“M̄-sı̄ siáu-soat”
1
Ū chı̍t ê mńg-po͘, bı̂-bı̂ ê tang-lâm hong tùi hái-bı̄n chhoe--lâi, chhoe koè Lám-jı̂n-chhiū kap Iâ-chhiū ê hio̍h-phāng, chiong mûi-kùi ê phang-bı̄ sàng kàu bo̍k-su ê su-chai lâi. Jı̂-chhiáⁿ hn̄g-hn̄g hái-éng chı̍t-ē chı̍t-ē ek-lâi soa-thoaⁿ, kap phah tio̍h hái-piⁿ toā-chio̍h ê siaⁿ, hô hong-chhoe chhiū-hio̍h tín-tāng ê siaⁿ hūn-tông choè-hoé, ná-chún chı̍t ê ū chiàu pán-phah ê kau-hióng-ga̍k ha̍p-chàu chı̍t-iūⁿ. Hit ê liâng-khoài, kap chheng-phang sı̍t-chāi hō͘ lâng kak-tek chin sóng-khoài.
Hit-sı̂ J.S. bo̍k-su bı̄n tú ǹg tı̄ siá-jı̄-toh khı̂n-khı̂n teh tha̍k sèng-keng lêng-siu. Hut-jiân ū kha-pō͘ siaⁿ tùi goā-bı̄n jı̍p-lâi. Khui-siaⁿ mn̄g kóng “Ū lâng tē-teh á-bô?” Kı̂-koài, sı̄ chı̍t ê chhiⁿ-hūn m̄-bat thiaⁿ-kı̀ⁿ ê hū-jı̂n-lâng siaⁿ-im. Bo̍k-su-niû chiū kín chhut-khı̀ chiap--i. Kó-jiân sı̄ chı̍t ê sò͘-put-sek-biān ê chí-moāi, khoàⁿ--lâi sı̄ chı̍t ê iok jı̄-cha̍p it, jı̄ hoè ê lú-sèng. Bo̍k-su-niû chiū mn̄g i ū sím-mı̍h kùi-sū? I kóng ài pài-hāu bo̍k-su, ài kap bo̍k-su kóng oē.
Bo̍k-su-niû chiū jı̍p-khı̀ tha̍k-chheh-thiaⁿ kā bo̍k-su kóng. Bo̍k-su ēng kán-tan ê kı̂-tó lâi kiat-sok i lêng-siu ê sı̂-kan chiū chhut-lâi chiap hit ê chí-moāi.
Chı̍t ē khoàⁿ chit ê chí-moāi m̄-sı̄ chı̍t ê pêng-siông ê lâng. Tē-it kám, khoàⁿ i ê chhēng-chhah sı̄ chin mô͘-teng liû-soàⁿ-hêng ê chong-sek. Tē-jı̄, khoàⁿ i ê bı̄n tek-khak sı̄ chı̍t ê láu-liān sè-kò͘, keng-koè choē-choē kiâm-sng khó͘-chiáⁿ ê lâng. Nā-sı̄ lé-gı̄ toan-chong, kóng-oē un-sûn, sı̄ chhin-chhiūⁿ Ki-tok-tô͘ ê khoán-sit, chiàu khoàⁿ sı̄ chı̍t ê put-pêng-hoān ê lú-sèng. Bo̍k-su kap bo̍k-su-niû chiū phāu hò͘ⁿ-kı̂ ê sim tı̍t-tı̍t kā i mn̄g. Mn̄g liáu bē-kı̀m--tit soà seⁿ khí chin tông-chêng ê sim, chiū kap i saⁿ-kap kūi-lo̍h kı̂-tó, lâu ba̍k-sái kiû Thiⁿ Pē thoè i khui-lō͘. Taⁿ chiong hit ê sū-sı̍t siá tı̄ ē-bı̄n.
“Lí chiū-sı̄ Bo̍k-su, sı̄--bô?”
“Sı̄.”
“Chia chiū-sı̄ lán ê pài-tn̂g, sı̄--bô?”
“Sı̄.”
“Ah! Bo̍k-su, goá chhoē kúi-nā-jı̍t chiah chhoē-tio̍h!”
“Chí-moāi lí tùi tó-ūi lâi?”
“Goá tùi Tâi-pak lâi.”
“Sím-mı̍h sı̂ lâi?”
“Goá lâi goe̍h-goā-jı̍t lah.”
“Lí lâi chia chhòng sím-mı̍h?”
Tiām-tiām thâu-khak chhih-chhih, bı̄n hián-chhut chin kiàn-siàu, chin iu-khó͘. Siông-sè kā i khoàⁿ, i ê ba̍k-kho͘ âng-âng, siông-siông ēng i ê chhiú-kun-á teh chhit ba̍k-sái. Chin iap-ı̀ m̄-káⁿ hō͘ lâng khoàⁿ i ê ba̍k-sái. Bo̍k-su chı̍t-sı̂ soà siūⁿ chin pháiⁿ-sè kín koh oāⁿ oē lâi mn̄g i.
“Lí ka-tı̄ lâi, á-sı̄ ū sím-mı̍h lâng chhoā lí lâi?”
“Lâng chhoā goá lâi.”
“Hit ê lâng sı̄ lí ê sím-mı̍h lâng?”
“Goá bô sím-mı̍h bat--i.”
“Lí bô sím-mı̍h bat--i, lí thái beh kap i lâi?”
“Ko͘-put-chiong tio̍h kap i lâi.”
“Taⁿ hit ê lâng tı̄ tó-ūi?”
“Tńg-khı̀ lah.”
“Taⁿ chí-ū chhun lí chı̍t lâng tı̄ chia á m̄-sı̄?”
“Sı̄.”
“Lí tı̄ chia iáu ū kap sím-mı̍h lâng saⁿ bat?”
“Bô.”
“Nā án-ni beh cháiⁿ-iūⁿ, lí hiān-sı̂ tiàm tı̄ tó-ūi?”
Hit ê chí-moāi lóng bô gia̍h-thâu kı̀m bē-tiâu ka-tı̄ tı̍t-tı̍t chhngh-chhngh háu. Bo̍k-su, bo̍k-su-niû sim iā thoè i chin tông-chêng. Chı̍t-bı̄n iā kak-tek chin kı̂-koài, ná-lí ū chiah toā-lâng ê lú-sèng, sûi-piān toè bô cha̍p-hun se̍k-sāi ê lâm-sèng, hō͘ lâng chhoā lâi hiat tiàm chit ê lı̄ Tâi-oân hn̄g-hn̄g ê tó-sū. Iā hit ê lâng án-choáⁿ ē pàng-sim choè i khı̀? Kiám-sı̄ hō͘ lâng phiàn lâi bē? In-ūi nā-sı̄ ūi-tio̍h loân-ài, su-phun thau-cháu iū m̄-sı̄ án-ni. Nā kóng phiàn lâi bē, tı̄ chit ê Jı̍t-chèng sı̂-tāi ( LcM ), chheng-thian pe̍h-jı̍t ê ē-bı̄n, bē-bián-tit siuⁿ lı̄-kı̂. Jı̂n-sin bé-bē sı̄ jı̂n-tō-siōng put iông-ún ê sū, chiah toā lâng lah, án-choáⁿ chiah sûi-piān, hō͘ lâng chhoā chiah hn̄g. Iā khoàⁿ i ê chhēng-chhah, tn̂g-liâu kı̂-phâu, koân-kia̍h-á ê, bı̄n-nih ê hoe-hún, the̍h tiû ê chhiú-kin, phang-chúi ê bı̄. Chit ê chí-moāi hiān-sı̂ ê chhù-kéng ún-tàng sı̄ tı̄ chı̍t ê put-khó su-gı̄, thang kı̂-koài ê khoân-kéng tiong, iā chit ê khoân-kéng tek-khak m̄-sı̄ i só͘ ài ê seng-oa̍h.
Tāi-ke tiām-tiām tia̍p-á-kú, chí-moāi tı̍t-tı̍t háu. Bo̍k-su chhàu-sim-gı̂ thau siūⁿ kóng, m̄, kiám ē hō͘ lâng chhoā lâi bē lo̍h hoe-keng. Tú án-ni siūⁿ ê sı̂, chí-moāi hut-jiân thêng siaⁿ bô háu, chhit i ê ba̍k-sái, taⁿ thâu kā bo̍k-su kóng, “Sı̂-kan bô chá lah, goá tio̍h kín tò-khı̀, thèng-hāu lēng-jı̍t ū ki-hoē goá chiah koh lâi chhoē lín chē. Nā-sı̄ ǹg-bāng Bo̍k-su, bo̍k-su-niû lín siông-siông thoè goá kı̂-tó.” Bo̍k-su ı̀n i kóng, “Hó.”
Chí-moāi chū án-ni khiā khí-lâi kap bo̍k-su, bo̍k-su-niû saⁿ-sı̂ chiū chhut-khı̀. Bo̍k-su-niû in khiā tı̄ āu-bı̄n khoàⁿ i ê poè-iáⁿ, thó͘ chı̍t ē khùi! “Chit ê chí-moāi seⁿ choè chiah chiâⁿ-mı̍h, chiah léng-lı̄ ê lâng, tauh-tí sı̄ hō͘ lâng chhoā lâi hiat tı̄ sím-mı̍h só͘-chāi?”
2
Keh kúi-nā-jı̍t āu, hit ê chí-moāi kó-jiân koh lâi. Kin-á-jı̍t ê chhēng-chhah chiám-jiân khah phok-sò͘, oán-jiân jı̂n-ke ê lú-chú. Bo̍k-su, bo̍k-su-niû chū-jiân chiàu iok-sok thoè i pek-chhiat kı̂-tó. Nā-sı̄ sim-lāi put-sı̂ kám-kak chin kı̂-koài, chin giâu-sı̂. Chêng-jı̍t khoàⁿ i ê iu-būn, chin ùi ê khoán-sit, soà bô mn̄g i ê miâ. Chit sı̂ bo̍k-su chiū mn̄g i ê miâ. I ı̀n kóng “Pē-bó kā goá hō choè Siù-lē, āu-lâi lâng kā goá oāⁿ choè Lâi-chhun, hiān-sı̂ lâng kiò goá Hanah (hoa ).”
Bo̍k-su sim-lāi chek-sı̂ kám-kak, án-ni bô chhò. Chit ê chí-moāi kó-chin sı̄ chı̍t ê tı̄ khó͘-táⁿ tiong teh kún-liòng ǹg-bāng thoat-chhut ê lâng. Ná-lí ū chı̍t ê lâng oāⁿ hiah chē piàn miâ, chı̍t ê lâng liān ka-tı̄ ê miâ to pó-chhı̂ bē-tiâu. Sûi-piān hō͘ lâng oāⁿ. Kiò i só͘ bô ài ê miâ. Tùi chit saⁿ ê miâ thang hō͘ lán siūⁿ i ê seng-oa̍h ê khut-khiok.
Bo̍k-su chiū bô sè-jı̄ kā i kóng, “Chí-moāi, lí nā chin-sı̍t ài goán thoè lí kı̂-tó, lâi pang-bâng kái-koat lí ê tāi-chı̀, lí tio̍h láu-sı̍t kóng lí ê keng-koè, hō͘ goán thang thoè lí tùi Chú kiû.” Hit-sı̂ chí-moāi chiū bô sè-jı̄ lâi kóng i ê keng-koè, soà chhim-chhim pài-thok Bo̍k-su, Bo̍k-su-niû thoè i kı̂-tó. Ē-bı̄n chiū-sı̄ i ka-tı̄ kóng ê lâi-le̍k.
“Goá sı̄ Thô-hn̂g hū-kı̄n ê chhân-chng lâng, goán tau pài ngó͘-siōng. Tng goá 3, 4 hoè ê sı̂ goá ê lāu-pē sàn-hiong, goá ê lāu-bú kú-kú phoà-pı̄ⁿ tó tı̄ chhn̂g-nih. Kàu goá 4 hoè nı̂ boé, lāu-bú chiū pàng goán kúi-nā ê chí-moāi-á, lı̄-khui sè-kan. Lāu-pē ūi khoàⁿ-kò͘ goá ê lāu-bú, koh koè-thâu ê siong-sim, iā beh thoa goán 3,4 ê chí-moāi-á sı̍t-chāi sı̄ bô hoat-tit. Ūi goá ê lāu-bú ê i-io̍h, kap lí-song, chiū chhim tām kā lâng chioh chı̂ⁿ. Chè-chú chı̍t-jı̍t lâi thó kàu àm. Goá sin-ē ê sió-tı̄-á tı̄ lāu-bú ê khah-chhn̂g tiong, sit chiàu-kò͘ chiū sit-lo̍h khı̀, goá sin-téng ū chı̍t ê a-hiaⁿ 6 hoè, ū chı̍t ê a-ché 8 hoè, 8 hoè ê á-ché tio̍h io sió-tı̄, pû âm-moâi-á, goá 4 hoè tio̍h sàu thô͘-kha. Khı̀ āu-boé khioh chı̍t sut-á ê chháu-á, á-sı̄ sè-sè ê chhâ-ki-á tò-lâi hiâⁿ. Ūi-tio̍h goán A-pa hō͘ lâng pek-thó chè-bū, siūⁿ bô hoat-tō͘ àm-sı̂ siông-siông lâu ba̍k-sái, goán khoàⁿ goán A-pa teh háu, koh siūⁿ tio̍h A-bú koè-sin, sió-tı̄ koè-sin, koh chiah sàn-hiong, goán chiū lóng háu. Goán lóng khı̂ⁿ A-pa, lám A-pa ê kha, A-pa phō sió-tı̄, goán ū sı̂ kui-mı̂ bô khùn. Tı̄ A-bú ê sı̂n-chú-á ê bı̄n-chêng, teng-á-hoé beh bô iû, hoé beh hoa beh hoa, hiuⁿ iā beh koè, chhun chı̍t sut-sut-á ê teng-kng, sió-khoá ê hiuⁿ-ian, to̍h tı̄ sı̂n-chú ê bı̄n-chêng. Hân-léng ê pak-hong thàu koè phoà pín-á-piah chhoe jı̍p--lâi. Goā-bı̄n bang-bang ê hō͘-á teh phoah tı̄ phoà-thang-á-goā ê tek-pín-á, sı̍t-chāi it-hoat ke-thiⁿ goán ê pi-chhám. Pa-pa kā goá kóng “Koai-kiáⁿ Siù-lē ah. A-pa chin sàn-hiong, A-ché ài io sió-tı̄-á, pû ám-moâi-á, lí lâi pun hó-gia̍h-lâng, hō͘ hó-gia̍h-lâng choè kiáⁿ hó bô?” Goá hut-jiân ı̀-sek sı̄ beh bē-lâng choè sim-pū-á, goá tı̍t-tı̍t kā A-pa kóng, “M̄ lah, m̄ lah” khui-siaⁿ tı̍t-tı̍t háu. Hn̄g-hn̄g thiaⁿ-kı̀ⁿ chng-boé káu teh pūi ê siaⁿ, sim chin siong-pi, thoa-goá kah ê phoà-phoē-á chhàng tiàm phoē-té háu, put-kak ê tiong-kan soà khùn khı̀. Bāng-kı̀ⁿ ma-ma khan sió-tı̄-á tò--lâi, hiahN cheng-sı̂n í-keng thiⁿ-kng lah.
Hit chá-khí kó-jiân ū chı̍t ê A-pô-ah kap goán A-ı̂ lâi, kóng beh chhoā goá khı̀ Tâi-pak thit-thô. Goá chin hoaⁿ-hí beh soà chhoā tih-tih khı̀. A-pa kóng m̄-thang. A-pa ba̍k-kho͘ âng-âng, goá sim chin kı̂-koài, kiám-sı̄ beh kā goá bē hō͘ lâng choè sim-pū-á. M̄-kú A-ı̂ iā beh khı̀ chiū an-sim. Gín-ná-lâng ài thit-thô, A-ı̂ kā goá oāⁿ súi-saⁿ, A-pô hiahN lâi kóng goá chin koai beh hō͘ goá chhēng, kóng goá sı̄ koai gín-ná. Goá chiū toè in khı̀. Tâi-pak sı̄ goá it-seng m̄-bat kàu ê ūi. Ah! Sı̀-hoè nı̂-boé, hit-jı̍t sı̄ goá it-seng thang chiù-chó͘ ê jı̍t, á-sı̄ chiok-hok ê jı̍t, kàu chit-sı̂ goá iáu m̄-chai.
Nā kóng sı̄ thang chiok-hok ê jı̍t, sı̄ chin kan-khó͘. In-ūi tùi hit-jı̍t goá lı̄-khui kò͘-hiong, chû-ài lāu-pē ê chhiú, ta̍h-jı̍p chhi-chhám sim-pū-á seng-oa̍h ê jı̍t. Nā beh kóng sı̄ chhi-chhám ê jı̍t, iū tùi hit-jı̍t khí goá ta̍h-jı̍p Ki-tok-kàu ê ka-têng. Tùi hit-jı̍t khí toè iúⁿ-pē, iúⁿ-bú pài Siōng-tè. Án-ni sı̄ chin thang kám-siā, thang kóng, hit-jı̍t sı̄ chiok-hok ê jı̍t. Tùi hit-jı̍t khí “Siù-lē ah” chiū oāⁿ choè “Lâi-chhun-á” ê seng-oa̍h. In-ūi goá ê iúⁿ-pē, iúⁿ-bú kā goá oāⁿ-miâ choè “Lâi-chhun.” kóng kàu chia chí-moāi hut-jiân kiò chı̍t siaⁿ “Bo̍k-su” chí-moāi soà ba̍k-sái koh liàn chhut-lâi. Kā Bo̍k-su kóng “Goá chit-sı̂ tiàm tı̄ Chùi-sian-lâu.” Chū án-ni chhiú ng tı̄ bı̄n-nı̍h tı̍t-tı̍t háu.
3
Che chiū chin-chiàⁿ lı̄-kı̂ lah, án-choáⁿ tı̄ Ki-tok-kàu ka-têng seng-tióng ê chí-moāi, chit-sı̂ ē lâi tiàm Chùi-sian-lâu, tiàm Chùi-sian-lâu tauh-tí sı̄ teh choè sím-mı̍h? Hō͘ lâng chhiàⁿ choè chú-chia̍h mah? Sı̄ choè Sian-lú ê seng-oa̍h teh mah? Ah! Tı̄ lâng-bah-chhı̄-tiûⁿ ê bah-tiam-téng, kiám-ē-tit tô-siám bān-to chhùi-koah ê pi-chhám mah? Chí-moāi háu-soah, Bo̍k-su chiah mn̄g i kóng, “Lí sı̄ án-choáⁿ tùi Ki-tok-tô͘ ê ka-têng lâi jı̍p tı̄ chiú-lâu chhài-koán ê seng-oa̍h nih?”
“Ah! Bo̍k-su, kóng--lâi oē-thâu tn̂g. Goá kàu cha̍p-saⁿ-sı̀ hoè ê sı̂, chiah chai goá ê iúⁿ-pē iúⁿ-bú beh chiong goá phoè hō͘ i ê hāu-siⁿ choè-bó͘, chit-chân sū sı̄ goá it-seng choè thòng-sim ê sū. In-ūi hit ê chheng-liân chū sè bat jiám tio̍h náu-mo̍h-iām, chin gûi-hiám koh hó khí-lâi, sin-thé bô ióng, bē toā-hàn kha-chhiú poat-poat, ba̍k-chiu thoah-thang, chhùi oaiⁿ-oaiⁿ oán-jiân khoe-seng-iâ. Khiā khí-lâi to bô kàu goá ê keng-thâu koân leh. Án-choáⁿ beh kiò goá kap i sêng-hun. Goá sim-koaⁿ-té kā i thau hō miâ, kā i kiò “Put-kiat--ê,” chit khoán bô kah-ı̀ ê kiông-chè kiat-hun sı̍t-chāi chin khó͘-thàng. Chit-khoán ê khó͘-poe sı̍t-chāi chin oh-tit lim. Nā-sı̄ hēng-tit goá chū sè ū khı̀ tha̍k Chú-jı̍t-o̍h, ū Chú ê oē chhim-khek tı̄ sim-lāi choè an-ùi, siông-siông àm-chı̄ⁿ kı̂-tó, kiû Chú thoè goá khui-lō͘.
Chhi-chhám ê sı̂ kàu lah! 18 hoè nı̂-boé iúⁿ-bú chiū chhut-thâu beh kiông-chè goán kap-pâng. Goá kian-koat kū-choa̍t. Bô phah-sǹg siāng hit-nı̂ goán iúⁿ-pē ê seng-lí toā sit-pāi, tùi tō-lí chiū léng-sim, hán-tit khı̀ lé-pài. siāng-sı̂ iā soà chó͘-tòng goá, m̄ hō͘ goá khı̀ lé-pài, keh nı̂ iúⁿ-pē chiū sí khı̀, tùi án-ni ka-kéng chiū chiām-chiām chhim-tām. Goá tio̍h kā lâng sé-saⁿ gia̍h chiam lâi ı̂-chhı̂ chı̍t-ke. Tùi hit-sı̂ siū iúⁿ-bú ê khó͘-chhó͘ m̄-sı̄ ēng giân-gí só͘ ē thang hêng-iông.
Chū thâu sı̄ goá ê iúⁿ-pē khah ū tō-lí, iúⁿ-bú khah léng-sim, in-ūi i sı̄ sè-sio̍k té, khah m̄-bat tō-lí. I kóng goá kı̀-jiân m̄ thiaⁿ i ê chhùi, m̄ kè in hāu-siⁿ, chiū kiò goá tio̍h chiap lâng-kheh lâi thàn lah-sap ê chı̂ⁿ. Goá koat-toàn m̄, ūi-tio̍h án-ni siông-siông hō͘ i phah, phah kàu seng-khu chat-chat-o͘, ū-sı̂ kui-khang lâu-huih. Goá múi-pái tú-tio̍h bû-lí ê khún-pek ê sı̂, goá chiū kı̂-tó, kiû Siōng-tè kiù goá. Chit-sı̂ goá 22 hoè, goá sí to m̄ choè kiàn-siàu ûi-ke̍h Siōng-tè ê sū.
Kàu téng goe̍h-jı̍t goán chhù-piⁿ-á chı̍t ê poàⁿ-bı̄n siong-se̍k ê lâng kap goán iúⁿ-bú chham-siông, kóng goá tı̄ chhù-nı̍h m̄ thiaⁿ kà-sı̄ beh chhoā goá chhut-goā chia̍h thâu-lō͘, goá siūⁿ kóng án-ni to hó. Ǹg-bāng thang thoat-lı̄ iúⁿ-bú pek hām-lo̍h choē ê kan-khó͘. Goá chiū kiû Siōng-tè chhoā lō͘, chiū toè hit ê lâng chhut--lâi. goá m̄-bat chhut-goā, iā m̄-bat tha̍k-chheh m̄-bat jı̄, chiū hō͘ lâng tı̍t-tı̍t chhoā kàu ē-káng. Tùi hia kóng sı̄ hō choè Ko-hiông, goá iā m̄-chai. Keh-jı̍t kiò goá chē chûn, goá siūⁿ kóng án-choáⁿ thái tio̍h chē chûn, i kóng beh chhoā goá lâi Phêⁿ-ô͘ khah hó thàn-chia̍h. Goá siūⁿ kóng chûn-toaⁿ to phah-hó lah chiū kap i lâi. Goá siūⁿ kóng hit ê lâng to lı̄ goán iúⁿ-bú hia bô hn̄g, goá khiok m̄-bat i ê miâ. Chóng-sı̄ tiāⁿ thiaⁿ lâng kiò i Hàm-káu-liông--ah, choè lâng hàm-hàm chin khóng-khài ê khoán. Goá chiū toè i chē-chûn, chiūⁿ-lio̍k hit-mı̂ chiū khı̀ hioh tı̄ chit-sı̂ goá toà ê só͘-chāi. Keh thiⁿ-kng chá-chá i kā goá kóng i beh chhut-khı̀ chı̍t-ē, chiū liam-piⁿ beh jı̍p--lâi. Chū án-ni it-khı̀ bô hoê-thâu. Āu-lâi goá chiah chai chhám-lah, m̄-sı̄ beh chhoā goá lâi chia̍h thâu-lō͘, sı̄ chhoā goá lâi chia bē lo̍h chhài-tiàm, goá ê sin-kè siū bē chheng-gō͘ gı̂n. Keh jı̍t chhài-tiàm thâu-ke chiū pek goá kā lâng-kheh poê-chiú. Chit khoán ê tāi-chı̀ goá it-seng m̄-bat. Só͘-í goá m̄-nā bē hiáu hoah-kûn, goá iā bē hiáu lim-chiú. Beh kiò goá phoāⁿ lâng-kheh keh-mı̂, goá lēng-khó sí. Tı̄ hit-sı̂ múi-pái ēng kı̂-tó lâi khah-iâⁿ, ūi-tio̍h án-ni goá siông-siông hō͘ thâu-ke-niû phah. Iā bat hō͘ lâng-kheh sai chhùi-phoé, hō͘ lâng-kheh ēng chiú phoah. Ah! Siōng-tè ah! Lí tı̄ tó-ūi? Goá sè-hàn khı̀ tha̍k Chú-jı̍t-o̍h só͘ thiaⁿ sèng-keng tiong ê kò͘-sū, kiù Tàn-í-lí chhut sai-hia̍t ê Siōng-tè ah, Lí tı̄ tó-ūi? Kiù Pí-tek, á-sı̄ Pó-lô chhut-kaⁿ, á-sı̄ bián hō͘ lâng tı̀m-sí ê Chú Iâ-so͘ ah, chit-sı̂ lí iáu-kú oa̍h-teh, ē-tit thang lâi kiù goá thoat-chhut chit ê hoé-khiⁿ á-bē?
Goá ū chı̍t-mı̂ thong-mı̂ kı̂-tó, keh chá-khí chiū khı̀ kūi thâu-ke, kiû i khoan-iông goá m̄-bián choè poê-chiú, chiap lâng-kheh ê seng-oa̍h. I kóng, i chiah beh siūⁿ khoàⁿ leh, 1,500 kho͘ ê sin-kè, kiò goá the̍h lâi sio̍k-sin. Ah! Goá khó͘ ah!! Goá beh thái ū chı̂ⁿ leh?
4
Thiaⁿ kàu chia Bo̍k-su, bo̍k-su-niû put-ti put-kak iā thoè i chin siong-sim. Chí-moāi ba̍k-sái nih-nih lâu. Bo̍k-su chı̍t-sı̂ iā-sı̄ siūⁿ bô hoat-tō͘, chiū kóng “Lán lâi kı̂-tó, ǹg-bāng Thiⁿ Pē Siōng-tè thoè chí-moāi lí khui-lō͘.” Kóng soah Bo̍k-su, bo̍k-su-niû chiū kūi-lo̍h. Chí-moāi iā kūi-lo̍h kı̂-tó. Kı̂-tó soah chí-moāi chiū saⁿ-sı̂ tò-khı̀.
Kàu pài-saⁿ mı̂ ê kı̂-tó-hoē, bo̍k-su chiū chiong chit chân sū kóng hō͘ hiaⁿ-tı̄ chí-moāi chai, chhiáⁿ tāi-ke thoè i kı̂-tó. Koh iok chı̍t lé-pài āu hit ê chí-moāi chiū koh lâi, chhùi chhiò-chhiò chhin-chhiūⁿ ū sím-mı̍h hó siau-sit beh lâi kóng hō͘ bo̍k-su thiaⁿ ê khoán. Kàu ūi bo̍k-su-niû chiū kín chhiáⁿ i lâi chē. Ài chai Siōng-tè ū thoè i khui sím-mı̍h hó lō͘. Kó-jiân ū iáⁿ, Siōng-tè ū thoè i khui chı̍t-tiâu lō͘. Chóng-sı̄ tı̄ chia tio̍h keng-koè chı̍t hāng chin chong-giâm ê chhı̀-giām. Chit ê chhı̀-giām nā thong-koè chiah ē-tit thoat-chhut chit ê hoé-khiⁿ, chiah ē-tit tùi Mô͘-kúi ê chhiú tit-tio̍h êng-kng ê tháu-pàng. Tauh-tí chit ê sū cháiⁿ-iūⁿ kóng ah?
Chí-moāi ēng kı̂-tó teh tán, ǹg-bāng Siōng-tè thoè i chhoē chı̍t ê tú-hó ê lâng lâi kā i sio̍k-sin. Ū chı̍t-jı̍t ū chı̍t ê tiong-liân lâng, koà ba̍k-kiàⁿ, lâng sán-hiuⁿ sán-hiuⁿ, sı̄ su-bûn lâng, lâi Chùi-sian-lâu chia̍h-chiú. Bô pêng-iú, ka-tı̄ chı̍t lâng lâi, khoàⁿ sı̄ sim-lāi ū sím-mı̍h iu-būn ê khoán. Thâu-ke chiū kiò chí-moāi khı̀ kā i poê-chiú. Chí-moāi ê sim chin kan-khó͘, chin kiàn-siàu. Nā-sı̄ Sèng Sı̂n khui chí-moāi ê ba̍k-chiu hō͘ i khoàⁿ chhut chit ê lâng-kheh sim-lāi ū ún-khǹg leh ê kan-khó͘. Tı̄ tām-lūn tiong chiū chai chit ê lâng-kheh tı̄ goe̍h-goā-jı̍t chêng hū-jı̂n-lâng koè-sin khı̀. Chit-sı̂ iáu bē koh chhoā. Hū-jı̂n-lâng sí, ū pàng chı̍t ê cha-bó͘-kiáⁿ kin-nı̂ iok 14 hoè lah. Chit ê lâng-kheh sı̄ sêng-sı̍t lâng, lâi chhài-koán m̄-bat phiâu ki, chí-ū lim-chiú kái būn nā-tiāⁿ. chí-moāi ta̍k-pái ēng hó oē an-ùi i, āu-lâi chiū tāi-ke kóng khí ka-tı̄ ê sin-sè chhù-kéng. Soà pı̀ⁿ choè tông-pı̄ⁿ siong lı̂n ê cheng-sı̂n-tek tâng-phoāⁿ. Āu-lâi chiū chai chit ê sian-siⁿ sı̄ 39 hoè, Hái-kun-hú chō-chûn-chhiúⁿ, Tâi-oân-lâng ı̂-it ê ba̍k-kang cho͘-tiúⁿ. Sı̄ hō͘ hái-kun chin tiōng-iōng ê lâng. I chiū iok-sok beh kā i sio̍k-sin. Chóng-sı̄ tı̄ chia ū chı̍t ê giâm-siok ê tiâu-kiāⁿ tāi-ke ài kau-oāⁿ. 1. Chí-moāi tùi sian-siⁿ iau-kiû tio̍h chún i chū-iû khı̀ pài-tn̂g lé-pài, in-ūi i sı̄ Ki-tok-tô͘. 2. Sian-siⁿ iau-kiû chí-moāi tio̍h pó-chèng i sı̄ chāi-sek-lú, iáu-boē bat kap lâng choè-hoé. Tāi-ke lóng ı̀n hó. Chit-ūi sian-siⁿ sèⁿ N̂g, chiū chhoā chí-moāi khı̀ Séng-lı̍p pı̄ⁿ-ı̄ⁿ hū-jı̂n-kho kàm-giām. Kó-chin sı̄ chı̍t ê chiâu-chn̂g bô khih-kak, iáu sı̄ chı̍t ê sûn-kiat ê chhù-lú. N̂g sian-siⁿ toā hoaⁿ-hí, chek-sı̂ khoán 500 kho͘ khı̀ hō͘ Chùi-sian-lâu. Tùi hit-jı̍t chiū bô koh chiap kheh, chiū hō͘ i khı̀ chàu-kha tàu chú-chia̍h. Iā iok-sok koh chı̍t-goe̍h-jı̍t āu, iáu chhun ê 1000 kho͘ lóng beh kau chheng-chhó. Hit-jı̍t chí-moāi chiū thang chū-iû, m̄-nā chū-iû soà beh choè sian-siⁿ-niû. Só͘-í hit-jı̍t lâi, i chin hoaⁿ-hí lâi pò bo̍k-su chai chit ê siau-sit. bo̍k-su, bo̍k-su-niû bē kı̀m-tit kap i tàu hoaⁿ-hí. Soà kám-siā Siōng-tè ū thoè chí-moāi khui-lō͘.
Koh chit-goeh7-jı̍t āu chí-moāi kó-jiân siū sio̍k chiâⁿ-choè chū-iû, iā soà kap N̂g sian-siⁿ kiat-hun. Hit-jı̍t Bo̍k-su, bo̍k-su-niû khı̀ kā in choè kán-tan ê lé-pài, soà hō͘ in chhiáⁿ, iā chhiáⁿ chē-chē pêng-iú, tāi-ke kā in toā-toā kiong-hí. Chí-moāi chin gâu pang-chān ka-têng, chin léng-lı̄, kut-la̍t, gâu thiàⁿ chêng-lâng cha-bó͘-kiáⁿ, ka-têng chin bí-moá. Khó-sioh bē seⁿ, kàu-taⁿ í-keng kè N̂g sian-siⁿ 16 nı̂ lah, lóng bô siⁿ. chêng-lâng cha-bó͘-kiáⁿ í-keng thoè i phit-phoè chin hó ê thâu-tùi. I tit-tio̍h N̂g sian-siⁿ ê tông-ı̀ ū pun saⁿ ê kiáⁿ, toā--ê ta-po͘--ê kin-nı̂ 16 hoè, teh tha̍k chho͘-kip kang-gia̍p, tē 2 ê lú--ê, kin-nı̂ kok-bı̂n ha̍k-hāu tú pit-gia̍p, tē 3 ê lâm--ê, kin-nı̂ tú 4 hoè, chin chhù-bı̄ chiah ê lóng sı̄ sàn-hiong lâng, bô pē, á-sı̄ bô bó ê pháiⁿ-miā kiáⁿ. Chí-moāi bē su teh khui ko͘-jı̂-ı̄ⁿ. nā-sı̄ i chin hoaⁿ-hí, chin kam-goān io, lóng chhı̄ gû-leng, chin gâu kò͘, ta̍k ê chū-sè chiū hō͘ in tha̍k Chú-jı̍t-o̍h. Iā ta̍k ê chū sè chiū hō͘ in siū sé-lé. I pún lâng tı̄ kiat-hun ê keh tńg-nı̂ chiū siū chiap-la̍p jı̍p sèng-hoē, I ê tiōng-hu iā chin siū kám-kek, siū ín-chhoā lâi sı̀n Chú. I siông-siông kiàn-chèng kóng Siōng-tè ê thiàⁿ-thàng chin úi-tāi. I ê chín-kiù ke̍k kı̂-biāu. Iā tı̀-ı̀ lâng chū-sè tio̍h tha̍k Chú-jı̍t-o̍h. I ka-tı̄ kóng i nā m̄ sı̄ chū-sè ū khı̀ tha̍k Chú-jı̍t-o̍h, tit-tio̍h chong-kàu kàu-io̍k ê poê-iúⁿ, kin-á-jı̍t i m̄-nā í-keng tūi-lo̍h tı̄ choē-ok tiong, jı̂-chhiáⁿ i ê seng-oa̍h ún-tàng chin hú-pāi, sin-thé m̄-chai beh pı̀ⁿ cháiⁿ-iūⁿ? Kàu kin-á-jı̍t i ê tiōng-hu iáu chin ióng, iáu tı̄ hái-kun chō-chûn-chhiúⁿ teh choè ba̍k-kang ê cho͘-thâu. Tı̄ kū-nı̂ J.S. Bo̍k-su kap bo̍k-su-niû chiah thiau-tı̂ koh khı̀ thàm--i, tı̄ hia hō͘ in chhiáⁿ tiong-tàu tǹg. Kú-kú bô saⁿ-kı̀ⁿ, làng 10 nı̂ koh kı̀ⁿ-bı̄n, khoàⁿ i só͘ pun ê gín-ná lóng toā hàn lah, thoè i chin hoaⁿ-hí. iā ài chhiò i ài ke lô--ê, koh pun chı̍t ê sè-hàn-á teh āiⁿ. I kóng bô iàu-kín, lán tio̍h tı̄ Chú ê thiàⁿ lâi thiàⁿ sè-kiáⁿ, ke kiù chı̍t tiâu pháiⁿ-miā ê lêng-hûn. Sı̍t-chāi chin kám-sim. Goān Siōng-tè toā-toā chiok-hok chit ê ka-têng. (A-bēng)
