kı̂-tó bô thang chia̍h-pn̄g, iā bô tiám-sim, chú-pn̄g ê sı̂-kan nā kàu, chiū lâi toh-kha liām “Men Men” (chiū-sı̄ A-men) 3-4 hè chiū ē ka-kı̄ kı̂-tó, m̄-kú ū sı̂ iā ē put-ho̍k m̄ kı̂-tó, chí-bē chiū chhu thán-á hē kha-tháng hō͘ sè-kiáⁿ chē, “bô kı̂-tó ê gín-ná m̄ hō͘ i chia̍h chá-khí-tǹg. Chia̍h-mı̍h saⁿ-khò͘ lóng sı̄ Iâ-so͘ só͘ sù, só͘-í boē kı̀-tit kı̂-tó ê gín-ná m̄-hō͘ i” kóng liáu chiū kā i koaiⁿ tı̄ chhng-khò͘, bô kú chiū toā siaⁿ khàu, liâm-piⁿ kóng “Ma-ma, goá m̄ tio̍h, beh kı̂-tó lah, chhiáⁿ sià-bián goá” kóng liáu chiū kı̂-tó. Chit khoán sū 10 jı̍t hoán-hok chı̍t pái, nā sı̄ chı̀-hó ê Siōng-tè gín-ná nā kı̂-tó, tek-khak ū hó ê chiok-hok, khí-chho͘ ná chhin-chhiūⁿ tùi khong-khı̀ kóng oē gín-ná chin bô ài, kàu 5-6 hè chiū ū kı̂-tó ê thé-giām, kàu 7-8 hè chiū 1 jı̍t kı̂-tó 5 pái. Chóng-sı̄ iáu kú siông-siông tò-toâⁿ pı̂n-toāⁿ kı̂-tó. Ū sı̂ chhù-lāi án-ni kóng “M̄ kı̂-tó ê gín-ná goá bô ài, kin-á-jı̍t ha̍k-hāu tńg-lâi, chheh-pau the̍h-lè chū án-ni khı̀ soaⁿ-nı̍h, khı̀ soaⁿ-tōng chio̍h-thâu-khang lóng hó, m̄ bián tńg-lâi,” kóng án-ni chiū sàng gín-ná chhut-khı̀, ē-po͘ 2 tiám ê sı̂, chiàu pêng-siông khui āu-mn̂g kóng “Goá tńg-lâi lah.” Chhù-lāi chiū chhut-khı̀ kā i kóng “M̄-bián tńg-lâi hó”, “goá tı̄ ha̍k-hāu siūⁿ-lâi siūⁿ khı̀, bô-lūn ū siáⁿ-sū to beh kı̂-tó lah, chhiáⁿ sià-bián goá.” Chhin-chhiūⁿ án-ni gín-án ê sim, chēng-chēng kui ǹg Siōng-tè. Ūi-tio̍h 6-7 ê ho̍k-heng ê hia̍p-le̍k-chiá, ūi-tio̍h Chú-jı̍t-o̍h ê pêng-iú sûi-ê kiò miâ lâi kı̂-tó. Hiān-kim ūi-tio̍h Bí-kok kúi cha̍p lâng kı̂-tó bô soah. Goá siūⁿ sè-chiūⁿ ê lâng it-bı̄ koan-sim ha̍k-būn ê kàu-io̍k, tı̀-ı̀ chhēng-chhah, êng-ióng, ūi-tio̍h chiong-lâi ê chhut-sin hi-seng it-chhè, tùi thian-kok choân-jiân bô-iân. Loā-nı̍h ū ha̍k-būn, nā bô kèng-pài Siōng-tè, bô thiàⁿ chhù-piⁿ, hit khoán ê ha̍k-būn, kiám oē tit-tio̍h chiok-hok? Kiáⁿ-jı̂ kiau-ngō͘ lia̍h choè pē-bú khah gâu. Bô ū Iâ-so͘ ê siā-hoē, ha̍k-hāu, ka-têng sı̄ hô-téng ê khó͘-lı̂n. Tio̍h thiaⁿ Siōng-tè thó͘-khùi ê siaⁿ. Chit ê sè-kài sı̄ Siōng-tè ê, ta̍k ê lâng lóng sı̄ Siōng-tè chhòng-chō ê, khı̀-sak chō-bu̍t Chú Siōng-tè ê seng-oa̍h ū chai-ē, tı̄ chit khoán ê hiān-sè, goán kian-sim beh kàu-io̍k hit hō ūi-tio̍h Siōng-tè kap jı̂n-ài kap sı̀n-gióng goān hiàn it-chhè, lâi sé chhù-piⁿ ê kha, hoaⁿ-hí hōng-sū ê gín-ná. Só͘-í goán ê ka-têng sı̄ Siōng-tè tiong-sim seng-oa̍h. Chóng-sı̄ gín-ná chı̍t-ē khı̀ ha̍k-hāu chiū o̍h kóng pe̍h-chha̍t, khoàⁿ pêng-iú teh oan-ke, khoàⁿ pa̍t ê pêng-iú ài ê mı̍h chiū boé, chiū thau-the̍h chhù-lāi gı̂n-tē-á ê chı̂ⁿ khı̀ bé só͘ ài ê mı̍h, chha-put-to ta̍k-jı̍t tı̄ ha̍k-hāu to sı̄ siū pháiⁿ ê kám-hoà, só͘-í chhù-lāi tı̀-ı̀ kà-sı̄ gín-ná, ū sı̂ 1 jı̍t bô hō͘ i khı̀ ha̍k-hāu, kā i koaiⁿ toà pâng-keng, bô hō͘ i chia̍h, kiò i ka-kı̄ hoán-séng. Sè-kiáⁿ gín-ná jı̍t-jı̍t hiòng-siōng, oē hiáu hun-pia̍t hó pháiⁿ. Ū chı̍t jı̍t goá teh kı̂-tó, khoàⁿ-kı̀ⁿ sè-kiáⁿ tı̄ hāu-tiâⁿ hō͘ siā-hoē ok ê kiaⁿ-lâng-chúi phah lâ-sâm, siū pháiⁿ ê kám-hoà tńg-lâi, hit sı̂ Chú kóng: “Chhin-chhiūⁿ tı̄ Iok-tàn-hô sé seng-khu 7 pái, chhin-chhiūⁿ ēng chúi sé seng-khu, lí tio̍h ta̍k-jı̍t ēng Siōng-tè ê thiàⁿ kā lí ê sè-kiáⁿ sé-lé.” Ū chı̍t ūi hū-jı̂n-lâng mn̄g chhù-lāi kóng, “Cháiⁿ-iūⁿ teh kàu-io̍k gín-ná?” Chhù-lāi ı̀n “Chong-kàu kàu-io̍k!” Hū-jı̂n-lâng kóng, “Chong-kàu kàu-io̍k bô chhái-kang, mā ū m̄ chiâⁿ bo̍k-su kiáⁿ--ê.” Chin ū kè-ta̍t ê kàu-hùn, chhin-chhiūⁿ án-ni Chú Iâ-so͘ mı̂-jı̍t choè goán ka-têng ê tiong-sim, goán khak-sı̀n koh-oa̍h ê Chú ēng I ê êng-iāu sı̂-sı̂ kap goá tông-chāi. Chú kóng: “Chit ke sı̄ sèng ka-têng, chhin-chhiūⁿ Iok-sek Má-lı̄-a ê ka-têng ū Chú Iâ-so͘, chiâⁿ choè sèng ka-têng, lín ê ka-têng iā-sı̄ an-ni.” Chàn-bí Iâ-so͘ Ki-tok ê Pē Siōng-tè. Āu-lâi ha̍k-hāu ê sian-siⁿ mn̄g kóng “Lí toā-hàn beh choè sím-mı̍h?” Ìn kóng “Choè lú bo̍k-su.” Tùi thiⁿ lâi thiaⁿ chit kù oē ê Siōng-tè, chiàⁿ sı̄ chit ê gín-ná ê Pē. “Iâ-so͘ ê tı̀-hūi kap nı̂-hè ná ke-thiⁿ, Siōng-tè kap lâng ná thiàⁿ i.” (Lō͘-ka 2:52) 22. Thoân-tō Ê Choán-ki Ha̍k-ı̄ⁿ ta̍k-jı̍t teh hùn-liān thian-bō͘ pò͘-tō, lō͘-piⁿ pò͘-tō bô lâng ê-hn̂g, siu-ióng seng sı̄ toà tı̄ thian-bō͘, lú-chú hiàn-sin chiá boé-chhài, chhù-lāi pān koè-kè kap chhui-sū. Goá tı̄ thian-bō͘ āu àm-àm kı̂-tó, kiû Siōng-tè ê koân-lêng kàng-lo̍h tı̄ siu-ióng seng ê kiàn-chèng kap soat-kàu, ū chı̍t àm bô-ı̀-tiong thiaⁿ-kı̀ⁿ Sèng Sı̂n ê siaⁿ chhin-chhiūⁿ chheng-thian phek-le̍k chı̍t-iūⁿ: “Lí ê miâ sı̄ Iok-hān, lí ê miâ sı̄ Iok-hān.” “Lí tio̍h kā i hō miâ kiò Iok-hān.” Sı̄ thiⁿ-sài kā Sat-ka-lı̄-a kóng ê, chóng-sı̄ goá to bô kiû, iáu-kú Siōng-tè hō chit ê miâ “Iok-hān”. Thian-bō͘ pò͘-tō, chı̍t ê-hng kúi-nā cha̍p lâng koat-sim, nā sı̄ chiah ê siu-ióng seng chhut-la̍t hóng-būn iā bô ké-chí, kú-kú ê thian-bō͘ pò͘-tō thêng-chí, bô-lūn lo̍h-seh ê ê-hng, á-sı̄ iām-jia̍t ê joa̍h-thiⁿ, goán koat-toàn bô thêng-chí lō͘-piⁿ pò͘-tō. Lo̍h-sng seh tàng ê-hn̂g sı̂ ê soat-kàu, iā lâu-koāⁿ kàu lāi-saⁿ ē chūn-tit, piàⁿ-miā teh thoân-tō, nā-sı̄ che sı̄ chhin-chhiūⁿ Hô-lia̍t-soaⁿ ê toē-tāng, Siōng-tè ê sèng chí-ı̀ bô tı̄ chia, iû-goân tio̍h tò-tńg kàu ēng Sı̂n-jú choè bú-khı̀ Sù-tô͘ Hêng-toān ê thoân-tō, Sèng Sı̂n chēng-chēng chhui-pek goá kàu ba̍k-pâng ê kı̂-tó. Hit sı̂-chūn Bí-kok Sı̂n-jú thoân-tō-chiá Ma-ka-li-su-tá (Macalister) lâi Jı̍t-pún tı̄ Sı̂n-hō͘ khai-sí toā ê kiù lêng Sı̂n-jú ê hùn-heng chū-hoē, goá chı̍t ê-hng khı̀ khoàⁿ, thâu-khak chhin-chhiūⁿ hō͘ kòng-thûi kòng tio̍h, chin toā ê kek-tōng, goá pí chiah ê Bí-kok ê hùn-heng ka tāi-seng siū tio̍h Siōng-tè ê tiàu-bēng, chóng-sı̄ goá chhin-chhiūⁿ thò͘-á tuh-ku teh khùn, chhim-chhim ê thó͘-khùi. Koh tùi O-su-bóng (Osborn) ê chheh siū kà-sı̄, su-iàu kı̀m-chia̍h kı̂-tó, chiū ka-kı̄ chı̍t lâng jı̍p ba̍k-pâng. 1952 nı̂ 3 ge̍h 1 jı̍t kàu 10 jı̍t, chá-tǹg kı̀m-chia̍h chún-pı̄ kı̂-tó. 11 jı̍t khí khai-sí chèng-sek ê kı̀m-chia̍h kı̂-tó, khí-chho͘ kúi-nā jı̍t ū kám-kak iau kàu tòng bē tiâu ê iú-he̍k, chóng-sı̄ chiap-soà bô-thêng ê kı̂-tó ū khah-iâⁿ chit ê iú-he̍k. Tē 6 jı̍t khí chiū sim-sı̂n ū kóng boē chı̄n ê pêng-an, sèng-kiat kap hoaⁿ-hí, Sèng Sı̂n hō͘ goá ê kı̂-tó chhin-chhiūⁿ chúi-choâⁿ tı̍t-tı̍t chhèng chhut-lâi. “Sı̀n Goá ê lâng, chhin-chhiūⁿ Sèng-keng só͘ kóng, ū oa̍h-chúi ê khoe, beh tùi i ê pak-lāi lâu-chhut.” (Iok-hān 7:38) Chú ê oē sı̄ khak-sı̍t, keng-kè 10 jı̍t chin ê kı̂-tó, ho̍k-heng ê kı̂-tó tı̍t-tı̍t chhèng-chhut, hōng-hiàn tı̄ Siōng-tè ê bı̄n-chêng. Chú kóng: “Ah! Ho̍k-heng ê hé, ho̍k-heng ê hé, tùi thiⁿ kàng lo̍h Sèng Sı̂n ê hé, to̍h tı̄ lí ê téng-bı̄n” kı̀m chia̍h beh soah ê tāi-seng Chú kóng: “Chài khui Sı̂n-jú thoân-tō.” Tùi chia khí-gâm, tiòng-hong (tn̄g náu-kin) iā tit-tio̍h i-hó, chóng-sı̄ iáu boē khui chhiⁿ-mı̂ lâng ê ba̍k-chiu, chài-saⁿ khó-lū, chiū koh koat-tēng kı̀m chia̍h, chhiat-sı̍t thé-giām tio̍h Siōng-tè ū thiaⁿ kı̀m-chia̍h ê kı̂-tó, chit pái ê kı̀m-chia̍h seng-khu koh khah sán, kha khiā bē khí-lâi, thâu-mn̂g lak, khak huih, tı̀-kàu chhù-lāi lâu ba̍k-sái pek goá thêng-chí kı̀m-chia̍h, goá soan-giân sui-jiân tio̍h kap chhù-lāi lı̄-hun, it-chhè ê mı̍h lóng bô khı̀, kàu sí iā beh sı̍t-hêng. Iau liáu phı̄ⁿ-khang khah lāi, kám-kak tiâu tı̄ pn̄g-tiàm ê po-lê, bat tı̄ tiàm-nı̍h chia̍h mı̍h ê bı̄, chhin-chhiūⁿ san-tin hái-bı̄, ap-tó teh iú-he̍k goá, hit sı̂ tùi goá kóng “Lí ê só͘-choè tek-khak ū pò-siúⁿ” seng-khu léng ki-ki, mı̂-sı̂ 3 tiám cheng í-siōng bē khùn-tit, beh peh khí-lâi, ba̍k-chiu ian-n̄g, sim-chōng ná chún beh tiām-khı̀, tı̍t-tı̍t beh tó lo̍h-khı̀. Siūⁿ kóng goá ê sim-chōng cháiⁿ-iūⁿ chiah kan-khó͘? Goá ê ba̍k-chiu cháiⁿ-iūⁿ bô khoàⁿ-kı̀ⁿ? Ah! Sı̄ lah, goá teh kı̀m-chia̍h kı̂-tó lah! Chiū phak tı̄ bı̂n-chhn̂g chiap-soà kı̂-tó kóng “Chú ah! Hùn-khí ho̍k-heng, chhin-chhiūⁿ Sù-tô͘ Hêng-toān só͘ kiâⁿ ê sı̂n-jiah, kiû Lí kiat-chēng goá” mı̂-sı̂ 12 tiám kàu thiⁿ kng 6 tiám ê tiong-kan lâi thé-hoē sian-ti Í-sek-lia̍t tó-teh ēng gû-sái pek piáⁿ ê sim. (Í-se-kiat 4:) tı̄ chit keng àm-sek hoat-chhut ko͘-n̂g pi-ai ê siaⁿ, koh ná thiaⁿ tùi Lio̍k-kah-soaⁿ ê hô͘-lı̂ chhut-lâi chhē chia̍h-mı̍h hn̄g-hn̄g teh pūi chhin-chhiūⁿ ê siaⁿ, goá kı̂-tó bô thêng, “sı̄ lah Chú ah! Goá beh kı̂-tó kàu sí, kàu chia sui-jiân pe̍h-kim ê liān-á tn̄g khı̀, goá iā bô siūⁿ m̄ kam, kám-siā Chú!” Tn̂g-tn̂g ê mı̂ kè-khı̀, chá-khí ê 9 tiám-cheng, hn̄g-hn̄g chhiū-bé eng-ko ê siaⁿ sı̄ lo̍k-hn̂g chhun-thiⁿ lêng chiáu ê chàn-bí, chit ê kı̀m-chia̍h ê bé-chām Chú tùi goá kóng, “Lí ê kı̀m-chia̍h liáu lah! Í-āu tio̍h 1 jı̍t 1 chia̍h chú-gı̄ lâi cheng-chiàn” Sı̂n-jú ê sı̂n-jiah ná khó-koan chiân-chı̀n. “Hó ê mı̍h goá bô chia̍h, bah kap chiú bô jı̍p goá ê chhùi, iā bô ēng iû boah goá ê seng-khu, tı̍t-kàu moá 3 ê 7 jı̍t kı̂.” (Tān-í-lí 10:3) 23. Thâu Chúi Ê Ké-chí Kiat-tiân hiaⁿ-tı̄ tùi Chheng-sim-koān siū tiàu thâu chı̍t-hoê lâi ka-jı̍p, chho͘ kı̀ⁿ-bı̄n ê sı̂ hiaⁿ-tı̄ kóng “Chit keng ha̍k-hāu tha̍k liáu, goá siūⁿ beh koh tha̍k 2-3 keng Sı̂n-ha̍k-hāu,” goá thiaⁿ-liáu bô siáⁿ hoaⁿ-hí, chóng-sı̄ Chú oân-choân lia̍h-tio̍h chit ê hiaⁿ-tı̄, hō͘ i ū moá-moá sêng-sim ho̍k-sāi Siōng-tè, lâu huih-koāⁿ ê hōng-sū. Tio̍k-ka hóng-būn pun Sèng-keng ê sı̂, bē kò͘-tit chia̍h, chı̍t sı̂ iā bô hioh-khùn, phah-lâng ê mn̂g soan-thoân Iâ-so͘ Ki-tok. Ūi-tio̍h án-ni jı̍t-jı̍t ná soe-jio̍k, thok i khı̀ Tāi-pán siu-lí toā-kó͘, āu-lâi goá khı̀ the̍h ê sı̂, thâu-ke-niû chin kám-kek kóng “Goá iáu m̄-bat tú-tio̍h chiah jia̍t-sim ê chheng-liân, khiā tı̄ chit ê mn̂g-kháu 2 tiám-cheng kú koāⁿ lâu chiap tih tùi goá thoân Iâ-so͘ Ki-tok, khó͘-khǹg goá tio̍h sı̀n.” Ha̍k-ı̄ⁿ thêng-pān ê sı̂, hiaⁿ-tı̄ kóng m̄-tńg khı̀, kiông-kiông kiò i tńg-khı̀ in tau, lı̄-pia̍t āu hiaⁿ-tı̄ tio̍h hı̀-pı̄ⁿ tó-chhn̂g bô siū Chú ê chín-tiàu. Āu-lâi tùi i ê lāu-pē chiap-tio̍h kám-siā-chn̄g. “Kiáⁿ-jı̂ jia̍t-sim ê kı̂-tó kap tùi Ki-tok ê thiàⁿ, lâu ba̍k-sái tùi goán thoân-tō, ka-cho̍k tāi-ke khoàⁿ kah kám-kek lâu ba̍k-sái.” Tùi che thang chai hiaⁿ-tı̄ kàu-sí ê sùn-kan, ū loā jia̍t-sim soan-thoân Siōng-tè ê kok, hiaⁿ-tı̄ tı̄ goán ê tiong-kan chı̄n-tiong kàu sí ho̍k-sāi Siōng-tè, kap lâng ê bô͘-hoān-seng, chit hō sûn-kiat ê hiaⁿ-tı̄ siū kéng choè thâu chı̍t ê sûn-kàu-chiá chin kám-siā. Koh tùi Chu-hō-koān ū Hô-tiân hiaⁿ-tı̄ the̍h huih-su ê jı̍p-ha̍k goān lâi thàn-goān, hiaⁿ-tı̄ pàng-sak ba̍k-kang ê hó thâu-lō͘, lâi jı̍p chheng-pı̂n siu-hēng ê lō͘, chit ê hiaⁿ-tı̄ chiong pún-sin ê toā-i (Over-coat) kā tı̂m-tāng ê hı̀-lô pı̄ⁿ-chiá chhēng, āiⁿ i lâi hù ha̍k-ı̄ⁿ ê Sı̂n-jú-hoē. Chit ê kiû-jú-chiá kám-kek Siōng-tè ê un-hūi, phak-pài tı̄ káng-toâⁿ ê bı̄n-chêng lâu ba̍k-sái ná lo̍h-hō͘. Ū chı̍t pái Hô-tiân hiaⁿ-tı̄ bô tı̄ teh, āu-lâi hoat-kiàn tio̍h ûi-su “Nā bô siū Sèng Sı̂n chhiong-moá m̄ tńg-lâi ha̍k-ı̄ⁿ” hiaⁿ-tı̄ jı̍p-soaⁿ khai-sí kı̀m-chia̍h kı̂-tó. Goán chhim-chhim kám-kak chek-jı̄m, ūi-tio̍h hiaⁿ-tı̄ kı̂-tó, choè-āu khai-sí chhau-soaⁿ. Chiah ê chí-bē tı̄ lo̍h-hō͘ ê jı̍t kiâⁿ 20 kong-lí ê soaⁿ-lō͘, hun-lō͘ ná kiâⁿ ná kiò “Hô-tiân hiaⁿ, Hô-tiân hiaⁿ!” Kha-sng sau-siaⁿ bô ta̍t bo̍k-tek, kàu ê-hng tāi-ke pāi-hèng tńg--lâi. Hiaⁿ-tı̄ kúi-nā jı̍t-kú bô-chia̍h bô lim ê kı̂-tó, sı̄ hán-iú khiam-sùn ê pêng-iú, khı̀ pun Sèng-keng iā chiong só͘ ū it-chı̄n boē. Tùi chhiú iā siū hiaⁿ-tı̄ ê jia̍t-sim kám-tōng, koh ū hiaⁿ-tı̄ koāⁿ-tê jı̍p hé-thoàⁿ iô, kı̀m-chia̍h kı̂-tó, tńg-lâi kı̀m-chia̍h 10 jı̍t kú, chhut mn̂g ê sı̂ chiū hı̂n-gông tó-lo̍h-khı̀, Sı̂n-hō͘ Sèng-keng ha̍k-ı̄ⁿ m̄-sı̄ beh kiû ha̍k-būn, sı̄ chiàu Sèng-keng ê seng-oa̍h, chiàu án-ni ióng-sêng thoân-tō jı̂n-châi ê só͘-chāi, ūi-tio̍h beh ióng-sêng ēng Sı̂n-jú choè bú-khı̀. Sù-tô͘ Hêng-toān tek thoân-tō-chiá, Siōng-tè khai-pān ê, só͘-í bô chı̍t-lâng bô kı̀m-chia̍h kı̂-tó. “Sı̀n ê lâng beh ū chiah ê sı̂n-jiah tè-ı̀n, chiū-sı̄ thok-tiōng goá ê miâ koáⁿ-kúi, kóng sin ê khiuⁿ-kháu; lia̍h-choâ á-sı̄ lim-tio̍h sím-mı̍h to̍k, iā bô siong-hāi; koh ēng chhiú hoāⁿ phoà-pı̄ⁿ ê lâng, in chiū hó.” (Má-khó 16:17-18) Goán chiàu án-ni sı̀n án-ni thoân.