Tiúⁿ-ló sı̄ Ông Tiúⁿ-ló ê toā kong-chú, chhut-sı̀ tı̄ 1886 nı̂ 10 goe̍h 5 jı̍t. Tiúⁿ-ló ê thian-chu chin koân, sı̄ Tâi-pak Lông-gia̍p Ha̍k-hāu ê iu-téng-seng. Chut-gia̍p āu hōng-chit tı̄ Hêng-chhun chò siù-i, āu-lâi chò Hó͘-thâu-soaⁿ ê khu-tiúⁿ 5 nı̂ kú. Kái-chèng āu chò pún-chng ê cho͘-ia̍h kiam chham-sū hia̍p-gı̄-oân. Āu-lâi sı̂ cho͘-ia̍h, chhut-lâi chò sı̍t-gia̍p.
Tı̄ 1917 nı̂ siū siat-lı̍p chò chip-sū, iā 1921 nı̂ ko-seng chò tiúⁿ-ló.
Put-hēng tı̄ pún-nı̂ 5 goe̍h kan khí-pı̄ⁿ, tı̄-hia táⁿ-tia̍p bô hāu, khı̀ Ko-hiông jı̍p ı̄ⁿ, āu-lâi khı̀ Tâi-lâm jı̍p ı̄ⁿ. Khó-sioh bô kong-hāu, koh tńg-lâi, kàu 11 goe̍h 14 jı̍t hō͘ Chú chiap-la̍p khı̀ hióng-siū 37 hoè. Ûi-lo̍h nn̄g-ê hāu-siⁿ, sı̀-ê cha-bó͘-kiáⁿ kap Tiúⁿ-ló-niû.
Tı̄ 15 jı̍t hā-ngó͘ 3 tiám kú-hêng chòng-sek, hoē-chòng-chiá 300 chó-iū lâng. Kı̂-tiong ū pún-kūn ê Sù-bū Khò-tiúⁿ, Kéng-chhat Khò-tiúⁿ, Chng-tiúⁿ kap í-hā ê sio̍k-koaⁿ, sin-siong chin chē. Tiàu-te̍k 70 goā ki, sı̍t-chāi chin sēng-hóng. Tú-hó Boán Bo̍k-su kap Bo̍k-su-niû tı̄ 13 àm kàu Hêng-chhun, só͘-í chhiáⁿ i chú-lí chòng-sek, nā-sı̄ chāi-hā iā bē kı̀m-tit bô kóng Tiúⁿ-ló tām-po̍h ê lâi-le̍k.
Lūn chit ê lâng, ū kúi-nā hāng hō͘ lán thang kı̀-liām:
1. Hó chhin-kı̄n. Sui-jiân tē ūi koân, iáu-kú tok-sı̍t hó chhin-kı̄n, hō͘ it-poaⁿ ê lâng só͘ o-ló. Tùi i phoàⁿ-pı̄ⁿ khí, goá nā chhut-mn̂g khı̀ thàm hoē-iú, chiū ū hoē-goā ê lâng teh mn̄g, “Taⁿ Bêng-tı̀-hiaⁿ ê pı̄ⁿ ū khah hó, bô?” Goá ı̀n kóng “Bô.” Lâng chiū thó͘-khùi kóng, “Chit lâng nā sí, sı̄ Hêng-chhun ê bô hok-khı̀, in-ūi put-lūn sím-mı̍h lâng, nā ū oh-tit ê sū, he̍k-sı̄ koaⁿ-thiaⁿ á-sı̄ kap lâng put-tı̍t, i nā chò ē kàu khah-siông thè in siat-hoat, á-sı̄ thè in chhú-hô.”
2. Hù-iú Kong-ek-sim. Lı̄ Hêng-chhun bô loā-hn̄g ū chı̍t ê un-choâⁿ chin hó(choân Tâi tē-it). Khó-sioh bô ū tú-hó ê siat-pı̄, sé-e̍k ê kheh chin khùn-lân. Chèng-hú ū kóng beh khı̀ hia kiàn-tiok e̍k-keng kap hiu-khè só͘, lú-koán. Tiúⁿ-ló thiaⁿ-liáu chin hoaⁿ-hí, kap i nn̄g-ê pêng-iú liâm-piⁿ kià-hù 4000 gı̂n chò chit-hāng ê kiàn-tiok-hùi. Kı̂-thaⁿ hoān-nā sio̍k tı̄ kong-ek ê sū, bô m̄ chı̄n-la̍t khı̀ chò.
3. Tùi kàu-hoē. Hoē-iú nā-sı̄ kap chèng-hú ū sím-mı̍h tāi-chı̀, á-sı̄ thoân-kàu-lâng tùi pó-kah, koaⁿ-thiaⁿ ū sím-mı̍h koan-hē kā i kóng, i chiū ta̍k hāng siat-hoat kàu hó-sè, lóng m̄-bián thoân-kàu-lâng lô-sim khó͘-chiàn. Iā put-chí gâu thé-thiap pang-chān thoân-kàu-ka, khoàⁿ-tio̍h chia ê hoē-iú saⁿ-lı̄ chin hn̄g, beh khı̀ sûn hoē-iú put-piān. Goá lâi ê sı̂, i mn̄g goá khoàⁿ ē hiáu khiâ chhia á bē? Goá kóng, “Taⁿ-chiah teh o̍h.” Tiúⁿ-ló liâm-piⁿ khan chı̍t-tiuⁿ chhia lâi hō͘ goá ēng, sı̄ i ka-tı̄ kià-hù--ê. Kàu-hoē ê iân-hāng iā-sı̄ chin chhut-la̍t, chò-thâu kiâⁿ hō͘ lâng toè. Só͘-í Tiúⁿ-ló ê sí, kham-chheng kàu-hoē sit-lo̍h chı̍t-ki ê tòng-liông. Iā thoân-kàu-ka kiám chı̍t ê pang-chān lah!
4. Tiúⁿ-ló ê sı̀n. I phoàⁿ-pı̄ⁿ ê sı̂, goá siông-siông khı̀ thàm i, thè i kı̂-tó. I chiū chin hoaⁿ-hí, chóng-sı̄ ū-sı̂ ū tāi-chı̀ chó͘-tòng, khah chē jı̍t bô khı̀, i liâm-piⁿ kiò i ê kiáⁿ lâi chhiáⁿ goá khı̀. Goá kàu ūi, mn̄g i khoàⁿ kiò goá beh tāi. I kóng, “Kúi-nā jı̍t bô kap lí kóng oē, sim-koaⁿ bô siáⁿ pêng-an, ài chhiáⁿ lí thè goá kı̂-tó.” Kı̂-tó soah sim-koaⁿ chiū chám-jiân khah pêng-an. Āu-lâi goá mn̄g i khoàⁿ pı̄ⁿ chiah kú bē hó, i ê sim-koaⁿ ū pêng-an á bô? I kóng, “Bān-sū oá-khò Siōng-tè. Goá pêng-jı̍t ū tùi-tiōng sè-kan khah koè-thâu, taⁿ Thiⁿ Pē kà-sı̄ goá, che sı̄ eng-kai.” Lóng bô ū hián-chhut oàn-hı̄n ê khoán. Iū-koh bat kúi-nā pái toā kan-khó͘, hiám sí--khı̀, tng teh-beh m̄-chai lâng ê sı̂, chiū tı̍t-tı̍t kiò, “Chú ah! Kiù goá!” Siông-siông sı̄ án-ni.
5. Tiúⁿ-ló ê Sí. Beh lı̄-khui sè-kan ê tāi-seng, kap i só͘ chhin-thiàⁿ ê lāu-pē kap sió-tı̄, bó͘-kiáⁿ chhin-lâng saⁿ-sı̂ liáu-āu, kiò kóng, “Chú ah! Kiù goá! Chú ah! Kiù goá!” Siang-chhiú kia̍h koân, ba̍k-chiu pàng-kheh, an-jiân khùn-khı̀.
Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê sí, sı̍t-chāi khah iâⁿ sí-sit, in-ūi Siōng-tè beh chhit-khı̀ i lóng-chóng ê ba̍k-sái; bô beh koh ū sí-sit, ai-siong, thiàⁿ-thàng, âu-kiò; in-ūi sè-kan só͘-ū ê kan-khó͘, taⁿ í-keng koè-khı̀ lah!
Tiúⁿ-ló beh koè-sin ê sı̂, ū chı̍t ê hoē-goā ê pêng-iú khiā tı̄ i ê sin-piⁿ teh khoàⁿ i sí; khoàⁿ-liáu soà kóng i m̄-bat khoàⁿ-tio̍h chit khoán ê an-jiân koè-sı̀.
Goá siá chiah-ê pun chèng khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-ché khoàⁿ, ǹg-bāng ū thang chò lán ê lı̄-ek, soà chhiáⁿ thè in ke-lāi kı̂-tó, hō͘ in toè i ê kha-pō͘ kiâⁿ, kàu sí bô pàng-sak Chú, sı̄ sim só͘ goān.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 467 koàn, 1924 nı̂ 2 ge̍h)
