Goá ê Tāi-piáu.
Kó͘-chá hêng-hoa̍t lâng ê hoat-lu̍t iáu-bē chiâu-pı̄, hêng-hoa̍t hoān-lâng siông-siông kè-thâu khok-to̍k. Kin-á-jı̍t sè-kài bûn-bêng, hoat-lu̍t jı̄n-chin kái-liông, í-chêng só͘ ū chân-jím ê hêng-hoat, lóng-chóng khı̀-sak bô ēng, chit-ê pı̂n-kù sè-kài ê bûn-hoà ū chı̀n-pō͘.
Chá jı̍t ê Eng-kok lâng bat chhin ba̍k khoàⁿ-kı̀ⁿ hoān-lâng siū khok hêng, kià phoe hō͘ i ê pêng-iú kóng, “Goá soè-hàn ê sı̂ khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t chat sū, kàu taⁿ cha̍p-goā nı̂ nā chēng-chēng siūⁿ, iáu-kú hun-hun bêng-bêng chhut-hiān tı̄ goá ê sim. Chit hāng sím-mı̍h, lí chai--mah? Chiū-sı̄ goá bat khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê hoān-lâng kha chhiú pa̍k--teh liân tı̄ chhia āu, koh chı̍t ê chân-jím ê chhe-ia̍h ēng piⁿ phah--i, huih lâu bah phùn, ke̍k kı̂ khó-siong, khoàⁿ-kı̀ⁿ--ê bô lâng ū hoat-tō͘ thang kā i seh chêng, chin khó-sioh. Goá mn̄g chit lâng put sı̂ hoān-choē á m̄ sı̄? Ìn kóng, m̄ sı̄, thâu pái hoān tio̍h nā-tiāⁿ.”
“Koh kúi-nā nı̂ goá jı̍p bó͘ keng ha̍k-hāu tha̍k chheh, bat khoàⁿ-kı̀ⁿ koaⁿ-hú sím-phoàⁿ ta̍k ê siû-hoān, àn-kiāⁿ tēng liáu, chiū khan hoān-lâng iû koe sı̄ chiòng, jiân-āu chhoā khı̀ hêng-hoa̍t--sí. Khı̀ ê sı̂, hiah-ê lâng bı̄n pı̀ⁿ chhin-chhiūⁿ sí lâng sek, khoàⁿ-kı̀ⁿ--ê put-chí kiaⁿ, chit sı̂ sui-bóng ū hó sim lâng, iû-goân bô hoat-tō͘ thang kā i tàu tam-tng khó͘-thàng. Goá mn̄g, chiah-ê lâng ta̍uh-ta̍uh hoān-choē á bô? Ìn kóng, bô, thâu pái hoān-tio̍h nā-tiāⁿ. Lūn thâu pái hoān-choē ê lâng sı̄ tiau-kò͘-ı̀ á-sı̄ chhò-gō͘ kiâⁿ, lâng-lâng boē siông-sè chai, kéng-jiân pān hō͘ i sí, thang kóng sı̄ khok-to̍k. Goá tng sı̂ siūⁿ, siat-sú ū lâng thoè kiû chêng, pàng in tò--khı̀, i ê pē-bú bó͘ kiáⁿ kı̀ⁿ--tio̍h tek-khak hui-siông hoaⁿ-hí, in-ūi tùi sí koh oa̍h, chit-ê kiám m̄-sı̄ thiⁿ-toē kan chı̍t hāng tē-it sóng-khoài ê sū--mah? Cháiⁿ-iūⁿ tùi chá kàu taⁿ bē bat khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t pái án-ni choè, goá boē kı̀m tit toā thó͘-khùi. Goá ēng chit hāng ı̀-kiàn kā lâng kóng, thiaⁿ-kı̀ⁿ--ê soà kóng, in ka-kı̄ choè ka-kı̄ tng, ū sím-mı̍h khó-sioh, mih-sái hō͘ lí thoè in bô an-sim.”
“Tē saⁿ pái goá só͘ tú--tio̍h-ê koh-khah kı̂, choē-hoān bô pa̍t lâng, chiū-sı̄ goá pún-sin. Goá kan hoān thiⁿ ê tō-lí m̄ nā chı̍t pái, phah-sǹg bô kú tek-khak tio̍h siū thiⁿ ê khiàn-chek. Kai-chài ū chı̍t ê Kiù Chú Iâ-so͘ kā goá kiû chêng, soà thoè goá siū phah tı̄ Hi-lu̍t ông ê bı̄n-chêng, koh thoè goá tèng sin-khu tı̄ sı̍p-jı̄-kè téng. Goá m̄ nā thang bián tam-tng hoat-lu̍t ê khiàn-chek, thian-kok ê iân-sia̍h ia̍h ū hūn. Chêng jı̍t goá siūⁿ thiⁿ toē kan tē-it khó-sioh--ê, kéng-jiân ū lâng pó͘ i. Só͘ kiò choè thiⁿ toē kan tē-it sóng-khoài ê sū kéng-jiân goá pún-sin tú-tio̍h. Goá boē kı̀m tit kha sang chhiú lāng, tńg ai-khàu choè chhiùⁿ-koa, moá sim hoaⁿ-hí kàu boē kóng-tit. Goān hó pêng-iú tio̍h saⁿ-kap lâi kui Ki-tok, hióng-siū ke̍k toā ê khoài lo̍k.”
Khoàⁿ téng-bı̄n ê phoe só͘ kóng, khak-sı̍t hō͘ lán thang siūⁿ Siōng-tè ê un-tián bô hān-liōng. Chiàu hoat-lu̍t lâi kóng, chı̍t pái hoān hoat tio̍h thâi bô sià. Chiàu Siōng-tè ê un-tián lâi kóng, bô lūn choē loā tāng lóng oē tit-tio̍h Siōng-tè ê sià-bián. Chit-ê choan-choan sı̄ oá-khò Kiù Chú ê jı̂n-chû, Sèng Sı̂n ê kám-hoà chiah án-ni. Sek-khia kóng, “Pàng-lo̍h ti-to liâm-piⁿ choè pu̍t.” Ia̍h sı̄ chit-ê ı̀-sù. Ǹg-bāng sè-kan lâng tio̍h kı̍p-sı̂ oa̍t thâu thàn tō-lí, tek-khak tit-tio̍h Siōng-tè sià-choē, kiù lí kàu éng-oa̍h.
Bô To̍k ê Choâ.
Se-kok lâng ta̍k pái kàu hē-thiⁿ, ū ê khı̀ soaⁿ téng, ū ê hioh chúi piⁿ, kéng chheng-hiu hó kéng-tı̀ ê só͘-chāi lâi hioh-joa̍h, ı̀-sù ài tı̄ chit sı̂-chūn ióng i ê cheng-sı̂n, pı̄-pān kàu chhiu-thiⁿ khah ū la̍t thang choè kang. Só͘-í hē-thiⁿ sı̂ soaⁿ kha chúi kı̂ⁿ tiāⁿ-tio̍h ū lâng teh thit-thô, kiám-chhái siû chúi, kiám-chhái peh soaⁿ lóng chin hoaⁿ-hí, ia̍h ū kiâⁿ kang-ô͘--ê, sēng chit-ê ki-hoē lâi thàn chia̍h, ta̍k hāng put-chí sim-sek.
Ū chı̍t pái goá hioh joa̍h tı̄ chı̍t ê soaⁿ. Chı̍t jı̍t jı̍t beh lo̍h ê sı̂ chhut mn̂g kiâⁿ-kiâⁿ, khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t toā pang lâng ûi tı̄ chı̍t só͘-chāi, goá oá khı̀ khoàⁿ, chiū-sı̄ chı̍t ê lāng choâ ê lâng kiâⁿ lâi kiâⁿ khı̀ tı̄ hit tiong-kan. Lāng choâ--ê hiàn koh khiā teh, chı̍t bé choâ phoa̍h tı̄ i ê sin-khu tı̂ⁿ kúi-nā lı̀n, choâ ū sı̂ thò͘ chı̍h chı̄ⁿ i ê chhiú, khoàⁿ ê lâng lóng kı̂-koài. Hū-jı̂n-lâng gín-á m̄-káⁿ kūn-oá khı̀ khoàⁿ, hit-ê lâng khiā tiāⁿ-tiāⁿ bô tāi-chı̀, tùi án-ni choē choē lâng hiat chı̂ⁿ siúⁿ--i. Ū chı̍t ê gín-á hó-táⁿ oá khı̀ khoàⁿ, soà chhun chhiú bong choâ, choâ ia̍h ēng chı̍h kā i chı̄ⁿ, gín-á ia̍h bô siū siong. Chiū kā chèng lâng kóng, “Choâ bô to̍k.” In-ūi chhùi lāi ê to̍k í-keng hō͘ lāng choâ--ê tû-khı̀.
Choâ ū to̍k, kā tio̍h lâng chiū sí, put-chí thang kiaⁿ, chóng-sı̄ tāi-seng iah khı̀ i ê to̍k, chiū bô hāi, choē-ok sı̄ lán lâng ê to̍k, chhiok tio̍h chiū sí. Choē ná toā chiū siū to̍k ná tāng, kap sí ia̍h ná kūn. Pêng jı̍t ū kóng chı̍t kù m̄ tio̍h ê oē, chiū-sı̄ tiòng tio̍h chı̍t pái to̍k. Só͘ kiâⁿ ū chı̍t pái siâ, sı̄ koh tiòng tio̍h chı̍t pái to̍k. Liām-thâu ū siūⁿ chı̍t pái m̄ tio̍h, sı̄ iū koh tiòng tio̍h chı̍t pái to̍k. Kàu lı̂m-chiong ê sı̂ só͘ pē ê choē kı̀-jiân tāng, chiū só͘ lim ê to̍k ia̍h ná choē, chit sı̂ tek-khak ū boē kóng-tit ê kan-khó͘ tı̄ sim-thâu. Siat-sú ū lâng oē tû khı̀ lán chit hō to̍k, kiám bô chin khoài-oa̍h--mah? Hit-ê oē kā lán tû to̍k--ê chiū-sı̄ Iâ-so͘ Ki-tok. Só͘-í Pó-lô thàn chèng tō liáu-āu, kià phoe hō͘ i ê pêng-iú kóng, "Im-hú í-keng bô koân, sí-bô ê to̍k í-keng siau." In-ūi im-hú ê koân chiū-sı̄ sí-bô, sí-bô ê to̍k chiū-sı̄ choē-ok, kui-oá Ki-tok chiū tit-tio̍h sià choē tû to̍k, to̍k tû, chiū thang chhut sí jı̍p oa̍h, chit-ê kiám bô thang chhim-chhim kám-siā Thiⁿ-pē ê thiàⁿ-thàng, Ki-tok ê jı̂n-ài--mah?
I Ha̍k-seng Iu-būn Siong-sim.
I ha̍k-hāu ū siat thâi koah chı̍t kho, sı̄ ài hō͘ ha̍k-seng chhı̀-giām lâng ê sin-thé kut-chat, huih-kńg, ki-bah, phê-hu, chōng-hú, í-kı̍p ta̍k pō͘ ê seng sêng. Hoān-nā ha̍k-seng ài chhı̀-giām ê lóng tio̍h kàu thâi koah ı̄ⁿ, chiong sí-lâng ê sin-si khı̀ thâi koah chhı̀-giām. Khí-thâu o̍h i-ha̍k ê lâng bô sím-mı̍h ı̀-ài chit hō sū, chóng-sı̄ kàu kú koàiⁿ-sı̀ chiū hó, sui-jiân chiong sin-si le̍h kàu chhùi-chhùi huih-chúi sı̀-koè lâu, ia̍h chū-chū jiân-jiân kóng hoa kóng chhiò.
Bó͘ keng i-ha̍k-hāu ê ha̍k-seng koàiⁿ-sı̀ hı̀-hiauh, kong-khò bêng-pe̍k, kún-chhiò khe-hâi, kóng oē bô chù-ı̀ sı̄n-tiōng, sui-jiân bô siáⁿ ha̍p-gı̂, m̄-kú siàu-liân lâng ê sim-sèng siông-siông án-ni, che sı̄ ha̍k-seng pêng-siông ê pè-pēng. Ū chı̍t ê ha̍k-seng miâ kiò A-lûn, sèng-chêng hong-liû, gâu kóng oē, tâng o̍h--ê ta̍k pái thiaⁿ-kı̀ⁿ i ê khe-hâi, bô m̄ chhiò tó. Chı̍t jı̍t tı̄ thâi koah pâng thı̄ⁿ sin-si bêng-pe̍k, pín chiam tı̄ heng-chêng kap lâng kóng oē, tng kóng kàu kau-hèng ê sı̂, kha that chhiú bú, bô phài-phe chńg-thâu-á hō͘ heng-chêng ê chiam ui--tio̍h, huih oaiⁿ-oaiⁿ lâu tâng o̍h khoàⁿ--kı̀ⁿ put-chí kiaⁿ, in-ūi chiam tú-á thı̄ⁿ chı̍t ê pháiⁿ chèng sí ê sin-si iáu-bē sat to̍k, kiaⁿ-liáu nā tùi chiam tò͘ tio̍h sí lâng ê to̍k, tek-khak boē i--tit. A-lûn ia̍h put-chí kiaⁿ, koáⁿ-kín khı̀ mn̄g sian-siⁿ, sian-siⁿ kóng, "Lí í-keng jiám tio̍h to̍k, bô hoat-tō͘ thang kiù--lí, kín-kín tò-khı̀ pı̄-pān it-chhè ê sū." A-lûn thiaⁿ--kı̀ⁿ toā hoân-ló, chai sı̀ⁿ-miā chāi ē-hng chá-khí nā-tiāⁿ, siūⁿ pêng jı̍t kiâⁿ tāi-chı̀ choè lâng, beh cháiⁿ-iūⁿ kı̀ⁿ Siōng-tè, ut-chut kan-khó͘ kàu ke̍k. Tâng o̍h khoàⁿ--kı̀ⁿ ia̍h chin hoân-ló, chit tia̍p liáu-āu m̄-káⁿ koh hòng-sù hı̀-hiauh.
Sí sı̄ thiⁿ-ē lâng-lâng só͘ boē bián--tit. Sí sı̍t-chāi bô kàu-gia̍h thang kiaⁿ, kiaⁿ ia̍h bô lı̄-ek, to̍k-to̍k tio̍h kı̍p-sı̂ sı̀n Ki-tok siú tō-lí, pı̄-pān āu jı̍t éng-oa̍h ê lō͘, sí jı̍t chı̍t ē kàu, sim-koaⁿ pêng-an tiàu kı̀ⁿ Siōng-tè, bián tit lı̂m sı̂ iu-būn kiaⁿ-hiâⁿ.
Ki-hoē M̄-thang Sit-lo̍h.
Eng-kok So͘-kek-lân ê pak hái ū chin choē hái-sū, kı̂-tiong ū toā chio̍h soaⁿ tı̍t-tı̍t khiā tı̄ hái tiong. Soaⁿ-téng lóng bô thô͘, boē oē chèng-choh; sui-bóng ū sı̂ iā ū chhı̄-iûⁿ ê lâng tı̄ hia teh chhı̄-iûⁿ, chóng-sı̄ iā put-chí chió. Tı̄ hia in-ūi lâng hán-tit kàu, só͘-í boē sǹg--tit ê hái chiáu choh siū tı̄ chiah-ê poàⁿ piah. In só͘ chia̍h--ê chiū-sı̄ hái hı̂ kap hái chhài, tiàm hia siⁿ-thoàⁿ kàu chin choē, só͘-í chiū kūn ê thó͘-lâng siông-siông chē sió-chûn kàu hái-sū tiong khioh chiáu-nn̄g khı̀ chia̍h. M̄-kú in-ūi chio̍h-piah chin kiā, chí ū oē thang tùi hiah-ê khah chhiâ ê só͘-chāi peh-chiūⁿ soaⁿ-téng, jiân-āu ēng soh pa̍k seng-khu ûn-ûn tùi soh lo̍h khı̀ kàu poàⁿ piah the̍h chiáu-nn̄g.
Tng sı̂ ū bó͘ lâng kàu hái-sū ê tiong-kan beh the̍h chiáu-nn̄g, khoàⁿ-kı̀ⁿ tı̄ thiⁿ kap hái ê tiong-ng ū chio̍h phòng chhut, chí ū oē kham-tit khiā--tit khiā kha ê toā. Tı̄ hia chiáu-siū put-chí choē, tùi án-ni i chiū chiūⁿ soaⁿ-téng, ēng chı̍t tiâu soh pa̍k chı̍t tiâu tı̄ soaⁿ-téng ê chhiū-kun, jiân-āu pún-sin khı̂ⁿ soh lo̍h--khı̀, ǹg-bāng oē kàu tı̄ hit-ê chio̍h chân. Kàu kàu ê sı̂ iā siūⁿ bô hoat-tō͘ thang khiā kha. In-ūi soaⁿ-téng pí chit-ê chio̍h-chân khah phòng, só͘-í lâng chí ū sı̄ tiàu tı̄ poàⁿ khong-tiong, ē-bı̄n ū kúi-cha̍p tn̄g o͘ lang-lang ê hái-chúi teh phah soaⁿ-kha, khioh chiáu-nn̄g sı̄ tı̄ lap-u ê só͘-chāi, chhiú the̍h boē tit--tio̍h. To̍k-to̍k chit-ê lâng put-chí hó-táⁿ, só͘-í chiong kha lèng soh hō͘ i tín-tāng chhin-chhiūⁿ hı̀ⁿ chhian-chhiu chı̍t iūⁿ. Ná hı̀ⁿ chiū soh ná kūn chio̍h-chân, lō͘-bé i ê kha kó-jiân oē thang khiā tı̄ chio̍h chân, chiū koáⁿ-kín àⁿ sin beh khioh chiáu-nn̄g hē tı̄ nâ-lāi. Bô phah-sǹg tı̄ tı̀-ı̀ the̍h nn̄g ê sı̂, hut-jiân chhiú lāi ê soh pàng--khı̀, soh chiū lı̄-khui seng-khu tı̍t-tı̍t hı̍t, lâng bı̄n ǹg piah soh khiú boē tio̍h, téng-bı̄n khoàⁿ soaⁿ-téng chhin-chhiūⁿ chhiâ chhiûⁿ tò khàm; ē-bı̄n chiū hái-éng hoah-hoah háu. Tú-tú tı̄ chit-ê chhut sí jı̍p oa̍h ê tiong-kan, chiū siūⁿ soaⁿ-téng tû soaⁿ-iûⁿ í-goā, lóng bô pa̍t hāng oa̍h mı̍h. Sui-bóng ū sı̂ ū lâng lâi chia khoàⁿ iûⁿ iā sı̄ put-chí hán--tit, kiám chhàu-tú-khám in kin-á-jı̍t oē lâi kiù--goá-mah? Hô-hòng chit tè só͘ khiā ê chio̍h iā sı̄ chin oe̍h, lâng beh hoan-sin siōng-chhiáⁿ ûi-lân, oa̍t-thâu khoàⁿ āu-bı̄n hit tiâu soh iáu-kú teh iô-lâi iô-khı̀, chiū kín-kín hoan-sin, sim-lāi chin kiaⁿ, koāⁿ chhin-chhiūⁿ lo̍h hō͘. Chit sı̂ khoàⁿ-kı̀ⁿ hit tiâu soh ná kú lı̄ lâng ná hn̄g, chai nā bô koáⁿ-kín chhun chhiú khı̀ khı̂ⁿ soh, koh thêng soh nā bô tín-tāng beh cháiⁿ-iūⁿ. Tùi án-ni liâm-piⁿ koat-ı̀ kóng nā bô thàn soh hı̀ⁿ ǹg chiū-kūn seng-khu ê sı̂ thiàu khı̀ khı̂ⁿ, koh lio̍h-á tı̂-oān ki-hoē oē sit-lo̍h. Bô thang koh tit--tio̍h, sim ná siūⁿ ná pho̍k, ko͘-put-chiong thàn soh hı̀ⁿ--lâi ê sı̂ ēng la̍t chı̍t ē thiàu, siang chhiú kín-kín khı̂ⁿ soh, soh ē ū pang chiū chē tı̄ hia tı̍t-tı̍t chhoán, hioh-khùn tia̍p-á kú sim khah pêng-an jiân-āu pian soh chiūⁿ soaⁿ.
Che chin-chiàⁿ sı̄ tùi sí koh oa̍h. Lâng nā thiaⁿ chit-ê kò͘-sū bô m̄ ngia̍uh-ngia̍uh chhoah. Chit hāng tāi-chı̀ thang hō͘ lán chhú kà-sı̄. Lán sè kan lâng oa̍h tı̄ toē-bı̄n-chiūⁿ, jı̍t ge̍h kè--khı̀ chhin-chhiūⁿ chúi, kong-im teh pe chhin-chhiūⁿ chı̀ⁿ. Siⁿ sí ê kı̂-hān lán lóng m̄ chai, nā bô tit-tio̍h Siōng-tè ê un-tián, Sèng Sı̂n ê kám-hoà--ê, tio̍h kín-kín sı̀n Chú ǹg-bāng tit-tio̍h kiù. In-ūi lán chhin-chhiūⁿ khioh chiáu-nn̄g ê lâng, kha ta̍h tı̄ hit tè soè-soè ê chio̍h-chân, téng-bı̄n ū thiⁿ, ē-bı̄n ū hái. Bān it nā thu̍t kha tek-khak oē siak--sí. Tio̍h thàn iáu ū kin-á-jı̍t ê ki-hoē oá-khò Iâ-so͘, I oē kiù lán ê lêng-hûn. Lán kiám-chhái ū lâng í-keng thiaⁿ-kı̀ⁿ tō-lí iā lia̍h choè bô iàu-kín, put hēng sí chı̍t ē kàu, bān hāng lóng soah. Sio̍k-gú kóng, “Im-kan ê lō͘ bô hun lāu lâng, gín-á.” Chin-chiàⁿ ū iáⁿ. Sı̄--ah! Sı̄--ah! Ki-hoē m̄-thang sit-lo̍h.
Bián Ta̍uh-ta̍uh Kiû Sià-bián.
Chı̍t jı̍t goá kàu kun-iâⁿ--nı̍h, khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê lāu peng kā goá kóng, “Goá bat kı̂-tó Siōng-tè, ia̍h chiàu Sèng-keng ê tō-lí choè hó lâng, hoān-sū chhut la̍t chı̄n-tiong, m̄-káⁿ sit-lo̍h pún-hūn, án-ni oē thang hō choè Ki-tok-tô͘ á boē?” Goá kóng, “Tio̍h, chóng-sı̄ lí só͘ tùi Siōng-tè kı̂-tó--ê sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀?” Ìn kóng, “Kiû sià choē.” Goá kóng, “Choē kiám oē tùi kı̂-tó tit-tio̍h sià--mah?” Lāu peng kóng, “Che m̄ sı̄ goá tō͘-choān, sı̄ sèng-keng ū án-ni èng-ún.” Goá kóng, “Ū iáⁿ, chhin-chhiūⁿ lí chiah sêng-sı̍t, Siōng-tè í-keng chá-chá kā lí sià--lah. Siōng-tè só͘ ǹg-bāng--lí-ê m̄ sı̄ choan-choan kiû, chiū-sı̄ sêng-siū. Phí-jū ū lâng chhiáⁿ--lí, lâng-kheh lóng choê, mı̍h-kiāⁿ pâi piān, lí beh cháiⁿ-iūⁿ?” Ìn kóng, “Kám-siā chú-lâng, chiū chia̍h." Goá kóng, "Tio̍h, Siōng-tè ê un-tián pâi-lia̍t tı̄ lí ê bı̄n-chêng, the̍h boē liáu ēng boē chı̄n, put-kò kám-siā lâi niá-siū, mih-sái ta̍uh-ta̍uh kiû sià-bián? In-ūi sio̍k choē ê kong-lô, Ki-tok chá-chá choè chiâⁿ, bián thèng-hāu lí lo-lo so-so bô soah.” Lāu ê peng thiaⁿ liáu sim put-chí sóng-khoài.
Hiān-kim ū kàu-iú só͘ kóng só͘ kiâⁿ lóng chin hó, choan sim ho̍k-sāi Siōng-tè, chóng-sı̄ sim iû-goân boē pêng-an, hit-ê in-toaⁿ sı̄ tùi sim gōng, m̄ chai Siōng-tè ê un lı̄-khui i bô hn̄g, chiū-sı̄ piān-piān tı̄ i ê sin-piⁿ.
Chhē Iâ-so͘.
Chá chı̍t ê Eng-kok lâng miâ kiò Se-bûn, choè Sèng kong-hoē ê bo̍k-su. Soè-hàn ê sı̂ bat ka-kı̄ séng-chhat, chai chı̍t sin to͘ sı̄ choē-koà, bô soé-tû ê hoat-tō͘, sim put-chí hoân-ló. Ū chı̍t jı̍t tha̍k Iû-thài lâng sio̍k-choē ê chè-bûn kóng, “Iû-thài lâng hiàn cheng-siⁿ tı̄ Siōng-tè ê bı̄n-chêng, chhiú hoāⁿ cheng-siⁿ ka-kı̄ jı̄n choē, jiân-āu chè-si thâi cheng-siⁿ, chiū hit lâng ê choē sià--lah. Tùi án-ni hiàn chè ê lâng sim lāi pêng-an, phah-sǹg chun-thàn Siōng-tè ê bēng-lēng kiâⁿ, chiū chı̍t sin ê chē-koà lóng hō͘ cheng-siⁿ thoè khı̀.”
Se-bûn tha̍k kàu chia, toā hiáu-ngō͘ Ki-tok hiàn ka-kı̄ ê sin-khu, lâi tam-tng goá ê choē. Kó͘-chá ê hiàn-chè sı̄ piáu-bêng Ki-tok pàng-sak sı̀ⁿ-miā ê tiāu-thâu nā-tiāⁿ. Ki-tok ia̍h kiò choè Siōng-tè ê Sèng-ko, chiū-sı̄ chit-ê ı̀-sù. Chit-ê chin-chiàⁿ sı̄ te̍k-piat ê un-tián, tùi taⁿ í-āu tek-khak tio̍h khı̀ chhē Iâ-so͘, bián koh kiû pa̍t ê sià-choē ê hoat-tō͘.
Liáu-āu Se-bûn choè Sèng kong-hoē ê bo̍k-su, só͘ choè ê kang put-chí toā, phài lâng kàu goā-kok hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi thoân tō-lí, sı̄ tùi i hoat-khí.
Têng-thâu-siⁿ ê Tō-lí.
Nı̂-ko-tí-bó͘ sı̄ Iû-thài kok sêng-sı̍t koh ū bêng-bōng ê tha̍k chheh lâng, bat chı̍t pái lâi kı̀ⁿ Iâ-so͘, Iâ-so͘ kā i kóng, “Lâng nā bô têng-thâu-siⁿ, boē khoàⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè kok.” Nı̂-ko-tí-bó͘ thiaⁿ liáu put-chí kı̂-koài, in-ūi ka-kı̄ phah-sǹg sı̄ Iû-thài kàu ê thiāu-chio̍h, bô chhin-chhiūⁿ goā-pang pài ngó͘-siōng ê lâng, mih-sái tio̍h pàng-sak kū lâi kè-bô͘ sin, chiah kàu-gia̍h choè thian-kok ê peh-sı̀ⁿ? Chóng-sı̄ āu--lâi thiaⁿ Iâ-so͘ só͘ kóng ê tō-lí, hoán-hok koé bêng chiah hiáu-ngō͘ (Khoàⁿ Iok-hān tē 3 chiuⁿ.)
Hiān-kim ū choē kàu-iú, sui-jiân sêng-sim sı̀n Chú, chóng-sı̄ têng-thâu-siⁿ ê tō-lí bô siáⁿ bêng-pe̍k, sı̄ kap Nı̂-ko-tí-bó͘ chı̍t iūⁿ. Goá bat mn̄g lâng kóng, “Lí sı̄ Ki-tok-tô͘ m̄ sı̄?” Ìn kóng, “He káⁿ sı̄.” Goá mn̄g, “Cháiⁿ-iūⁿ chai?” Ìn, “Ta̍k pái lé-pài jı̍t ū kàu lé-pài-tn̂g thiaⁿ tō-lí.” Goá kóng, “Án-ni iáu-bē kàu-gia̍h choè Ki-tok-tô͘ ê pı̂n-kù. Nā chûn sim kiâⁿ tāi-chı̀ iû-goân chiàu pêng-siông, sui-bóng kàu lé-pài-tn̂g lé-pài, kiám thang liâm-piⁿ choè Ki-tok-tô͘?” Kiám-chhái lâng kóng, “Goá sı̄ Ki-tok tô͘, in-ūi siū soé-lé.” Kı̂-sı̍t ia̍h m̄ sı̄ án-ni. Têng-thâu-siⁿ sı̄ lāi sim ê pı̂n-kù, soé-lé sı̄ piáu-bêng goā-phê ê lé-sò͘ nā-tiāⁿ, nn̄g hāng ū toā hun-piat. Kiám-chhái ū ê kóng, “Goán chó͘-kong pē-bú lóng sı̄ ho̍k-sāi Siōng-tè, goá tùi eⁿ-á ê sı̂ chiū niá soé-lé, kiám m̄ sı̄ Ki-tok-tô͘?” Ia̍h m̄ sı̄ án-ni kóng, Sèng-keng kóng, “Tùi jio̍k-thé tùi Sı̂n siⁿ ê sio̍k Sı̂n.”
Ū chı̍t ê tha̍k chheh lâng kóng, “Chı̍t pái siⁿ, nn̄g pái sí, nn̄g pái siⁿ chı̍t pái sí.” Chı̍t pái siⁿ nn̄g pái sí ê ı̀-sù sı̄ kóng, jio̍k-thé siⁿ chı̍t pái iā bô koh têng-thâu-siⁿ, jio̍k-thé sí ê sı̂ lêng-hûn ia̍h tio̍h bia̍t-bô. Nn̄g pái siⁿ chı̍t pái sí ê ı̀-sù chiū m̄ sı̄ án-ni, jio̍k-thé siⁿ liáu iū koh têng-thâu-siⁿ, kàu jio̍k-thé sí ê sı̂ chiū lêng-hûn boē sí. Só͘-í ài bián lêng-hûn sí-bô ê hoat-tō͘, chí ū kiû Sèng Sı̂n lâi kā lán têng-thâu-siⁿ nā-tiāⁿ. Soè-jı̄ séng-chhat Iâ-so͘ ê oē, thang chai oē jı̍p thian-kok á boē, choan-choan sı̄ oá-khò têng-thâu-siⁿ. Pêng-iú! Chhı̀ ka-kı̄ mn̄g, chin-chiàⁿ ū tit-tio̍h têng-thâu-siⁿ á-bô? Chit hāng koan-hē lêng-hûn ê oa̍h sí, m̄-thang pàng choè bô iàu-kín. Nı̂-ko-tí-bó͘ m̄ nā sı̄ choè hó lâng, koh ia̍h choè Sı̂n-ha̍k ê sian-siⁿ teh kà-sı̄ Í-sek-lia̍t lâng, siōng-chhiáⁿ bô bêng-pe̍k chit hāng, chiū Hoat-lı̄-sài lâng koh-khah boē hiáu-gō͘.
Kiù-kèng Hâm-hô͘.
Hiān-kim ê kàu-iú choē-choē phah-sǹg í-keng tit-tio̍h tit kiù ê pı̀-koat, sı̍t-chāi lóng sı̄ hâm-hô͘, bô tek-khak ū cha̍p hun bêng-pe̍k. Goá bat ēng chit hō mn̄g--lâng, só͘ ı̀n--ê lóng bô tâng. Kah kóng, “Tit kiù ê tō-lí chiū-sı̄ chûn sim kng-bêng, bô moâ thiⁿ, bô phiàn--lâng, koh bô phiàn ka-kı̄.” It kóng, “Chı̄n la̍t kiâⁿ hó, bo̍h-tit choè pháiⁿ tāi, lō͘-bé tek-khak kàu thian-tông.” Piáⁿ kóng, “Khoàⁿ-kı̀ⁿ hó tio̍h chhut-la̍t choè, khùi-la̍t nā bô kàu-gia̍h tio̍h kiû Siōng-tè pang-chān.” Teng kóng, “M̄-thang mē--lâng, m̄-thang pe̍h-chha̍t, m̄-thang choè kiàn-siàu ê tāi-chı̀.” Khoàⁿ chí sı̀-lâng só͘ kóng khiok ū tām-po̍h oá ı̀, chóng-sı̄ iû-goân iáu-bē tit-tio̍h tit kiù ê tō-lí iàu-kín ê só͘-chāi. Sèng-keng kóng, “Sè-kan lâng lóng ū choē.” Án-ni ài tit-tio̍h kiù tek-khak tio̍h ū bán hoê ê chè, chiah oē tit-tio̍h sià choē ê un, m̄ kiû chit hāng, ài ēng siu hēng ǹg-bāng thiⁿ lâi pó-pı̀, sı̍t-chāi sı̄ oh ê sū.
Hong Thàu Hō͘ Toā, Choē-jı̂n Tit Kiù.
Bó͘ pái joa̍h thiⁿ sı̂, goá khı̀ Lûn-tun ê kong-hn̂g thit-thô, tú-tio̍h toā hō͘ bih tı̄ toā chhiū kha, chı̍t ê siàu-liân lâng kap goá chē saⁿ pâi. Goá mn̄g i tùi tá-lo̍h lâi. Ìn, “Tú-tú tùi Ò-tāi-lı̄-a beh lâi Lun-tun iû kong-hn̂g.” Goá mn̄g, “Lí tùi hn̄g ê só͘-chāi lâi, tâng chûn khah choē sı̄ siáⁿ hō lâng?” Ìn, “Choē-choē sı̄ hong-liû ê siàu-liân, chin bô bûn-lí. To̍k-to̍k chóng-koán choè lâng iáu ló-sêng, goá put-chí chun-kèng--i.” Mn̄g, “Chóng-koán ū siáⁿ hó tek-hēng chiah hō͘ lí tùi-tiōng kàu án-ni.” Ìn, “I sı̄ Ki-tok-tô͘, chá àm kı̂-tó bô làng, êng ê sı̂, gı̂m-si chhiùⁿ koa put-chí chū-tek, khoàⁿ--lâi chhin-chhiūⁿ thian-kok lāi ê jı̂n-bu̍t.” Mn̄g, “Lí chin-chiàⁿ sı̀n chóng-koán ún-tàng tit-tio̍h kiù--bô?” Ìn, “Sı̀n.” Mn̄g, “Lí pún sin ài chhin-chhiūⁿ án-ni--bô?” Ìn, “Goá ê pē-bú ū sı̀n Chú, tı̄ goá soè-hàn ê sı̂ chhoā goá kàu lé-pài-tn̂g thiaⁿ tō-lí, goá lóng boē hiáu tit cháiⁿ-iūⁿ chiah oē tit-tio̍h kiù. Taⁿ khoàⁿ tâng chûn ê lâng kiâⁿ tāi-chı̀ tāi-khài kap goá saⁿ-tâng, lóng sı̄ tē-ge̍k lâi ê lâng--liáu-liáu, tek-khak boē tit-tio̍h kiù, goá pún-sin ia̍h sı̄ kap in pı̂ⁿ-pı̂ⁿ.
Sui-bóng goá pêng sı̂ tē-it chù-ı̀ chit hāng, hūn bô lâng chí tiám, m̄ chai mn̂g-lō͘ thang kiâⁿ.” Kóng soah chù ba̍k siòng--goá. Goá chiū tùi tē-á the̍h chhut chı̍t pún Sèng-keng, hian Í-sài-a 53 chiuⁿ, 6 chat hō͘ i khoàⁿ. (Goá bê jı̍p siang chhe lō͘, phı̀-jū tè bô tı̄n ê iûⁿ, só͘ khı̀ bô tiāⁿ-tio̍h. Iâ-hô-hoa chiū hō͘ goá ê choē piàⁿ tı̄ I (Kiù-Chú) ê sin-khu.) Koh hian I Pí-tek 2 chiuⁿ 24 chat. (Seng-khu pē sè-kan lâng ê choē-ok, pàng-sak sı̀ⁿ-miā tı̄ sı̍p-jı̄-kè téng, hō͘ goá tùi choē sí tùi gı̄ oa̍h. In-ūi I siū siong, lán tit-tio̍h i-hó.) Koh hian Iok-hān 5 chiuⁿ, 24 chat. (Goá sı̍t-chāi kā lín kóng, thiaⁿ goá ê tō-lí koh sı̀n chhe goá lâi ê Thiⁿ-pē--ê ū éng-oa̍h, bián koh siū sím-phoàⁿ, in-ūi í-keng chhut sí jı̍p oa̍h.) Koh hian Iok-hān 11 chiuⁿ, 7 chat. (Nā kap Iâ-so͘ tâng kiâⁿ tı̄ kng-bêng ê tiong-kan, chiū Iâ-so͘ ê huih soé chheng lán lóng-chóng ê choē.) Koh Iok-hān 3 chiuⁿ, 16 chat. (Sı̀n kiáⁿ--ê ū éng-oa̍h, m̄ sı̀n--ê boē oa̍h. Siōng-tè ê siū-khı̀ kàu tı̄ i ê thâu-khak téng.) Siàu-liân lâng khoàⁿ soah, kóng, “Siat-sú chit kúi chat Sèng-keng lóng sı̄ tùi chı̍t lâng kóng--ê, chiū goá ún-tàng thang choè tit-tio̍h kiù ê lâng.” Goá kóng, “Tio̍h, bêng-bêng kóng sı̀n chiū tit-tio̍h oa̍h. Lí oē sı̀n, kiám boē tit-tio̍h oa̍h?” Tùi án-ni siàu-liân lâng peh khí-lâi kám-siā kóng, “Tit-tio̍h kiù ê hoat-tō͘ kàu chiah kán koh khoài, goá kúi-nā nı̂ kú jı̍t mı̂ só͘ ǹg-bāng ê kiù un chiū-sı̄ tı̄ ba̍k-chiu chêng, cháiⁿ-iūⁿ chhin-chhiūⁿ bān têng soaⁿ jia teh boē khoàⁿ--kı̀ⁿ.” Kóng soah kūi lo̍h kı̂-tó, chhim-chhim kám-siā Siōng-tè si un hō͘--i, ia̍h hē goān tùi chit tia̍p khí, sin-khu lêng-hûn beh hiàn hō͘ Thiⁿ-pē.
Lim To̍k Chiú Chí Chhùi-ta.
Tit-tio̍h kiù ê tō-lí bô pa̍t tiâu, chí ū oá-khò Ki-tok pàng-sak sin-khu lâu huih ê kong-lô nā-tiāⁿ. Nā oá-khò ka-kı̄ siu hēng ê kong-lô, beh ǹg-bāng lêng-hûn tit-tio̍h kiù, bô koh-iūⁿ lim to̍k chiú beh chí chhùi-ta, sı̄ ka-kı̄ pek khah kín sí nā-tiāⁿ.
“Chō chhèng Phah Ka-kı̄.”
Chı̍t ê phah-thih sai-hū gâu choè hêng-kū it-chhè ê kha-khàu chhiú-khàu chı̍t ē the̍h kè chhiú liâm-piⁿ oē hiáu pak. Chı̍t pái pian-kài bô an-chēng, kok ông khí peng khı̀ pêng, tiàu sai-hū tiàm kun-iâⁿ chù ke-si. Chı̍t mı̂ chha̍t peng lâi, sai-hū hō͘ in lia̍h--khı̀, ēng thih-khàu pa̍k i ê kha. Sai-hū tāi-seng bô lia̍h choè iàu-kín, siūⁿ bô lâng tı̄-teh ê sı̂, tek-khak oē tháu khui thau cháu. Jı̍t àm, kò͘-siú ê lâng khı̀, sai-hū beh tháu só͘ pa̍k ê liān, bong chı̍t khoân kè chı̍t khoân, lóng bô chı̍t só͘-chāi tháu oē khui, in-ūi sı̄ pún-sin só͘ choè--ê, bı̄n liâm-piⁿ lek-sek, chai bô cháu chhut ê ǹg-bāng, chiah thó͘-khùi ka-kı̄ choè ka-kı̄ siū.
Sè-kan lâng kiâⁿ ta̍k hāng ê choē-gia̍t, kàu bé tek-khak ū ha̍p-gı̂ ê pò-èng. Ló Chú kóng, “Hó pháiⁿ ê pò-èng, chhin-chhiūⁿ iáⁿ tè hêng.” In-ūi hêng siáⁿ khoán, iáⁿ ia̍h sı̄ án-ni. Khó-sioh sè-kan lâng hō͘ ka-kı̄ choè ê choē-gia̍t só͘ tı̂ⁿ, tú-tú chhin-chhiūⁿ hō͘ ka-kı̄ choè ê hêng-kū só͘ pa̍k, bô hoat-tō͘ thang thoat-lı̄, kiám bô khó siong--mah?
Kiù Chú lâi sè-kan, choan-choan chín-kiù sè-kan lâng thoat-lı̄ choē-bāng. Só͘-í Sèng-keng kóng, “Kı̂-tó Chú ê miâ ê tek-khak tit-tio̍h kiù.” Cháiⁿ-iūⁿ sè-kan lâng iáu-kú m̄ sı̀n.
Iâ-so͘ Ki-tok.
Ē-toé saⁿ ê toê-ba̍k, hut-jiân khoàⁿ--kı̀ⁿ chhin-chhiūⁿ bô siáⁿ hun-piat, nā soè-jı̄ siūⁿ, chiū toā-toā bô saⁿ-tâng.
1. KI-TOK SĪ CHIT8 Ê KIÙ CHÚ
Chit toê put-kò kóng Ki-tok sı̄ Kiù Chú nā-tiāⁿ, chóng-sı̄ bô siông-sè kóng sı̄ sím-mı̍h hō Kiù Chú, á-sı̄ chı̄-chūi ê Kiù Chú. Thiaⁿ-kı̀ⁿ chit kù--ê, phah-sǹg Ki-tok sui-bóng sı̄ Kiù Chú, nā sı̄ boē koat-toàn tàu-tí kap goá ū siáⁿ koan-hē? Án-ni chit toê sı̄ hô͘-hūn ê oē.
2. KI-TOK SĪ TOK8-IT Ê KIÙ CHÚ
Chit toê sı̄ kóng thiⁿ-téng toē-ē kó͘-chá hiān-kim bô pa̍t ê Kiù Chú, to̍k-to̍k Ki-tok chı̍t ê nā-tiāⁿ, pí téng toê khah ū sió-khoá kài-hān. Chóng-sı̄ kiù-kèng tùi siáⁿ lâng kóng ia̍h bô kóng bêng, chiū kap goá ū siáⁿ koan-hē ia̍h boē thang chai. Án-ni chit toê sı̄ sio̍k poàⁿ bı̄n ê oē.
3. KI-TOK SĪ GOÁ Ê KIÙ-CHÚ
Chit toê pí téng-bı̄n nn̄g toê ū toā bô tâng, ū bêng-bêng kóng sı̄ “Goá ê” Kiù Chú, só͘-í goá tio̍h kui-oá kèng-pài--I, chhim-sı̀n kı̂-kiû I, thàn I chiū oa̍h, m̄ thàn chiū sí. Tit-tio̍h sià-choē á-bô? Tit-tio̍h un-tián á-bô? Tit-tio̍h kiù á-bô? Lóng-chóng chāi tı̄ goá nā-tiāⁿ. Phı̀-jū goá ū mı̍h-chia̍h, i-chiûⁿ, chhù-the̍h, goá nā chia̍h chiū oē pá, bô chia̍h chiū oē iau. Chhēng chiū oē sio, bô chhēng chiū oē koâⁿ. Khiā-khí chiū an-ún, bô khiā-khí chiū boē pêng-an. Ài tit-tio̍h hok-khı̀ á-sı̄ kan-khó͘ chāi goá ka-kı̄ chhú--i. Chit-ê sı̄ tē saⁿ toê tē-it iàu-kín ê oē.
Lūn tē-it toê kóng, “Ki-tok sı̄ Kiù Chú,” Ì-sù sı̄ sè-kan lâng lóng kiâⁿ bê-lō͘, tı̂m lo̍h khó͘-hái, siat-sú bô Kiù Chú tek-khak bia̍t-bô.
Tē jı̄ toê, "Ki-tok sı̄ to̍k-it ê Kiù chú." Ì-sù sı̄ Ki-tok í-goā bô pa̍t ê Kiù Chú thang kiù sè-kan lâng thoat-lı̄ khó͘-lān lâi jı̍p éng-oa̍h.
Tē saⁿ toê, “Ki-tok sı̄ goá ê Kiù Chú.” M̄ sı̄ kóng Ki-tok bô choè pa̍t lâng ê Kiù-Chú. Ì-sù sı̄ Ki-tok kı̀-jiân choè thong sè-kan ê Kiù-Chú, chū-jiân ia̍h sı̄ goá chı̍t lâng ê Kiù-chú. Kóng thong sè-kan ê Kiù-Chú sı̄ pau-hâm kóng, “goá ê” Kiù-Chú sı̄ pun-khui kóng. Chhı̀ mn̄g khoàⁿ chheh ê pêng-iú! Lí bat lia̍h Ki-tok choè lí ka-kı̄ ê Kiù-Chú á-bô?
Sè-kan Lâng Ka-kı̄ Kiù ê Hoat-tō͘.
Ū ê ka-kı̄ phah-sǹg i ê tō-lí sı̄ tio̍h; m̄ chai i kàu bé bia̍t bô. (Chim-giân 14:12.)
Ka-kı̄ lı̍p kong-tek. (Lô-má 10:3.)
Hó só͘ kiâⁿ Goá kám-siā Siōng-tè, in-ūi goá pí pa̍t lâng khah gâu choē-choē. (Lō͘-ka 18:10.)
Chín-chè. Goá chiong goá só͘ tit-tio̍h--ê í-keng cha̍p hūn thiu chı̍t hūn. (Lō͘-ka 18:11.)
Chhin-chhiūⁿ chiah-ê bô koh-iūⁿ kap sí-sit lı̍p-iok, kap im-hú chiù-choā. (Í-sài-a 28:15.)
Siōng-tè Kiù Sè-kan ê Hoat-tō͘.
M̄ sı̄ tùi goá kiâⁿ gı̄ ê kong-lô, (Ko-lı̂m-to 3:5.) chiū-sı̄ in-ūi Ki-tok ê huih tit-tio̍h chheng-gı̄. (Lô-má 5:9.)
In-ūi chai lín siū-sio̍k thoat-chhut tùi chó͘-kong só͘ liû-thoân khang-khang ê kiâⁿ-choè, m̄-sı̄ ēng oē pāi-hoāi ê mı̍h, he̍k-sı̄ gûn, á-sı̄ kim; sı̄ ēng pó-huih. (I Pí-tek 1:18.)
To̍k-to̍k sı̀n hit-ê chheng put-khiân ê lâng choè gı̄--ê, i ê sı̀n chiū kā i sǹg choè gı̄. (Lô-má 4:5.)
Sı̀n Chú Iâ-so͘, lí kap lí ê ke tek-khak tit-tio̍h kiù. (Sù-tô͘ Hêng-toān 16:31.)
Tio̍h chai lán lâng chûn sim kiâⁿ tāi-chı̀, sui-bóng cha̍p hūn ū káu hūn ha̍p tō-lí, chóng-sı̄ beh tit-tio̍h Siōng-tè hoaⁿ-hí chiap-la̍p, chiū tio̍h oá-khò Ki-tok í-keng choè chiâⁿ ê kong-lô. In-ūi lâng tio̍h ka-kı̄ chai bô tek-hēng bô châi-lêng, sêng-sim sı̀n-ho̍k Kiù Chú, jiân-āu it-chhè ê giân-hēng chiah oē ha̍p tō-lí, chit hō khiam-hu sı̀n-gióng ê sim kiò choè “Tō-sim.” Ū tō-sim chiah ū hó kiat-kó, bô lūn tı̀-sek, gû-gōng, gâu, put-siàu lóng-chóng sı̄ án-ni. Chóng lâi kóng, tō-sim sı̄ kun-pún, hó phín-hēng sı̄ ki-hio̍h, ēng Ki-tok kiù-sio̍k ê un choè khí-in, chiah ēng hó phín-hēng choè kiat-kó tek-khak bô chhò-gō͘, nā ēng hó phín-hēng choè khí-in, ia̍h ǹg-bāng tit kiù choè kiat-kó, chiū só͘ siūⁿ kui khang-khang.
